Ιωάννα Παναγιώτου Επίτροπος Περιβάλλοντος Δυνατότητες παραγωγής και πιστοποίησης βιολογικών αμπελο-οινικών προϊόντων Ιωάννα Παναγιώτου Επίτροπος Περιβάλλοντος

ΤΙ ΕΝΑΙ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΜΠΕΛΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Η βιολογική αμπελοκαλλιέργεια διαφέρει από τη λεγόμενη συμβατική, γιατί βασίζεται σε μία ολοκληρωμένη και αειφορική χρήση των φυσικών πόρων και του αγροτικού οικοσυστήματος. Χαρακτηριστική διαφορά εντοπίζεται στο ότι δεν επιτρέπεται η χρήση συνθετικών χημικών ουσιών για τη θρέψη και προστασία των φυτών (λιπάσματα). Σεβόμενη τις αρχές της αειφορίας, η βιολογική παραγωγή αποτελεί ένα συνολικό σύστημα διαχείρισης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και παραγωγής τροφίμων. Συνδυάζει βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές, υψηλό βαθμό βιοποικιλότητας, διατήρηση των φυσικών πόρων, εφαρμογή υψηλού επιπέδου προτύπων στην παραγωγή που ανταποκρίνεται στην προτίμηση ορισμένων καταναλωτών σε προϊόντα που παράγονται με φυσικές ουσίες και διεργασίες.

Τι πρέπει να κάνει ένας βιοκαλλιεργητής Δεν χρησιμοποιεί καθόλου χημικά παρασκευάσματα. Καταναλώνει μόνο την αναγκαία ποσότητα ύλης και ενέργειας. Χρησιμοποιεί κατά το μέγιστο δυνατό ανακυκλώσιμα υλικά. Κάνει περιορισμένη χρήση μηχανημάτων. Η λίπανση και η φυτοπροστασία γίνονται με υλικά οργανικής προέλευσης. Εφαρμόζει την αμειψισπορά , την συγκαλλιέργεια, την χλωρή λίπανση και την κομποστοποίηση των οργανικών υπολειμμάτων του αγροκτήματος. Προτιμά αυτόχθονες ποικιλίες.

Μειονεκτήματα Βιολογικής Καλλιέργειας Υψηλό κόστος παραγωγής και δυσκολία εμπορίας. Μειωμένη παραγωγικότητα σε σχέση με τη συμβατική καλλιέργεια. Περισσότερες ώρες εργασίας στο πεδίο. Ειδικευμένες γνώσεις για τη βιολογική αντιμετώπιση των παθογόνων οργανισμών. Μειωμένη προβολή και ενημέρωση των καταναλωτών για τα πλεονεκτήματα των προϊόντων και των σημείων πώλησης τους.

Πλεονεκτήματα Βιολογικής Καλλιέργειας Μελέτες έχουν δείξει ότι: Η βιολογική γεωργία παράγει λιγότερες εκπομπές άνθρακα σε σχέση με τις πρακτικές της συμβατικής γεωργίας. Οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου ανά στρέμμα στα βιολογικά συστήματα είναι 32% χαμηλότερες σε σχέση με τα συστήματα ανόργανης λίπανσης. Η βιολογική γεωργία επιστρέφει κατά μέσο όρο 12-15% περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στο έδαφος σε σχέση με τα συστήματα ανόργανης λίπανσης, μέσω βελτίωσης της σύστασης, της δομής, της υφής και κατ’ επέκταση της γονιμότητας του εδάφους.

Νομοθετικό πλαίσιο Η βιολογική γεωργία στην Κύπρο διέπεται από τον Κανονισμό (ΕΟΚ) 2092/1991, καθώς και τον περί «Βιολογικής Παραγωγής Νόμο 227(I)/2004». Αρμόδια υπηρεσία για την εφαρμογή της νομοθεσίας είναι το Τμήμα Γεωργίας, του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο έχει την ευθύνη αναγνώρισης και ελέγχου των οργανισμών ελέγχου και πιστοποίησης. Οι οργανισμοί αυτοί είναι επιφορτισμένοι με τον έλεγχο και την πιστοποίηση των προϊόντων βιολογικής παραγωγής.

Ευρωπαϊκό Σήμα Βιολογικών Προϊόντων Πιστοποίηση Ευρωπαϊκό Σήμα Βιολογικών Προϊόντων Η τήρηση των προδιαγραφών, ελέγχεται από εγκεκριμένους Οργανισμούς Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων.

Βιολογικό κρασί Πρόσφατα ψηφίστηκε ο νέος κανονισμός, ο οποίος εφαρμόζεται από το έτος συγκομιδής 2012, και επιτρέπει στους παραγωγούς βιολογικού οίνου να χρησιμοποιούν τον όρο ‘βιολογικός οίνος’ στις ετικέτες των προϊόντων τους. Η ετικέτα πρέπει επίσης να φέρει το βιολογικό λογότυπο της Ε.Ε. και τον κωδικό του οργανισμού πιστοποίησης και να τηρεί τους λοιπούς κανόνες επισήμανσης των οίνων. Στην Κύπρο Ολοένα και περισσότεροι αμπελουργοί και οινοποιοί υιοθετούν ή σκέφτονται να υιοθετήσουν βιολογικές πρακτικές στις καλλιέργειες των σταφυλιών που οινοποιούν.

Εφαρμογή της Βιοκαλλιέργειας στην Κύπρο Εφαρμογή της Βιοκαλλιέργειας στην Κύπρο Η εφαρμογή της βρίσκεται σε ανοδική πορεία. Οι Κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν την εφαρμογή για ορισμένες παραδοσιακές καλλιέργειες σε μεγαλύτερη έκταση. Οι βιοκαλλιεργητές αντιμετωπίζουν κυρίως προβλήματα εμπορίας. Υπάρχει έλλειψη δικτύων πώλησης από τους παραγωγούς. Δεν έχει συνδυαστεί η γεωργική παραγωγή με τον αγροτουρισμό και τον γαστρονομικό τουρισμό. Υπάρχουν περιθώρια έρευνας και καινοτομίας. Υπάρχουν περιθώριο καλύτερης ενημέρωσης του καταναλωτή για τα οφέλη από την αγορά βιολογικών προϊόντων.

Ο Αριθμός των βιοκαλλιεργητών στην Κύπρο ανέρχεται στους 746 Κυριότερες καλλιέργειες Εκτάσεις (εκτάρια) Ποσοστό επί του συνόλου της βιοκαλλιεργούμενης έκτασης % Σιτηρά 2168,55 50,25 Ελιές 1446,32 33,52 Αμπέλια 225,12 5,21 Φυλλοβόλα δένδρα 114,15 2,64 Ακρόδρυα 92,62 2,15 Εσπεριδοειδή 66,64 1,54 Αρωματικά φυτά 50,90 1,18 Λαχανικά 40,14 0,93    Συνολική βιοκαλλιεργούμενη έκταση = 4315.23 εκτάρια Ο Αριθμός των βιοκαλλιεργητών στην Κύπρο ανέρχεται στους 746

Αμπελώνες στον Άγιο Αμβρόσιο Λεμεσού

Αμπελώνες στο Πελένδρι

Αμπελώνες στο Πισσούρι

Ιδέες και λύσεις Ο μοναδικός Κυπριακός Αμπελώνας συρρικνώνεται δραματικά αλλάζοντας το τοπίο. Ταυτόχρονα η Κύπρος ερημοποιείται με γρήγορους ρυθμούς. Η διατήρηση και συντήρηση των αναβαθμίδων (ξερολιθιών) και η μείωση της χρήσης των φυτοφαρμάκων βοηθούν πολύ στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. Επίσης η μετατροπή του αμπελώνα μεγάλων περιοχών (π.χ κρασοχώρια Λεμεσού, Πιτσιλιά, Ακάμας κ.α) σε βιολογική καλλιέργεια μπορεί να δώσει εξαγωγικό πλεονέκτημα και τουριστικό προσανατολισμό (οινολογικό και γαστρονομικό τουρισμό) στις συγκεκριμένες περιοχές. Η ιστορικότητα, η μοναδικότητα των Κυπριακών ποικιλιών, η ποιότητα των Κυπριακών κρασιών και η βιοκαλλιέργεια θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υποστηριχτικά στη διατήρηση του Κυπριακού Αμπελώνα και στη διατήρηση του περιβάλλοντας συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην αύξηση του εισοδήματος του αμπελουργού αλλά και του οινοποιού.

Αμπελόφυλλα - Βιολογικά Συλλέγονται στα αμπέλια και μεταφέρονται αμέσως στο συσκευαστήριο. Εκεί γίνεται η αφαίρεση των στελεχών (κοτσάνι) των φύλλων, το ζύγισμα, το πακετάρισμα σε ρολά και η προσεκτική συσκευασία στα βάζα με την άλμη. Στη συνέχεια παστεριώνονται, περνούν από τον τελικό έλεγχο, τοποθετείται η ετικέτα και τα βαζάκια μπαίνουν στα χαρτοκιβώτια. Η όλη διαδικασία, από τη συλλογή στο αμπέλι μέχρι την παστερίωση, ολοκληρώνεται μέσα σε λίγες ώρες, ώστε να έχετε στο πιάτο σας ολόκληρη τη φρεσκάδα του μαγιάτικου αμπελόφυλλου. Ένα παράδειγμα: Tα Αμπελόφυλλα της Μαριάννας Συλλέγονται στα αμπέλια της οικογένειας Καζάκη στην Ελλάδα

Αμπελοκορφές - Βιολογικές Οι αμπελοκορφές (ή αμπελοκορφάδες) είναι οι μικρές έλικες που χρησιμοποιεί το αμπέλι για να αναρριχηθεί στα στηρίγματα που βρίσκει. Βέβαια, στις μέρες μας αυτά τα στηρίγματα δεν είναι άλλα από τα σύρματα που βάζουν οι αμπελουργοί για να στηριχθούν τα κλήματα. Έτσι, η χρησιμότητα των αμπελοκορφών είναι από μικρή έως αμελητέα για την ανάπτυξη του αμπελιού. Για το λόγο αυτό κορφολογούμε τα αμπέλια μας και, αντί να πετάξουμε τις κορυφές που μαζεύουμε, τις κάνουμε ένα γευστικότατο τουρσί σε αλάτι και ξίδι για να συντροφεύουν τη ζιβανία ή ακόμη να διακοσμήσουν τις σαλάτες μας. Ένα παράδειγμα: Οι Αμπελοκορφές της Μαριάννας Συλλέγονται στα αμπέλια της οικογένειας Καζάκη στην Ελλάδα

Βιολογικά Προϊόντα από το Αμπέλι Βιολογικά αμπελόφυλλα Βιολογικές αμπελοκορφές Βιολογικό γλυκό κουταλιού- σταφύλι Βιολογικό πετιμέζι Βιολογικές μαρμελάδες σταφυλιού Βιολογικές κομπόστες σταφυλιού Βιολογικό κρασί Βιολογική σταφίδα Βιολογικό τσάι κληματόφυλλο (για το Κυκλοφορικό, Αιμορροΐδες, Διάρροια) Βιολογικό ξύδι Βιολογικό σουτζιούκος Βιολογικό Κιοφτέρι Βιολογικό σταφυλόνερο Βιολογικό Ππαλουζέ Βιολογικός χυμός σταφυλιού κ.α

Παραδοσιακά Προϊόντα από το Αμπέλι Κουμανδαρία Ζιβανία Λικέρ σταφύλι Μουστοκούλουρα Σταφυδοκούλουρα Κουλούρια Κρασιού Ντολμαδάκια Σταφυλοκούφετα Σταφυδόψωμο κ.α

Gourmet προϊόντα σταφυλιού Μαρμελάδες κρασιού Παγωτά κρασιού Ζελέ κρασιού Σάλτσες για σαλάτες με σταφυλόμελο Γρανίτα από σταφυλόμελο Σταφυλόμελο σιρόπι για παγωτά και γιαούρτι κ.α

Δοκιμάστε αυτά τα υλικά στην κουζίνα σας Μία δοκιμή θα σας πείσει Όσο βρίσκουμε σταφύλια είναι ευκαιρία να τα δοκιμάσουμε σε διαφορετικές συνταγές. Τι θα χρειαστείτε για ένα κέικ: 113 gr βούτυρο ανάλατο (σε θερμοκρασία δωματίου) 100 γρ. ζάχαρη 100 ml σταφυλόμελο 2 αυγά 380 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις 1 κ.γ. μείγμα για γλυκά 1 κ.γ. κανέλα 2 κ.γ. baking powder λίγο αλάτι 80 γρ. σταφίδες (σουλτανίνα) 250 γρ. σταφύλι σουλτανίνα (αφού κόψουμε τις ρώγες στα δύο)

Σταφύλι για ευεξία και ομορφιά Το σταφύλι είναι πλούσιο σε βιταμίνες A, B, C και σε μεταλλικά στοιχεία, γι' αυτό και είναι πολύ σημαντικό για τη φροντίδα της επιδερμίδας και των μαλλιών μας.  Οι πλούσιες πολυφαινόλες του έχουν ισχυρή αντιγηραντική δράση, αφού καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες και προστατεύουν τα κύτταρα από την οξείδωση.  Η ρεσβερατρόλη βρίσκεται στο φλοιό των σταφυλιών, κυρίως των ερυθρών, και έχει αντιοξειδωτική και αντιγηραντική δράση ενώ προσδίδει στο δέρμα λάμψη, φωτεινότητα, νεανική όψη και σύσφιγξη. Πρόκειται για ουσίες 20-30 φορές πιο δραστικές από τη βιταμίνη Ε, οι οποίες παρέχουν επαρκή ενυδάτωση και ταυτόχρονα διεγείρουν την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης. Επιπλέον το σταφύλι έχει λευκαντικές ιδιότητες και γι' αυτό συναντάται σε προϊόντα που απαλύνουν τις κηλίδες και τις πανάδες.  Όσον αφορά τα μαλλιά, ο χυμός του διαθέτει ιχνοστοιχεία τους χαρίζει λάμψη και ζωντάνια. Πολύ γνωστο είναι το grape seed oil . Είναι εξαιρετικά πλούσιο σε λινολαϊκό οξύ (ω6) και σε βιταμίνη Ε. Χάρη στις ενυδατικές, στυπτικές, μαλακτικές κι ενισχυτικές της παραγωγής κολλαγόνου ιδιότητές του, χαρίζει στο δέρμα αίσθηση μεταξένιας απαλότητας. Χρησιμοποιείται ευρέως σαν λάδι μασάζ στην αρωματοθεραπεία, αλλά και για τη φροντίδα του λιπαρού δέρματος.

Γαλλικό Εκχύλισμα από φύλλα "κόκκινης" αμπέλου (vigne rouge) συμπυκνωμένο 100%  Οικολογικό & Βιολογικό Γιατί όχι Κυπριακό; Το κόκκινο σταφύλι πολύ γνωστό για την ευεργετική του επίδραση στο κυκλοφορικό δρα τονωτικά σε σημαντικό βαθμό στις φλέβες. Ήδη από το 15ο αιώνα τα φύλλα κόκκινου σταφυλιού χρησιμοποιούνταν ως αφέψημα για ανακούφιση στις "βαριές γάμπες" (τόνωση φλεβών). Η παρουσία προκυανοδολικών ολιγομερών και ρεσβερατρόλης οδηγούν σε αντιοξειδωτική και σταθεροποιητική του κολλαγόνου δράση που προστατεύουν την επιδερμίδα από τη γήρανση. Το κόκκινο σταφύλι έχει τη θέση του στο φυσικά καλλυντικά είτε πρόκειται για τόνωση των φλεβών είτε για τη μάχη ενάντια στη γήρανση. Δράση : Καλλυντική στο κυκλοφορικό και στην αντιγήρανση.

Συνταγές ομορφιάς Συνταγές Γαία για μάσκες προσώπου με βιολογικό κρασί Συνταγές Γαία για μάσκες προσώπου με βιολογικό κρασί Η αντιγηραντικές μάσκες προσώπου με κρασί έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, μειώνουν τις ρυτίδες και αναζοωγονούν την επιδερμίδα αφήνοντας την υγιή, λαμπερή και νεανική. Συνταγή Γαία 1 ΥΛΙΚΑ  1 φλυντζάνι του καφέ, βιολογικό κόκκινο κρασί 1 κουταλιά της σούπας βιολογικό τσάι σε σκόνη από φασκόμηλο και κληματόφυλλο 1 κουταλιά του γλυκού  μέλι Συνταγή Γαία 2 ΥΛΙΚΑ 1/2 φλιτζάνι του καφέ βιολογικό κόκκινο κρασί 1/2 φλιτζάνι του καφέ κακάο 1 ασπράδι αυγό μαρέγκα (προαιρετικό) 1 κουταλιά της σούπας βιολογικό τσάι σε σκόνη από φασκόμηλο και κληματόφυλλο Συνταγή Γαία 3 1/2 φλιτζάνι του καφέ βιολογικό κόκκινο κρασί 1 κουταλιά του γλυκού άθερμο μέλι Γαία ΕΚΤΕΛΕΣΗ Ανακατεύουμε όλα τα υλικά στο μπλέντερ και απλώνουμε τον πολτό σε καθαρό και στεγνό δέρμα. Αφήνουμε για  είκοσι λεπτά της ώρας και ξεπλένουμε με άφθονο νερό. Επανάληψη 1-2 φορές την εβδομάδα.

Wine spa

Σύγχρονοι τρόποι πώλησης Λαϊκές Αγορές Συνεταιριστικά Παντοπωλεία παραγωγών Κοινά Δίκτυα διανομής Ηλεκτρονικά καταστήματα βιολογικών προϊόντων Κατ΄οίκον παράδοση από τον παραγωγό

Προοπτικές Ανάπτυξης Οι εναλλακτικές βιοκαλλιέργειες είναι ένας τομέας  δυναμικός και καινοτόμος, που μπορεί να αξιοποιήσει πλήθος αναξιοποίητων εκτάσεων της πατρίδας μας παράγοντας προϊόντα ανεκτίμητης αξίας και ιδιαίτερα υψηλής απόδοσης ιδιαίτερα μέσω της ενσωμάτωσης του δευτερογενούς τομέα με την σχεδίαση, τυποποίηση, συσκευασία, συντήρηση γεωργικών προϊόντων, καθώς επίσης και την εμπορία και διανομή των παραγόμενων προϊόντων στην Κύπρο και το εξωτερικό. Πρέπει να προσθέτουμε μόνιμα  νέες παραμέτρους που θα μας κάνουν πιο ανταγωνιστικούς. Πρέπει μέσα από τα εργαλεία της δουλειάς μας, να μην κοιτάμε τις επενδύσεις με παρωπίδες, αλλά να βρίσκουμε μέσα από τις καινοτόμες ιδέες μας, εκείνο που μπορεί να βοηθήσει εμάς και τη χώρα μας να βγει σιγά σιγά και με σταθερά βήματα από την οικονομική κρίση.

Εν κατακλείδι Ο πρωτογενής λοιπόν τομέας και ιδίως η βιολογική καλλιέργεια, αν αναπτυχθεί με το σωστό τρόπο και με τις σωστές γεωργικές προϋποθέσεις, μπορεί να διεκδικήσει ένα σημαντικό μέρος της ανάπτυξης που προσδοκούμε, καθιστώντας τη γεωργία της χώρας μας πάλι δυναμική και ανταγωνιστική με τις υπόλοιπές Ευρωπαϊκές και όχι μόνο αγορές.

Συμβουλές για όλους μας Επιλέγω τοπικά προϊόντα. Επιλέγω βιολογικά προϊόντα. Διαβάζω προσεχτικά την ετικέτα. Προτιμώ να αγοράζω άμεσα από τους παραγωγούς. Αν είμαι άνεργος γιατί να μην ΓΙΝΩ ΑΓΡΟΤΗΣ! Και να μην ξεχνάμε ότι το Τμήμα Γεωργίας και ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Βιοκαλλιεργητών είναι πάντα στη διάθεση μας.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!