Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Καλλιτεχνική εκπαίδευση εκπαιδευτικών και Δημιουργίες εικαστικών μορφών Μαίρη Σαββαΐδου – Καμπουροπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ

Αισθητική Αγωγή…. σημαίνει Ανακαλύπτω τον εαυτό μου και τον κόσμο μέσα από την τέχνη και τον κόσμο μέσα από την τέχνη

Συνειδητοποιώ …………. Βλέπω, Παρατηρώ, Αντιλαμβάνομαι, Αισθάνομαι, Ανακαλύπτω, Συγκινούμαι Αναλύω, Κρίνω, Σχολιάζω, Παράγω,

Επικοινωνώ….. Μοιράζομαι Αποδέχομαι/αναγνωρίζω Απολαμβάνω την ομορφιά της συμμετοχής στη δημιουργία

Δηλαδή γίνομαι και εγώ ……. Δημιουργός Αναδημιουργός Καλλιτέχνης

Το να είμαι Δημιουργός - Καλλιτέχνης σημαίνει : Ευαισθητοποιούμαι στο περιβάλλον Προβληματίζομαι Επινοώ ιδέες- σχεδιάζω Συνδυάζω Δίνω λύσεις Υλοποιώ Επανασχεδιάζω Αξιολογώ

Δημιουργός γίνομαι μέσα από μια ….. Δημιουργός γίνομαι μέσα από μια ….. Βιωματική μαθησιακή διαδικασία με άξονα την τέχνη Τέχνη Αισθήσεις Φαντασία Σκέψη Συναίσθημα

Αισθητική Αγωγή στο σχολείο Αισθητική αγωγή στο σχολείο, με άξονα την τέχνη σημαίνει : καλλιέργεια των αισθήσεων, αντιληπτικών ικανοτήτων μέσα από βιωματικές εμπειρίες για την κατάκτηση της γνώσης για την ανάπτυξη αισθητικού κριτηρίου για ένα : Δημιουργικό τρόπο σκέψης & στάσης στην καθημερινότητα.

Αυτή είναι η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ.... ΤέχνηΔημιουργικότητα Καλλιτεχνική Εκπαίδευση

Οριοθέτηση της Τέχνης ως Δημιουργία μέσα από τις έννοιες: επινοητικότητα, φαντασία, έμπνευση, πρωτοτυπία, παιχνίδι Για να απελευθερωθεί …. η Δημιουργική Έκφραση και η Συμβολική Σκέψη του παιδιού -καλλιτέχνη – δημιουργού

Τέχνη ….. τέχνη έμπνευση φαντασία παιχνίδι επινοητικότητα

Επινοητικότητα …..

Φαντασία ……

Έμπνευση ……

Πρωτοτυπία ………..

Παιχνίδι ……. παιχνίδι

«Η τέχνη είναι μια δημιουργική σφαιρική πράξη» που κινείται : Στο συναισθηματικό επίπεδο: ως αυτοπραγμάτωση, ευαισθησία στο περιβάλλον, συναισθηματική συγκίνηση και αυθόρμητη έκφραση. Στο νοητικό: ως περιέργεια, ενδιαφέρον για την παραγωγή ιδεών μέσα από την έμπνευση, ανάλυση, σύνθεση, μετασχηματισμό, επεξεργασία, συμβολισμό και αναδόμηση, και τέλος, σύλληψη και υλοποίηση πρωτότυπων μορφών. Στο αισθητικό επίπεδο: ως υλοποίηση ολοκληρωμένων μοναδικών και ασυνήθιστων αισθητικών μορφών - δημιουργικών προϊόντων κατάλληλων - ωφέλιμων που να επιβάλλονται διαχρονικά και διαπολιτιστικά, προκαλώντας αισθητική συγκίνηση.

Η Τέχνη μια δημιουργική σφαιρική πράξη

Δημιουργικότητα είναι ….. «Το σύνολο της ευχέρειας, της ταχύτητας παραγωγής πολλών ιδεών, της ευαισθησίας στα προβλήματα του περιβάλλοντος, του νεωτερισμού στις ιδέες, της ευελιξίας της σκέψης, της ικανότητας σύνθεσης και ανάλυσης, της ικανότητας αναδόμησης- αναδιοργάνωσης και επαναπροσδιορισμού, της ικανότητας να συλλαμβάνει κανείς σύνθετες νοητικές δομές ταυτόχρονα, και τέλος, της ικανότητας για αξιολόγηση». (Guilford). …………….. Δημιουργικότητα είναι μια πολύπλοκη πολυλειτουργική και σφαιρική πράξη (a whole act), σε καθολικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Ευχέρεια παραγωγής πολλών ιδεών…..

Ευελιξία της σκέψης…..

Ευαισθησία στα προβλήματα του περιβάλλοντος……

Ικανότητα σύνθεσης και ανάλυσης……… …………

Ικανότητα αναδόμησης-αναδιοργάνωσης & επαναπροσδιορισμού……

Ικανότητα σύλληψης σύνθετων νοητικών δομών……

Αξιολόγηση…..

Δημιουργικότητα …… Είναι έμφυτη, αλλά και καλλιεργείται σ’ όλους τους ανθρώπους……..

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ : ΟΜΟΛΟΓΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ …. Εφόσον στοιχεία όπως έμπνευση, φαντασία, πρωτοτυπία, επινόηση του καινούργιου είναι κοινά στοιχεία τέχνης και δημιουργικότητας. Εξάλλου, ακόμη και η θέαση του έργου τέχνης συνιστά δημιουργική πράξη

O ι Guilford και Lowenfeld … κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι « οι δημιουργικές δυνάμεις στον τομέα της τέχνης υπακούουν στις ίδιες αρχές με αυτές στον τομέα των επιστημών »….

Δημιουργικότητα και τέχνη Στάδια δημιουργικής διαδικασίας Είναι διαδικασίες νοητικής και συναισθηματικής επεξεργασίας, που διέρχονται από τα στάδια προετοιμασία, επώαση, σύλληψης της ιδέας, υλοποίηση και αναθεώρηση Με τα στάδια του Wallas μπορούν να συσχετιστούν και τα στάδια που παρουσιάζει ο Herbert Read στις εικαστικές τέχνες : - Ο καλλιτέχνης βρίσκεται αρχικά σε μια συγκινησιακή κατάσταση, ετοιμότητα και εγρήγορση του νου, για να προβάλει στοιχεία του υποσυνείδητου. Προετοιμάζεται για τη σύλληψη μιας αφηρημένης και αιωρούμενης ακόμη σκέψης ή συμβόλου που πρέπει να υλοποιηθεί, να πάρει μορφή. Ακολουθεί η νοητική επεξεργασία, μέσω της οποίας ο καλλιτέχνης θα συνδέσει τις εικόνες που σχετίζονται με τη σκέψη ή το σύμβολο που συνέλαβε, για να προσδώσει σ ’ αυτές συγκινησιακή αξία. Στο επόμενο στάδιο, ο καλλιτέχνης ανιχνεύει την κατάλληλη μέθοδο και το υλικό εκείνο που θα τον βοηθήσει να απεικονίσει τη σκέψη ή το σύμβολό του. Ο καλλιτέχνης καταλήγει να αναπαραστήσει αντικειμενικά, υλοποιώντας το σύμβολο και τις ιδέες του. Στην πορεία της μεταφοράς από τη νοητική σύλληψη στην απεικόνιση ενδέχεται το αρχικό σύμβολο να τροποποιηθεί σημαντικά.

Δημιουργικότητα και τέχνη Τα χαρακτηριστικά στοιχεία της δημιουργικής καλλιτεχνικής σκέψης Δημιουργικότητα και τέχνη Τα χαρακτηριστικά στοιχεία της δημιουργικής καλλιτεχνικής σκέψης Καλλιτεχνική ευχέρεια έκφρασης Καλλιτεχνική ευελιξία έκφρασης. Πρωτοτυπία της καλλιτεχνικής έκφρασης Ικανότητα καλλιτεχνικής ανάλυσης - σύνθεσης. Ικανότητα αναδόμησης είναι ο μετασχηματισμός Καλλιτεχνική επεξεργασία και μορφοποίηση.

Δημιουργικότητα και τέχνη … Αλληλεπίδραση ανάμεσα στο άτομο και το περιβάλλον Ο Gardner εξετάζοντας τη ζωή δημιουργικών ατόμων σε διαφορετικά περιβάλλοντα στα οποία αναπτύχθηκαν, όπως οι Picasso, Freud, Einstein, διέκρινε ορισμένα κοινά στοιχεία σε σχέση με το «περιβάλλον», όπως: Η ανάπτυξη στα πρώτα χρόνια μέσα σε ένα περιβάλλον στοργικό, όπου παρακινείται η δράση και επιδιώκεται η ανάληψη δραστήριων ρόλων. Η σοβαρή ενασχόληση, τουλάχιστον για δέκα χρόνια κατά την περίοδο της εφηβείας και της πρώιμης νεότητας, με τον τομέα που ενδιαφέρει (ζωγραφική, επιστήμη, λογοτεχνία κ.λ.π.) και η επαφή με ένα πνευματικό περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα στο χώρο της κουλτούρας. Η συναναστροφή με ενδιαφέροντα άτομα, ικανά και πνευματικώς δραστήρια. Η απόκτηση γνώσεων από αυτούς που γνωρίζουν περισσότερα, χωρίς οι πνευματικές τους κατακτήσεις να αποκαρδιώνουν. Η επαφή με εκπαιδευτές που δίνουν στήριγμα με σωστές καθοδηγήσεις και κίνητρα, χωρίς να είναι καταπιεστικοί, ανασταλτικοί και υπέρ το δέον κριτικοί.

Δημιουργικά άτομα ο δάσκαλος που φαντάζεται σχεδιάζει και εφαρμόζει στη τάξη καινοτόμες διδασκαλίες

Δημιουργικά άτομα είναι ο καλλιτέχνης & ο επιστήμονας που πειραματίζεται και παράγει ιδέες

Δημιουργικά άτομα ο νεωτεριστής που αντικαθιστά με νέα αντικείμενα τα παραδοσιακά

Δημιουργικά άτομα ο πολιτικός που έχει οράματα

Δημιουργικά άτομα το παιδί που μπορεί να αναδημιουργεί τα δεδομένα για να εκφραστεί.

Σκοπός της Αισθητικής Αγωγής μέσω της τέχνης είναι : Να διαμορφώσει μια σφαιρική καλλιέργεια της σκέψης, η οποία συνδυάζει : τον αισθητικό, τον επικοινωνιακό, το δημιουργικό & τον πολιτιστικό τρόπο επαφής με την τέχνη και τη ζωή γενικότερα.

Ο αισθητικός τρόπος σκέψης (thinking aesthetically) Καλλιεργείται μέσα από τη μελέτη κάθε μορφής τέχνης. Σημαίνει αισθητικό προσανατολισμό και αισθητική αντίληψη. Γίνεται σημείο αναφοράς για τον κόσμο, ελευθερώνοντας τις θετικές ενέργειες & αποσκοπώντας σε αισθητικό αποτέλεσμα.

Ο αισθητικός τρόπος σκέψης

Ερευνητές υποστηρίζουν ότι αν δοθούν στα παιδιά από νωρίς οι κατάλληλες προϋποθέσεις, θα αναπτύξουν αισθητικές ικανότητες σε σχέση με την τέχνη για να : αποκτήσουν αισθητικό κριτήριο για να σκέπτονται, να συμπεριφέρονται και να παράγουν με αισθητική ποιότητα ενισχυθεί το ενδιαφέρον τους προς το αισθητικά ωραίο συναρπάζονται και να εμπνέονται με τις πιο απλές λεπτομέρειες που αποτελούν ένα εκφραστικό σύνολο, αναγνωρίζουν και να βιώνουν στιγμές υπεροχής και υπέρβασης, ώστε να γίνονται κοινωνοί κάθε «δημιουργικής συνάντησης»,

Επικοινωνιακός τρόπος σκέψης (thinking communicatively) Όλες οι μορφές τέχνης είναι ένας τρόπος επικοινωνίας : Με διαφορετικούς πολιτισμούς, σύγχρονους και παλαιότερους, Μια ιδιαίτερη πανανθρώπινη γλώσσα μετάδοσης μηνυμάτων Ένας αυτόνομος τρόπος σκέψης & προσέγγισης προς τους άλλους ανθρώπους και τον εαυτό μας. (Fowler Ch)

Δημιουργικός τρόπος σκέψης (Creativily thinking). Η ενασχόληση με την τέχνη, είναι μια διαδικασία, όπου η εμπειρία ενός καλλιτεχνικού βιώματος στο σχολείο καλλιεργεί διανοητικές ικανότητες. M πορεί να οδηγήσει σε ένα ενεργητικό και δημιουργικό αποτέλεσμα Dewey J., μέσα από την αναζήτηση πολλών τρόπων επίλυσης προβλημάτων ώστε το παιδί να αποδίδει νέες συμβολικές σημασίες στα στοιχεία των ποικίλων εμπειριών του. Να επινοεί, να φαντάζεται, να σκέπτεται, να αξιολογεί, να αναθεωρεί και να λύνει προβλήματα, δηλαδή να δημιουργεί. N α τα μετασχηματίζει και να τα συνθέτει σε νέους, ασυνήθιστους τρόπους έκφρασης,

Πολιτιστικός τρόπος σκέψης ( thinking culturally). Τα έργα τέχνης είναι κανάλια επικοινωνίας που διοχετεύουν πληροφορίες για την ταυτότητα, την προέλευση, τη φιλοσοφία ατόμων και λαών. Είναι ένας τρόπος για δημιουργική συμμετοχή στις παγκόσμιες αξίες, ώστε να εδραιωθεί μια διαπολιτισμική συνοχή αλληλοκατανόησης

Η τέχνη αναπτύσσει την κοινωνική - πολιτιστική συνείδηση του παιδιού αφού μπορεί να κατανοήσει την τέχνη ως έκφραση μιας συγκεκριμένης εποχής και νοοτροπίας, αλλά και τη συμβολή που έχει κάθε έργο τέχνης στη διαμόρφωση της αισθητικής κουλτούρας της κοινωνίας που ζει.

Ζητούμενο ….

Η καλλιτεχνική εκπαίδευση στο σχολείο …….. είναι το μάθημα στο οποίο συναντώνται η τέχνη και η δημιουργικότητα και βοηθά το παιδί να γνωρίσει και να βιώσει το πολυσύνθετο φαινόμενο της τέχνης

Ευχαριστώ ……