Τμήμα Επιστ. Και Παιδαγ. Καθοδήγησης, Σχολικοί Σύμβουλοι Α΄ Αθήνας Ερευνητικές Εργασίες: Παιδαγωγική Αντιμετώπιση Προβλημάτων Αντιγραφής και Συρραφής Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας Επιστημονικός Υπεύθυνος Τμήμα Επιστ. Και Παιδαγ. Καθοδήγησης, Σχολικοί Σύμβουλοι Α΄ Αθήνας Αθήνα 11 Νοεμβρίου 2013 7/4/2017 1

Δομή και Σκοποί της Εισήγησης Ι. Ταυτότητα Καινοτομίας Ερευνητικών Εργασιών (Ερ. Ερ.) και Βιωματικών Δράσεων (Βμ. Δρ.), που αποτελούν διακριτές μονάδες της εκπαιδευτικής πολιτικής και του υποχρεωτικού ΑΠ και ΩΠ. ΙΙ. Πρόληψη και Αντιμετώπιση Προβλημάτων Αντιγραφής και Συρραφής που παρατηρούνται στις ερευνητικές εκθέσεις των μαθητικών ομάδων ΙΙΙ. H Σχολική και Κοινωνική Ζωή ως Βμ. Δρ. της Α΄ Γυμνασίου. 7/4/2017 2

Ι. Ταυτότητα, Σημαντικότητα και Δυσκολίες Καινοτομιών: Οι Καινοτομίες είναι σημαντικές αλλά και δύσκολες, διότι: στηρίζονται σε πρωτοπόρες& πρωτότυπες ιδέες και οδηγούν σε παρεμβάσεις που επιφέρουν μεγάλες αλλαγές και ανατροπές: στη νοοτροπία, στις πρακτικές, στους ρόλους και στη γενικότερη κουλτούρα του συστήματος (σχολείου). Κοινωνικά συστήματα αντιστέκονται στις αλλαγές και η επιτυχία των καινοτομιών απαιτεί προετοιμασία, στήριξη και συνέπεια από το σύνολο του συστήματος. Τέτοιες αντιστάσεις υπάρχουν και στις εκπ/κές καινοτομίες 7/4/2017 3

Α. Ερ. Ερ. και Βμ. Δρ. Εμπερίστατες Καινοτομίες Α. Ερ. Ερ. και Βμ. Δρ. Εμπερίστατες Καινοτομίες Ερ. Ερ. και Βμ. Δρ. πληρούν προδιαγραφές εκπ/κής καινοτομίας, καθιερώθηκαν καθυστερημένα ως διακριτές μονάδες υποχρεωτικού ΑΠ/ΩΠ.(Βρετανία, Γαλλία κλπ) Άρχισαν χωρίς επαρκή προετοιμασία και στήριξη των στελεχών και των εκπαιδευτικών. Διέπονται από πλαίσιο που αλλάζει διαρκώς με νέες ΥΑ, μέσα σε κλίμα γενικότερης ανησυχίας. Στάση στελεχών και εκπαιδευτικών καλύπτει όλο το φάσμα: Κάποιοι επιμένουν «με λογισμό και μ’ όνειρο» κάποιοι άλλοι στέκονται με απορία, αβεβαιότητα, φόβο & ελάχιστοι με απόρριψη & απαξίωση, λόγω τε και έργω Πικρία Στελεχών κυρίως Συμβούλων, για αγνόησή τους

Β. Παιδαγωγικές Αρχές των Ερ. Ερ. Β. Παιδαγωγικές Αρχές των Ερ. Ερ. 1. Αρχή Διερευνητικής Προσέγγισης Μάθησης, που μετατρέπει την ερευνητική μεθοδολογία των Επιστημών σε διδακτική μεθοδολογία & μαθητές σε μικρούς ερευνητές. 2. Αρχή Διεπιστημονικής Συνεργασίας, που αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητες των διακλαδικών συμπράξεων, αλλά & της συνεργασίας Καθηγητών διαφορετικών κλάδων. 3. Αρχή Συνεργασίας Μαθητών εντός 4μελών Ομάδων, αλλά και μεταξύ των ομάδων, που αξιοποιεί πλήρως τη δυναμική της ομάδας ως πλαίσιο μάθησης και ανάπτυξης. 4. Αρχή Διαφοροποίησης Διδασκαλίας, που προσαρμόζει τη μάθηση στα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες, τις δυνατότητες και τα στυλ μάθησης των μαθητών. 7/4/2017 5 5

7/4/2017 6

Γ. Ταυτότητα, Σκοποί Ερευνητικών Εργασιών Ταυτότητα: Συλλογικές έρευνες λυκειακού επιπέδου με χρήση εννοιών, γενικεύσεων, αρχών, γνώσεων ικανοτήτων που διδάσκουν τα ΠΣ των μαθημάτων. Ούτε πανεπιστημιακή εργασία ούτε ευχάριστες δραστηριότητες χωρίς ακαδημαϊκό προσανατολισμό. Σκοποί: Ανάπτυξη κριτικής σκέψης, (αυτο-)κριτικής στάσης και ικανοτήτων επίλυσης προβλημάτων Βαθύτερη κατανόηση θεμάτων του φυσικού και κοινωνικού κόσμου Ανάπτυξη δεξιοτήτων/ικανοτήτων επικοινωνίας, συνεργασίας, έρευνας Κατασκευή αντικειμένων και συστημάτων Καλλιτεχνική έκφραση 7/4/2017 7 7

Δ. Ερ.Ερ. στη Συνείδηση Εκπ/κης Κοινότητας Δ. Ερ.Ερ. στη Συνείδηση Εκπ/κης Κοινότητας Μαθήματα ΑΠ έχουν ανάλογη βαρύτητα με αντίστοιχους κλάδους επιστήμης, τεχνολογίας,τέχνης Ερ. Ερ. θα αποκτήσουν δείκτη βαρύτητας ανάλογα με τη σοβαρότητα που θα επιδείξουν η ιεραρχία του εκπαιδευτικού συστήματος και οι εκπαιδευτικοί που θα τις αναλάβουν. Ακούσιες αναθέσεις, έλλειψη επιμόρφωσης, πληθωρική βαθμολογία και συνεχής αλλαγές ΥΑ αποτελούν χρυσή συνταγή για την απαξίωσή τους. Συστήματα έχουν δυναμική ακύρωσης αλλαγών. Έχουμε προηγούμενες περιπτώσεις σε εκπαίδευση.

ΙΙ. Διαμόρφωση Θέματος, Προσδιορισμός Εύρους Συνδιαμόρφωση θεμάτων από καθηγητές και μαθητές με καθοδήγηση του Σ.Σ.Π.Ε. Προσδιορισμός κατάλληλου εύρους θέματος Τρόποι περιορισμού θέματος μέσω: 1. Χρονικού Προσδιορισμού, 2.Τοπικού Προσδιορισμού, 3. Κατηγορικού Προσδιορισμού Παραδείγματα: κατηγορίες τέχνης, οικοδομημάτων, ηλικιών, επαγγελμάτων, αιτίων, επιπτώσεων, μέσων, πόρων Θέματα διαχωρίζονται σε υπο-θέματα με ενεργό συμμετοχή μαθητών

1. Υπερ-κλαδικές Έννοιες ως Θέμα Επανάσταση . Μοτίβα Κοινωνική . Φύση, Fibonacci Εθνική . Αρχιτεκτονική Βιομηχανική . Ποίηση Καλλιτεχνική . Εικαστικά 7/4/2017 10

2. Kλαδική Έννοια ως Θέμα Α. Γεωγραφικός Προσανατολισμός Ναυτικοί και εξέλιξη οργάνων προσανατολισμού Ναυαγοί στη λογοτεχνία αναζητούν τρόπους προσανατολισμού Προσανατολισμός ζώων Β. Επανάσταση του 21 Εθνική συνείδηση αγωνιστών Φιλελληνισμός Ζωγραφική και επιδράσεις στη διεθνή γνώμη 7/4/2017 11

3. Θέματα με Φυσική & Κοινωνική Διάσταση ή με Αναφορά στο Τότε/Τώρα, Εδώ/Αλλού Α. Αλκοόλ και Αλκοολισμός Αλκοόλ ως χημική ένωση και δράσεις του Αλκοόλ ως προϊόν ευρείας κοινωνικής χρήσης και κατάχρησης Β. Ολυμπιακά Αγωνίσματα τότε και τώρα (α) αγωνίσματα: συνέχεια, αλλαγή & εξέλιξη (β) τεχνολογία των αγωνισμάτων τότε/τώρα (γ) διατροφή στην αρχαιότητα & στις ημέρες μας (δ)απολαβές στην αρχαιότητα & στις ημέρες μας / 7/4/2017 12

4. Υπο-θέματα Φυσικής και κοινωνικής διάστασης και ανάθεση υπο-θεμάτων σε συνεργαζόμενο ζεύγος ομάδων. Μαθητές συνεργάζονται ανά δύο ομάδες, για εντοπισμό «κοινών τόπων» των δύο υποθεμάτων 1ο Υπο-θέμα 1η Ομάδα & Υποομάδες 1 2 3 4 2ο Υπο-θέμα 2η Ομάδα & Υποομάδες 1ο Υπο-θέμα 3η Ομάδα & Υποομάδες 2ο Υπο-θέμα 4η Ομάδα & Υποομάδες 7/4/2017 13 13

ΙΙΙ. Ερευνητικά Ερωτήματα (υπο-Θεμάτων ) : Βασική Προϋπόθεση της Όλης Διαδικασίας Χωρίς σαφή ερευνητικά ερωτήματα οι εργασίες είναι εγκυκλοπαιδικά λήμματα. Ερευνητικά ερωτήματα καθορίζουν 1. ύπαρξη έρευνας και το είδος της έρευνας, 2. ερευνητικές διαδικασίες 3. ερευνητικά εργαλεία, 4. πηγές αναζήτησης δεδομένων, 5. μέθοδο επεξεργασίας δεδομένων για αποφυγή φαινομένου αντιγραφής και συρραφής Ερευνητικά ερωτήματα καθορίζουν ποικιλία ικανοτήτων που θα αναπτύξουν οι μαθητές

Α1. Ερν. Ερωτήματα Συλλογής Δεδομένων Θέματος Πραγματολογικά ερωτήματα(το ον αυτό καθ' αυτό): 1. τι 2. ποιος 3. πού, 4. πότε, 5. πόσο Επεξηγηματικά/Ερμηνευτικά Ερωτήματα: 6. γιατί, 7. πώς Κριτικής ανάλυσης ερωτήματα (αξίες, αντιδράσεις, στάσεις, επιλογές, ενδιαφέροντα, συμφέροντα, κοσμοθεωρία): 1. Προσωπική θέση έναντι θέματος 2. Θέση κοινωνικών ομάδων έναντι θέματος 3 . Θέση κοινωνικών θεσμών έναντι θέματος 4. Ποιοι ενδιαφέρονται, ποιοι ωφελούνται/ βλάπτονται ; .

Α2. Ερν. Ερωτήματα Συλλογής Δεδομένων Θέματος: «Εξελικτική Πορεία του Φεμινιστικού Κινήματος» Πραγματολογικά ερωτήματα: ποιος, τι, πού, πότε, πόσο; Τι είναι το Φ. Κ. και σε Ποιο πλαίσιο (πότε) πρωτο-εμφανίστηκε; Ποιες φάσεις/τάσεις Πού και Πότε αναπτύχθηκαν, Πόσο διήρκεσαν; Ποιοι εκπρόσωποι , Ποια κύρια χαρακτηριστικά φάσεων/τάσεων; Επεξηγηματικά/Ερμηνευτικά Ερωτήματα: γιατί, πώς; Ποια στοιχεία συνέχειας και αλλαγής παρατηρούνται από φάση σε φάση και ποια θεωρείτε ως στοιχεία εξέλιξης και γιατί; Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν και πώς στις εξελίξεις; Ποιες οι συνέπειες των εξελίξεων και γιατί; Κριτικής ανάλυσης ερωτήματα: αξίες, αντιδράσεις, στάσεις, ενδιαφέροντα, συμφέροντα, κοσμοθεωρία ατόμων, ομάδων θεσμών; 1. ποιες αντιδράσεις, πρακτικές ατόμων και ομάδων και γιατί; 2. ποιες αντιδράσεις, επιλογές, πρακτικές θεσμών και γιατί; 3. ποιοι ωφελούνται/προβάλλονται, ποιοι αδικούνται/αγνοούνται .

Β. Ερν. Ερωτήματα Επεξεργασίας Δεδομένων: Αναχαιτίζουν Αντιγραφή και Συρραφή Ερωτήματα συσχέτισης επεξεργασμένων δεδομένων α. συγκρίσεις με βέννειο διάγραμμα, β. μεταγραφή δεδομένων σε πίνακα διπλής εισόδου γ. ταξινομήσεις με πυραμίδες ή με διάγραμμα, δ. διατάξεις με ανιούσα ή κατιούσα φορά ε. οριζόντιες/ κατακόρυφες προεκτάσεις και τα ανάλογα: ποιος άλλος, τί άλλο, πότε άλλοτε, πού αλλού, πώς αλλιώς, πόσο αλλού/ άλλοτε, γιατί αλλού/άλλοτε 2. Ερωτήματα αξιολογικής αποτίμησης α. διατύπωση εσω-/εξωτερικώνκριτηρίων αξιολογικής αποτίμησης β. εφαρμογή κριτηρίων αξιολογικής αποτίμησης γ. σύγκριση των αξιολογικών αποτιμήσεων 3. Ερωτήματα αυτο-κριτικής ανάλυσης συλλογικής έρευνας α. αναστοχαστική εξέταση προσωπικής μου στάσης, συμμετοχής και συμβολής στο ομαδικό πνεύμα και το ομαδικό έργο και συνέπειες τους, β. αναστοχαστική εξέταση τρόπου λειτουργίας ομάδας μας γ. αυτο-αξιολόγηση Ερευνητικής Εργασίας και Τεχνήματος ομάδας μας

- + Παράδειγμα πίνακα διπλής εισόδου Θαλπωρή και Στήριξη Επίπεδο Προσδοκιών Σαφήνεια και Συνέπεια Κανόνων Επικοινωνία Γονέων-Παιδιού Αυταρχικοί Γονείς - + Συμμετοχικοί Γονείς Χαλαροί- Επιτρεπτικοί Γονείς Αδιάφοροι -Αποστασιω- ποιημένοι Γονείς

Διαδικασία Λήψης Απόφασης με Ανάλυση Παραμέτρων Ανάλυση εναλλακτικών επιλογών Προσδιορισμός Προβλήματος και Απόφασης που πρέπει να λάβουμε : Πρώτη Επιλογή Δεύτερη Επιλογή Παράμετροι προς εξέταση Λήψη Απόφασης και Αιτιολόγηση

Ερευνητικά Ερωτήματα Επεξεργασίας Δεδομένων Γ. Παράδειγμα Περιορισμού Θέματος , Ερωτημάτων Επεξεργασίας ΕΥΡΥΤΑΤΟ ΘΕΜΑ: Η Τέχνη στην Υπηρεσία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Τρία Υπο-θέματα (κατηγοριακός & χρονικός περιορισμός) Ερευν. Ερωτήματα Συλλογής Δεδομένων για κάθε Υπο-θέμα Ερευνητικά Ερωτήματα Επεξεργασίας Δεδομένων Ι. ΜΟΥΣΙΚΗ α. 18ου Αιώνα β. 19ου Αιώνα γ. 20ου Αιώνα ΙΙ. ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ α. 18ου Αιώνα β. 19ου Αιώνα γ. 20ου Αιώνα ΙΙΙ. ΓΛΥΠΤΙΚΗ α. 18ου Αιώνα β. 19ου Αιώνα γ. 20ου Αιώνα .   Α. Ποιοι καλλιτέχνες, ποια τα έργα τους και ποια δικαιώματα προβάλλουν ; Β. Πώς σχετίζονται προβαλλόμενα με πλαίσιο εποχής τους; Γ. Ποιες αντιδράσεις των έργων στην εποχή τους και γιατί; Δ. Σε ποιες σύγχρονες αποκτούν επικαιρότητα και γιατί ; Α. Ποια κατηγορία ανθρωπίνων δικαιωμάτων προβάλλεται ανά είδος τέχνης, ανά καλλιτέχνη και ανά αιώνα; Β. Ποια έργα ποιου καλλιτέχνη απέκτησαν κοινωνικό και πολιτικό νόημα στην κοινή γνώμη χωρίς αυτό να είναι στην πρόθεση του καλλιτέχνη και γιατί; Γ. Ποια δικαιώματα παραμένουν διαχρονικά σταθερά σε όλα τα είδη τέχνης; Δ. Ποια δικαιώματα παρουσιάζουν εποχιακή επικαιρότητα και γιατί; Ε. Ποιες διαφορές παρατηρούνται ανά είδος τέχνης και γιατί; Στ. Ποιοι καλλιτέχνες πλήρωσαν ακριβό τίμημα για το έργο τους και πώς;

IV. Έξι Είδη Έρευνας, Συνδυασμός ανάλογα το Θέμα 1. Βιβλιογραφική έρευνα για κατανόηση θέματος, τεκμηρίωση επιλογής θέματος, διαμόρφωση ερευνητικών ερωτημάτων, ερωτηματολογίων και συνεντεύξεων. Εργαλεία: χρήση σημειώσεων, περιλήψεων, παραφράσεων και αποσπασμάτων. 2. Δημοσκοπική Έρευνα για καταγραφή κοινωνικών απόψεων, επιλογών, στάσεων Πηγές κοινωνικά δείγματα. Εργαλεία: ερωτηματολόγια, 3. Έρευνα Συνέντευξης για καταγραφή απόψεων, προτάσεων, στάσεων προβληματισμών ειδικών. Εργαλείο: ημι-δομημένη συνέντευξη 7/4/2017 21 21

συνέχεια ερευνών Πειραματικές Έρευνες για φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα. Πηγές δείγμα πειραματικό και ελέγχου. Εργαλεία: παρατήρησης & μέτρησης μεταβλητών Περιγραφικές Έρευνες (Correlational studies) για φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα. Πηγές αντιπροσωπευτικό δείγμα. Εργαλεία: παρατήρησης, μέτρησης συμπεριφοράς Ερμηνευτικές Έρευνες για Ιστορικά και Κοινωνιολογικά ερωτήματα: Πηγές κείμενα, έργα και μαρτυρίες. Εργαλεία: ανάλυση περιεχομένου, καλλιτεχνικών έργων 7/4/2017 22 22

Πηγές αναζήτησης πληροφοριών Πρωτογενείς πηγές Δευτερογενείς πηγές Αρχεία, βάσεις δεδομένων (σχολείου, δήμου, φωτογραφικό υλικό..) Άνθρωποι (Πεποιθήσεις, στάσεις) Επιτόπια παρατήρηση /Καταγραφές στο πεδίο Καταγραφές στο μουσείο Ιστορικά ντοκουμέντα (μαρτυρίες, έγγραφα, ημερολόγια) Πειραματικές μετρήσεις και ερευνητικά δεδομένα Έργα τέχνης (πίνακες, ταινίες) Αναλύσεις, ερμηνείες δεδομένων ή σχολιασμός πληροφοριών σε: Βιβλία (επιστημονικά, λογοτεχνικά) Άρθρα επιστημονικά Δημοσιογραφικά κείμενα

Έρευνα & ερευνητικά εργαλεία Έρευνα & ερευνητικά εργαλεία Δημοσκοσκοπική έρευνα Ερωτηματολόγια Συνεντεύξεις Όργανα μέτρησης Πειραματική έρευνα Κλείδες ανάλυσης περιεχομένου Βιβλιογραφική έρευνα Καταγραφές με κάμερες Κλείδες παρατήρησης Έρευνα πεδίου

Μία έρευνα πεδίου μπορεί να είναι: Αναγνωριστική: (χωρίς προηγούμενες υποθέσεις) Διαγνωστική ( ψάχνουν μια άμεση απάντηση σε πρακτικές ερωτήσεις) Πειραματική (για επαλήθευση υποθέσεων)

Επιλογή μεθόδου, εργαλείων και πηγών ανάλογα με την ερευνητική εργασία ΦΑΙΝΟΜΕΝ0 ΕΙΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΦΥΣΙΚΟ Περιγραφική ή πειραματική παρατήρηση, περιγραφική εξήγηση και πειραματισμός στο εργαστήριο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ Δημοσκοπική Ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις. Παρατήρηση και καταγραφή Καταγραφική δημοσιογραφία Μελέτη πρωτογενών πηγών ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΌ Ερμηνευτική Ανάλυση περιεχομένου πρωτογενών πηγών, αλλά και δευτερογενών

V. Βιωματικές Δράσεις Α. Διαφορές Ερ. Ερ. και Βμ. Δρ. Ερ. Ερ: Ελεύθερη επιλογή θεμάτων από 4 ακαδημαϊκά πεδία: 1. Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες, 2. Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία, 3. Τέχνη και Πολιτισμός, 4. Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη Βμ. Δρ: Εστιάζουν σε συγκεκριμένο πεδίο: ΣΚΖ, Περιβάλλον(ΠΕΑΑ) Τοπ. Ιστορία, Πολιτισμός Δραστρτ. Τέχνης, Φύση & Άσκηση, ΣΕΠ Βμ. Δρ., εκτός του ΣΕΠ, εφαρμόστηκαν στα πιλοτικά προγράμματα και έχουν επιμορφωτικό/εκπαιδευτικό υλικό αναρτημένο στο Φωτόδενδρο του Διόφαντου. Βμ, Δρ. , εκτός ΣΚΖ και ΣΕΠ, συγγενεύουν στενά με διδασκόμενα μαθήματα, με ανοικτά όλα τα θετικά και αρνητικά ενδεχόμενα. ΣΚΖ αρκετές διαφορές από υπόλοιπα πέντε πεδία Βμ. Δρ.

Β. Ένταξη Βιωματικών Δράσεων σε Τάξεις Στην Α΄ τάξη υλοποιούνται θέματα του διδακτικού αντικειμένου «Σχολική και Κοινωνική Ζωή (ΣΚΖ)». Στην Β΄ τάξη από το σχ. έτος 2014-2015 θα υλοποιούνται θέματα των διδακτικών αντικειμένων «Φύση και Άσκηση» και «Πολιτισμός και Δραστηριότητες Τέχνης» Στην Γ΄ τάξη από το σχ. έτος 2015-2016 θα υλοποιούνται θέματα των διδακτικών αντικειμένων «Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός», «Τοπική Ιστορία» και «Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη».

Γ. Σχολική και Κοινωνική Ζωή στην Α΄ Γυμνασίου: Εαυτός, Συναισθήματα, Σχέσεις και Ομάδα Α και Β τρίμηνο επιλογή θεμάτων σχετικών με την ταυτότητα, την ετερότητα, την έκφραση και τη διαχείριση συναισθημάτων, τις σχέσεις, την ένταξη στη μαθητική κοινότητα, την ομαλή μετάβαση και την προσαρμογή στο νέο πλαίσιο του Γυμνασίου Γ τρίμηνο η μαθητική ομάδα ως πλαίσιο διεξαγωγής γυμνασιακού επιπέδου ερευνητικής εργασίας με θέμα τη σχολική βία και υπο-θέματα: 1. Διαχείριση συγκρούσεων, 2. Λεκτικός εκφοβισμός, 3. Ψηφιακός εκφοβισμός, 4. Φυσική βία, 5. Άλλες Μορφές Αντικοινωνικής Συμπεριφοράς

Β. Επιμερισμός Διαστάσεων Θέματος σε Ομάδες Θέμα καταμερίζεται σε υπο-θέματα. Κάθε υπο-θέμα εξετάζεται αυτοτελώς από μία ή δύο ομάδες και στη συνέχεια στην Ολομέλεια. 1ο Υπο-θέμα 1η Ομάδα & Υποομάδες 1 2 3 4 2ο Υπο-θέμα 2η Ομάδα & Υποομάδες 3ο Υπο-θέμα 3η Ομάδα & Υποομάδες 4ο Υπο-θέμα 4η Ομάδα & Υποομάδες χαλαρές σχέσεις 7/4/2017 30 30

Γ. Επιμερισμός σε δύο Υπο-θέματα σε Συνεργαζόμενο Ζεύγος Ομάδων Θέμα καταμερίζεται σε δύο υπο-θέματα, μαθητές συνεργάζονται ανά δύο ομάδες με διαφορετικά θέματα, για να εντοπίσουν «κοινούς» τόπους» των δύο υποθεμάτων 1ο Υπο-θέμα 1η Ομάδα & Υποομάδες 1 2 3 4 2ο Υπο-θέμα 2η Ομάδα & Υποομάδες 1ο Υπο-θέμα 3η Ομάδα & Υποομάδες 2ο Υπο-θέμα 4η Ομάδα & Υποομάδες 7/4/2017 31 31