ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ Πρόκειται για ένα λιπίδιο που σε μικρές ποσότητες είναι απαραίτητο για τον οργανισμό, επειδή αποτελεί δομικό υλικό των κυτταρικών μεμβρανών και των ορμονών του φύλου, βρίσκεται σε όλους τους ιστούς του σώματος και βοηθά στο σχηματισμό της βιταμίνης D. Από τη χοληστερίνη που υπάρχει στο αίμα μας, ένα μικρό μέρος σχηματίζεται στο συκώτι και χρησιμοποιείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του οργανισμού, ενώ το μεγαλύτερο προέρχεται από τις τροφές που καταναλώνουμε. 

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ Υπάρχουν δύο τύποι χοληστερόλης: αυτή που βρίσκεται στις λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (low density lipoprotein (LDL)) και αυτή που βρίσκεται στις λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (high density lipoprotein (HDL)).

Τι είναι η "καλή" και η "κακή" χοληστερόλη; Η HDL (υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη) λέγεται και "καλή" χοληστερίνη γιατί απομακρύνει τη χοληστερόλη από τις αρτηρίες και την οδηγεί στο συκώτι όπου αποβάλλεται από τον οργανισμό. Άτομα που έχουν υψηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης έχουν μικρότερο κίνδυνο να πάθουν έμφραγμα ή να εμφανίσουν στεφανιαία νόσο. Η LDL (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη) λέγεται και "κακή" χοληστερίνη γιατί ευθύνεται για τη μεταφορά της χοληστερόλης από το συκώτι στους ιστούς του σώματος και την τοποθέτησή της στα τοιχώματα των αρτηριών, εμποδίζοντας την κυκλοφορία του αίματος. Γι' αυτό, θεωρείται η βασική αιτία για τη δημιουργία αρτηριοσκλήρυνσης και για τη στένωση ή την απόφραξη των αρτηριών και πρέπει να διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα.

ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Επιθυμητά επίπεδα LDL (κακής) χοληστερίνης Κλινική εικόνα Τιμή LDL χοληστερίνης Άτομα χωρίς στεφανιαία νόσο και με 0 ή 1 προδιαθεσικό παράγοντα κινδύνου* <160 mg/dl Άτομα χωρίς στεφανιαία νόσο και με 2 ή περισσότερους προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου* <130 mg/dl Άτομα με στεφανιαία νόσο <100 mg/dl Άτομα με στεφανιαία νόσο <100 mg/dl   

ΠΑΘΗΣΕΙΣ Η LDL "κακή" χοληστερόλη είναι ένας από τους βασικότερους παράγοντες για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου, της Νο 1 αιτίας θανάτων στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη. Η στεφανιαία νόσος οφείλεται σε στένωση των αρτηριών από αθηρωματικές πλάκες (συγκέντρωση λιπαρών ουσιών και χοληστερόλης στα τοιχώματα), οι οποίες μειώνουν την ποσότητα αίματος που φτάνει στο μυοκάρδιο, με αποτέλεσμα να προκαλείται πόνος στο θώρακα (στηθάγχη). Σε περίπτωση που ένας θρόμβος αίματος σχηματιστεί σε κάποιο σημείο της στενεμένης αρτηρίας, το αποτέλεσμα είναι έμφραγμα του μυοκαρδίου. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η εξέλιξη μιας βλάβης στην καρδιά μπορεί να ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία, ενώ τα συμπτώματά της εμφανίζονται στους άνδρες μετά τα 35-45 και στις γυναίκες κυρίως μετά την εμμηνόπαυση, δηλαδή στα 50-60 χρόνια.

Γιατί η χοληστερόλη λέγεται «σιωπηλή νόσος»; Γιατί ο ασθενής δεν έχει ενοχλήσεις. Μπορεί να έχει αυξημένη χοληστερόλη ή τριγλυκερίδια και να μην έχει καταλάβει τίποτα. Ορισμένοι παραπονιούνται για πονοκέφαλο και ζάλη, συμπτώματα που περνούν όταν διορθώνεται η χοληστερόλη, αναφορές οι οποίες επιστημονικά δεν έχουν καταγραφεί. Η αυξημένη χοληστερόλη μπορεί να διαπιστωθεί μόνο με αιματολογικό έλεγχο, ο οποίος μετά τα 40 πρέπει να γίνεται όλο και πιο συχνά. Εάν βρεθεί υψηλή χοληστερόλη, πρέπει να γίνει δίαιτα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού, και μετά από τρεις μήνες ο έλεγχος να επαναληφθεί. Αν όμως ένας ασθενής παίρνει κάποιο φάρμακο για χοληστερόλη, τότε θα πρέπει να κάνει εξετάσεις κάθε μήνα, πρώτον για να δει εάν το φάρμακο τον βοηθάει και δεύτερον για να ελέγξει εάν ανεβαίνουν τα ηπατικά ένζυμα. Το σίγουρο είναι ότι εάν κάποιος είναι προσεκτικός δεν παθαίνει τίποτα. Όσον αφορά στην παιδική ηλικία, τα παιδιά που πρέπει να υποβάλλονται σε αιματολογικό έλεγχο είναι εκείνα που έχουν οικογενειακό ιστορικό ή παχυσαρκία ή διαβήτη ή υπέρταση καθώς και τα υιοθετημένα, επειδή δε γνωρίζουμε το ιστορικό των βιολογικών τους γονιών.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Πώς μπορούμε να μειώσουμε την «κακή» (LDL) χοληστερόλη και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο χωρίς να πάρουμε φάρμακα;  Τα μη φαρμακευτικά μέτρα για τη μείωση την «κακής» (LDL) χοληστερόλης και επομένως και του καρδιαγγειακού κινδύνου περιλαμβάνουν: 1) την άμεση διακοπή του καπνίσματος για τους καπνιστές, 2) το χάσιμο βάρους, 3) την υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής και 4) τη σωματική άσκηση. Πότε χρειάζεται να ξεκινήσουμε θεραπεία για να μειώσουμε τα επίπεδα της «κακής» (LDL) χοληστερόλης; Όταν τα επίπεδα της «κακής» (LDL) χοληστερόλης είναι μεγαλύτερα από αυτά που συνιστώνται ανάλογα με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο του κάθε ατόμου (ερώτηση 12) τότε πρέπει να ξεκινήσει η θεραπεία μείωσή τους. Αυτή η θεραπεία περιλαμβάνει την εφαρμογή μη φαρμακευτικών μέτρων, καθώς και τη χορήγηση φαρμάκων.

Ποιες τροφές ανεβάζουν τη χοληστερίνη; Οι τροφές που συμβάλουν στην αύξηση των τιμών των λιπιδίων στο αίμα μας είναι αυτές που περιέχουν και τροφοδοτούν τον οργανισμό μας με μεγάλες ποσότητες «κακού» λίπους. Με τον όρο κακό λίπος εννοούμε κυρίως το κορεσμένο, που είναι συνήθως ζωικής προέλευσης, και το βρίσκουμε σε τρόφιμα όπως: βούτυρο, μαγιονέζα, ζωικό λίπος, ζωμός κρέατος & παχιές σούπες και εκχυλίσματα κρέατος εντόσθια (νεφρά, συκώτι, μυαλά), κρέμες, λίπος καρύδας, παστά, παγωτά παχιά κρέατα, αλλαντικά, μπέικον & κρόκοι αυγών πλήρες γάλα, ολόπαχα γιαούρτια (λίπος > 2%) & παχιά τυριά, τυριά σε κρέμα γλυκά και σοκολάτα, κακάο και ροφήματα & κρουασάν, αρτοσκευάσματα με αυγά και βούτυρο, τηγανητά τρόφιμα (π.χ. πατάτες, τσιπς).

Ποιες τροφές επιτρέπονται; Οι τροφές που μπορούμε να καταναλώνουμε είναι όσες περιέχουν καλής ποιότητας λίπη π.χ. μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) ή πολυακόρεστα (ψάρια, ξηροί καρποί) ή φυτικές ίνες (διαλυτές και αδιάλυτες) . Τέτοια τρόφιμα είναι τα παρακάτω: ψωμί, φρυγανιές, παξιμάδια, ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά ψάρια & κοτόπουλο (στήθος - χωρίς δέρμα), κρέας άπαχο (άλιπο μοσχαρίσιο, άλιπο χοιρινό) ελαιόλαδο και σπορέλαια, αποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι) & τυριά με χαμηλά λιπαρά ,άλιπες σούπες (χορτόσουπα, ντοματόσουπα) & όσπρια (φασόλια, ρεβίθια, μπιζέλια, φακές) λαχανικά (αγκινάρες, σπαράγγια, μελιτζάνες, μπρόκολα, λάχανο, καρότα, κουνουπίδι, κολοκυθάκια, αγγούρι, λεπτά φασολάκια, μαρούλι, μανιτάρια, πιπεριές, σπανάκι, καλαμπόκι, ντομάτες, χόρτα και άλλα) Ποιες τροφές είναι σημαντικές στον πόλεμο ενάντια στη χοληστερίνη; • Φρούτα και λαχανικά, λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν • Βρώμη (μέσα από τροφές όπως κουάκερ, νιφάδες βρώμης πρωινού, παξιμάδια βρώμης) λόγω των διαλυτών ινών που

Ποιες είναι οι γενικές συστάσεις για άτομα με υψηλές τιμές χοληστερίνης • Μαγειρέψτε πιο υγιεινά, με λιγότερο τηγάνισμα και περισσότερο βράσιμο και ψήσιμο και αποφύγετε τις λιπαρές σάλτσες και κάντε δικές σας με βάση το ελαιόλαδο, το λεμόνι και το ξύδι Μειώστε το κάπνισμα και αυξήστε τη σωματική άσκηση και την καθημερινή σας δραστηριότητα, μέσα από απλές έστω ασχολίες όπως το περπάτημα ή το κολύμπι • Αποκτήστε το ιδανικό σας βάρος • Πίνετε αλκοόλ με μέτρο και ανάλογα με τα επίπεδα των λιπιδίων (λιπιδαιμικό προφίλ – χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, LDL, HDL) και ειδικά όταν είναι αυξημένα τα τριγλυκερίδια • Κάνετε τακτικά και μικρά γεύματα

ΠΗΓΕΣ www.vita.gr www.healthierworld.gr

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΑ ΤΣΙΡΩΝΑ