13ος αιώνας: εποχή ευμάρειας → αύξηση αγροτικής παραγωγής, εφαρμογή καινοτομιών (νερόμυλος- υδραυλικό πριόνι - ποδοκίνητος αργαλειός), ανάπτυξη βιοτεχνίας, ανάπτυξη εμπορίου, κατασκευή δρόμων, ναυτική τεχνολογία, εμποροπανηγύρεις Νέες πόλεις (Φλωρεντία, Μιλάνο) αναδεικνύονται Δυτικά νομίσματα (βενετικά δουκάτα) κυριαρχούν στις διεθνείς αγορές Δημογραφική ανάπτυξη (Φλωρεντία)
Ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας Μείωση δύναμης των μικρών φεουδαρχών Συνεργασία της ανώτερης αριστοκρατίας με την κεντρική εξουσία Πολλοί αγρότες βελτιώνουν τη θέση τους – οι περισσότεροι γίνονται όλο και φτωχότεροι Στις πόλεις δημιουργία συντεχνιών Οι πατρίκιοι – ισχυρές οικογένειες – συγκροτούν τα δημοτικά συμβούλια
: περίοδος κρίσης Πρόβλημα επισιτισμού λόγω αύξησης πληθυσμού Παραγωγή προϊόντων για το διεθνές εμπόριο και όχι δημητριακά Φυσικές καταστροφές προκάλεσαν ζημίες στην παραγωγή, το εμπόριο και τη βιομηχανία 1347: βουβωνική πανώλη: εξόντωση των ⅖ του πληθυσμού της Ευρώπης Πείνα, επιδημίες Εκατονταετής πόλεμος μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας ( ) Εξεγέρσεις στις πόλεις και στην ύπαιθρο και βίαιη καταστολή Όμως: 1. συμμετοχή συντεχνιών στα δημοτικά συμβούλια και 2. αύξηση μισθών των εργαζόμενων στις συντεχνίες
Οι βασιλείς σε Αγγλία και Γαλλία προσπαθούν να υποτάξουν τους φεουδάρχες με τη βοήθεια των αστών και να έχουν ισχυρά κράτη Ο βασιλιάς της Γαλλίας υποχρέωσε τον Πάπα να μεταφέρει την έδρα του στην Αβινιόν (1309 – 1378) Ταπείνωση της καθολικής εκκλησίας, φαινόμενα διαφθοράς στην ιεραρχία Πρώιμο αίτημα για θρησκευτική μεταρρύθμιση Στη Γαλλία η μοναρχία επιβάλλεται στους φεουδάρχες Στην Αγγλία όλοι συμμάχησαν (φεουδάρχες, αστοί, κλήρος) εναντίον της βασιλικής εξουσίας Magna Charta, 1215 Αγγλικό Κοινοβούλιο, 1295 Στη Γερμανία επικράτησαν οι φεουδάρχες και τα κρατίδιά τους