ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Η Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι Α ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2008 Ελληνική Εκκλησία Ευαγγελική Κατερίνης

Κυριακή, 3 Φεβρουαρίου 2008 Τα χαρακτηριστικά της γνήσιας εκκλησίας

Γνήσιες και κίβδηλες εκκλησίες Τους πρώτους αιώνες δεν είχε τεθεί το ερώτημα. Η εκκλησία ήταν μία, ήταν ορατή, και οι αιρετικοί απλώς αποκλείονταν από αυτήν. Με τη Μεταρρύθμιση, τέθηκε το ερώτημα πώς μπορεί κανείς να ξεχωρίσει μια γνήσια ορατή εκκλησία από μια κίβδηλη; Ήταν η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ως επίγειος οργανισμός αληθινή ή ψεύτικη εκκλησία; Ποια είναι, λοιπόν, τα σημάδια μιας γνήσιας ορατής εκκλησίας;

Καλό είναι να θυμόμαστε … Ότι τα ακριβή όρια της εκκλησίας είναι γνωστά μόνον στον Θεό. «…Γνωρίζει ο Κύριος τους όντας αυτού». Α’ Πέτρ. β’ 5 Ότι η αλήθεια, που αναζητούμε, δεν είναι ένα σημείο, με το οποίο όλοι πρέπει να ταυτιστούν, αλλά ένας κύκλος μέσα στον οποίο μπορούν ελεύθερα να κινηθούν. Προσπαθούμε να διαγράψουμε τα όρια ενός κύκλου.

Εντός του κύκλου ελευθερία

Α. Ποια είναι τα όρια του κύκλου;

Πώς ορίζουν τη γνήσια εκκλησία οι παραδοσιακές εκκλησίες; Το σύμβολο της πίστης ορίζει … «Εις μίαν, αγίαν, καθολικήν και ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΝ εκκλησίαν …» Πώς ερμηνεύουν οι παραδοσιακές εκκλησίες, Καθολική και Ορθόδοξη, το κριτήριο της αποστολικότητας; Θεωρούν γνήσια εκκλησία εκείνη που ανάγει την καταγωγή της στους αποστόλους μέσω της αποστολικής διαδοχής των επισκόπων τους.

Πώς ορίζουν τη γνήσια εκκλησία οι παραδοσιακές εκκλησίες;

Τι έλεγαν οι μεταρρυθμιστές για την αποστολικότητα της εκκλησίας; Οι μεταρρυθμιστές ορίζουν την αποστολικότητα όχι με βάση τη διαδοχή των επισκόπων, αλλά με βάση τη διδασκαλία των αποστόλων. Το πρώτο πράγμα που τονίζεται για την πρώτη εκκλησία είναι άλλωστε … «Και ενέμενον εν τη διδαχή των αποστόλων και εν τη κοινωνία και εν τη κλάσει του άρτου και εν ταις προσευχαίς». Πράξεις β’ 42

Ποια είναι τα σημεία της γνήσιας ορατής εκκλησίας για τους Μεταρρυθμιστές; Μερικοί μίλησαν για ένα και μόνο: την ορθή διακήρυξη του ευαγγελίου –(Beza, Alsted κ.ά.) Άλλοι προσέθεσαν ένα δεύτερο: την ορθή τέλεση των ιερών τελετών –(Καλβίνος, Bullinger, Gomarus κ.ά.) Άλλοι προσέθεσαν ένα τρίτο: τη συνεπή άσκηση πειθαρχίας –(Hyperius, Martyr, Ursinus, κ.ά.)

Πώς ορίζουν τη γνήσια εκκλησία οι ευαγγελικές εκκλησίες;

1)Η ορθή διακήρυξη του ευαγγελίου Προς τους πιστούς και προς τον κόσμο: «Εάν σεις μείνητε εν τω λόγω τω εμώ, είσθε αληθώς μαθηταί μου». Ιωάν. η’ 31 «Πορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς να φυλάττωσι πάντα όσα παρήγγειλα εις εσάς· και ιδού, εγώ είμαι μεθ' υμών πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος. Αμήν». Ματθ. κη’ 19-20

Προσοχή … Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως τελειότητα στη διακήρυξη του λόγου. Η εκκλησία δεν είναι αλάθητη. Η εκκλησία μπορεί να ξεφύγει από την ορθή διδασκαλία. Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβαίνει σε ζητήματα βασικά. Υπάρχει κάποιο όριο λαθών, πέραν του οποίου παύει να είναι εκκλησία.

2) Η ορθή τέλεση των ιερών τελετών «Πορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος …» Ματθ. κη’ 19 «Και ενέμενον εν τη διδαχή των αποστόλων και εν τη κοινωνία και εν τη κλάσει του άρτου και εν ταις προσευχαίς». Πράξεις β’ 42

Γιατί δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο δεύτερο αυτό σημείο; Οι Μεταρρυθμιστές έδωσαν έμφαση στο σημείο αυτό εξαιτίας των διδασκαλιών των Ρωμαιοκαθολικών. Η Καθολική Εκκλησία, όπως και η Ορθόδοξη, αποδίδουν σωτήρια σημασία στις ιερές τελετές, στα «μυστήρια». Οι Μεταρρυθμιστές θεώρησαν πως οι ιερές τελετές πρέπει πάντοτε να συνοδεύονται από τον λόγο του Θεού. Δεν έχουν ξεχωριστό περιεχόμενο και χάρη, από αυτό που αντλούν από τον λόγο του Θεού. Πρέπει να τελούνται από πιστούς υπηρέτες του λόγου και αφορούν τους πιστούς (και το σπέρμα τους). Βλ. Α’ Κορ. ια’

Γιατί είναι επίσης σημαντικές οι ιερές τελετές; Διότι αποτελούν έναν τρόπο ελέγχου του ποιος ανήκει στην εκκλησία, από ποιους αποτελείται η ορατή εκκλησία. Το βάπτισμα αφορά την είσοδο στην ορατή εκκλησία, Το Δείπνο του Κυρίου αφορά την παραμονή στην ορατή εκκλησία. Εξάλλου, όποια ομάδα τελεί αυτές τις τελετές, επιδιώκει να αυτοπροσδιοριστεί ως εκκλησία.

3) Η πιστή άσκηση της πειθαρχίας «… αλλ' εάν και της εκκλησίας παρακούση, ας είναι εις σε ως ο εθνικός και ο τελώνης. Αληθώς σας λέγω, Όσα εάν δέσητε επί της γης, θέλουσιν είσθαι δεδεμένα εν τω ουρανώ, και όσα εάν λύσητε επί της γης, θέλουσιν είσθαι λελυμένα εν τω ουρανώ». Ματθ. ιη’ «Σας παρακαλώ δε, αδελφοί, να προσέχητε τους ποιούντας τας διχοστασίας και τα σκάνδαλα εναντίον της διδαχής, την οποίαν σεις εμάθετε, και απομακρύνεσθε απ' αυτών». Ρωμ. ις’ 17 «Τους δε έξω ο Θεός θέλει κρίνει. Όθεν εκβάλετε τον κακόν εκ μέσου υμών». Α’ Κορ. ε’ 13

Β. Η καθαρότητα της εκκλησίας: γνήσιες και … γνησιότερες εκκλησίες

Γνήσιες εκκλησίες με διαφορετικό βαθμό καθαρότητας Μεταξύ των γνήσιων και αληθινών εκκλησιών υπάρχουν εκκλησίες περισσότερο και λιγότερο συμμορφωμένες με τον λόγο του Θεού. Οι μεταρρυθμιστές έθεσαν εξάλλου τον στόχο: ecclesia semper reformanda = δηλαδή, η εκκλησία οφείλει διαρκώς να μεταρρυθμίζεται σύμφωνα με τον λόγο του Θεού.

Χαρακτηριστικά μιας καθαρότερης εκκλησίας είναι … Τα βασικά χαρακτηριστικά μιας γνήσιας εκκλησίας 1.Ορθή διδασκαλία 2.Ορθή τέλεση των ιερών τελετών 3.Ορθή χρήση της εκκλησιαστικής πειθαρχίας Αλλά επιπλέον … 4. Γνήσια λατρεία (Εφεσ. ε’ 18-20) 5. Ζωή προσευχής 6. Αποτελεσματική μαρτυρία (Ματθ. κη’ 19-20) 7. Κοινωνία αγάπης 8. Βιβλική εκκλησιαστική διοίκηση (Α’ Τιμ. γ’ 1-13) 9. Πνευματική δύναμη στη διακονία (Πράξ. α’ 8) 10. Αγία ζωή των μελών (Α’ Θεσ. δ’ 3) 11. Μέριμνα για τους φτωχούς (Πράξ. δ’ 32-35). 12. Αγάπη προς τον Χριστό (Α’ Πέτρ. α’ 8)

Μια κεντρομόλος δύναμη πρέπει να ωθεί προς το κέντρο του κύκλου, με στόχο τη μεγαλύτερη καθαρότητα

Ο κίνδυνος να απολυτοποιήσουμε την καθαρότητα Υπάρχει ο κίνδυνος η καθαρότητα της εκκλη- σίας να αποτελέσει το ΜΟΝΑΔΙΚΟ μας στόχο. Υπάρχει ο κίνδυνος, δηλαδή, αναζητώντας την τέλεια εκκλησία, να στενεύουμε διαρκώς τα όρια του κύκλου, αφήνοντας έξω από αυτόν εκκλησίες γνήσιες, αλλά λιγότερο τέλειες. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε ατέρμονο διαχωρισμό των εκκλησιών, αφού βέβαια δεν υπάρχει τέλεια ορατή εκκλησία. Η τελειότητα και η καθαρότητα είναι ένας στόχος προς τον οποίο κανείς συνεχώς τείνει. Αν αφεθεί μόνη της, η κεντρομόλος αυτή τάση μπορεί να διαλύσει τον κύκλο. Γι’ αυτό η Καινή Διαθήκη μας μιλά για μια άλλη, συνεκτική αυτή τη φορά, δύναμη: την ενότητα του Πνεύματος.

Γ. Η ενότητα της εκκλησίας

Πώς ορίζεται η ενότητα; Είναι ο βαθμός στον οποίο η εκκλησία είναι απαλλαγμένη από διαχωρισμός ανάμεσα σε αληθινούς χριστιανούς. Η εντολή του Κυρίου είναι σαφής: «διά να ήναι πάντες εν, καθώς συ, Πάτερ, είσαι εν εμοί και εγώ εν σοι, να ήναι και αυτοί εν ημίν εν, διά να πιστεύση ο κόσμος ότι συ με απέστειλας». Ιωάν. ιζ’ 21

Οι αποστολικές προτροπές «Σας παρακαλώ δε, αδελφοί, διά του ονόματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, να λέγητε πάντες το αυτό, και να μη ήναι σχίσματα μεταξύ σας, αλλά να ήσθε εντελώς ηνωμένοι έχοντες το αυτό πνεύμα και την αυτήν γνώμην». Α’ Κορ. α’ 10 «σπουδάζοντες να διατηρήτε την ενότητα του Πνεύματος διά του συνδέσμου της ειρήνης. Εν σώμα και εν Πνεύμα, καθώς και προσεκλήθητε με μίαν ελπίδα της προσκλήσεώς σας· εις Κύριος, μία πίστις, εν βάπτισμα· εις Θεός και Πατήρ πάντων, ο ων επί πάντων και διά πάντων και εν πάσιν υμίν». Εφεσ. δ’ 4-6

Στόχος η ενότητα της ορατής εκκλησίας Η ενότητα του Πνεύματος υπάρχει, αλλά πρέπει να διατηρούμε και την ενότητα της ορατής εκκλησίας. Υπάρχει σαφής εντολή να προσέχουμε και να αποφεύγουμε αυτούς που δημιουργούν διαιρέσεις: «Σας παρακαλώ δε, αδελφοί, να προσέχητε τους ποιούντας τας διχοστασίας και τα σκάνδαλα εναντίον της διδαχής, την οποίαν σεις εμάθετε, και απομακρύνεσθε απ' αυτών. Διότι οι τοιούτοι δεν δουλεύουσι τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, αλλά την εαυτών κοιλίαν, και διά λόγων καλών και κολακευτικών εξαπα- τώσι τας καρδίας των ακάκων». Ρωμ. ις’ 17-18

Ο κίνδυνος να απολυτοποιήσουμε την ενότητα Υπάρχει, ωστόσο, ο κίνδυνος στο όνομα της ενότητας και της αγάπης να ανεχθούμε διδασκαλίες και πρακτικές ξένες προς τον λόγο του Θεού, που πλήττουν τη γνησιότητα και την καθαρότητα της εκκλησίας. «Καταραμένη η αγάπη, που αποβαίνει προς ζημία του λόγου του Θεού». Λούθηρος. Η επιδίωξη της ενότητας, δηλαδή, μπορεί να λειτουργήσει ως φυγόκεντρος δύναμη, που θα έχει την τάση να διευρύνει τα όρια του κύκλου τόσο ώστε να τα καταργήσει. Όπως η κεντρο- μόλος δύναμη, αν αφεθεί μόνη της, έτσι και η φυγόκεντρος δύναμη μπορεί να διαλύσει τον κύκλο.

Η φυγόκεντρος δύναμη της ενότητας

Η επιδίωξη της ισορροπίας Γι’ αυτό χρειαζόμαστε ισορροπία. Πρέπει να δούμε πότε και με ποιες προϋποθέσεις υπάρχει ενότητα, πότε και με ποιες προϋποθέσεις δικαιολογείται το σχίσμα. Η ενότητα αφορά τον κύκλο των γνήσιων εκκλησιών: –όχι στενότερο, –όχι ευρύτερο κύκλο.

Δ. Λόγοι για απόσχιση

Λανθασμένοι λόγοι για απόσχιση Προσωπικές φιλοδοξίες και υπερηφάνεια –«Ο φιλοπρωτεύων Διοτρεφής δεν δέχεται ημάς». (Α’ Ιωάν. α’ 9). Διαφορές λόγω διαφωνιών σε δευτερεύοντα ζητήματα ή πρακτικές –«έκαστος από σας λέγει· Εγώ μεν είμαι του Παύλου, εγώ δε του Απολλώ, εγώ δε του Κηφά, εγώ δε του Χριστού. Διεμερίσθη ο Χριστός;» Α’ Κορ. α’ –Ο απόστολος συμβουλεύει: «και εάν φρονήτε τι άλλως πως, και τούτο θέλει αποκαλύψει εις εσάς ο Θεός». (Φιλ. γ’ 15).

Λόγοι που δικαιολογούν απόσχιση: δογματικοί-ηθικοί Υπάρχουν λόγοι για απόσχιση, όταν μια εκκλησία αποκλίνει σοβαρά από τη βιβλική διδασκαλία, είτε στη θεωρία είτε στην πράξη, σε σημείο ώστε να μην είναι πλέον αληθινή εκκλησία. «Διότι πολλοί πλάνοι εισήλθον εις τον κόσμον, οίτινες δεν ομολογούσιν ότι ο Ιησούς Χριστός ήλθεν εν σαρκί· ο τοιούτος είναι ο πλάνος και ο αντίχριστος […] Εάν τις έρχηται προς εσάς και δεν φέρη την διδαχήν ταύτην, μη δέχεσθε αυτόν εις οικίαν και μη λέγετε εις αυτόν το χαίρειν·». Β’ Ιωάννου Ωστόσο, ποτέ η Καινή Διαθήκη δεν συμβουλεύει την απόσχιση από μια γνήσια εκκλησία, ακόμη και όταν αυτή κάνει δογματικά και ηθικά λάθη, όπως στην Κόρινθο. Υπάρχουν, βέβαια, προτροπές για μετάνοια και πειθάρ- χηση των ατάκτως περιπατούντων (Α’ Κορ. ε’ 11-13).

Λόγοι που δικαιολογούν απόσχιση: λόγοι συνείδησης Η απόσχιση είναι μία δυνατή διέξοδος, όταν ένας χριστιανός δεν μπορεί να διδάξει στην εκκλησία σύμφωνα με τη συνείδησή του, η οποία έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τον λόγο του Θεού. Ή όταν η εκκλησία του παρουσιάζει συμβιβασμό, σε σημείο που η παραμονή του σε αυτήν σημαίνει ότι επιδοκιμάζει κάποια αντιβιβλική διδασκαλία ή πρακτική. Ωστόσο, η ατομική κρίση του χριστιανού στην ερμηνεία των Γραφών, μπορεί να έχει διαστρεβλωθεί, αν δεν βρίσκεται σε συμφωνία με την κοινή ομολογία των πιστών του Κυρίου, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν.

Υπάρχουν περιπτώσεις που απαγορεύεται η συνεργασία και η κοινωνία; Ναι, αλλά δεν αφορούν πραγματικούς πιστούς ούτε ολόκληρες εκκλησίες: «Αλλά τώρα σας έγραψα να μη συναναστρέφησθε, εάν τις αδελφός ονομαζόμενος ήναι πόρνος ή πλεονέκτης ή ειδωλολάτρης ή λοίδορος ή μέθυσος ή άρπαξ· με τον τοιούτον μηδέ να συντρώγητε». Α’ Κορ. ε’ 11. «Μη ομοζυγείτε με τους απίστους […] Εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αποχωρίσθητε, λέγει Κύριος, και μη εγγίσητε ακάθαρτον, και εγώ θέλω σας δεχθή». Β’ Κορ. ς’ 14-17

Βιβλιογραφία Wayne Grudem, Systematic Theology, κεφ. 44. L. Berkhof, Systematic Theology, σελ Dr. Martyn Lloyd-Jones, The Church and the Last Things (1997), σελ Γ. Α. Χατζηαντωνίου, Το ευαγγέλιο ανοιχτό, σελ. 161 κ.ε.