«ΠΙΡΠΙΡΟΥΝΑ» Πειραματισμός για τη διδασκαλία της παραδοσιακής μουσικής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση Δέσποινα Μπογδάνη – Σουγιούλ Ιούνιος 2002

Γενικό σκεπτικό

Η συμβολή του T.F.U. στον τρόπο διδασκαλίας μου

Καλύτερη οργάνωση και βελτίωση του τρόπου διδασκαλίας. Περισσότερη ασφάλεια και σιγουριά για τη διδακτική πράξη και τα αποτελέσματά της. Δημιουργία καλύτερου κλίματος επαφής και επικοινωνίας με τους μαθητές. Δικαιότερη και ακριβέστερη αξιολόγηση των μαθητών. Μοίρασμα της δύναμης που έχει ο δάσκαλος στους μαθητές και σε άλλα πρόσωπα.

Η επιλογή της ατομικής προσπάθειας για τη δημιουργία ενός T.F.U.

Δοκιμασία ατομικών δυνάμεων. Ένταξη και παρουσίαση της ατομικής εργασίας σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.

Κριτήρια επιλογής της θεματικής ενότητας

Η πρόκληση της παραδοσιακής μουσικής ως αντικειμένου διδασκαλίας. Αξιοποίηση και ολοκλήρωση ατομικής εργασίας που είχε ήδη γίνει. Προσωπική προτίμηση.

Η θεματική ενότητα «Πιρπιρούνα»

Γενικοί στόχοι

Γνωριμία με τον εαυτό μας, τους άλλους και το περιβάλλον που ζούμε. Ανάπτυξη ατομικών πνευματικών δυνάμεων και δεξιοτήτων. Συνδυασμός γνώσεων και ψυχαγωγίας. Επινόηση νέων μέσων έκφρασης και επικοινωνίας.

Ειδικοί στόχοι

Το έθιμο ως σύνολο διαφόρων στοιχείων. Εκμάθηση μεικτού ρυθμικού σχήματος. Γνωριμία με τα παραδοσιακά μουσικά όργανα. Σύνδεση στοιχείων της Παράδοσης με τις τέχνες.

Εισαγωγικές Δραστηριότητες

Οι μαθητές παρακολουθούν βιντεοσκοπημένο το έθιμο της Πιρπιρούνας και συζητούν σχετικές ερωτήσεις.

Άτυπη προφορική αξιολόγηση από το δάσκαλο Κριτήρια: Οι γνώσεις των μαθητών σε σχέση με την Παράδοση. Η συμμετοχή των μαθητών .

Καθοδηγούμενες Δραστηριότητες

Οι μαθητές διαβάζουν κείμενο με θέμα: «Ήταν μια φορά…η Πιρπιρούνα» Οι μαθητές διαβάζουν κείμενο με θέμα: «Ήταν μια φορά…η Πιρπιρούνα». Επεξεργάζονται τα θέματα του φύλλου εργασίας 1 και παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των εργασιών τους.

Τυπική γραπτή αξιολόγηση από μαθητή σε μαθητή (σκάλα) Άτυπη γραπτή αξιολόγηση από το δάσκαλο Κριτήρια: Ο βαθμός κατανόησης του κειμένου. Ο χειρισμός των οργάνων της ορχήστρας Orff. Η δημιουργία περιγραφικής μουσικής. Η κίνηση και το θεατρικό παιχνίδι μέσα έκφρασης και δημιουργικότητας .

Οι μαθητές γνωρίζουν και αποδίδουν το ρυθμικό σχήμα 7/8 χρησιμοποιώντας τη ρυθμική κίνηση και το λόγο.

Άτυπη προφορική αξιολόγηση από το δάσκαλο Κριτήρια: Η απόδοση του ρυθμού 7/8 μέσω της μίμησης. Ο συνδυασμός του λόγου με τη ρυθμική και κινητική απόδοση του ρυθμού 7/8. Ο χειρισμός μπαγκετών .

Οι μαθητές μαθαίνουν το τραγούδι της Πιρπιρούνας και το συνοδεύουν με τη ρυθμική κίνηση 7/8.

Άτυπη προφορική αξιολόγηση από το δάσκαλο Τυπική γραπτή αξιολόγηση από τους μαθητές (σκάλα) Κριτήρια: Η μελωδική και ρυθμική απόδοση του τραγουδιού. Η απόδοση ρυθμού 7/8 με το λόγο και την κίνηση. Η απόδοση της μελωδίας και του ρυθμού 7/8 μέσω της κίνησης. Ο χειρισμός μπαγκετών.

Οι μαθητές κατασκευάζουν αυτοσχέδια παραδοσιακά μουσικά όργανα και συνοδεύουν ρυθμικά το τραγούδι της Πιρπιρούνας.

Άτυπη προφορική αξιολόγηση από το δάσκαλο Κριτήρια: Η τήρηση των οδηγιών κατασκευής των οργάνων. Η χρήση των οργάνων που κατασκεύασαν.

Οι μαθητές εκτελούν το τραγούδι της Πιρπιρούνας στα όργανα της ορχήστρας Orff και στα αυτοσχέδια παραδοσιακά μουσικά όργανα που κατασκεύασαν.

Τυπική γραπτή αξιολόγηση από το δάσκαλο Κριτήρια: Ο χειρισμός οργάνων της ορχήστρας Orff. Ο χειρισμός των αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων. Ο χειρισμός μπαγκέτων. Το επίπεδο μουσικών γνώσεων. Η απόδοση μελωδικού Ostinato. Η απόδοση ρυθμού 7/8.

Καταληκτικές Δραστηριότητες

Οι μαθητές, χρησιμοποιώντας και συνδυάζοντας τα στοιχεία που αποκόμισαν από τις προηγούμενες δραστηριότητες, δημιουργούν την αναβίωση του εθίμου της Πιρπιρούνας. Στο τέλος παρουσιάζουν την εργασία τους στους γονείς τους, συνδυάζοντας τη σκηνική δράση με την παραδοσιακή μουσική και το παραδοσιακό τραγούδι.

Τυπική γραπτή αξιολόγηση από το δάσκαλο Τυπική γραπτή αξιολόγηση από τους μαθητές (ρουμπρίκα) Τυπική γραπτή αξιολόγηση από τους γονείς (σκάλα) Κριτήρια: Η χρήση όλων των στοιχείων από τις προηγούμενες δραστηριότητες. Η σύνδεση του εθίμου με την παραδοσιακή μουσική και το παραδοσιακό τραγούδι. Η χρήση των μουσικών οργάνων. Η συνεργασία των μαθητών. Η συμμετοχή των μαθητών .

Συμπεράσματα

Τι κέρδισαν οι μαθητές

Προσέγγιση του θέματος της Παράδοσης και της παραδοσιακής μουσικής με θετική διάθεση και σοβαρότητα. Διδασκαλία της μουσικής με τη διαπλοκή και άλλων τεχνών. Απαλλαγή από το άγχος και την ανασφάλεια που προκαλεί το άγνωστο κομμάτι της αξιολόγησης. Καλύτερη κατανόηση μουσικών εννοιών με το νέο τρόπο διδασκαλίας αλλά και με την απόλυτα βιωματική προσέγγιση του θέματος. Διάθεση για δράση και παιχνίδι με τη σοβαρότητα του μαθητή που προσεγγίζει την καινούρια γνώση.

Στοιχεία που θα πρέπει να μας προβληματίσουν

Έλλειψη χρόνου (κυρίως λόγω του μονόωρου μαθήματος της μουσικής). Έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής. Έλλειψη φαντασίας, δημιουργικότητας και πρωτοβουλίας από την πλευρά των μαθητών. Πολλές ερωτήσεις, απορίες και συνεχείς αλλαγές στο T.F.U. (λόγω ενδεχομένως και της πρώτης φοράς δημιουργίας του) που κάνουν ακόμη πιο δύσκολη την πορεία του δασκάλου. Διαπλοκή των γονιών σε τέτοιες προσπάθειες – Πραγματικότητα ή φαντασίωση;