Σύγχρονες Θεωρίες Μάθησης στη Διδασκαλία με ΤΠΕ Β. Μητροπούλου Τμήμα Θεολογίας Α.Π.Θ.

Πώς μαθαίνουμε;

Σύγχρονες Θεωρίες Μάθησης και εφαρμογή τους στη διδασκαλία με ΤΠΕ Θεωρία Συμπεριφορισμού Γνωστικές Θεωρίες Μάθησης Θεωρία Διπλής Κωδικοποίησης Θεωρία Γνωστικού Φορτίου Θεωρία Εποικοδομητισμού (Ψυχογνωστικές ή κονστρουκτιβιστικές ή δομικές Θεωρίες) Κοινωνιογνωστικές Θεωρίες Κοινωνικές Θεωρίες Τεχνολογικές Θεωρίες

Θεωρία Συμπεριφορισμού Η μάθηση κατακτάται μέσα από μία σειρά προσεκτικά σχεδιασμένων ασκήσεων Ο υπολογιστής χρησιμοποιείται ως εργαλείο για την ιεραρχική δόμηση μιας σειράς δραστηριοτήτων σε διάφορα επίπεδα δυσκολίας (από απλές σε σύνθετες) Ο υπολογιστής χρησιμοποιείται ως αλληλεπιδραστικό βιβλίο

Γνωστικές Θεωρίες Μάθησης Δίνουν έμφαση στις διεργασίες στο εσωτερικό του υποκειμένου Δέχονται τη διαδικασία της μάθησης ως αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης περιβάλλοντος-υποκειμένου Επεξεργασία πληροφοριών Ενεργητική συμμετοχή Η γνώση είναι «κατασκευή εκ των έσω» «Σχήματα» : αφομοίωση-αναπροσαρμογή (J.Piaget) Αρχές μάθησης: δομής, παρώθησης, ετοιμότητας για μάθησης, ανακάλυψης. Κίνητρα (J.Bruner)

Θεωρία Διπλής Κωδικοποίησης Allan Paivio 1941 - Στον ανθρώπινο εγκέφαλο υπάρχουν δύο γνωστικά συστήματα για την αποθήκευση της εισερχόμενης πληροφορίας: Προφορική πληροφορία (αφήγηση) Μη προφορική πληροφορία (εικόνα, γραπτό κείμενο) Όταν η αποθηκευμένη πληροφορία ανακαλείται στη μνήμη τότε ενεργοποιούνται και τα δύο συστήματα

Non-Verbal system units Imagens περιέχουν πληροφορίες που ενεργοποιούν τις νοητικές εικόνες πχ. Φυσικά αντικείμενα. Λειτουργούν συγχρόνως ή εν παραλλήλω. Ετσι τα μέρη μιας εικόνας είναι άμεσα διαθέσιμα. Logogens λειτουργούν σειριακά, οι λέξεις έρχονται μία-μία με την κατάλληλη σύνταξη σε μια πρόταση. Οι δύο κωδικοποιήσεις αλληλοεπικαλύπτονται κατά την επεξεργασία της πληροφορίας αλλά δίνεται μεγαλύτερη έμφαση είτε στη μία είτε στην άλλη. Το προφορικό ή μη-προφορικό συστημα διαιρούνται σε υποσυστήματα που επεξεργάζονται την πληροφορία με διαφορετικούς τρόπους.

Θεωρία Γνωστικού Φορτίου Οι μαθητές προσλαμβάνουν την πληροφορία μέσω δύο εισερχόμενων καναλιών και ενσωματώνονται στην προϋπάρχουσα γνώση: Οπτικό κανάλι : γραπτό κείμενο & εικόνες Ακουστικό κανάλι : αφηγήσεις των κειμένων Όταν οι μαθητές λαμβάνουν ταυτόχρονα αφήγηση, γραπτό κείμενο και κινούμενη εικόνα (animation) ή video τότε το γνωστικό τους σύστημα υπερφορτώνεται

Διδακτικό Μοντέλο της γνωστικής θεωρίας μάθησης με πολυμέσα ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΜΝΗΜΗ ΜΝΗΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΚΡΑ ΜΝΗΜΗ Βάση Λέξεων Ήχου Επιλογή λέξεων Νοητικό Μοντέλο Ήχων Λέξεις Αυτιά Οργάνωση λέξεων Γνώση ενσωμάτωση Βάση Οπτική Εικόνων Επιλογή εικόνων Νοητικό Μοντέλο Εικόνων Εικόνες Μάτια Οργάνωση εικόνων

Διδακτικό Μοντέλο της γνωστικής θεωρίας μάθησης με πολυμέσα ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΜΝΗΜΗ ΜΝΗΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΚΡΑ ΜΝΗΜΗ Βάση Λέξεων Ήχου Επιλογή λέξεων Νοητικό Μοντέλο Ήχων Λέξεις Αυτιά Οργάνωση λέξεων Γνώση ενσωμάτωση Βάση Οπτική Εικόνων Επιλογή εικόνων Νοητικό Μοντέλο Εικόνων Εικόνες Μάτια Οργάνωση εικόνων

Θεωρία μάθησης του Εποικοδομητισμού τα παιδιά, από την νηπιακή, προσχολική ηλικία, διαθέτουν γνώσεις (άτυπες γνώσεις), χρειάζονται βοήθεια ώστε να οικοδομήσουν νέες γνώσεις πάνω σ’ αυτές που ήδη κατέχουν. τα παιδιά, συμμετέχουν ενεργά στην οικοδόμηση των γνώσεών τους (τυπικές γνώσεις). η εκπαίδευση έχει ως κύριο σκοπό να βοηθήσει τους μαθητές να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στις άτυπες και τις τυπικές γνώσεις τους.

Θεωρίες Επ(οικο(δομητισμού): Η γνώση είναι μία ενεργητική διαδικασία δόμησης η οποία δομείται σε συνάφεια με το περιβάλλον όπου συναντάται Οι μαθητές οικοδομούν τη μάθηση μέσω συνεργασίας και διαλόγου & των εμπειριών τους Οι δραστηριότητες μάθησης αφορούν σταδιακή μετάβαση από το απλοποιημένο στο συνθετότερο περιβάλλον μάθησης αυθεντικό μαθησιακό περιβάλλον Η Εποικοδομητική Μάθηση είναι : ενεργητική εποικοδομητική συσσωρευτική αντικειμενοστραφής

Τα χαρακτηριστικά του εποικοδομητισμού σύμφωνα με τον Shuell (1988) είναι: «Η εποικοδομητική μάθηση είναι μια ενεργητική, εποικοδομητική, συγκεντρωτική και ‘αντικειμενοστραφής’ διαδικασία… Είναι ενεργητική γιατί ο μαθητής πρέπει να κάνει ορισμένα πράγματα, ενώ επεξεργάζεται τις εισερχόμενες πληροφορίες για να κατανοήσει το υλικό. Είναι εποικοδομητική γιατί ο μαθητής πρέπει πρώτα να επεξεργασθεί τις νέες πληροφορίες και μετά να τις συσχετίσει με άλλες, ώστε τελικά, να συγκρατήσει τις απλές και να κατανοήσει το σύνθετο υλικό. Είναι συγκεντρωτική γιατί όλη η καινούργια μάθηση χτίζεται πάνω στην προηγούμενη γνώση του μαθητή ή την χρησιμοποιεί με τρόπους που καθορίζουν τι και πόσο έμαθε Είναι ‘αντικειμενοστραφής’ γιατί η μάθηση έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι επιτυχής, εάν ο μαθητής γνωρίζει το στόχο (τουλάχιστον μια γενική έννοια) προς τον οποίο εργάζεται και προσδοκά να κατακτήσει».

Αρχές του εποικοδομητισμού Η μάθηση λαμβάνει χώρα όταν ο μαθητής δομεί τη γνώση του από την παρούσα ή προηγούμενη γνώση με εσωτερικές νοητικές διεργασίες. Η μάθηση κατασκευάζεται εσωτερικά, προσωπικά σε κάθε άτομο. Η νέα γνώση προσαρμόζεται στις υφιστάμενες νοητικές δομές Βασίζεται στην ιδέα της ανακαλυπτικής μάθησης, (ο διδάσκαλος λειτουργεί ως οδηγός λεωφορείου για να διευκολύνει την εξερεύνηση μέσα σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον).

Κοινωνιογνωστικές Θεωρίες Μάθησης Λαμβάνουν υπόψη τις πολιτισμικές και κοινωνικές συνθήκες μάθησης. Έχουν επιρροές από ανθρωπολογία και κοινωνική ψυχολογία Ενδιαφέρονται για τις επιρροές που εξασκεί το περιβάλλον (περιβάλλων χώρος, περιρρέουσα ατμόσφαιρα, κοινωνικές τάξεις, τοπική κουλτούρα, λαϊκός πολιτισμός κλπ.)

Κοινωνικές Θεωρίες Μάθησης Η εκπαίδευση στοχεύει στις αξίες της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ελευθερίας, ισότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης Η εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στο μετασχηματισμό της κοινωνίας λαμβάνοντας υπόψη της τα στοιχεία του σύγχρονου πολιτισμού Ο μαθητής να αποκτήσει συναισθηματικά, νοητικά, ψυχοκινητικά εργαλεία προκειμένου να μετασχηματίσει την πραγματικότητα (στη σχολική αίθουσα, στους εκπαιδευτικούς θεσμούς, στην κοινωνία), να γίνει κοινωνικά κριτικό

Τεχνολογικές θεωρίες μάθησης Έμφαση στα μέσα και την οργάνωση της ύλης Υιοθέτηση συγκεκριμένης ορολογίας Ενδιαφέρον στη διδασκαλία & παιδαγωγικό σχεδιασμό Επιμονή στα στοιχεία επικοινωνίας Χρήση τεχνολογιών επικοινωνίας Προσδιορισμός (εκ των προτέρων) στόχων και αναμενόμενης συμπεριφοράς Τάσεις: συστημική (οργάνωση στοιχείων διδασκαλίας & διδακτικό σχεδιασμό) υπερμεσική (χρήση τεχνολογικών μέσων στη διδασκαλία)