μαθαίνω δημιουργώντας δημιουργώ μαθαίνοντας μαθησιακό κλίμα της γεωργίας παπαγιαννοπούλου καθηγήτρια αγγλικών 1ο γε.λ. καματερού μαθαίνω δημιουργώντας δημιουργώ μαθαίνοντας

(Απόσπασμα από τη Συλλογή «Η πολιτεία και η μοναξιά» του Κωστή Παλαμά) Τα σκολειά χτίστε! (Απόσπασμα από τη Συλλογή «Η πολιτεία και η μοναξιά» του Κωστή Παλαμά) …Λιτά χτίστε τα, απλόχωρα, μεγάλα, γερά θεμελιωμένα, από της χώρας, ακάθαρτης, πολύβοης, αρρωστιάρας, μακριά. Μακριά τ’ ανήλιαγα σοκάκια, τα σκολειά χτίστε. Και τα πορτοπαράθυρα των τοίχων περίσσια ανοίχτε, να ‘ρχεται ο κυρ Ήλιος, διαφεντευτής, να χύνεται, να φεύγει, ονειρεμένο πίσω του αργοσέρνοντας το φεγγάρι. Γιομίζοντάς τα να τα ζωντανεύουν μαϊστράλια και βοριάδες και μελτέμια με τους κελαηδισμούς και με τους μόσκους, κι ο δάσκαλος, ποιητής και τα βιβλία να είναι σαν τα κρίνα… - παραδοσιακό σχολείο σύγχρονο σχολείο

Now, please, bear with me for a while! - Ωωωχ!!! Θεωρία…!-

Οργάνωση και Διεύθυνση της Σχολικής Τάξης (Class management) πάει να πει: οι αναγκαίες προβλέψεις & διαδικασίες ώστε να δημιουργήσω & διατηρήσω κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον

Βασικοί τομείς οργάνωσης σχολικής τάξης 1) Φυσικός χώρος διδασκαλίας (τόπος) 2) Μαθητικό δυναμικό (ομάδα) & ψυχολογικό πλαίσιο (που δημιουργεί το μαθητικό δυναμικό) 3) Σχολική πειθαρχία (αφορά τη μαθητική κοινωνική & μαθησιακή συμπεριφορά: πειθαρχία)

Το ψυχολογικό κλίμα της σχολικής τάξης Σπουδαιότερα στοιχεία α. Συναισθηματικός τομέας: -συνοχή (cohesiveness), -διενεκτικότητα (friction), -διάσπαση (cliqueness) (που βιώνει ο μαθητής μέσα από τις διαπροσωπικές του σχέσεις στην τάξη) -ικανοποίηση (satisfaction), -αδιαφορία (apathy) (που προκαλεί στο μαθητή η εργασία)

β. Τομέας κοινωνικής οργάνωσης: -δημοκρατικότητα (democracy), -ανταγωνιστικότητα (competitiveness), -ευνοιοκρατία (favoritism) (που διέπουν τις σχέσεις των μελών της τάξης) -ανομοιογένεια (diversity) της σύνθεσης της τάξης. γ. Τομέας εργασίας: -καθορισμός στόχων (goal direction), -υλική υποδομή (material environment), -καθιέρωση κανόνων λειτουργίας (formality), -δυσκολία του έργου (difficulty), -ταχύτητα εργασίας (speed), -αποδιοργάνωση (disorganization)

Θετικό ψυχολογικό κλίμα της σχολικής τάξης χαρακτηριστικά: 1. στηρίζει ψυχολογικά τους μαθητές και προκαλεί το ενδιαφέρον τους, 2. εκφράζει υψηλές προσδοκίες για τους μαθητές, 3. επιλέγει μαθητοκεντρικές προσεγγίσεις σε θέματα διδασκαλίας και οργάνωσης, 4. παρέχει άμεσες ανατροφοδοτήσεις στους μαθητές, 5. δημιουργεί οικογενειακή ατμόσφαιρα, 6. ενθαρρύνει τη διαπροσωπική επικοινωνία και συνεργασία, 7. αποτιμά θετικά την επιτυχία, 8. διατυπώνει ξεκάθαρους κανόνες συμπεριφοράς, 9. προσδίδει ακαδημαϊκό προσανατολισμό στη σχολική εργασία, 10. εκφράζει έμπρακτα την εμπιστοσύνη του προς τους μαθητές.

Στυλ άσκησης της δασκαλικής εξουσίας-Η προσωπικότητα του δάσκαλου Στυλ άσκησης της δασκαλικής εξουσίας-Η προσωπικότητα του δάσκαλου (σύμφωνα με τις μελέτες των κοινωνικών ψυχολόγων Lewin, Lippitt, White, W. Gordon, Dietrich, Th. Gordon, R&A Τausch κ.ά.) Αυταρχικό Συλλογικό ή συμμετοχικό (δημοκρατικό) Επιτρεπτικό ή ελευθεριάζον (laissez-faire)

1) Αυταρχικό - εκπαιδευτικός: *αυταρχικά και απόλυτα κατευθύνει όλες τις φάσεις της σχολικής ζωής *αποφασίζει locus parentis (εκ μέρους των γονέων) για τα πάντα μόνος αφού οι -μαθητές: ανεύθυνα και ανώριμα άτομα ρέποντα στην αταξία -ποινές: κύριο μέσο επιβολής δασκαλικής εξουσίας -άκριτη υπακοή: η μέγιστη ηθική αρετή των μαθητών

Μαθησιακά (ποσοτικά & ποιοτικά) αποτελέσματα-επιπτώσεις -αυξημένη παραγωγή -μεγάλος βαθμός εξάρτησης από τον δάσκαλο -μεγάλη επιθετικότητα -μικρός βαθμός ικανοποίησης από την εργασία της ομάδας

*παραμένει η ύστατη πηγή εξουσίας & ευθύνης 2) Συλλογικό ή συμμετοχικό (δημοκρατικό) - εκπαιδευτικός: *παραμένει η ύστατη πηγή εξουσίας & ευθύνης (ρόλος παιδαγωγικής αυθεντίας ΌΧΙ αυταρχικής αγωγής) *συνήθως άτομο δημιουργικό με ανοικτούς ορίζοντες & αυξημένες επαγγελματικές ικανότητες *εξασφαλίζει τη μαθητική συναίνεση, κατανόηση & αποδοχή του σκεπτικού κάθε ενέργειας & απόφασής του αφού οι -μαθητές: διαθέτουν εσωτερικές δυνατότητες για μάθηση & αυτοκαθοδήγηση -απειλή & χλεύη: άγνωστες έννοιες

Μαθησιακά (ποσοτικά & ποιοτικά) αποτελέσματα-επιπτώσεις -ποσοτικά κατά τι μικρότερη παραγωγή -ποιοτικά ανώτερη παραγωγή -μεγάλος βαθμός ικανοποίησης από την εργασία της ομάδας -μικρότερη εξάρτηση από τον δάσκαλο

*περιορίζεται στην έκθεση γενικών & αόριστων θέσεων 3) Επιτρεπτικό ή ελευθεριάζον (laissez-faire) - εκπαιδευτικός: *περιορίζεται στην έκθεση γενικών & αόριστων θέσεων *παραμένει μάλλον απαθής για τα τεκταινόμενα μέσα στην τάξη *καταλήγει ίσως σε αυτή τη μορφή συμπεριφοράς επειδή αδυνατεί να κατευθύνει την τάξη και σπάνια από πεποίθηση -μαθητές: απόλυτη ελευθερία και πολλές φορές σύγχυση

Μαθησιακά (ποσοτικά & ποιοτικά) αποτελέσματα-επιπτώσεις -μικρή παραγωγικότητα -μικρός βαθμός ικανοποίησης από την εργασία της ομάδας

Η σύγχρονη παιδαγωγική επιλέγει Συμπεράσματα Η σύγχρονη παιδαγωγική επιλέγει το συμμετοχικό στυλ δασκαλικής συμπεριφοράς ως μακροπρόθεσμα το καλύτερο *στον παραγωγικό *στο σχολικό *στον οικογενειακό χώρο καθώς συμβάλλει θετικά -στη μάθηση -στη νοητική ανάπτυξη -στον αυτοέλεγχο της συμπεριφοράς -στη δημιουργία ανεξάρτητων & υπεύθυνων ατόμων

Οι ομάδες με -αυταρχικό ηγέτη δουλεύουν μόνο όταν είναι παρών ο επικεφαλής -δημοκρατικό ηγέτη συνεχίζουν την εργασία τους και χωρίς την παρουσία του -επιτρεπτικό ηγέτη δημιουργούν αρχικά χάος και βρίσκουν το ρυθμό εργασίας μόνο όταν αναδύεται ηγέτης μέσα από τα μέλη της ομάδας

Επίσης, σύμφωνα με τη νέο-βυγκοτσκιανή θεωρία μάθησης & ανάπτυξης ο εκπαιδευτικός & οι συμμαθητές πρέπει να -έχουν πλούσια & ενεργό αλληλεπικοινωνία ώστε να ανταλλάσσουν οπτικές γωνίες θεώρησης των πραγμάτων -να λαβαίνουν βοήθεια, πληροφορίες & επεξηγήσεις όταν τις έχουν ανάγκη

Επικοινωνία και Αλληλεπίδραση Η σχετική βιβλιογραφία θεωρεί τον εκπαιδευτικό ως τον πλέον σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης -του κλίματος, -των σχέσεων, -της συμπεριφοράς που αναπτύσσονται μέσα στη σχολική τάξη

Η διαπροσωπική επικοινωνία & οι διαπροσωπικές σχέσεις -μήτρα μάθησης -πλαίσιο εξάσκησης κοινωνικών δεξιοτήτων & στάσεων μέσα στον κατεξοχήν τόπο μάθησης & σχολικής ανάπτυξης (σχολική τάξη) Πραγματική επικοινωνία = πομπός & δέκτης -μιλούν την ίδια γλώσσα -κατανοούν το περιεχόμενο (κάθε λέξη έχει το ίδιο νόημα και για τους δυο)

Τέλος, για να λύσω τα προβλήματά μου και να ικανοποιήσω τις ανάγκες και τις επιθυμίες μου ώστε να ζήσω ειρηνικά και δημιουργικά χρειάζεται αλληλοκατανόηση= αμφίπλευρη και αμοιβαία κατανόηση των αναγκών και επιθυμιών του άλλου. Για να επιτευχθεί αυτό είναι απαραίτητη η δυνατότητα της μέθεξης, δηλ. της ‘μετάβασης’ του εαυτού μου στη θέση του άλλου, και αυτό, ασφαλώς και διδάσκεται και μαθαίνεται. Με άλλα λόγια ποτέ να μην κάνω στον άλλο αυτό που δε θέλω να μου κάνει εκείνος…

τέλος σας ευχαριστώ πολύ Βιβλιογραφικές αναφορές Η σχολική τάξη, Ηλίας Ματσαγγούρας, εκδόσεις Γρηγόρη, 2008 Ψυχοκοινωνιολογία της σχολικής τάξης, Αθανάσιος Τσιπλητάρης, εκδόσεις Ατραπός, 2010