Μεταμορφώσεις του ρόλου του μαθητή και του εκπαιδευτικού σε μια διαφοροποιημένη παιδαγωγική Ανδρέας Δ. Καρατζάς, Phd Επιστημών αγωγής Εισήγηση σε νεοδιόριστους δασκάλους Πύργος, 31 Οκτωβρίου 2010

Για την καταπολέμηση της σχολικής αποτυχίας πρέπει να στραφούμε προς μια Διαφοροποιημένη Παιδαγωγική. Αυτό προϋποθέτει:Για την καταπολέμηση της σχολικής αποτυχίας πρέπει να στραφούμε προς μια Διαφοροποιημένη Παιδαγωγική. Αυτό προϋποθέτει: –Διαφορετική διαχείριση της τάξης. –Χρήση εξατομικευμένων μέσων εκπαίδευσης. –Διαφορετικό διδακτικό συμβόλαιο. –Μεγαλύτερη σημασία στο νόημα των δραστηριοτήτων και των γνώσεων.

Μεταμορφώσεις του ρόλου του εκπαιδευτικού σε μια διαφοροποιημένη παιδαγωγική Κατάργηση της απομόνωσης της τάξης με πολλαπλές ομάδες εργασίας και αναφοράς.Κατάργηση της απομόνωσης της τάξης με πολλαπλές ομάδες εργασίας και αναφοράς. Εργασία ανοιχτή στους συναδέλφους και τους γονείς.Εργασία ανοιχτή στους συναδέλφους και τους γονείς. ΄Εντατική επαγγελματική συνεργασία με διαρκή διαπραγμάτευση.΄Εντατική επαγγελματική συνεργασία με διαρκή διαπραγμάτευση. Άμεση αντιμετώπιση των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες με μεγαλύτερη υποστήριξη των διυποκειμενικών και διαπολιτιστικών τάσεων.Άμεση αντιμετώπιση των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες με μεγαλύτερη υποστήριξη των διυποκειμενικών και διαπολιτιστικών τάσεων.

Εργασία μέσω καταστάσεων – προβλημάτων και επιτόπια διαδραστική ρύθμιση.Εργασία μέσω καταστάσεων – προβλημάτων και επιτόπια διαδραστική ρύθμιση. Άσκηση μιας ατομικής διαμορφωτικής αξιολόγησης βασισμένης σε μια συνεχή παρατήρηση των μαθητών κατά την εκτέλεση των εργασιών τους.Άσκηση μιας ατομικής διαμορφωτικής αξιολόγησης βασισμένης σε μια συνεχή παρατήρηση των μαθητών κατά την εκτέλεση των εργασιών τους. Σύλληψη και κατασκευή ποικίλων και εφήμερων διδακτικών μέσων.Σύλληψη και κατασκευή ποικίλων και εφήμερων διδακτικών μέσων. Πλοήγηση των δραστηριοτήτων με βάση την απόκλιση από τους στόχους παρά από το ετήσιο πρόγραμμα.Πλοήγηση των δραστηριοτήτων με βάση την απόκλιση από τους στόχους παρά από το ετήσιο πρόγραμμα.

Πολυπλοκοποίηση του διδακτικού και παιδαγωγικού συμβολαίου με πολλαπλασιασμό των συνεργόντων στη μαθησιακή διαδικασία.Πολυπλοκοποίηση του διδακτικού και παιδαγωγικού συμβολαίου με πολλαπλασιασμό των συνεργόντων στη μαθησιακή διαδικασία. Διαχείριση της προόδου των μαθήσεων σε περισσότερες σχολικές χρονιές.Διαχείριση της προόδου των μαθήσεων σε περισσότερες σχολικές χρονιές. Συμμετοχή στο σχέδιο εργασίας (project) του σχολείου.Συμμετοχή στο σχέδιο εργασίας (project) του σχολείου. Ανάλυση των πρακτικών και διαρκής επιμόρφωση.Ανάλυση των πρακτικών και διαρκής επιμόρφωση.

Μεταμορφώσεις του ρόλου του μαθητή σε μια διαφοροποιημένη παιδαγωγική Ο μαθητής δεν μπορεί πια να χάνεται στην ομάδα, αλλά είναι απέναντι στον εαυτό του και σε έναν συνομιλητή που τον καθιστά πρόσωπο.Ο μαθητής δεν μπορεί πια να χάνεται στην ομάδα, αλλά είναι απέναντι στον εαυτό του και σε έναν συνομιλητή που τον καθιστά πρόσωπο. Οι συνηθισμένες τακτικές της αποφυγής της εργασίας και των δυσκολιών δεν είναι εύκολο να εμφανίζονται.Οι συνηθισμένες τακτικές της αποφυγής της εργασίας και των δυσκολιών δεν είναι εύκολο να εμφανίζονται. Η αξιολόγηση εμπλέκει το μαθητή σε μια άσκηση αυτογνωσίας παρά στο παραδοσιακό παιχνίδι της γάτας και του ποντικιού.Η αξιολόγηση εμπλέκει το μαθητή σε μια άσκηση αυτογνωσίας παρά στο παραδοσιακό παιχνίδι της γάτας και του ποντικιού.

Η ελαχιστοποίηση της εργασίας και η κυνική σχέση με τη γνώση δεν είναι πια τόσο εύκολες στάσεις για το μαθητή.Η ελαχιστοποίηση της εργασίας και η κυνική σχέση με τη γνώση δεν είναι πια τόσο εύκολες στάσεις για το μαθητή. Ο μαθητής δεν μπορεί πλέον να κρατά κρυφό τον εσωτερικό του κόσμο (ιδέες, τρόπους σκέψης, στάσεις, κ.τ.λ.), αλλά εκτίθεται με το να υποβάλλεται σε ερωτήσεις, καλείται να εμπλακεί και να εκφραστεί.Ο μαθητής δεν μπορεί πλέον να κρατά κρυφό τον εσωτερικό του κόσμο (ιδέες, τρόπους σκέψης, στάσεις, κ.τ.λ.), αλλά εκτίθεται με το να υποβάλλεται σε ερωτήσεις, καλείται να εμπλακεί και να εκφραστεί. Είναι ρητά υπεύθυνος για το διδακτικό συμβόλαιο και τη λειτουργία της παιδαγωγικής σχέσης.Είναι ρητά υπεύθυνος για το διδακτικό συμβόλαιο και τη λειτουργία της παιδαγωγικής σχέσης.

Ενδεικτική βιβλιογραφία Astolfi, J.-P. (1992) L’école pour apprendre, Paris, ESF.Astolfi, J.-P. (1992) L’école pour apprendre, Paris, ESF. Astolfi, J.-P. (1996) Mettre l’élève au centre, oui, mais au centre de quoi ?, in Sens du travail scolaire et construction des savoirs : quelle place pour les enseignants ? quelle place pour les élèves ? Actes du Forum 1995 de l’enseignement pri­maire, Genève, Département de l’instruction publique, pp Astolfi, J.-P. (1996) Mettre l’élève au centre, oui, mais au centre de quoi ?, in Sens du travail scolaire et construction des savoirs : quelle place pour les enseignants ? quelle place pour les élèves ? Actes du Forum 1995 de l’enseignement pri­maire, Genève, Département de l’instruction publique, pp Astolfi, J.-P. (1997) L’erreur, un outil pour enseigner, Paris, ESF.Astolfi, J.-P. (1997) L’erreur, un outil pour enseigner, Paris, ESF. Baeriswyl, E. et Vellas, E. (1994) Le métier de l’élève dans les pédagogies actives, Journal de l’en­seignement primaire, n° 48, pp Baeriswyl, E. et Vellas, E. (1994) Le métier de l’élève dans les pédagogies actives, Journal de l’en­seignement primaire, n° 48, pp Charnay, R. et. al. (1995), Chacun, tous… différemment !, Paris, INRP, Rencontres pédagogiques n° 34.Charnay, R. et. al. (1995), Chacun, tous… différemment !, Paris, INRP, Rencontres pédagogiques n° 34. Charlot, B., Bautier, E. & Rochex, J.-Y. (1992). Ecole et savoir dans les banlieues… et ail­leurs, Paris, Armand Colin.Charlot, B., Bautier, E. & Rochex, J.-Y. (1992). Ecole et savoir dans les banlieues… et ail­leurs, Paris, Armand Colin. Dubet, F. et Martucelli, D. (1996) À l’école. Sociologie de l’expérience scolaire, Paris, Seuil.Dubet, F. et Martucelli, D. (1996) À l’école. Sociologie de l’expérience scolaire, Paris, Seuil. Meirieu, Ph. (1989) Apprendre… oui, mais comment ?, Paris, Ed. ESF, 4e éd.Meirieu, Ph. (1989) Apprendre… oui, mais comment ?, Paris, Ed. ESF, 4e éd. Meirieu, Ph. (1989) Itinéraires des pédagogies de groupe, Lyon, Chronique sociale, 3ème éd, 2 volumes.Meirieu, Ph. (1989) Itinéraires des pédagogies de groupe, Lyon, Chronique sociale, 3ème éd, 2 volumes. Meirieu, Ph. (1990) L’école, mode d’emploi. Des’“ méthodes actives ” à la pédagogie diffé­renciée, Paris, Ed. ESF, 5e éd.Meirieu, Ph. (1990) L’école, mode d’emploi. Des’“ méthodes actives ” à la pédagogie diffé­renciée, Paris, Ed. ESF, 5e éd. Meirieu, Ph. (1995) Différencier, c’est possible et ça peut rapporter gros, in Vers le changement… espoirs et craintes. Actes du premier Forum sur la rénovation de l’enseignement primaire, Genève, Département de l’instruction publique, pp Meirieu, Ph. (1995) Différencier, c’est possible et ça peut rapporter gros, in Vers le changement… espoirs et craintes. Actes du premier Forum sur la rénovation de l’enseignement primaire, Genève, Département de l’instruction publique, pp Meirieu, Ph. (1996) La pédagogie différenciée : enfermement ou ouverture, in Bentolila, A. (dir.) L’école : diversités et cohérence, Paris, Nathan, pp Meirieu, Ph. (1996) La pédagogie différenciée : enfermement ou ouverture, in Bentolila, A. (dir.) L’école : diversités et cohérence, Paris, Nathan, pp Perrenoud, Ph. (1996) Métier d’élève et sens du travail scolaire, Paris, ESF, 3ème édition.Perrenoud, Ph. (1996) Métier d’élève et sens du travail scolaire, Paris, ESF, 3ème édition. Perrenoud, Ph. (1996) La pédagogie à l’école des différences. Fragments d’une sociologie de l’échec, Paris, ESF, 2ème édition.Perrenoud, Ph. (1996) La pédagogie à l’école des différences. Fragments d’une sociologie de l’échec, Paris, ESF, 2ème édition. Perrenoud, Ph. (1997) Construire des compétences dès l’école, Paris, ESF.Perrenoud, Ph. (1997) Construire des compétences dès l’école, Paris, ESF. Perrenoud, Ph. (1997) Pédagogie différenciée : des intentions à l’action, Paris, ESF.Perrenoud, Ph. (1997) Pédagogie différenciée : des intentions à l’action, Paris, ESF. Sirota, R. (1988) L’école primaire au quotidien, Paris, Presses universitaires de France.Sirota, R. (1988) L’école primaire au quotidien, Paris, Presses universitaires de France. Vellas, E. (1996) Donner du sens aux savoirs à l’école : pas si simple !, in Groupe français d’é­du­cation nouvelle, Construire ses savoirs, Construire sa citoyenneté. De l’école à la cité, Lyon, Chronique sociale, pp Vellas, E. (1996) Donner du sens aux savoirs à l’école : pas si simple !, in Groupe français d’é­du­cation nouvelle, Construire ses savoirs, Construire sa citoyenneté. De l’école à la cité, Lyon, Chronique sociale, pp