ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΩΣ ΤΟ 2018 ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ Ν.Α. ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ SWOT ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΟΥΤΑΚΗΣ Τμήμα Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας, ΤΕΙ Σερρών, και Ερευνητική Μονάδα Χωρικής Ανάπτυξης Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ 7ο Εθνικό Συνέδριο Περιφερειακή Επιστήμη και Πολιτική: Ελλάδα και Βαλκάνια Αθήνα 7 – 8 Μαΐου Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πάντειο Πανεπιστήμιο

2 Περιφερειακός προγραμματισμός και προοπτική διερεύνηση  Περιφερειακός προγραμματισμός και χωρική ανταγωνιστικότητα  Η σημασία της τεχνολογίας και της καινοτομίας για την περιφερειακή ανταγωνιστικότητα  Η άσκηση περιφερειακής προοπτικής διερεύνησης (regional foresight) ως μέρος του προγραμματισμού  Στόχος: εξαγωγή προτεραιοτήτων πολιτικής

3 Η μεθοδολογία της άσκησης (1/5) Συνδυασμένη εφαρμογή:  Ανάλυσης SWOT  Μεθόδου των Δελφών (Delphi method) Οργάνωση ως προς πέντε κατηγορίες (STEEP): Κοινωνία, Τεχνολογία, Οικονομία, Περιβάλλον, Πολιτική(-ες)

4 Η μεθοδολογία της άσκησης (2/5) Στάδιο 1ο: Δημιουργία κειμένου βάσης Στάδιο 2ο: Κατασκευή πίνακα SWOT-STEEP και αντιστοίχιση δηλώσεων

5 Η μεθοδολογία της άσκησης (3/5) Στάδιο 3ο: Παράγοντες επιρροής και επιπτώσεις των δηλώσεων (α)

6 Η μεθοδολογία της άσκησης (4/5) Στάδιο 3ο: Παράγοντες επιρροής και επιπτώσεις των δηλώσεων (β)

7 Η μεθοδολογία της άσκησης (5/5) Στάδιο 4ο: Επιλογή panel “ειδικών” Στάδιο 5ο: Διακίνηση ερωτηματολογίου Στάδιο 6ο: Εξαγωγή συμπερασμάτων

8 Περιοχή εφαρμογής

9 Δομή και χαρακτηριστικά της περιοχής εφαρμογής  Μεγάλη γεωπολιτική σημασία – πύλη ΕΕ  Κατακερματισμός χώρου και αγορών  Τριμερής πραγματικότητα: Ελλάδα, Δυτικά Βαλκάνια, Χώρες υπό ένταξη  Οικονομίες μετάβασης – θετικά και αρνητικά στοιχεία

10 Βασικές Υποδομές  Μεταφορές: σύνδεση με δίκτυα ΕΕ - πανευρωπαϊκοί άξονες, συμπληρωματικότητα - λειτουργικότητα  Ενέργεια: διασύνδεση με δίκτυα ΕΕ, εξασφάλιση συνεργασίας, ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών  Τηλεπικοινωνίες: ανάγκη εκσυγχρονισμού δικτύων, περιφερειακές διαφορές, υστέρηση διαδικτύου, διασύνδεση και προσαρμογή τιμών

11 ΝΑ Ευρώπη και Κεντρική Μακεδονία  Μεγάλη σημασία της ΠΚΜ στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή  Ανταγωνιστικό παραγωγικό σύστημα – ισχυρή αγορά - ψηλό επίπεδο ανθρώπινων πόρων  Ικανοποιητική τεχνολογική ανάπτυξη και ικανότητα καινοτομίας

12 Πρωταγωνιστές – κινητήριες δυνάμεις  Διεθνείς πρωτοβουλίες – διεθνείς οργανισμοί – διμερείς και πολυμερείς συνεργασίες  Εξωτερικές δυνάμεις: διπλή ενσωμάτωση σε ΕΕ και Παγκοσμιοποίηση, ανάγκη προσαρμογής στο διεθνές και κοινοτικό κεκτημένο  Εσωτερικές δυνάμεις: θεσμική μεταρρύθμιση - δυνάμεις αδράνειας και δυϊσμού

13 Ε&ΤΑ στη ΝΑ Ευρώπη και οι προκλήσεις για την ΚΜ  Κατάρρευση προηγούμενων δομών  Επιδείνωση σχετικής θέσης – αυξημένη σημασία της γνώσης  Δυσκολίες σύγκλισης με ΕΕ  Αξιοποίηση πλεονεκτήματος της ΠΚΜ στη ΝΑ Ευρώπη  Διατήρηση της θέσης της ΠΚΜ στην Ελλάδα  Ανάγκη αναβάθμισης της θέσης της ΠΚΜ ως προς ΕΕ

14 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑποδοχήΑμφιβολίαΑπόρριψη

15 ΚΟΙΝΩΝΙΑ

16  Ισχυρή κοινωνική συνοχή  Οι μετανάστες ως “γέφυρα” με τις άλλες χώρες της ΝΑ Ευρώπης  Ενσωμάτωση των μεταναστών και αξιοποίηση της ισχυρότερης οικονομικής θέσης της ΚΜ στα Βαλκάνια ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

17 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

18  Θετική εικόνα με αμφιβολίες ως προς τη δυναμική και τις προοπτικές  Αποκτά κεντρικό ρόλο στο νέο καταμερισμό εργασία στη ΝΑ Ευρώπη  Δυσκολίες αξιοποίησης της θέσης της με ‘εξαγωγή’ τεχνολογίας ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

19 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

20  Δυναμική οικονομία με προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν  Κύρια προβλήματα η εξωγενής αστάθεια των οικονομιών της ΝΑ Ευρώπης  Η υψηλότερη ανταγωνιστικότητα η βάση της οικονομικής ισχύος ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

21 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

22  Σοβαρές αδυναμίες χωρίς ισχυρά πλεονεκτήματα  Αμφιβολία για τη δυνατότητα αξιοποίησης της θεσμικής και τεχνολογικής της ωριμότητας στον τομέα  Ανάγκη ενίσχυσης της χρηματοδότησης του τομέα ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

23 ΠΟΛΙΤΙΚΗ

24  Ισχυρά πλεονεκτήματα θεσμικού χαρακτήρα (ΕΕ, Ευρωζώνη, ΝΑΤΟ)  Μειονεκτήματα από την έλλειψη αποκεντρωμένων δομών πολιτικής εκπροσώπησης της περιφέρειας  Πλεονεκτήματα σε σχέση με τη δυναμική και τον ρόλο της Θεσσαλονίκης ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

25 ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΩΤΗ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ  Απειλές και αδυναμίες  Κυρίως εξωτερικές αβεβαιότητες και εσωτερικές αδυναμίες  Θετικές εξελίξεις μόνο στον οικονομικό τομέα

26 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ  Ιδιαίτερα θετικές προοπτικές χωρίς απειλές  Ενίσχυση της οικονομίας και μετατροπή σε οικονομία γνώσης  Η Θεσσαλονίκη διαδραματίζει κεντρικό ρόλο ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

27 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΡΙΤΗ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ  Μακροχρονίως επέκταση της οικονομικής συνεργασίας της Κεντρικής Μακεδονίας στη βάση της τεχνολογικής της υπεροχής ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

28 Πλαίσιο διάγνωσης και μέτρων πολιτικής ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

29 ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

30 Πλαίσιο διάγνωσης και μέτρων πολιτικής

31 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

32 ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

33 ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΕΔΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

34 ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ 1/3 ΠΡΩΤΗ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ Αντιμετώπιση εσωτερικών αδυναμιών και άμβλυνση εξωτερικών απειλών ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ  Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας  Ενίσχυση της πολιτικής αυτονομίας και της διεθνούς παρουσίας της περιφέρειας  Ανάπτυξη ανθρώπινου κεφαλαίου  Θεσμοθέτηση περιβαλλοντικών προτύπων  Επιβολή ρυθμίσεων σε θέματα περιβάλλοντος, εργασιακών σχέσεων και αγοράς εργασίας  Ομαλή ένταξη και κοινωνική ενσωμάτωση των οικονομικών μεταναστών  Ανάπτυξη του περιφερειακού συστήματος καινοτομίας και επενδύσεις

35 ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ 2/3 ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ Δημιουργία και εκμετάλλευση ευκαιριών για μια οικονομία της γνώσης ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ  Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας  Πολιτικές ανάπτυξης ανθρώπινου κεφαλαίου  Ανάπτυξη καινοτομικών προϊόντων και υπηρεσιών  Ανάπτυξη αγορών και πρόσβαση σε νέες αγορές  Αξιοποίηση του μητροπολιτικού ρόλου της Θεσσαλονίκης

36 ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ 3/3 ΤΡΙΤΗ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ Προς μια βιώσιμη χωρική ανάπτυξη στη ΝΑ Ευρώπη ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ  Ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας  Θεσμική εμβάθυνση, κοινωνική συνεργασία και ανάπτυξη της οικονομίας της γνώσης