Κατάλοιπα στα Τρόφιμα και Δημόσια Υγεία ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚO ΣΕΜΙΝΑΡΙO ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Ασφάλεια Τροφίμων, Κατάλοιπα στα Τρόφιμα Ζωικής Προέλευσης(σύμφωνα με την Κοινοτική και Εθνική Νομοθεσία) Διαδικασία λήψης και αποστολής δειγμάτων για την εφαρμογή του ΕΠΕΚ[1] Συνδιοργάνωση ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ (Τμήμα Κρέατος, Πουλερικών & Προϊόντων Κρέατος) Κέντρα Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών και Θεσσαλονίκης Κατάλοιπα στα Τρόφιμα και Δημόσια Υγεία 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC Adaptation from HACCP Principles and Practice, Teacher’s Handbook, A WHO/ICD Training manual in collaboration with FAO

περιστατικά διαρροιών πάσης αιτιολογίας ΕΤΗΣΙΑ περιστατικά διαρροιών πάσης αιτιολογίας 4 δισεκατομμύρια

3.000.000 π ε θ α ί ν ο υ ν Ο Χ Ι από τροφογενή και υδατογενή νοσήματα είναι όλες οι Τροφιμογενείς νόσοι τόσο επικίνδυνες; Ο Χ Ι 3.000.000 π ε θ α ί ν ο υ ν από τροφογενή και υδατογενή νοσήματα

Nikolas Charisis WHO/MZCC ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΟΓΕΝΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Τρόφιμα που αναπτύσσονται κοντά στο έδαφος Τρόφιμο που έπεσε στο έδαφος Υψηλές θερμοκρασίες και υγρασία 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC 4 4

Contaminated equipment Ε Μ Φ Α Ν Ι Σ Η κατά προτεραιότητα Storage temperature Bad hygiene Θερμοκρασία αποθήκευσης Κακή υγιεινή Thermal processing Contaminated foods Contaminated equipment other Θερμοκρασία επεξεργασίας Μολυσμένα τρόφιμα Μολυσμένα μηχανήματα Λοιπά 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC 5

Nikolas Charisis WHO/MZCC ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΗ ΔΟΣΗ ΣΕ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ αριθμός μικροβιακών κυττάρων ΣΕ ΧΗΜΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ποσότητα χημικής ουσίας Μολυσματική δόση & Ανοσολογική κατάσταση Μικροβιακή Μολυσματική δόση 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC 6 6

ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Εξαρτάται από Έκθεση στις Μυκοτοξίνες - κατάποση, Μολυσματική δόση ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Εξαρτάται από τοξικότητα χρόνο έκθεσης ανθεκτικότητα συνεργική δράση Έκθεση στις Μυκοτοξίνες - κατάποση, - επαφή - εισπνοή

Nikolas Charisis WHO/MZCC Τροφογενείς Επιδημίες χημικά μικροοργανισμοί 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Τροφική Δηλητηρίαση και Τροφολοίμωξη ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ο παθογόνος παράγοντας δεν αυξάνεται ούτε πολλαπλασιάζεται μέσα στον οργανισμό Χημικά, τοξίνες, ραδιενεργά ισότοπα, ΤΡΟΦΟΛΟΙΜΩΞΗ ο παθογόνος παράγοντας αυξάνεται ή πολλαπλασιάζεται μέσα στον οργανισμό Παράσιτα, μικρόβια, ιοί κλπ 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

FOODBORN DISEASES Βιολογικές Invasive Enterotoxinogenic Τροφικές Δηλητηριάσεις Entrance of toxic substances into the body INFECTION (Τροφολοίμωξη) Growth and Proliferation of an organism into the body (bacteria, viruses, parasites) Βιολογικές poisoning or (intoxication) Invasive Χημικές Δηλητηριάσεις Enterotoxinogenic Intoxication from plants Intoxication from animals Intoxication from microorganisms Sporulation Growth Lysis Intestinal mucosa Systemic (blood) Other Tissues Fungi (Mycotoxins) Algae Bacteria Enterotoxins Neurotoxins Interference with carbohydrate metabolism 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC 10

Είναι οτιδήποτε επηρεάζει δυσμενώς την υγεία Κ Ι Ν Δ Υ Ν Ο Σ Είναι οτιδήποτε επηρεάζει δυσμενώς την υγεία

Nikolas Charisis WHO/MZCC ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ (βακτηρίδια, ιοί, μύκητες, παράσιτα και τοξίνες) ΧΗΜΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ (χρωστικές ουσίες, εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, αντιβιοτικά, αυξητικοί παράγοντες) ΞΕΝΑ ΣΩΜΑΤΑ (γυαλί, φελλός, ξύλα, σύρματα, ύφασμα, ρινίσματα μετάλλων, νύχια, τρίχες κλπ) 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC 12

Φυσικοί Κίνδυνοι, Rodent hairs in loaf of bread Fragment of metal in muffin

=Αντικειμενικότητα & Επιστημονικές Μεθόδους “Επικινδυνότητα” Πιθανότητα αντιμετώπισης κατάστασης που μπορεί να επιφέρει βλάβη στην υγεία του καταναλωτή, φθορά ή καταστροφή του προϊόντος Συνέπειες Πιθανότητα Υπολογισμός “Επικινδυνότητας” =Αντικειμενικότητα & Επιστημονικές Μεθόδους 3/4/2017 N. Charisis

ΣΥΜΒΟΛΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Διαβρωτικό Ερεθιστικό Οξειδωτικό εύφλεκτο επιβλαβές Τοξικό

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Βασίζεται στην επιστήμη Πολιτική απόφαση Αλληλοενημέρωση ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΟΜΑΔΩΝ 3/4/2017 N. Charisis Nikolas Charisis WHO/MZCC 16

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ επικινδυνότητας Δεδομένα: η αφλατοξίνη στο καλαμπόκι δεν πρέπει να είναι περισσότερο από 15 ppb – όμως όταν πρόκειται για το γάλα πρέπει να είναι λιγότερο από 0.5-1 ppb Συνθήκες ανάπτυξης αφλατοξινών σε αποθηκευμένες τροφές αυξάνεται όταν η θερμοκρασία αποθήκευσης υπερβαίνει τους 24-400 C, υπάρχει υγρασία και δεν υπάρχουν μυκοστατικά 3/4/2017 N. Charisis Nikolas Charisis WHO/MZCC 18

Nikolas Charisis WHO/MZCC ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ επικινδυνότητας ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΙΝΔΙΑ - Αφλατοξίνη από Aspergilus flavus ανιχνεύτηκε σε αποθηκευμένο καλαμπόκι Υπολογισμός επικινδυνότητας : συχνότητα και σοβαρότητα συμπτωμάτων, Ενημέρωση εμπλεκομένων φορέων: Εργαστήρια, Επιδημιολόγοι, πολιτική ηγεσία. Διαχείριση Επικινδυνότητας = λήψη της ορθής απόφασης: (α) Θα καταστραφούν τα αποθέματα; (β) Θα υποστούν θερμική επεξεργασία; (γ) Θα δοθούν για κατανάλωση υπό όρους; (δ) Θα χρησιμοποιηθούν σαν ζωοτροφή; ? 3/4/2017 N. Charisis Nikolas Charisis WHO/MZCC 19

Nikolas Charisis WHO/MZCC Δ Ε Δ Ο Μ Ε Ν Α περιεκτικότητα του καλαμποκιού σε αφλατοξίνη 15 ppb μολυσματική δόση σε υγιή γενικό πληθυσμό Υ Π Ο Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ο Ι επιπτώσεις στον πληθυσμό= ήπιες, σοβαρές, πολύ σοβαρές Εξάλειψη επιπτώσεων, Μείωση σε αποδεκτό επίπεδο κλπ 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC N. Charisis 20

αλλά Ανώτατα Επίπεδα Καταλοίπων (MRLs) (η E.M.E.A έχει καθορίσει τα Α.Ε.Κ για τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα φάρμακα Κάθε 6μηνο δημοσιεύει πρωτόκολλο (λίστα εκτίμησης των καταλοίπων), αλλά Για τα μικρόβια δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα τα πρωτόκολλα 21 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Χημικά Στοιχεία Φυσικά Τεχνητά πχ τοξίνες Φυσικά Φυσικές χημικές ενώσεις, φυσικές τοξίνες Τεχνητά απορρυπαντικά, απόβλητα εργοστασίων, εντομοκτόνα πχ χρώματα Είναι οι φυσικές χημικές ενώσεις επιβλαβείς; ασβέστιο Σίδηρος αμινοξέα βιταμίνες φωσφόρος 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Προέλευση των Χημικών Κινδύνων εξατμίσεις Αγροτικές Δραστηριότητες Σοδιές Παραγωγή, Επεξεργασία Συντήρηση Λύματα Εργοστασίων Παραγωγικά ζώα Αποθήκευση Λιανικό Εμπόριο Μαγείρεμα Διανομή Θαλασσινά Βιομηχανικές Εκπομπές καυσαερίων 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Βιομηχανικοί κίνδυνοι Χημικά Πηγή Τρόφιμα Hg Pb Glaze = burnish metals, Solder = electric welding iron, Sludge = Used Motor oil, Liquid Waste from a plant, Smelting = Liquefy ore for the separation of minerals, 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Μόλυνση του περιβάλλοντος από Υδράργυρο και Μόλυβδο Υδράργυρος: απόβλητα βιομηχανιών βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα Μόλυβδος: εξατμίσεις αυτοκίνητων βλάβες στο ουρογεννητικό.

Φυτικές Τοξικές Ουσίες σκόρδο σέλινο Χημική ουσία Φυτικό προϊόν Οξαλικό οξύ τσάι, κακάο, σπανάκι, παντζάρι Γλυκο-αλκαλοειδή Πράσινες πατάτες Κυανογλυκοσίδες Αρτοσκεύασμα από Ταπιόκα (μανιόκα) Φυτο-αιμαγλουτινίνη Κόκκινα φασόλια Διάφορα καρκινογόνα Μπαχαρικά και βότανα Rhubarb = a plant, Beet = sugar beetroots, Cassava = bread making plant, μαϊντανός 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

βιοχημικές ενώσεις από μύκητες Μυκοτοξίνες βιοχημικές ενώσεις από μύκητες ΓΝΩΣΤΕΣ Μ Υ Κ Ο Τ Ο Ξ Ι Ν Ε Σ ΧΗΜΙΚΑ ΠΗΓΗ ΤΡΟΦΙΜΑ Αραβόσιτος, φυστίκια, καρύδια, γάλα Αφλατοξίνες Τριχοθησίνες Δημητριακά και άλλα τρόφιμα Οχρατοξίνη Α Στάρι, κριθάρι, αραβόσιτος Εργοτινοαλκαλοειδή Ρύζι, κριθάρι, στάρι Φιουμονισίνες Αραβόσιτος Πατουλίνη Μήλα, αχλάδια Ζεραλεόνη Δημητριακά, λάδι 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

ανάπτυξη τοξινογόνων μυκήτων 30 Ελάχιστη Ενεργότητα Νερού που απαιτείται για την ανάπτυξη τοξινογενών μυκήτων Μύκητας Ελάχιστη απαιτούμενη Ενεργότητα Νερού 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ : Δηλητήρια ή Φάρμακα ; Βιομηχανία τροφίμων παραγωγή τυριού, σαλαμιού, ζύμωση της μπύρας παραγωγή αντιβιοτικών . Βιομηχανία φαρμάκων πχ αλκαλοειδή εργοτίνης θεραπεία της νόσου του Parkison, ημικρανίας, θρόμβωσης, διέγερση του μεταβολισμού

ΥΠΕΡΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΕΚΤΡΟΦΕΣ ΚΡΕΑΤΟΣ (άθλιες συνθήκες) ΣΥΝΟΣΤΙΣΜΟΣ

Κτηνιατρικά Φάρμακα Αντιβιοτικά και αύξηση αποτελεσματικότητας της τροφής Δημιουργούνται μικροοργανισμοί ανθεκτικοί στα αντιβιοτικά και περνούν στους ανθρώπους μέσω των τροφίμων. Δυστυχώς Αντιβιοτικά που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται στα παραγωγικά ζώα!

ΜΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ: σε καρπούς και δημητριακά: Εργοτίνη αλκαλοειδή που μπορεί να προκαλέσουν Εργοτισμό. Αφλατοξίνες σε ξηρούς καρπούς και δημητριακά σε υψηλές θερμοκρασίες συντήρησης και υψηλή υγρασία. ισχυρά τοξικές με μεταλλαξιογόνες, καρκινογόνες και τερατογονικές ιδιότητες 3-Νιτροπροπιονικό οξύ μεταβολίτης του μύκητα Arthrinium spp., προκαλεί την μυκητιακή δηλητηρίαση από ζαχαροκάλαμο.

Οχρατοξίνες μεταβολίτες των μυκήτων Aspergillus and Penicillium. δημητριακά, καφέ και σε ψωμί. Zearalenone Fusarium graminearum, σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι. Φουμονισίνες Fusarium moniliforme καλαμπόκι

Θαλάσσιες Μυκοτοξίνες ψάρια και οστρακόδερμα τροπικών θαλασσών Παραδείγματα Παραλυτική δηλητηρίαση από οστρακόδερμα Διαρροϊκή δηλητηρίαση από οστρακόδερμα (DSP), Νευροτοξική δηλητηρίαση (NSP), .

The amount of solanine in one unpeeled green and sprouting potato is enough to cause some interesting problems such as paralysis, vomiting and fever. Peeling and frying a green potato reduces the amount of solanine to background levels in most cases. Φυτοτοξίνες Πράσινες πατάτες Βακτηριακές τοξίνες από Staphylococcus aureus, Bacillus cereus, Clostridium botulinum Οι τοξίνες παράγονται στα τρόφιμα μετά από τη μόλυνσή τους και την ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό διαφόρων βακτηριδίων (πχ.). Βιογενείς Αμίνες παράγονται κατά τη ζύμωση οργανικής ύλης από διάφορα βακτήρια όπου παρατηρείται αποσύνθεση πρωτεϊνών όπως - ισταμίνης, τυραμίνης, κανταβερίνης, πουτρεσίνης κλπ.

Όργανα που προσβάλλονται από τις μυκοτοξίνες Μυκοτοξίνη Όργανο/σύστημα Συκώτι Νεφρά Βλεννογόνοι Περιφερειακό Αγγειακό Σύστημα Ουρογεννητικό Σύστημα 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Νομικά όρια παρουσίας Μυκοτοξινών στα τρόφιμα Μυκοτοξίνη Όριο (μg/kg) Προϊόν Αριθμός χωρών Πολλές κυβερνήσεις έχουν καθορίσει όρια για τις μυκοτοξίνες και ιδιαίτερα τις αφλατοξίνες. Παρόλο που αυτά τα «όρια» θα έπρεπε να βασίζονται σε πειραματικά δεδομένα που να καθορίζουν την επίδραση της συγκεκριμένης τοξίνης σε άνθρωπο και σε ζώα, τέτοια πειράματα δεν έχουν γίνει ή τουλάχιστον δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί. 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Nikolas Charisis WHO/MZCC Εκτίμηση Μυκοτοξινών στα τρόφιμα και επενέργεια στους ανθρώπους Δοκιμές Joint FAO/WHO Expert Committee for Food Additives 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Nikolas Charisis WHO/MZCC Άλλες τοξικές ουσίες βιολογικής προέλευσης Τοξική ουσία Πηγή Υπεύθυνο τρόφιμο Τροπικά ψάρια Οστρακοδερμικές Οστρακόδερμα αλκαλοειδή πυραζολιδίνης Δημητριακά, μέλι Ισταμίνη Ψάρια, τυρί 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Nikolas Charisis WHO/MZCC Μολυσματικοί Παράγοντες που παράγονται κατά τη διαδικασία του ψησίματος/καπνίσματος Αρωματικοί Υδρογονάνθρακες Ετεροκυκλικές αμίνες και νιτροπυρένια Νιτροζαμίνες Ουρεθάνη Χλωροπροπανόλες 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Nikolas Charisis WHO/MZCC Α Γ Ρ Ο Χ Η Μ Ι Κ Α Οργανοχλωριούχα Οργανοφωσφορικά Εντομοκτόνα Καρβαμιδικά Αντιμικροβιακά Αυξητικοί παράγοντες Αντιελμινθικά Θεραπευτικά Ζωο/πτηνοφάρμακα Απολυμαντικά με αναθυμιάσεις μυκητοκτόνα παρασιτοκτόνα Λιπάσματας ρυθμιστές φυτικής ανάπτυξης τρωκτικοκτόνα Νηματοκτώνα μαλακιοκτόνα 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

! Vinegars woodsmoke CO2 spices Organic acids sugars Κατηγορίες Προσθετικά τροφίμων: Κατηγορίες συντηρητικά αντιοξειδωτικά σταθεροποιητές επιχρίσματα, περιτυλίγματα Να μην είναι τοξικά Να είναι οικονομικά Μεγάλο πεδίο αντιμικροβιακής δράσης ! Vinegars woodsmoke CO2 spices Organic acids sugars Lactic, acetic, propionic….

Συνήθως Χρησιμοποιούμενα Προσθετικά Τροφίμων Προσθετικά Τροφίμων που μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην Υγεία εφόσον χρησιμοποιηθούν ανεξέλεγκτα Συνήθως Χρησιμοποιούμενα Προσθετικά Τροφίμων Αντι-μικροβιακοί παράγοντες Γλυκαντικές ουσίες (μη θρεπτικές) Αντι-οξειδωτικά Προσθετικές Θρεπτικές ουσίες Χρώματα Οξειδωτικοί παράγοντες Άλμες Ουσίες για τον έλεγχο του pH Ένζυμα Προωθητικά αέρια (spray) Ενισχυτές γεύσης Δεσμευτικοί παράγοντες Αρωματικοί παράγοντες Διαλυτικά Υγραντικά Σταθεροποιητές Μαγιές, προζύμια Πηκτικά 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Τυχαίοι Ρυπαντές Τροφίμων Υλικά επεξεργασίας ένζυμα, μικροοργανισμοί, διαλυτικά, στιλβωτικά, Υλικά συσκευασίας μέταλλο, πλαστικό, χαρτί ξύλο Υλικά που έρχονται σε σκεύη, επιφάνειες εργασία, μηχανήματα κοπής, ανάδευσης επαφή με τα τρόφιμα Καθαριστικά απολυμαντικά, υγρά καθαρισμού επιφανειών εργαλείων 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Προσθετικά που χρησιμοποιούνται για τη νόθευση των τροφίμων Βόραξ Βορικό Οξύ Φορμαλδεϋδη Νερό Μη εγκεκριμένες χρωστικές 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Χημικοί Κίνδυνοι στο Σπίτι Μεταλλικά σκεύη μαγειρέματος που περιέχουν ή μπορεί να απελευθερώσουν βαρέα μέταλλα Κεραμικά πιάτα ή πιάτα που περιέχουν πορσελάνη καλυμμένη με τοξικό σμάλτο Ποτήρια ή κρύσταλλα διακοσμημένα με μόλυβδο όταν χρησιμοποιούμε όξινα υγρά Χάλκινα κουζινικά (κατσαρόλες, ταψιά) ή εργαλεία μαγειρικής Λοιπά χημικά που χρησιμοποιούνται στην κουζίνα 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Χημικοί Κίνδυνοι στα Τρόφιμα Τοξ ικότητα σοβαρότητα Έκθεση στον κίνδυνο 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

Χημικοί κίνδυνοι - αντιμετώπιση ΧΗΜΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Υλικά Καθαρισμού Εγκεκριμένοι προμηθευτές, σωστή χρήση(διάλυση), Ξέβγαλμα, αποθήκευση Εντομοκτόνα, τρωκτικοκτόνα Εγκεκριμένοι προμηθευτές, Πιστή εφαρμογή οδηγιών (φύλλων οδηγιών χρήσης) Υλικά συσκευασιών Εγκεκριμένοι προμηθευτές Τοξικά μέταλλα, Διοξίνες, Ορμόνες, Αντιβιοτικά Αρωματικοί υδρογονάνθρακες, ακρυλαμίδες Εγκεκριμένοι προμηθευτές, καλό μαγείρεμα/ψήσιμο Αλλεργιογόνα, ισταμίνες Εγκεκριμένοι προμηθευτές, σωστή αποθήκευση των πρώτων υλών Προσθετικά Εγκεκριμένοι προμηθευτές , πιστή εφαρμογή οδηγιών χρήσης Προϊόντα μεταλλαγών 3/4/2017 Nikolas Charisis WHO/MZCC

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ H A C C P Χρήση Βιολογικών προϊόντων Εφαρμογή Κοινοτικής Νομοθεσίας Εφαρμογή MRLς ΕΠΕΚ Ενημέρωση κτηνοτρόφων στην ορθή χρήση κτηνιατρικών φαρμάκων-κυρώσεις παραβατών ορθή χρήση ζιζανιοκτόνων

DDT Ζιζανιοκτόναν - εντομοκτόνα Υψηλές ποσότητες ζηζανιοκτόνων βρίσκονται : όταν η συγκομιδή έγινε σύντομα μετά τη χρήση τους σε περίπτωση χρήσης υπερβολικής ποσότητας. Τα κατάλοιπα πολλών εντομοκτόνων δεν αποσυντίθενται στο περιβάλλον ! DDT

Οι ΔΙΟΞΙΝΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΟΛΥΧΛΩΡΙΩΜΕΝΑ ΔΙΦΑΙΝΎΛΙΑ (PCBs) ονομάζονται επίμονοι ή διαρκείς περιβαντολογικοί ρυπαντές (POPs). Βρώσιμο λάδι ανακυκλωμένο και νοθευμένο με PCBs (Βέλγιο) Τα PCBs παρήχθησαν σε μεγάλες ποσότητες στα μέσα του 20ου αιώνα Τα ΒΜ και τα PCBs αποτελούν κίνδυνο για κάθε μορφή ζωής στη γη.

οι ΛΙΠΟΦΙΛΕΣ ΟΥΣΙΕΣ συσσωρεύονται (π.χ. έντονη παρουσία DDT σε μεγάλα ψάρια)

Παραγωγή Διοξινών στο περιβάλλον dioxins Clorine + phenol Παραγωγή Διοξινών στο περιβάλλον Τα πλαστικά που καίγονται παράγουν χλώριο Το χλώριο αντιδρά με τις φαινόλες (χαρτί και ξύλο) και σχηματίζονται διοξίνες. Παραγωγή Διοξινών στη βιομηχανία Τα ζιζανιοκτόνα παρασκευάζονται κατά την προσθήκη χλωρίου σε φαινοξυλικές ενώσεις. (βλ ζιζανιοκτόνο Agent Orange). Στη βιομηχανία χαρτιού το χλώριο που χρησιμοποιείται για τη λεύκανση του χαρτιού ενώνεται με φαινολικές ενώσεις και παράγεται διοξίνη

Μέτρα κατά της διασποράς της διοξίνης Οι Διοξίνες όπως και το DDT, δεν βιο-διασπώνται στη φύση. Μέτρα κατά της διασποράς της διοξίνης Απαγόρευση της αποτέφρωσης των πλαστικών Απαγόρευση παραγωγής και χρήσης χλωριωμένων οργανικών ενώσεων στη βιομηχανία Απαγόρευση χρήσης χλωρίνης για την λεύκανση του χαρτιού στην χαρτοβιομηχανία