Ανάλυση και Σχεδίαση Συστημάτων Σεμινάριο Προϋπηρεσιακής Κατάρτισης Υποψηφίων Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Μέσης Εκπαίδευσης Ανάλυση και Σχεδίαση Συστημάτων Νοέμβριος 2007 Δρ. Ανδρέας Σ. Ανδρέου Επίκουρος Καθηγητής Δρ. Αναστάσης Σοφοκλέους Επισκέπτης Λέκτορας Τμήμα Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Δομή της διάλεξης Διδακτέα ύλη Πληροφορικής Φιλοσοφία μαθήματος Βασικά μέρη της Ανάλυσης & Σχεδίασης Συστημάτων Διδακτέα ύλη Ανάλυσης & Σχεδίασης Συστημάτων Θέματα εξετάσεων - Παραδείγματα Επίλογος – Συμπεράσματα

Διδακτέα ύλη Πληροφορικής (Υπουργείο Παιδείας) Β΄ Λυκείου : Βασικές έννοιες της Πληροφορικής - 4 δ.π. Έλεγχος - Προγραμματισμός Υπολογιστή (Visual Basic) - 45 δ.π. Ανάλυση Συστημάτων - 12 δ.π. Μελέτη Περιπτώσεως (case study) με τη χρήση Βάσης Δεδομένων (MS-Access) - 18 δ.π. Σχεδιασμός και δημιουργία ιστοσελίδας – 6 δ.π. Εργασία (μικρό project σε VB ή Web) – 8 δ.π.

Διδακτέα ύλη Πληροφορικής (Υπουργείο Παιδείας) (συνέχεια ...) Γ΄ Λυκείου : Λογικά Διαγράμματα και Τεχνικές Προγραμματισμού (Pascal) - 68 δ.π. Ανάλυση Συστημάτων - 18 δ.π.

Φιλοσοφία μαθήματος Το μάθημα σχεδιάστηκε ώστε να επιτευχθεί: Η εμβάθυνση στις βασικές έννοιες και αρχές της επιστήμης των ηλεκτρονικών υπολογιστών Η ενίσχυση της κατανόησης των βασικών εννοιών και αρχών της αλγοριθμικής μεθοδολογίας και προγραμματισμού Η διαμόρφωση της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων σε προγραμματιστικό περιβάλλον Η ανάπτυξη των κριτικών και αναλυτικών δεξιοτήτων των μαθητών για την ανάπτυξη / βελτίωση μηχανογραφημένων συστημάτων Κύριο μέλημα : Η απόκτηση ευρύτερης παιδείας και κουλτούρας στην Πληροφορική

Φιλοσοφία μαθήματος (συνέχεια ...) Στο μάθημα επιδιώκεται: Ικανοποίηση των μαθητών Ανάπτυξη κριτικής σκέψης και δεξιοτήτων Πρακτική εξάσκηση σε ρεαλιστικά προβλήματα Συνεργασία Ενίσχυση του μαθησιακού αποτελέσματος

Βασικά μέρη της Ανάλυσης & Σχεδίασης Συστημάτων 3 βασικά μέρη (κεφάλαια) : Ανάλυση Απαιτήσεων Μοντελοποίηση Δεδομένων Μοντελοποίηση Διαδικασιών

Βασικά μέρη της Ανάλυσης & Σχεδίασης Συστημάτων (… συνέχεια) 1. Ανάλυση Απαιτήσεων Μέθοδοι ανακάλυψης και συλλογής των απαιτήσεων Μελέτη έντυπου υλικού Συνεντεύξεις Ερωτηματολόγια Επιτόπου επισκόπηση Τεκμηρίωση και ανάλυση των απαιτήσεων Επικύρωση των απαιτήσεων

Βασικά μέρη της Ανάλυσης & Σχεδίασης Συστημάτων (… συνέχεια) 2. Μοντελοποίηση Δεδομένων Λογικά και φυσικά μοντέλα Λογικό  Τι είναι, τι κάνει το σύστημα Φυσικό  Λογικό + πώς είναι φυσικά και τεχνολογικά υλοποιημένο Μοντελοποίηση δεδομένων μέσω διαγραμμάτων οντοτήτων-συσχετισμών (Ε-R diagrams) Προσδιορισμός οντοτήτων και πεδίων Καθορισμός κλειδιών (primary, foreign keys) Συσχετισμοί (relationships)

Βασικά μέρη της Ανάλυσης & Σχεδίασης Συστημάτων (… συνέχεια) 3. Μοντελοποίηση Διαδικασιών Λογικά μοντέλα Μοντελοποίηση διαδικασιών και Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (ΔΡΔ) Διάσπαση συστήματος Υποσυστήματα Διαδικασίες Υπο-διαδικασίες Στοιχειώδεις δραστηριότητες Διαγράμματα λειτουργικής διάσπασης συστήματος

Βασικά μέρη της Ανάλυσης & Σχεδίασης Συστημάτων (… συνέχεια) Σύνδεση των μερών Ανάλυση Απαιτήσεων – Μοντελοποίηση Δεδομένων - Μοντελοποίηση Διαδικασιών Μετασχηματισμός των απαιτήσεων του συστήματος στις λειτουργίες που το σύστημα πρέπει να εκτελεί και τα δεδομένα τα οποία θα χρησιμοποιούν οι λειτουργίες αυτές Μοντελοποίηση Δεδομένων - Μοντελοποίηση Διαδικασιών Διάγραμμα οντοτήτων-συσχετισμών - Σύνδεση των δεδομένων με τις διαδικασίες μέσω των ροών δεδομένων στα ΔΡΔ

Διδακτέα Ύλη – Εξεταστέα Ύλη Σύστημα, Υποσύστημα και Περιβάλλον Πληροφοριακά Συστήματα Πελάτες και Χρήστες Αναλυτής Συστημάτων Κύκλος Ζωής και Ανάπτυξης Πληροφοριακών Συστημάτων Προκαταρκτική Έρευνα και Μελέτη Σκοπιμότητας Εξακρίβωση Αναγκών και Καθορισμός Απαιτήσεων Καθορισμός Προδιαγραφών - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων

Διδακτέα Ύλη – Σύστημα Σύστημα είναι ένα σύνολο συστατικών στοιχείων (άνθρωποι – μηχανές – διαδικασίες) που διέπονται από συγκεκριμένους τρόπους λειτουργίας και τα οποία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους για τη διεκπεραίωση κάποιου έργου. π.χ. μια αυτοκινητοβιομηχανία αποτελείται από: α) υπαλλήλους, διευθυντικά στελέχη (Άνθρωποι) β) ρομπότ συναρμολόγησης οχημάτων (Μηχανές) γ) παραγωγή, διαφήμιση και διανομή οχημάτων (Διαδικασίες)

Διδακτέα Ύλη – Σύστημα ΣΥΣΤΗΜΑ Κάθε σύστημα μπορεί να περιλαμβάνει έναν αριθμό υποσυστημάτων που και αυτά με τη σειρά τους μπορούν να περιλαμβάνουν άλλα μικρότερα υποσυστήματα. Όλα αυτά τα υποσυστήματα συνδέονται και συνεργάζονται μεταξύ τους ανταλλάζοντας δεδομένα για την επίτευξη των στόχων και των σκοπών του συστήματος το οποίο απαρτίζουν. Υποσύστημα 1 Υποσύστημα 2 Είσοδοι Έξοδοι ΣΥΣΤΗΜΑ ……. Έξοδοι Υποσύστημα 1.1 Υποσύστημα 1.2 Είσοδοι Υποσύστημα 1 …

Εσωτερικό Περιβάλλον Συστήματος Διδακτέα Ύλη – Σύστημα Τα συστατικά στοιχεία του συστήματος (άνθρωποι – μηχανές – διαδικασίες) καθορίζουν το εσωτερικό περιβάλλον του. Ότι βρίσκεται εκτός του εσωτερικού περιβάλλοντος ονομάζεται εξωτερικό περιβάλλον. Αυτά τα δύο περιβάλλοντα βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία ανταλλάζοντας δεδομένα (Είσοδοι / Έξοδοι). Εσωτερικό Περιβάλλον Συστήματος Είσοδοι Έξοδοι Διαδικασίες Άνθρωποι Μηχανές Εξωτερικό Περιβάλλον Συστήματος

Διδακτέα Ύλη – Πληροφοριακό Σύστημα Πληροφοριακό Σύστημα είναι το μέσο για τη συνεργασία μεταξύ : ανθρώπινου δυναμικού δεδομένων διαδικασιών υλικού (δικτύου υπολογιστών, εκτυπωτών κλπ) τεχνολογίας της Πληροφορικής Η συνεργασία αυτή σκοπό έχει την υποστήριξη και βελτίωση των καθημερινών λειτουργιών σε οργανισμούς/επιχειρήσεις, καθώς επίσης και την υποστήριξη σε λύσεις προβλημάτων και σε ανάγκες λήψης αποφάσεων, π.χ. αυτοματοποιημένο σύστημα εγγραφής μαθητών σε ένα σχολείο.

Διδακτέα Ύλη – Πληροφοριακό Σύστημα Τεχνολογία της Πληροφορικής Άνθρωποι Δεδομένα Υλικός Εξοπλισμός Τεχνολογία της Πληροφορικής Διαδικασίες

Διδακτέα Ύλη – Πληροφοριακό Σύστημα Ένα Πληροφοριακό Σύστημα μετατρέπει τα δεδομένα σε πληροφορίες : Δεδομένα (είσοδοι) είναι ακατέργαστα γεγονότα. Πληροφορίες (έξοδοι) είναι τα δεδομένα που έχουν υποστεί επεξεργασία , έτσι ώστε να γίνουν χρήσιμα σε κάποιον Όπως κάθε σύστημα έτσι και το πληροφοριακό σύστημα μπορεί να αποτελείται από έναν αριθμό υποσυστημάτων, τα οποία συνδέονται και συνεργάζονται μεταξύ τους για τη διεκπεραίωση του όλου έργου

Διδακτέα Ύλη – Πληροφοριακό Σύστημα Σκοποί: Ποιότητα, εγκυρότητα και άμεση διαθεσιμότητα πληροφοριών, στοιχεία απαραίτητα για τη διοίκηση ενός οργανισμού/επιχείρησης Αυτοματοποιούν τις λειτουργίες του οργανισμού/ επιχείρησης. Δίνουν τις απαραίτητες πληροφορίες για λήψη αποφάσεων (decision support) Βοηθούν στην παρακολούθηση και έλεγχο των εργασιών του οργανισμού/επιχείρησης

Διδακτέα Ύλη – Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης - MIS Βασικό εργαλείο για την οργάνωση και έλεγχο της διοικητικής λειτουργίας ενός οργανισμού/επιχείρησης Παρέχουν ποιότητα, εγκυρότητα και άμεση διαθεσιμότητα πληροφοριών  απαραίτητα στοιχεία για τη διοίκηση ενός οργανισμού/επιχείρησης Δίνουν τις απαραίτητες πληροφορίες για λήψη αποφάσεων (decision support) Βοηθούν στην παρακολούθηση και έλεγχο των εργασιών του οργανισμού/επιχείρησης

Διδακτέα Ύλη – Άλλοι Τύποι Πληροφοριακών Συστημάτων Διδακτέα Ύλη – Άλλοι Τύποι Πληροφοριακών Συστημάτων Συστήματα που μπορούν να δουλέψουν αυτόνομα ή να είναι μέρος ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διοίκησης Συστήματα Επεξεργασίας Συναλλαγών – π.χ. Σύστημα παραγγελιών προϊόντων, Σύστημα κρατήσεων αεροπορικών εισιτηρίων, κλπ. Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων – π.χ. Σύστημα διανομής προϊόντων (καταλληλότερη πορεία), κλπ. Συστήματα Εμπειρογνωμοσύνης – π.χ. Ιατρικά Συστήματα, κλπ. Συστήματα Αυτοματοποίησης Γραφείου – π.χ. Σύστημα αρχείου, MS-Office, Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο, κλπ.

Διδακτέα Ύλη – Πελάτες και Χρήστες ΠΣ Πελάτης είναι το άτομο, σύνολο ατόμων ή ο οργανισμός/επιχείρηση ο οποίος πληρώνει για την ανάπτυξη του Πληροφοριακού Συστήματος. Χρήστης είναι το άτομο ή το σύνολο ατόμων που χρησιμοποιεί το Πληροφοριακό Σύστημα.

Διδακτέα Ύλη – Αναλυτής Συστημάτων Είναι το άτομο που μελετά τα προβλήματα και τις ανάγκες ενός οργανισμού, με σκοπό να καθορίσει πώς η τεχνολογία της πληροφορικής (υλικό, λογισμικό, δίκτυα υπολογιστών) μπορεί να δώσει λύσεις στα προβλήματα και να πετύχει βελτιώσεις Μέρος της εργασίας του η ανάλυση και η σχεδίαση συστημάτων: Ανάλυση Συστημάτων: είναι η μελέτη των προβλημάτων της επιχείρησης με σκοπό την εισήγηση βελτιώσεων και τον προσδιορισμό της λύσης  Σχεδίαση Συστημάτων: είναι ο καθορισμός ή η κατασκευή μιας τεχνικής λύσης, βασισμένης στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, πάντοτε με βάση αυτά που καθορίστηκαν στην ανάλυση του συστήματος

Διδακτέα Ύλη – Αναλυτής Συστημάτων Αναγκαία Προσόντα: Γνώση Πληροφοριακών Συστημάτων και Τεχνολογίας (υφιστάμενες μέθοδοι και τεχνικές) Προγραμματιστική Εμπειρία Γενική Γνώση Επιχειρήσεων Ικανότητα Επίλυσης Προβλημάτων Ικανότητες Διαπροσωπικής Επικοινωνίας (καλή χρήση του γραπτού και προφορικού λόγου) Ικανότητες Διαπροσωπικών Σχέσεων Διαλλακτικότητα και Προσαρμογή Χαρακτήρας και Ηθική (εχεμύθεια και σεβασμός προς τους συνεργάτες) Ικανότητες Ανάλυσης και Σχεδίασης Συστημάτων (συνεχής επιμόρφωση)

ΑΥΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΜΠΕΔΩΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ..... Διδακτέα Ύλη – Ανάπτυξη ΠΣ Η κατασκευή πληροφοριακού συστήματος δεν είναι μόνο προγραμματισμός Ο προγραμματισμός είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι ενός πληροφοριακού συστήματος Ο προγραμματισμός για να είναι επιτυχημένος βασίζεται στη σωστή κατανόηση του πεδίου εφαρμογής του συστήματος ΑΥΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΜΠΕΔΩΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ .....

Κύκλος Ζωής &Ανάπτυξης ΠΣ Διδακτέα Ύλη – Κύκλος Ζωής &Ανάπτυξης ΠΣ Φάσεις Κύκλου Ζωής και Ανάπτυξης Πληροφοριακού Συστήματος: Προκαταρκτική έρευνα - Σύνταξη μελέτης σκοπιμότητας Εξακρίβωση Αναγκών και Καθορισμός Απαιτήσεων Καθορισμός Προδιαγραφών Σχεδιασμός συστήματος Υλοποίηση – Συνένωση Κώδικα και Έλεγχος συστήματος Συντήρηση συστήματος Ανάλυση Συστήματος

Διδακτέα Ύλη - Κύκλος ζωής πληροφοριακών συστημάτων Ανάλυση Συστήματος Εξακρίβωση Προκαταρκτική Αναγκών και Καθορισμός Έρευνα - Μελέτη Σχεδίαση Καθορισμός Προδιαγραφών Σκοπιμότητας Απαιτήσεων Συντήρηση Υλοποίηση

Διδακτέα Ύλη – Προκαταρκτική Έρευνα Η Προκαταρκτική Έρευνα σκοπό έχει να εξακριβώσει εάν υπάρχει ανάγκη για δημιουργία ενός νέου πληροφοριακού συστήματος. Είναι μια φάση μικρής διάρκειας, κατά την οποία γίνεται μια γρήγορη εξέταση του υπάρχοντος συστήματος και των προβλημάτων, ευκαιριών και εντολών. Πρόβλημα είναι μια κατάσταση που εμποδίζει έναν οργανισμό/ επιχείρηση να εκπληρώσει τους στόχους του. Ευκαιρία είναι μια κατάσταση η οποία βελτιώνει την αποδοτικότητα ενός οργανισμού/επιχείρησης. Εντολή είναι μια απαίτηση η οποία επιβάλλεται σε έναν οργανισμό/επιχείρηση από το εξωτερικό περιβάλλον. Εάν το αποτέλεσμα της προκαταρτικής έρευνας είναι θετικό τότε αρχίζει η Μελέτη Σκοπιμότητας.

Διδακτέα Ύλη – Μελέτη Σκοπιμότητας (Εφικτού) Η Μελέτη Σκοπιμότητας (Feasibility Study), έχει σαν στόχο να ερευνήσει μέσα στον οργανισμό/επιχείρηση τη δυνατότητα για τη δημιουργία του νέου συστήματος, πόσο ωφέλιμο θα είναι και αν πραγματικά συμφέρει στον οργανισμό. Θα παρουσιάσει: Τα πλεονεκτήματα - Ποια τα οφέλη που θα υπάρξουν για τον οργανισμό/επιχείρηση Τα Μειονεκτήματα - Ποιες είναι οι επιπτώσεις από την υλοποίηση Οικονομικό Τομέα - Ποια είναι η οικονομική επιβάρυνση Τεχνικό Τομέα - Ανάγκες για μηχανήματα και εξειδικευμένο προσωπικό Κοινωνικό Τομέα - Επιδράσεις στο προσωπικό (ανακατατάξεις, απολύσεις, επιμορφώσεις κλπ) Χρονοδιαγράμματα - Χρόνος αποπεράτωσης, πότε θα λειτουργήσει

Διδακτέα Ύλη – Μέθοδοι Καταγραφής Προδιαγραφών Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι καταγραφής προδιαγραφών, με την κάθε μια να έχει τα δικά της χαρακτηριστικά Μερικές μέθοδοι έχουν ως επίκεντρο τις διαδικασίες οι οποίες λαμβάνουν χώρα και ονομάζονται μέθοδοι μοντελοποίησης διαδικασιών, ενώ άλλες έχουν ως επίκεντρο τα δεδομένα και ονομάζονται μέθοδοι μοντελοποίησης δεδομένων Μέθοδοι: Φυσική Γλώσσα Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (ΔΡΔ) Διαγράμματα Σχέσεων Οντοτήτων (ΔΣΟ)

Διδακτέα Ύλη - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων Δομικά στοιχεία ενός ΔΡΔ – Εξωτερικοί πράκτορες Καθορίζουν τα σύνορα του συστήματος Μπορούν να είναι πρόσωπα, μονάδες του οργανισμού, κάποιο άλλο σύστημα ή άλλοι οργανισμοί οι οποίοι αλληλεπιδρούν με το σύστημά μας ανταλλάσσοντας δεδομένα – είτε για είσοδο είτε για έξοδο είτε και τα δύο

Διδακτέα Ύλη - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (… συνέχεια) Δομικά στοιχεία ενός ΔΡΔ - Διαδικασίες Διάφορες λειτουργίες (επεξεργασία) Δέχονται κάποια δεδομένα ως είσοδο και παράγουν άλλα δεδομένα ως έξοδο Τουλάχιστον ένα βέλος εισερχόμενης ροής δεδομένων (μια διαδικασία δεν μπορεί να παράγει πληροφορίες χωρίς είσοδο) Τουλάχιστον ένα βέλος εξερχόμενης ροής δεδομένων (μια διαδικασία η οποία δεν παράγει καθόλου πληροφορίες είναι πρακτικά αχρείαστη) Διαδικασία ή Διαδικασία

Διδακτέα Ύλη - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (… συνέχεια) Δομικά στοιχεία ενός ΔΡΔ – Ροές Δεδομένων Αναπαριστούν εισόδους και εξόδους δεδομένων από και προς μια διαδικασία Προέρχονται από εξωτερικούς πράκτορες, αποθηκευτικές μονάδες ή άλλες διαδικασίες Ροή Δεδομένων

Διδακτέα Ύλη - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (… συνέχεια) Δομικά στοιχεία ενός ΔΡΔ – Αποθηκευτικές Μονάδες Χώροι όπου φυλάγονται επί μόνιμης βάσεως δεδομένα Περιγράφουν πράγματα για τα οποία η επιχείρηση θέλει να αποθηκεύσει δεδομένα και πληροφορίες, όπως πρόσωπα, τοποθεσίες, αντικείμενα, γεγονότα και έννοιες Συνήθως υλοποιούνται ως αρχεία ή Βάσεις Δεδομένων Αποθηκευτική Μονάδα

Διδακτέα Ύλη - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (… συνέχεια) Απλό διάγραμμα ροής δεδομένων (ΔΡΔ) Αρχείο Πελατών Στοιχεία Πελάτη Παραγγελία Επεξεργασία Πελάτης Παραγγελίας Τιμολόγιο Πληροφορίες Προϊόντος Προϊόντα

Διδακτέα Ύλη - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (… συνέχεια) Μη Έγκυρες Ροές Δεδομένων Λάθος Σωστό Διαδικασία Εξωτερικός Εξωτερικός Εξωτερικός Εξωτερικός Πράκτορας 1 Πράκτορας 2 Πράκτορας 1 Πράκτορας 2 Όταν γίνεται ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ εξωτερικών πρακτόρων πρέπει να μεσολαβεί κάποια διαδικασία

Διδακτέα Ύλη - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (… συνέχεια) Μη Έγκυρες Ροές Δεδομένων Λάθος Σωστό 2 2 Εξωτερικός Πράκτορας 1 Εξωτερικός Πράκτορας Διαδικασία Αποθηκευτική Μονάδα 1 1 Αποθηκευτική Μονάδα 2 Όταν γίνεται ανταλλαγή δεδομένων από πράκτορα προς αποθηκευτική μονάδα (ροή 1) ή αντίστροφα (ροή 2) πρέπει να μεσολαβεί κάποια διαδικασία.

Διδακτέα Ύλη - Διαγράμματα Ροής Δεδομένων (… συνέχεια) Μη Έγκυρες Ροές Δεδομένων Λάθος Σωστό Αποθηκευτική Μονάδα 1 Διαδικασία Αποθηκευτική Μονάδα 2 Αποθηκευτική Μονάδα 1 Αποθηκευτική Μονάδα 2 Όταν γίνεται ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ αποθηκευτικών μονάδων πρέπει να μεσολαβεί κάποια διαδικασία

Διδακτέα Ύλη - Αποσύνθεση Συστημάτων Όταν ένα σύστημα είναι μεγάλο και πολύπλοκο, το διασπούμε σε μικρότερα υποσυστήματα και στη συνέχεια αυτά τα υποσυστήματα τα διασπούμε σε άλλα πιο μικρά. Συνεχίζουμε τη διάσπαση μέχρι που να φτάσουμε σε μικρές, εύκολο να τις καταγράψουμε, διαδικασίες. Η τεχνική αυτή ονομάζεται αποσύνθεση

Διδακτέα Ύλη - Παράδειγμα Αποσύνθεσης Συστημάτων

Διδακτέα Ύλη – Προσέγγιση Προβλήματος Ο μαθητής δεν πρέπει να αποστηθίζει εκφωνήσεις-λύσεις προβλημάτων και ασκήσεων για τα ΔΡΔ Ανάπτυξη κριτικής σκέψης και πρωτοβουλίας στην επίλυση Περισσότερες της μιας οι πιθανές λύσεις Καλλιέργεια σωστής αντιμετώπισης μιας άσκησης Διαβάζουμε προσεκτικά την εκφώνηση και την κατανοούμε Εργαζόμαστε μεθοδικά για την επίλυση Αρχίζουμε από τις λειτουργίες του προβλήματος και αποσυνθέτουμε

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων Πιθανά Θέματα Εξετάσεων : Α. Βάσει περιγραφής του προβλήματος ζητούνται τα ακόλουθα: Να παρατεθούν οι λειτουργικές απαιτήσεις ενός συστήματος που θα ικανοποιεί την περιγραφή (παράθεση απαιτούμενων λειτουργιών) Να δημιουργηθεί το Διάγραμμα Ροής Δεδομένων Να προταθούν οι πίνακες με τα δεδομένα μέχρι το επίπεδο των πεδίων, καθώς και οι σχέσεις μεταξύ των πινάκων (πληθυκότητες) Να σχεδιαστούν οι οθόνες καταχώρησης στοιχείων Να σχεδιαστούν οι αναφορές (εκτυπώσεις) με τα πεδία των πινάκων που απαιτούνται

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων Πιθανά Θέματα Εξετάσεων : B. Έστω ότι δίνεται μαζί με την περιγραφή και το ΔΡΔ: Με βάση την περιγραφή και το ΔΡΔ ζητούνται τα ακόλουθα: Να παρατεθούν οι λειτουργικές απαιτήσεις ενός συστήματος που θα ικανοποιεί την περιγραφή (παράθεση απαιτούμενων λειτουργιών) Να αναλυθούν τα στοιχεία του ΔΡΔ (ροές δεδομένων, διεργασίες, αποθήκες δεδομένων, πράκτορες) Να προταθούν οι πίνακες με τα δεδομένα μέχρι το επίπεδο των πεδίων, καθώς και οι σχέσεις μεταξύ των πινάκων (πληθυκότητες) Να σχεδιαστούν οι οθόνες καταχώρησης στοιχείων Να σχεδιαστούν οι αναφορές (εκτυπώσεις) με τα πεδία των πινάκων που απαιτούνται

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων Πιθανά Θέματα Εξετάσεων : Γ. Δίνεται η περιγραφή ενός προβλήματος μαζί με το ΔΡΔ το οποίο περιέχει κάποια λάθη. Με βάση την περιγραφή και το ΔΡΔ ζητούνται τα ακόλουθα: Να βρεθούν τα λάθη στο ΔΡΔ και να αιτιολογηθούν Να προταθεί η επίλυση των προβλημάτων αυτών (διορθώσεις στο ΔΡΔ) και να αιτιολογηθεί Σημείωση: Τα λάθη στο ΔΡΔ συνήθως αφορούν μη έγκυρες ροές δεδομένων, διαδικασίες χωρίς είσοδο ή έξοδο, διαδικασίες που χωρίς να παίρνουν τα αναγκαία δεδομένα παράγουν την κατάλληλη έξοδο (θαύμα), και ….. ;;;

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων Α Παράδειγμα λύσεων Α ΣΧΟΛΕΙΟ  ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Σε κάποιο σχολείο της Κύπρου κατά τη διάρκεια των εγγραφών συμπληρώνεται ειδικό έντυπο με τα προσωπικά στοιχεία του μαθητή. Κατά τη διάρκεια των κανονικών μαθημάτων του τριμήνου οι βαθμοί του κάθε μαθητή εισάγονται στο αρχείο της βαθμολογίας. Ετοιμάζεται κατάσταση βαθμολογίας και ο μέσος όρος τα οποία θα δοθούν στο μαθητή και στη διεύθυνση του σχολείου. Τέλος ετοιμάζεται για τη διεύθυνση συνοπτικός κατάλογος μαθητών που δεν έχουν περάσει τη βάση σε συγκεκριμένο μάθημα.

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Προσωπικά στοιχεία Προσωπικά στοιχεία Μαθητής Πρόσθεσε μαθητή στο αρχείο Αρχείο μαθητών 2 4 1 5 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Βαθμοί μαθητών και Μ.Ο. 3 14 Αρ. Μαθητή, Βαθμός Βαθμός μαθητή Καθηγητής Πρόσθεσε βαθμολογία στο αρχείο Αρχείο βαθμών 7 Αρχείο μαθητών 8 10 11 5 Στοιχεία μαθητή 9 19 Βαθμοί μαθητών και Μ.Ο. 15 Βαθμοί μαθητών 13 Ετοίμασε βαθμολογία και Μ.Ο. Μ.Ο. βαθμών μαθητών Διεύθυνση Αρχείο βαθμών Ετοίμασε κατάλογο στάσιμων Κατάλογος στάσιμων 12 18 11 17 18 16

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Ανάλυση του ΔΡΔ : Εξωτερικοί πράκτορες (actors, άλλη ονομασία  οντότητες) Διαδικασίες (ή διεργασίες )  λειτουργίες Ροές δεδομένων (data flows) Αποθηκευτικοί χώροι δεδομένων (data stores)

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Εξωτερικοί πράκτορες (οντότητες) : 1, 7, 18 1  Μαθητής : Παρέχει τα στοιχεία που συμπληρώνονται τη μέρα της εγγραφής κάθε τάξης στο σχολείο κατά το τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς 7  Καθηγητής : Διορθώνει τα διάφορα γραπτά και/ή άλλες εργασίες που δίνουν τη βαθμολογία στο μαθητή (μπορεί να είναι και ο προφορικός βαθμός) 18  Διεύθυνση : Λαμβάνει κατάσταση βαθμολογίας μαθητών και κατάλογο στάσιμων μαθητών

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Διαδικασίες (διεργασίες) : 3, 9, 12, 16 3  Τα στοιχεία του μαθητή καταχωρούνται στο σύστημα (εγγραφή στο αρχείο μαθητών) 9  Η βαθμολογία κάθε μαθητή καταχωρείται στο σύστημα (εγγραφή στο αρχείο βαθμών) 12  Για κάθε μαθητή ετοιμάζεται κατάσταση βαθμολογίας με τους βαθμούς του τριμήνου και υπολογίζεται ο μέσος όρος 16  Για κάθε μαθητή ελέγχεται ο μέσος όρος βαθμών και ετοιμάζεται κατάλογος στάσιμων μαθητών

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Ροές Δεδομένων (data flows) : 2, 4, 8, 10, 13, 14, 15, 17, 18, 19 2  Τα προσωπικά στοιχεία των μαθητών εισάγονται στη φόρμα οθόνης 4  Τα προσωπικά στοιχεία των μαθητών εισάγονται από τη φόρμα οθόνης στο αρχείο των μαθητών 8  Οι βαθμοί των μαθητών εισάγονται στην κατάλληλη φόρμα οθόνης 10  Οι βαθμοί των μαθητών φυλάσσονται στο αρχείο των βαθμών

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Ροές Δεδομένων (data flows) : 13  Οι βαθμοί και ΜΟ χρησιμοποιούνται για την ετοιμασία της βαθμολογίας για τα δελτία προόδου 14  Οι βαθμοί και ΜΟ αποστέλλονται στους μαθητές (δελτία προόδου) 15  Η κατάσταση με τη βαθμολογία και ΜΟ αποστέλλεται στη διεύθυνση 17  Οι ΜΟ χρησιμοποιούνται για την ετοιμασία καταλόγου στάσιμων 18  Η κατάσταση με τους στάσιμους μαθητές αποστέλλεται στη διεύθυνση 19  Προσωπικά στοιχεία μαθητή που χρησιμοποιούνται για ταυτοποίηση και αποστολή της βαθμολογίας

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Αποθηκευτικοί Χώροι Δεδομένων (data stores) : 5, 11 5  Αρχείο μαθητών στο οποίο φυλάσσονται τα προσωπικά στοιχεία των μαθητών 11  Αρχείο βαθμών με τα δεδομένα των βαθμών για κάθε μαθητή

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Προσωπικά Στοιχεία Μαθητών (Students)   Αρ. Μαθητή Ονοματεπώνυμο Ονοματεπώνυμο κηδεμόνα Τάξη Τμήμα Διεύθυνση Τηλέφωνο οικίας Τηλέφωνο εργασίας κηδεμόνα

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Βαθμοί (Grades)   Αρ. Μαθητού Μάθημα Βαθμός 1ου τριμήνου Βαθμός 2ου τριμήνου Βαθμός 3ου τριμήνου

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Φόρμες Καταχώρησης Στοιχείων : ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΟΥ   ΑΡ. ΜΑΘΗΤΟΥ: ............................... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ......................................................................................... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΚΗΔΕΜΟΝΑ:…............................................................................ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ......................................................................................................... ………........................................................................................................................ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΟΙΚΙΑΣ: ...................….. ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ......................... ΤΑΞΗ: …..................... ΤΜΗΜΑ: ..............................

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Φόρμες Καταχώρησης Στοιχείων : ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΤΟΥ   ΑΡ. ΜΑΘΗΤΟΥ: ......................... ΜΑΘΗΜΑ: .............................................................. ΒΑΘΜΟΣ 1ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ: ................................ ΒΑΘΜΟΣ 2ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ: ................................ ΒΑΘΜΟΣ 3ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ: ................................

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Εκτυπώσεις - Αναφορές : ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΕΤΡΟΣ ΑΡ. ΜΑΘΗΤΟΥ 2 ΜΑΘΗΜΑ 1ο 2ο 3ο ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 20 19 18 19 ΦΥΣΙΚΗ 12 13 11 12 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 17 18 19 18 ΝΕΑ 20 13 11 14,6666666666667

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Α Διαδικασία πληρωμής από το διαδίκτυο μετά από αγορά ψηφιακών δίσκων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Σε κάποιο διαδικτυακό κατάστημα πώλησης ψηφιακών δίσκων οι πελάτες πληρώνουν τις αγορές τους ηλεκτρονικά με την αποστολή του αριθμού του λογαριασμού που διατηρούν στο κατάστημα και του ποσού αγοράς. Όλες οι πληρωμές καταγράφονται από το κατάστημα στο αρχείο συναλλαγών πελατών. Τα προσωπικά στοιχεία του πελάτη ανακτώνται μέσα από το αρχείο πελατών με τη χρήση του αριθμού λογαριασμού. Οι πληροφορίες της πληρωμής μαζί με το προηγούμενο υπόλοιπο πίστωσης του πελάτη χρησιμοποιούνται για την ενημέρωση και τη δημιουργία του νέου υπολοίπου πίστωσης. Στη συνέχεια, το νέο υπόλοιπο καταγράφεται στο αρχείο πίστωσης του πελάτη και μια απόδειξη αποστέλλεται σε αυτόν. Οι πληροφορίες της πληρωμής χρησιμοποιούνται για να γίνει κατάθεση στη τράπεζα.

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) 3 Αρχείο συναλλαγών πελατών 16 Αρχείο πελατών Πληροφορίες πληρωμής 8 Πελάτης Κατάγραψε Πληρωμή 10 17 1 Αριθμός λογαριασμού πελάτη, ποσό Προσωπικά στοιχεία 5 Πληροφορίες πληρωμής Ενημέρωσε υπόλοιπο λογαριασμού πίστωσης 12 6 9 Απόδειξη ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πληροφορίες πληρωμής Προηγούμενο Υπόλοιπο Νέο Υπόλοιπο 11 13 14 4 Αρχείο πίστωσης πελατών Τράπεζα Κατάθεσε στην τράπεζα 2 15 Δεδομένα κατάθεσης 7

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Εξωτερικοί πράκτορες (οντότητες) : 1, 2 1  Πελάτης: Παρέχει τα στοιχεία για την πληρωμή των ψηφιακών δίσκων που αγόρασε 2  Τράπεζα: Δέχεται τα δεδομένα της κατάθεσης έτσι που να προχωρήσει στη διεκπεραίωση της

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Διαδικασίες (διεργασίες) : 5, 6, 7 5  Τα στοιχεία της πληρωμής καταχωρούνται στο σύστημα (εγγραφή στο αρχείο συναλλαγών πελατών) 6  Γίνεται ενημέρωση του υπολοίπου του λογαριασμού πίστωσης (εγγραφή στο αρχείο πίστωσης πελατών) 7  Μέσα από τις πληροφορίες πληρωμής ετοιμάζεται η κατάθεση του ποσού στη τράπεζα

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Ροές Δεδομένων (data flows) : 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 18 8  Οι πληροφορίες πληρωμής εισάγονται στο αρχείο συναλλαγών πελατών 9  Οι πληροφορίες πληρωμής χρησιμοποιούνται για την ενημέρωση του υπολοίπου του λογαριασμού πίστωσης 10  Ο αριθμός λογαριασμού του πελάτη και το ποσό εισάγονται στην κατάλληλη φόρμα οθόνης 11  Οι πληροφορίες πληρωμής χρησιμοποιούνται για την κατάθεση του ποσού στην τράπεζα 12  Η απόδειξη αποστέλλεται στον πελάτη

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) 13  Το προηγούμενο υπόλοιπο εμφανίζεται στην κατάλληλη φόρμα οθόνης 14  Ενημέρωση του αρχείου πίστωσης με το νέο υπόλοιπο του πελάτη 15  Δεδομένα της κατάθεσης αποστέλλονται στην τράπεζα 17  Τα προσωπικά στοιχεία του πελάτη εμφανίζονται στα κατάλληλα πεδία της φόρμας οθόνης

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Αποθηκευτικοί Χώροι Δεδομένων (data stores) : 3, 4, 16 3  Αρχείο συναλλαγών πελατών στο οποίο φυλάσσονται όλες τις πληροφορίες για τις συναλλαγές που πραγματοποίησε ένας πελάτης 4  Αρχείο πίστωσης πελατών στο οποίο φυλάσσονται όλες τις πληροφορίες για την πίστωση του κάθε πελάτη 16  Αρχείο πελατών στο οποίο φυλάσσονται τα προσωπικά τους στοιχεία

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Συναλλαγές πελατών   Αρ. Συναλλαγής Αριθμός λογαριασμού Αριθμός πιστωτικής κάρτας Ημερομηνία Ποσό αγοράς

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Πίστωση πελατών   Αρ. Πίστωσης Ονοματεπώνυμο Αριθμός λογαριασμού Τρέχον Υπόλοιπο

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Προσωπικά Στοιχεία Πελατών   Ονοματεπώνυμο Αριθμός λογαριασμού Αριθμός πιστωτικής κάρτας Ημερομηνία εγγραφής Διεύθυνση Τηλέφωνο Τηλέφωνο εργασίας

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Φόρμες Καταχώρησης Στοιχείων : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΡΙΘΜΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΠΕΛΑΤΗ & ΠΟΣΟΥ      ΑΡ. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ:................................................................................. ΠΟΣΟ:..........................

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Φόρμες Καταχώρησης Στοιχείων : ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΠΛΗΡΩΜΗΣ   ΑΡ. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ: ............................... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: .............................................................................. ΑΡ. ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ: .................................................................. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ...................….............................. ΠΟΣΟ ΑΓΟΡΑΣ: ….................................................

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Εκτυπώσεις - Αναφορές : ΑΡ. ΣΥΝΑΛΛΑΓΗΣ: 2342123 ΠΕΛΑΤΗΣ: ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΤΩΝΗ ΑΡ. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ: 6758-8574-56 ΑΡ. ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ: 3453 4567 345 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 23/03/2004 ΠΟΣΟ ΑΓΟΡΑΣ: £40

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Έστω ότι δίνεται πρώτα το DFD και ζητούνται η περιγραφή και η ανάλυσή του

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Β e - Shopping Πελάτης 8 Στοιχεία πελάτη και πληροφορίες παραγγελίας Στοιχεία πελάτη και παραγγελίας 1 10 6 Αρχείο παραγγελιών Επεξεργάσου στοιχεία παραγγελίας 9 Απόδειξη καταχώρησης παραγγελίας Αριθμός πιστωτικής κάρτας, ποσό παραγγελίας Αριθμός πιστωτικής κάρτας, ποσό παραγγελίας 11 3 Έλεγξε πιστωτική κάρτα 12 15 Εταιρία πιστωτικών καρτών 18 Ημερομηνία παράδοσης Αναβολή παράδοσης παραγγελίας Έγκριση ή απόρριψη 2 14 4 Πληροφορίες παραγγελίας πελάτη Ενημέρωση εγκυρότητας 13 16 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Προετοίμασε αποστολή παραγγελίας Τύπος προϊόντος, ποσότητα 7 Κατάλογος απογραφής 17 5

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) e - Shopping ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Σε κάποιο διαδικτυακό κατάστημα που προσφέρει μια μεγάλη γκάμα προϊόντων οι πελάτες δίνουν τα προσωπικά τους στοιχεία, τον αριθμό πιστωτικής τους κάρτας και την παραγγελία τους. Αυτά τυγχάνουν της κατάλληλης επεξεργασίας και τους αποστέλλεται μια απόδειξη καταχώρησης της παραγγελίας. Ακολούθως, οι πληροφορίες της παραγγελίας εισάγονται στο αρχείο παραγγελιών. Στη συνέχεια, γίνεται έλεγχος της πιστωτικής κάρτας του πελάτη σε συνεργασία με την εταιρία πιστωτικών καρτών. Αν ο έλεγχος είναι θετικός η παραγγελία μπορεί να αποσταλεί διαφορετικά ακυρώνεται και ειδοποιείται ο πελάτης. Ο τύπος των προϊόντων και η ποσότητα που θα περιλαμβάνει η παραγγελία σημειώνονται στο κατάλογο απογραφής και η ημερομηνία παράδοσης αποστέλλεται στον πελάτη.

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Εξωτερικοί πράκτορες (οντότητες) : 1, 2 1  Πελάτης: Παρέχει τα προσωπικά του στοιχεία, τον αριθμό πιστωτικής του κάρτας και τα στοιχεία της παραγγελίας προς το e -κατάστημα 2  Εταιρία πιστωτικών καρτών: Λαμβάνει τα στοιχεία της πιστωτικής κάρτας μαζί με το ποσό και τα ελέγχει εγκρίνοντας ή απορρίπτοντας τη συναλλαγή

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Διαδικασίες (διεργασίες) : 3, 4, 5 3  Τα στοιχεία του πελάτη και της κάθε παραγγελίας καταχωρούνται στο αρχείο παραγγελιών και αποστέλλεται στον πελάτη απόδειξη καταχώρησης της παραγγελίας του 4  Η πιστωτική κάρτα του πελάτη ελέγχεται για την εγκυρότητα της και αν έχει το απαιτούμενο ποσό για την παραγγελία τότε ξεκινά η προετοιμασία αποστολής της, διαφορετικά ο πελάτης ειδοποιείται για αναβολή εκτέλεσης της παραγγελίας του 5  Κάθε παραγγελία η οποία προετοιμάζεται για αποστολή καταχωρείται στο κατάλογο απογραφής (τύπος και ποσότητα κάθε προϊόντος ) και στη συνέχεια αποστέλλεται στον πελάτη η ημερομηνία παράδοσης

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Ροές Δεδομένων (data flows) : 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 ,18 8  Τα στοιχεία του πελάτη, της πιστωτικής του κάρτας και της παραγγελίας του εισάγονται στην κατάλληλη φόρμα οθόνης 9  Η απόδειξη καταχώρησης της παραγγελίας αποστέλλεται στον πελάτη 10  Οι πληροφορίες για την παραγγελία και τον πελάτη εισάγονται στο αρχείο των παραγγελιών 11  Ο αριθμός της πιστωτικής κάρτας και το ποσό της παραγγελίας προωθούνται για τον έλεγχο εγκυρότητας της συναλλαγής

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) 12  Ο αριθμός της πιστωτικής κάρτας και το ποσό αποστέλλονται στην εταιρία πιστωτικών καρτών 13  Η εταιρία πιστωτικών καρτών εγκρίνει ή απορρίπτει τη συναλλαγή 14  Οι πληροφορίες για την παραγγελία και τον πελάτη ανακτώνται από το αρχείο παραγγελιών 15  Ειδοποιείται ο πελάτης για αναβολή της παραγγελίας 16  Γίνεται η ενημέρωση για την εγκυρότητα της κάρτας έτσι που να προχωρήσει η ετοιμασία της παραγγελίας 17  Ο τύπος και η ποσότητα του προϊόντος στη παραγγελία εισάγονται στον κατάλογο απογραφής 18  Η ημερομηνία παράδοσης της παραγγελίας αποστέλλεται στον πελάτη

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Αποθηκευτικοί Χώροι Δεδομένων (data stores) : 6, 7 6  Το αρχείο πελατών που φυλάσσει τα προσωπικά στοιχεία του πελάτη μαζί με τα στοιχεία της παραγγελίας του 7  Κατάλογος απογραφής που φυλάσσει όλες τις πωλήσεις προϊόντων μαζί με την ποσότητα της κάθε πώλησης

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Αρχείο παραγγελιών   Κωδικός πελάτη Αρ. Παραγγελίας Ονοματεπώνυμο Διεύθυνση Αριθμός πιστωτικής κάρτας Ημερομηνία Ονομασία Προϊόντος Ποσότητα Κόστος

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Κατάλογος απογραφής   Κωδικός Ημερομηνία Ονομασία Προϊόντος Ποσότητα Κόστος

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Φόρμες Καταχώρησης Στοιχείων : ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:............................... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: .............................................................................. ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ:...................................................... ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ:...................................................................................................................................................................................................................... ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΟΙΚΙΑΣ: ...................…..............   ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΟΣΤΟΣ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ:...............................

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Εκτυπώσεις - Αναφορές : ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 24/07/2004 ΑΡ. ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΣ: 5639 ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΕΛΑΤΗ: 464 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΤΩΝΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΡΟΥΜΕΛΗΣ 2, 6036 ΛΥΚΑΒΗΤΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΟΙΚΙΑΣ: 22 753998   ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΚΟΣΤΟΣ 1 DVD-Player £ 150 1 CD-Player £ 50 English dictionary £ 12 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ: £ 212

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Β Λογισμικό εξετάσεων 8 9 Μαθητής Επιλογή ερώτησης Παρουσίασε ερώτηση Ερώτηση 5 Αρχείο ερωτήσεων 1 10 Παρουσίαση ερώτησης και πιθανών απαντήσεων 2 Αριθμός ερώτησης μαθητή 11 12 Επιλογή απάντησης Κατάγραψε απάντηση 13 6 Αρχείο απαντήσεων μαθητών Απάντηση μαθητή Ανάδραση Σωστή / Λάθος απάντηση 16 3 Αριθμοί ερώτησης και απάντησης μαθητή 14 Σύγκρινε απαντήσεις ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 15 7 Αρχείο ορθών απαντήσεων Ορθή απάντηση 4

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Λογισμικό Εξετάσεων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Σε αυτό το λογισμικό εξετάσεων ο μαθητής επιλέγει μια ερώτηση δίνοντας τον αριθμό της. Όλες οι ερωτήσεις βρίσκονται μέσα στο αρχείο ερωτήσεων. Στη συνέχεια, η ερώτηση που επιλέχθηκε παρουσιάζεται στην οθόνη του υπολογιστή μαζί με τέσσερις πιθανές απαντήσεις. Ο μαθητής επιλέγει μια από τις τέσσερις απαντήσεις και η απάντηση αυτή καταχωρείται στο αρχείο απαντήσεων μαθητών. Ακολούθως, γίνεται σύγκριση της απάντησης που έδωσε ο μαθητής, με τη ορθή απάντηση που βρίσκεται στο αρχείο ορθών απαντήσεων. Τέλος, ο μαθητής ενημερώνεται αν η απάντηση που έδωσε είναι ορθή ή λανθασμένη.

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Εξωτερικοί πράκτορες (οντότητες) : 1 1  Μαθητής : Επιλέγει ερωτήσεις και δίνει απαντήσεις

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Διαδικασίες (διεργασίες) : 2, 3, 4 2  Παρουσίαση στην οθόνη της ερώτησης που επέλεξε ο μαθητής (αρχείο ερωτήσεων) 3  Καταγραφή της απάντησης που έδωσε ο μαθητής και καταχώρηση της στο αρχείο απαντήσεων μαθητών 4  Σύγκριση της απάντησης του μαθητή με τη ορθή απάντηση (αρχείο ορθών απαντήσεων) και ενημέρωση του μαθητή για ορθή ή λανθασμένη απάντηση σε ειδική φόρμα οθόνης

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Ροές Δεδομένων (data flows) : 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 8  Η επιλογή της ερώτησης (αριθμός) εισάγεται στο κατάλληλο πεδίο της φόρμας οθόνης 9  Η ερώτηση ανακτάται από το αρχείο ερωτήσεων και εμφανίζεται στην κατάλληλη φόρμα οθόνης 10  Η ερώτηση και οι πιθανές απαντήσεις παρουσιάζονται στο μαθητή σε κατάλληλη φόρμα οθόνης 11  Ο αριθμός ερώτησης προωθείται στην καταγραφή της απάντησης για σκοπούς αντιστοίχισης

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) 12  Η επιλογή της απάντησης εισάγεται στο κατάλληλο πεδίο της φόρμας οθόνης 13  Η απάντηση του μαθητή (αριθμός) εισάγεται στο αρχείο απαντήσεων μαθητών 14  Οι αριθμοί ερώτησης και απάντησης του μαθητή εισάγεται στην κατάλληλη φόρμα οθόνης 15  Η ορθή απάντηση ανακτάται από το αρχείο σωστών απαντήσεων και εμφανίζεται στην κατάλληλη φόρμα οθόνης 16  Ο μαθητής ενημερώνεται αν η απάντηση που έδωσε είναι ορθή ή λανθασμένη

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Αποθηκευτικοί Χώροι Δεδομένων (data stores) : 5, 6, 7 6  Το αρχείο ερωτήσεων όπου φυλάσσονται όλες οι ερωτήσεις 7  Το αρχείο απαντήσεων μαθητών όπου φυλάσσονται όλες οι απαντήσεις των μαθητών 8  Το αρχείο των ορθών απαντήσεων όπου φυλάσσονται όλες οι ορθές απαντήσεις

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Αρχείο ερωτήσεων   Αριθμός ερώτησης Διατύπωση Πρώτη απάντηση Δεύτερη απάντηση Τρίτη απάντηση Τέταρτη απάντηση

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Αρχείο απαντήσεων μαθητών   Αριθμός ερώτησης Αριθμός απάντησης που δόθηκε

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Πίνακες : Αρχείο ορθών απαντήσεων   Αριθμός ερώτησης Ορθή απάντηση

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Φόρμες Καταχώρησης Στοιχείων : Παρουσίαση Ερώτησης Αριθμός Ερώτησης: 34 Πότε ξεκίνησε η Τουρκοκρατία στην Κύπρο; 1. 1571 3. 1821 2. 1530 4. 1876 Σωστή απάντηση:.....................

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Γ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Κάποια εταιρεία θέλει να δημιουργήσει σύστημα το οποίο να καλύπτει τη διαδικασία μισθοδοσίας των υπαλλήλων, η οποία είναι η ακόλουθη: Ο κάθε υπάλληλος συμπληρώνει τις ώρες εργασίας οι οποίες τηρούνται σε ένα κεντρικό αρχείο ωρών εργασίας. Με τη χρήση του αρχείου ωρών εργασίας και του κεντρικού αρχείου υπαλλήλων γίνεται ο υπολογισμός των μηνιαίων ακαθάριστων απολαβών. Για να μπορέσουν να υπολογιστούν οι καθαρές απολαβές του υπαλλήλου λαμβάνονται υπόψη τα τέκνα του υπαλλήλου και το ποσοστό αποκοπών το οποίο αντλείται από ένα αρχείο το οποίο περιέχει όλα τα ποσοστά αποκοπών και πως αντιστοιχούν σε κάποιο υπάλληλο. Στη συνέχεια υπολογίζεται η τελική πληρωμή, δημιουργείται η κατάσταση μισθοδοσίας η οποία μαζί με την επιταγή πληρωμής πάνε προς τον υπάλληλο, ενώ ενημερώνεται και κάποιο αρχείο με τις μισθοδοσίες που τηρείται για εσωτερικούς σκοπούς της εταιρείας.

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Γ 1 Υπάλληλος 7 Κεντρικό αρχείο υπαλλήλων 1 Στοιχεία υπαλλήλου 10 2 Ώρες εργασίας 3 9 Στοιχεία ωρών εργασίας Υπολόγισε συνολική μισθοδοσία Συνολικές απολαβές Αποκοπές Υπολόγισε αποκοπές Υπολόγισε τελική πληρωμή Αρχείο με ώρες υπαλλ. 6 11 12 13 2 3 4 14 Τελική πληρωμή Στοιχεία υπαλλήλου Εξωτερικές οντότητες επικοινωνεί με αποθ. δεδομένων Διαδικασία χωρίς εξόδους Διαδικασία χωρίς εισόδους Αποθ. Δεδομ. Επικοινωνούν μεταξύ τους Ελλιπή δεδομένα Κεντρικό αρχείο υπαλλήλων 7 4 15 Στοιχεία διευθέτησης μισθοδ. 5 Δημιούργησε καταστάσειςμισθοδοσίας 17 Αρχείο μισθοδοσίας 6 Υπάλληλος 16 5 Κατάσταση μισθοδοσίας 1

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Γ – Διορθωμένο διάγραμμα Αριθμός εξαρτωμένων Ποσοστό αποκοπών Υπάλληλος 7 Αρχείο με καταστάσεις αποκοπών 7 Κεντρικό αρχείο υπαλλήλων 1 13 14 Στοιχεία υπαλλήλου 12 Ώρες εργασίας 8 Στοιχεία ωρών εργασίας Υπολόγισε συνολική μισθοδοσία Συνολικές απολαβές Υπολόγισε αποκοπές Ενημέρωσε αρχείο με ώρες εργασίας 10 11 Αρχείο μισθοδοσίας 3 6 4 11 15 Στοιχεία διευθέτησης μισθοδ. 2 15 19 Ποσό αποκοπών 11 Κατάσταση με ώρες εργασίας 9 Υπολόγισε τελική πληρωμή Αρχείο με ώρες υπαλλ. 6 16 Ενημέρωσε αρχείο μισθοδοσίας Τελική πληρωμή Δημιούργησε κατάσταση μισθοδοσίας 5 Υπάλληλος Κατάσταση μισθοδοσίας και επιταγή 7 17 1 18 Κατάσταση μισθοδοσίας 6

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) Α ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Σε κάποιο νοσοκομείο της Κύπρου προσέρχονται ασθενείς για εξέταση στα εξωτερικά ιατρεία. Εάν δεν είναι ήδη εγγεγραμμένοι στο αρχείο ασθενών τότε εγγράφονται δίνοντας τα προσωπικά τους στοιχεία (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο, ηλικία, επάγγελμα) και παίρνουν έναν κωδικό αριθμό ασθενή. Με τον κωδικό τους μπορούν να ζητήσουν ραντεβού-εξέταση από κάποιο συγκεκριμένο ιατρό. Οι ιατροί χωρίζονται σε διάφορες ειδικότητες, π.χ. παθολόγοι, καρδιολόγοι, ορθοπεδικοί, δερματολόγοι, παιδίατροι κλπ. Μετά την εξέταση ο ιατρός συμπληρώνει μια καρτέλα για τον ασθενή στην οποία αναφέρεται ο κωδικός και το ονοματεπώνυμό του, η εξέταση που έγινε, η διάγνωση και τα φάρμακα που πρέπει να πάρει. Στο τέλος κάθε μέρας ετοιμάζεται κατάλογος ασθενών που εξετάστηκαν συνολικά, αλλά και ανά ειδικότητα ιατρού.

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Βρίσκω τις λειτουργίες (διαδικασίες) : Καταχώρηση νέου ασθενή Καταχώρηση ραντεβού-εξέτασης Καταχώρηση αποτελεσμάτων εξέτασης (ενημέρωση καρτέλας ασθενή) Δημιουργία αναφοράς ημέρας ανά ειδικότητα Δημιουργία συνολικής κατάστασης εξετασθέντων ασθενών Έλεγχος αν ο ασθενής είναι καταχωρημένος (προαιρετικό) Καταχώρηση ιατρών ανά ειδικότητα (προαιρετικό)

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Βρίσκω τους εξωτερικούς πράκτορες : Ασθενής Ιατρός Διεύθυνση

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Βρίσκω τους αποθηκευτικούς χώρους : Αρχείο ασθενών Αρχείο εξετάσεων Αρχείο ιατρών ανά ειδικότητα (προαιρετικό) Αρχείο ραντεβού-εξετάσεων (προαιρετικό)

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Βρίσκω τις ροές δεδομένων : Προσωπικά στοιχεία ασθενών Κωδικός αριθμός ασθενή Στοιχεία ραντεβού-εξέτασης Στοιχεία ιατρού (ειδικότητα) Αποτελέσματα εξέτασης

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Δημιουργώ το ΔΡΔ: Συνδέω εξωτερικούς πράκτορες με διαδικασίες, μέσω ροών δεδομένων Συνδέω αποθηκευτικούς χώρους δεδομένων με διαδικασίες, μέσω ροών δεδομένων

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΕΝΝΟΙΩΝ Ροές δεδομένων (πότε είναι ροή;) Αποθηκευτικοί χώροι (τι χρειάζεται να αποθηκεύεται, γιατί;) Η έννοια της πινακοποιημένης μορφής στοιχείων Εξωτερικός πράκτορας (έννοια, υπόσταση) Συνδυασμός των πιο πάνω σε ΔΡΔ (συσχετισμός για την απεικόνιση της επιθυμητής λειτουργίας)

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) ΣΥΧΝΑ ΛΑΘΗ (κρίσιμα) Διαδικασία χωρίς είσοδο ή έξοδο Διαδικασία που δεν παίρνει τα σωστά δεδομένα για την εκτέλεσή της Πράκτορας να έχει απευθείας πρόσβαση σε αποθήκη δεδομένων (read, write) Επικοινωνία πράκτορα με πράκτορα Επικοινωνία αποθήκης δεδομένων με αποθήκη δεδομένων Παράλειψη λειτουργιών συστήματος

Θέματα εξετάσεων – Παράδειγμα λύσεων (… συνέχεια) ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ Κρίσιμα λάθη : Τα συχνά λάθη στο ΔΡΔ (προηγ. διαφάνεια) Μη κρίσιμα λάθη : Παραλείψεις στις μη βασικές λειτουργίες, πίνακες, εκτυπώσεις-αναφορές

Επίλογος - Συμπεράσματα Έχει γίνει το πρώτο από μια σειρά βημάτων για την καθιέρωση της Πληροφορικής στα σχολεία Επιβάλλεται η Πληροφορική να αναβαθμιστεί σαν μάθημα και να εμπλουτιστεί Πληροφορική : Οριζόντια επιστήμη, το μέλλον της απόκτησης νέας γνώσης παγκοσμίως Ενωμένη Ευρώπη  Η πρόκληση Η καλή αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Η αρχή γίνεται από σας

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ aandreou@cs.ucy.ac.cy Tel. 22892692 asofok@cs.ucy.ac.cy