Βιομηχανία και Ενέργεια Ανάπτυξη ή αποβιομηχάνιση; Τετάρτη, 30 Ιανουαρίου 2013

2 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά 1. Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ 2. Ενέργεια και Ανταγωνιστικότητα 2. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας 1. Δομή – Στρεβλώσεις 2. «Πράσινη» Ανάπτυξη & Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική 3. Αγορά Φυσικού Αερίου 1. Δομή – Στρεβλώσεις 2. Περιθώρια Βελτίωσης 4. Προτάσεις & Συμπεράσματα

3 Εισαγωγικά: Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ  Θεσμικός φορέας εκπροσώπησης Βιομηχανιών Εντάσεως Ενέργειας  Επιχειρήσεις για τις οποίες το κόστος ενέργειας αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα κόστους και μοχλό διεθνούς ανταγωνιστικότητας  Εκπροσώπηση  50% της βιομηχανικής ζήτησης ηλεκτρισμού (ΥΤ/ΜΤ)  45% της βιομηχανικής ζήτησης φυσικού αερίου  Περισσότερες από άμεσες θέσεις εργασίας  Δυναμικές, εξωστρεφείς επιχειρήσεις  Εξαγωγές περίπου 1,5 δισ. € ετησίως

4 Κόστος Ενέργειας Ανταγωνιστικότητα – Βιωσιμότητα  Τ ο κόστος ενέργειας  φ τάνει μέχρι το 50% του κόστους παραγωγής  αποτελεί τον κύριο παράγοντα διεθνούς ανταγωνιστικότητας  σε αντίθεση με το εργατικό κόστος που είναι συγκρίσιμο  οδηγ εί σε συρρίκνωση τη βιομηχανική παραγωγή  Η ελληνική βιομηχανία σήμερα βρίσκεται σε οριακό σημείο  α παξιώνονται επενδύσεις δισεκατομμυρίων  απειλούνται δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας  Κίνδυνος για τη βιωσιμότητ α χιλιάδων μεταποιητικών μονάδων, ακόμα και για υγιείς, δυναμικές και εξωστρεφείς επιχειρήσεις  άμεσες επιπτώσεις στην Οικονομία και την Απασχόληση

Εξωστρέφεια και Ανταγωνιστικότητα  Η κρίση έχει πλήξει καίρια πολλούς κλάδους της μεταποίησης που για 4 ή 5 συνεχή χρονιά είναι συνολικά ζημιογόνοι.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι κλάδοι εντάσεως ενέργειας όπως οι κλάδοι του ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΕΙΑΣ και ΔΙΕΛΑΣΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ  Όπως θα δείτε στα επόμενα 3 διαγράμματα και οι 3 κλάδοι χαρακτηρίζονται από:  Μεγάλη κάμψη των πωλήσεων στην εσωτερική αγορά  Αύξηση των εξαγωγών ανάγκης  Μεγάλο τμήμα του παραγωγικού δυναμικού που παραμένει αναξιοποίητο 5

6 Εξωστρέφεια και Ανταγωνιστικότητα H περίπτωση της Τσιμεντοβιομηχανίας Πηγή: Στοιχεία εγχώριας αγοράς 7,8-9,1 4,5-5,5 2,5-2,8

7 Εξωστρέφεια και Ανταγωνιστικότητα Η περίπτωση της Χαλυβουργίας Πηγή: ENXE Μείωση άμεσα απασχολούμενων στον κλάδο κατά 32% την ίδια περίοδο

8 Εξωστρέφεια και Ανταγωνιστικότητα Η περίπτωση της Διέλασης Αλουμινίου Πηγή: Ελληνική Ένωση Αλουμινίου Η μείωση της απασχόλησης στον κλάδο ξεπέρασε το 40% στην περίοδο

9 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά 1. Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ 2. Ενέργεια και Ανταγωνιστικότητα 2. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας 1. Δομή – Στρεβλώσεις 2. «Πράσινη» Ανάπτυξη & Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική 3. Αγορά Φυσικού Αερίου 1. Δομή – Στρεβλώσεις 2. Περιθώρια Βελτίωσης 4. Προτάσεις & Συμπεράσματα

10 Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας  Απουσία ανταγωνισμού στην προμήθεια  Η αγορά δεν λειτουργεί προς όφελος του καταναλωτή  Δεσπόζουσα θέση ΔΕΗ (99% της προμήθειας)  Στρεβλώσεις  Μονοπώλιο ΔΕΗ στις εθνικές πηγές ενέργειας (λιγνίτη – νερά)  To “υποχρεωτικό pool” (ημερήσια αγορά) έχει κλείσει τον κύκλο του  Πλήθος ρυθμιζομένων χρεώσεων:  Ειδικοί φόροι, τέλος ΑΠΕ, ΥΚΩ, χρεώσεις δικτύου…  Μεταβατικοί μηχανισμοί εγγυημένου εσόδου (πχ “cost recovery”)  Η αγορά παραμένει ένα εσωστρεφές, κλειστό κύκλωμα, χωρίς κίνητρο να λειτουργήσει προς όφελος του καταναλωτή

11 Φορολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας - Η Ελλάδα έχει πρακτικά τους υψηλότερους συντελεστές ΕΦΚ στην ΕΕ - Στις χώρες με ονομαστικά υψηλότερους συντελεστές, ισχύουν μηχανισμοί επιστροφής και/ή απαλλαγής στις βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας - Ο ΕΦΚ στον ηλεκτρισμό αποτελεί το 5% του τελικού κόστους! Πηγή: DG-Tax

12 «Πράσινη» Ανάπτυξη: Βιώσιμο μοντέλο?  Άμεσο κόστος  Εκρηκτικά αυξανόμενο  Το μίγμα ΑΠΕ έχει εκτραπεί έναντι των στόχων (Φ/Β – Αιολικά)  Υψηλές εγγυημένες τιμές  Μέσο κόστος 190 €/ΜWh το 2013)  Πληθωριστική πίεση στο κόστος ενέργειας  Συμβατικές MWh αντικαθίστανται από πολύ ακριβότερες  Αρνητικό ισοζύγιο προσφοράς εργασίας  Ελάχιστη εγχώρια προστιθέμενη αξία Πηγή: ΛΑΓΗΕ, ΡΑΕ

13 Το αφανές κόστος της πράσινης ανάπτυξης • Οι ΑΠΕ χαρακτηρίζονται από μεγάλη μεταβλητότητα στη διαθεσιμότητα (άνεμος, ηλιοφάνεια) - Επειδή η ηλεκτρική ενέργεια δεν αποθηκεύεται, απαιτείται ισχύς εφεδρείας για τη εξισορρόπηση του φορτίου - Αυτό αποτελεί ένα δευτερογενές κόστος • Επενδύσεις για την ευστάθεια συστήματος: 1. Δίκτυα: Επέκταση και Ενίσχυση 2. Εφεδρική παραγωγή: Ευέλικτες μονάδες φυσικού αερίου - Κόστος που μ ετακυλύεται αφανώς στα τιμολόγια ως: - χ ρεώσεις δικτύων - αυξημένο κόστος διαθεσιμότητας και λειτουργίας εφεδρικών μονάδων

14 Ευρωπαϊκή Πολιτική (?) για την Ενέργεια  Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Εμπορίας Ρύπων (EU ETS)  Μονομερής δέσμευση της Ευρώπης - Απουσία διεθνούς συμφωνίας  Υπάρχει Οδηγία για Μηχανισμό Αντιστάθμισης (carbon leakage)  Επιδιώκεται τεχνητή αύξηση της τιμής ρύπων (Back-loading)!  Τάση στην Ευρώπη αναθεώρησης των επιθετικ ών περιβαλλοντικ ών πολιτικ ών – προτεραιότητα στην ανάπτυξη  Αγγλία: έμφαση σε shale gas  Γερμανία : μείωση επιδοτήσεων ΑΠΕ  Κρατικές Ενισχύσεις και Μηχανισμοί αντιστάθμισης για τη στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας:  Αγγλία: 110 εκ. Λίρες για δυο έτη  Γερμανία: έχει ανακοινώσει ότι θα εφαρμόσει μηχανισμό  Νορβηγία: σύμφωνα με Κατευθυντήριες Γραμμές της ΕΕ

15 Ελλάδα και ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική  Σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή τάση, η Ελλάδα παραμένει απροετοίμαστη θεσμικά.  Το 2013 έφτασε:  Η βιομηχανία απειλείται με νέα, μεγάλη αύξηση τιμολογίων λόγω κόστους ρύπων (+ 8-15%)  Μηχανισμός «αντιστάθμισης» για τη στήριξη της βιομηχανίας δεν έχει ακόμα ενεργοποιηθεί  Σημαντικοί ενεργοβόροι κλάδοι (πχ τσιμέντα) έχουν εξαιρεθεί από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς  Ο χρόνος εξαντλείται – χρειάζεται δράση άμεσα

16 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά 1. Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ 2. Ενέργεια και Ανταγωνιστικότητα 2. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας 1. Δομή – Στρεβλώσεις 2. «Πράσινη» Ανάπτυξη & Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική 3. Αγορά Φυσικού Αερίου 1. Δομή – Στρεβλώσεις 2. Περιθώρια Βελτίωσης 4. Προτάσεις & Συμπεράσματα

17 Αγορά Φυσικού αερίου  Οι υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη των 27!  Τιμές κατά 40-50% υψηλότερες σε σχέση με ανταγωνιστές Πηγή: EBIKEN, EEX, IEA

18 Μεγάλα περιθώρια βελτίωσης σε όλη την αλυσίδα  Ποια απελευθέρωση?  Ανυπαρξία εναλλακτικών προμηθευτών  Γεωγραφικά μονοπώλια (ΔΕΠΑ, ΕΠΑ)  Τεχνικά και ρυθμιστικά εμπόδια εισόδου  Οι δημοπρασίες δεν είναι λύση  Υψηλά περιθώρια:  15-20% σε σχέση με τις τιμές εισαγωγής Πηγή: ΡΑΕ  Επιτακτική η άμεση μείωση των τιμών στην εγχώρια αγορά

19 Φορολόγηση φυσικού αερίου - Ο ΕΦΚ αποτελεί το 10% του τελικού κόστους του φυσικού αερίου! - Στις χώρες με ονομαστικά υψηλότερους συντελεστές, ισχύουν μηχανισμοί επιστροφής και/ή απαλλαγής στις βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας - Ο ΕΦΚ στον ηλεκτρισμό αποτελεί το 5% του τελικού κόστους! Πηγή: DG-Tax

20 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά 1. Ταυτότητα της ΕΒΙΚΕΝ 2. Ενέργεια και Ανταγωνιστικότητα 2. Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας 1. Δομή – Στρεβλώσεις 2. «Πράσινη» Ανάπτυξη & Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Πολιτική 3. Περιθώρια βελτίωσης 3. Αγορά Φυσικού Αερίου 1. Δομή – Στρεβλώσεις 2. Περιθώρια Βελτίωσης 4. Προτάσεις & Συμπεράσματα

21 Πληθώρα στρεβλώσεων “φουσκώνουν» τα κόστη ΗλεκτρισμόςΦυσικό αέριο Απουσία ανταγωνισμού και υψηλές τιμές προμήθειας ΕΦΚ 5-7% του τιμολογίου ΥΤ/ΜΤΕΦΚ 15-20% ΑΠΕ 7% του τιμολογίου ΥΤ/ΜΤ ΥΚΩ 7% του τιμολογίου ΥΤ/ΜΤ Σύστημα Εμπορίας Ρύπων (+15%)

22 Προτάσεις 1. Ηλεκτρική Ενέργεια  Μείωση του κόστους στη βιομηχανία στα επίπεδα των ευρωπαϊκών ανταγωνιστριών χωρών  Με βάση τις ανταγωνιστικές εθνικές πηγές (λιγνίτη, νερά)  Υιοθέτηση διεθνών benchmark στην τιμολόγηση  Αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας για τη στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας  Δραστική μείωση ή απαλλαγή από ρυθμιστικές χρεώσεις, φόρου ς και τέλη που επιβαρύνουν το τελικό κόστος (ΕΦΚ, ΥΚΩ, CO2)  Θέσπιση Εθνικού Μηχανισμού Διαχείρισης και Αντιστάθμισης του κόστους αερίων ρύπων (κόστος μέτρου 25εκ Ευρώ)  Να μελετηθούν κινήσεις ανάσχεσης του κόστους των ΑΠΕ

23 Προτάσεις 2. Φυσικό αέριο  Μείωση του κόστους στη βιομηχανία στα επίπεδα των ευρωπαϊκών ανταγωνιστριών χωρών  Πρωτοβουλία της Πολιτείας για αναδιαπραγμάτευση διεθνών συμβάσεων προμήθειας (Ρωσία, Τουρκία, Αλγερία)  Άμεση σύνδεση τιμολόγησης της βιομηχανίας με τις μέσες τιμές εισαγωγής αερίου  Ουσιαστική απελευθέρωση της αγοράς  Αύξηση επιλεξιμότητας καταναλωτών  Ευελιξία στην είσοδο νέων πηγών και προμηθευτών  Δραστική μείωση του ΕΦΚ για τις βιομηχανίες στο ελάχιστο δυνατό (0,54Ευρώ/MWh) - κόστος μέτρου 41 εκ. Ευρώ

24 Συμπεράσματα - Επίλογος  Χαμηλό κόστος ενέργειας σημαίνει:  Ανταγωνιστικότητα  Ανάπτυξη  Αύξηση Εξαγωγών  Τόνωση της Απασχόλησης  Η φθηνή ενέργεια είναι ο πιο διαφανής και δίκαιος τρόπος να στηρίξει μια χώρα τη Βιομηχανία και την Οικονομία της:  Χωρίς Επιδοτήσεις  Χωρίς Φοροαπαλλαγές  Με ΙΣΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ για ΟΛΟΥΣ  Οι χώρες της Ευρώπης το έχουν καταλάβει καλά και στηρίζουν τις Βιομηχανίες τους  εξασφαλίζοντας γι αυτές ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας.  Ήρθε η ώρα και η Ελληνική Κυβέρνηση να στηρίξει την Ελληνική Βιομηχανία

Ευχαριστούμε Ερωτήσεις;

Παράρτημα Ι *Για ετήσιες καταναλώσεις από MWh εως MWh Η Ελλάδα είναι ακριβότερη σε όλες τις κατηγορίες βιομηχανικών καταναλωτών φυσικού αερίου στην ΕΕ Πηγή: Eurostat