Η Χημική Βιομηχανία στην Ε.Ε. και την Ελλάδα : προτεραιότητες και προσδοκίες σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Πολιτική για την Βιομηχανία Β. Ευθυμιάδης Πρόεδρος Σ.Ε.Χ.Β. 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 1

Περιεχόμενα α/ Η παγκόσμια Χημική Βιομηχανία σε αριθμούς β/ Η Χημική Βιομηχανία στην Ευρώπη γ/ Η Χημική Βιομηχανία στην Ελλάδα δ/ Η Ευρωπαϊκή Βιομηχανική και Κλιματική Στρατηγική ε/ Θέσεις και προτάσεις της Χημικής Βιομηχανίας 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 2

α/ Η παγκόσμια Χημική Βιομηχανία σε αριθμούς 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 3

 Αποτελεί το 18% της παγκόσμιας αγοράς χημικών  Αντιπροσωπεύει 29,000 εταιρείες (96% ΜΜΕ)  Απασχολεί 1,1 εκ. εργαζόμενους  Έχει τζίρο € 558 δις  Δημιουργεί εμπορικό πλεόνασμα € 49,2 δις Η Ευρωπαϊκή Χημική Βιομηχανία το 2012 Πωλήσεις 2012: € 558 δις (μερίδιο %)

Η παγκόσμια παραγωγή σχεδόν διπλασιάστηκε μέσα σε 10 χρόνια, κυρίως λόγω των αναδυόμενων αγορών … 30/4/20145 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

…αλλά το μερίδιο της Ε.Ε. έπεσε στο μισό τα τελευταία 20 χρόνια. 30/4/20146 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

Η Κίνα κυριαρχεί απόλυτα στις επενδύσεις στην Χημική Βιομηχανία … 30/4/20147 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

… ενώ η Ε.Ε. είναι ουραγός στην ένταση επενδύσεων (επενδύσεις / τζίρο) 30/4/20148 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

β/ Η Χημική Βιομηχανία στην Ευρώπη 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 9

Μάχη εναντίον της κλιματικής αλλαγής : Μείωση στο μισό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε 20 χρόνια με ταυτόχρονη αύξηση 50% της παραγωγής 30/4/ Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

Το ενεργειακό κόστος ανεβαίνει … (κόστος αιθυλενίου: ΗΠΑ vs. ΕΕ) 30/4/ Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

… μαζί με τα υψηλά γραφειοκρατικά εμπόδια. Διαρκώς αυξανόμενος αριθμός νομοθετημάτων της Ε.Ε. σε σχέση με υγιεινή, ασφάλεια και περιβάλλον Στατιστικά (1%) Προστασία ζώων(1%) Υγεία (10%) Περιβάλλον (43%) Καταναλωτές (45%) 30/4/ Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

Διαρκώς μειούμενες δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης (R&D) 30/4/ Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών

γ/ Η Χημική Βιομηχανία στην Ελλάδα 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 14

• 320 επιχειρήσεις • 2 δις Ευρώ κύκλο εργασιών • 15,000 άμεσοι εργαζόμενοι • 0,4% της Ευρωπαϊκής χημικής βιομηχανίας • Έντονη εξαγωγική δραστηριότητα 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 15 Μεγέθη του κλάδου

• Απώλεια του 40% του κύκλου εργασιών από το 2008 • Ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική κρίση • Ελληνική κρίση χρέους • Μεγαλύτερη μείωση σε υπο-κλάδους που σχετίζονται με τις κατασκευές • Η βιομηχανία χρωμάτων έχει απωλέσει το 45% του κύκλου εργασιών της 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 16 Τάσεις του κλάδου

• Αποτελεί την πιο υπερ-νομοθετημένο κλάδο της βιομηχανίας • Registration, Evaluation, Authorization and Restriction of Chemicals (REACH) • Classification, Labeling & Packaging (CLP) • Σημαντική αύξηση του διοικητικού κόστους 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 17 Χαρακτηριστικά του κλάδου

δ/ Η Ευρωπαϊκή Βιομηχανική και Κλιματική Στρατηγική 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 18

Η Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Πολιτική (DG Entrepreneurship and Industry) • No industry, no growth, no jobs • Από το 2008 μέχρι σήμερα, στην Βιομηχανία έχουν χαθεί 3 εκ. θέσεις εργασίας • Αύξηση του μεριδίου της Βιομηχανίας στο Ευρωπαϊκό ΑΕΠ από το 15% σήμερα στο 20% το 2020 • Διεύρυνση της έννοιας του “fitness check”, μιας μελέτης επιπτώσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην ανταγωνιστικότητα ενός παραγωγικού κλάδου • Βαρύτητα στην παράμετρο του cumulative impact assessment πριν την εισαγωγή νέων σχετιζόμενων νομοθετημάτων 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 19

Η Ευρωπαϊκή Κλιματική Στρατηγική (Climate Change Strategy) • Υπέρβαση του στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για το 2012 (-12% αντί για -8%, που ήταν ο αρχικός στόχος του Κιότο) • Προτεινομένη περαιτέρω μείωση των εκπομπών κατά 20% μέχρι το 2020 και 30% μέχρι το 2030 • Έμφαση – και γενναία επιδότηση - στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 20

Οι επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή Χημική Βιομηχανία • Μείωση της ανταγωνιστικότητας, κυρίως λόγω υψηλού ενεργειακού κόστους και γραφειοκρατίας • Ως αποτέλεσμα, έχουμε ταυτόχρονη μείωση - των μεριδίων αγοράς - των θέσεων εργασίας - των επενδύσεων σε πάγια και R&D 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 21

Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον • Από το 1990 μέχρι το 2012, οι εκπομπές ρύπων CO2 παρουσίασαν : - μείωση στην Ευρώπη κατά 12% - αύξηση στις Κίνα, Ινδία, ΗΠΑ και Ιαπωνία κατά 293%, 198%, 14% και 4% αντίστοιχα • Σε ποσοστό συνεισφοράς στους παγκοσμίους ρύπους CO2 το 2012 : - η Ευρώπη αποτελεί το 11% και θα αποτελεί μόλις το 5% το 2030, εφ’ όσον τηρηθούν οι δεσμεύσεις της - η Κίνα αποτελεί το 29% 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 22

ε/ Θέσεις και προτάσεις της Χημικής Βιομηχανίας 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 23

1. Ανταγωνιστική ενεργειακή πολιτική Η χημική βιομηχανία είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα και υπόκειται σε παγκόσμιο ανταγωνισμό. • Ενιαία Ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας • Ανταγωνισμός μεταξύ των παρόχων • Μείωση των κοστολογικών ανισοτήτων μεταξύ των ΚΜ • Μείωση των τελών / εισφορών που εκπορεύονται από Ευρωπαϊκές πολιτικές αλλά επιβαρύνουν τους μεγάλους καταναλωτές ενέργειας • Ενθάρρυνση επενδύσεων προς την βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας • Μελέτη εκμετάλλευσης των Ευρωπαϊκών κοιτασμάτων σχιστολιθικού αερίου 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 24

2. Υπεύθυνη κλιματική πολιτική Συχνά, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει κλιματικούς στόχους χωρίς να υπολογίζει τις επιπτώσεις στην Ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα • Η μείωση των εκπομπών αερίων δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός • Επικέντρωση στην διασφάλιση σταθερής και ανταγωνιστικής ενέργειας χαμηλών ρύπων • Εναρμονισμός των κλιματικών στόχων με την ανάγκη για ανταγωνιστικό ενεργειακό κόστος • Αποφυγή θέσπισης μονομερών στόχων και προσήλωση στην επίτευξη παγκόσμιων συμφωνιών 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 25

3. Καινοτομία Η αντιμετώπιση των προβλημάτων της σύγχρονης Ευρωπαϊκής κοινωνίας θα χρειαστεί καινοτομία και επένδυση στο καινούργιο / διαφορετικό • Η χημεία και η Χημική Βιομηχανία είναι παραδοσιακή πηγή καινοτομίας • Η πολιτική για την καινοτομία θα πρέπει να επικεντρωθεί - στην βελτίωση του time-to-market - την μετουσίωση του R&D σε παραγωγικές επενδύσεις - στον προσδιορισμό στόχων με βάση το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα - στην αποδοχή από την κοινωνία των νέων τεχνολογιών 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 26

4. Σταθερότητα και συνεκτικότητα του θεσμικού πλαισίου Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει ένα τεράστιο πλέγμα θεσμικών κανόνων, που συχνά είναι αντικρουόμενα μεταξύ τους • Υψηλότατο κόστος θεσμικής συμμόρφωσης, που επιτείνεται από τις συχνές αλλαγές • Απαιτείται καλύτερη μελέτη των επιπτώσεων κάθε θεσμικής αλλαγής στην ανταγωνιστικότητα (fitness check) • Το κόστος εναρμόνισης της χημικής βιομηχανίας με το REACH πρέπει κάπως να αντιμετωπιστεί 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 27

5. Ανοιχτές αγορές Η χημική βιομηχανία λειτουργεί σε συνθήκες παγκόσμιου ανταγωνισμού, τόσο για τα προϊόντα της όσο και για τις πρώτες ύλες • Περαιτέρω απελευθέρωση του εμπορίου μέσω του Γύρου της Ντόχα • Συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Ε.Ε και στρατηγικών αγορών, κυρίως των Η.Π.Α. και της Ιαπωνίας • Περαιτέρω ανάπτυξη μεγάλων, ανοιχτών και διασυνδεδεμένων αγορών 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 28

6. Πρόσβαση σε πρώτες ύλες Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Πρώτων Υλών (EU Raw Materials Strategy) πρέπει να διασφαλίσει : • την απρόσκοπτη πρόσβαση της χημικής βιομηχανίας σε σπάνιες γαίες και άλλα ορυκτά • την πρόσβαση σε bio – based πρώτες ύλες σε ανταγωνιστικές τιμές • διεθνείς συμφωνίες εμπορίου που θα αποθαρρύνουν πρακτικές που διαστρεβλώνουν τον ανταγωνισμό / διαθεσιμότητα των πρώτων υλών 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 29

7. Αναβάθμιση ανθρώπινου δυναμικού Λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, η χημική βιομηχανία έχει μεγάλη ανάγκη προσέλκυσης νέων στελεχών στις τάξεις της • Η Ε.Ε. θα πρέπει να εντείνει πρωτοβουλίες που να ενθαρρύνουν τους νέους να αποκτούν σχετική πανεπιστημιακή μόρφωση • Να γίνει πλήρης εφαρμογή της Ενιαίας Αγοράς Εργασίας • Οι νόμοι που σχετίζονται με τη την μετεγκατάστασης εργαζομένων εντός της Ε.Ε. να γίνουν πιο ελαστικοί 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 30

8. Ανάπτυξη μεταφορικών δικτύων Για την χημική βιομηχανία, η αποδοτικότητα (efficiency) των μεταφορικών δικτύων είναι μια σοβαρή παράμετρος ανταγωνιστικότητας • Ενθάρρυνση περαιτέρω επενδύσεων σε πιο αποδοτικές μορφές μεταφοράς (τραίνα, λιμάνια, ηπειρωτικές υδάτινες αρτηρίες) προς την Κεντρική, Ανατολική και Νότια Ευρώπη • Ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου λαμβάνοντας υπ’ όψη και τις μεγάλες βιομηχανικές / παραγωγικές υποδομές 30/4/2014 Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών 31

Ο πλανήτης θα έχει 9 δις κατοίκους το 2050 !  Πως θα εξασφαλίσουμε τροφή και νερό για όλους ?  Ποιές μπορεί να είναι οι συνέπειες της αύξησης των καλλιεργειών ? Υγεία & Διατροφή Τα μελλοντικά προβλήματα της αειφορίας αποτελούν τωρινές ευκαιρίες ανάπτυξης Το 67% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε αστικά κέντρα το 2025 !  Πως θα μοιάζει η αρχιτεκτονική του μέλλοντος?  Τι υλικά είναι αναγκαία ώστε να γίνει η κατανάλωση ενέργειας πιο αποδοτική ? Κατασκευές Χρειαζόμαστε 50% περισσότερη πρωτογενή ενέργεια μέχρι το 2030 !  Πιο είναι το ιδεατό μείγμα ενέργειας για το μέλλον ?  Πόσο μεγάλο είναι το μερίδιο των ΑΠΕ ? Ενέργεια Θα υπάρχουν 1,2 δις αυτοκίνητα μέχρι το 2020!  Πως μπορούμε να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και την κατανάλωση καυσίμων ?  Από τι θα φτιάχνονται τα αυτοκίνητα του μέλλοντος ? Κινητικότητα & Επικοινωνία Κινητικότητα & Επικοινωνία 30/4/ Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών