ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Η ΘΑΛΑΣΣΑ

ΤΟ ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ Δομή: ΑΒΙΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (άμμος, πέτρες, βότσαλα, βυθός, νερό, αέρας, φως, κλίμα) ΒΙΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (μικροοργανισμοί, πλαγκτόν, ψάρια, μαλάκια, όστρακα, φύκια, θηλαστικά, έντομα, θαλασσοπούλια κ.λ.π.). ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ - ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ (ενδιαιτήματα, οικότοποι, τροφικές σχέσεις, ανταγωνισμός κ.λ.π.).

2. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΘΑΛΑΣΣΑ Η αμφίδρομη σχέση διαχρονικά AΛΙΕIΑ, ΝΑΥΤΙΛΙΑ, ΕΜΠΟΡΙΟ, ΝΑΥΠΗΓΙΚΗ, ΑΝΑΨΥΧΗ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.

3. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. Υπεραλίευση και διαταραχές στη δυναμική των πληθυσμών των θαλάσσιων οργανισμών: μηχανότρατες, σάρωση γόνου, δυναμίτιδα. Δεν εφαρμόζεται ο Ευρωπαϊκός κανονισμός αλιείας του 2006. Υποβάθμιση τοπίου από επέκταση οικισμών, τουριστικών και λιμενικών εγκαταστάσεων, μπαζώματα, μαρίνες κλπ. Απώλεια ενδιαιτημάτων (κυρίως για ψάρια του βυθού), οδηγία 92/43, συστάσεις για ολοκληρωμένη διαχείριση ακτών. Εισβολή ξενικών ειδών από τις μεταφορές (τοξικό λαγόψαρο, ανταγωνιστικά φύκια).

Ρύπανση από λουόμενους (απορρίμματα) και από σκουπιδότοπους. Ρύπανση και μόλυνση από λύματα οικισμών και ξενοδοχείων και από απόβλητα βιομηχανιών. Ρύπανση από υπολείμματα γεωργικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων που με έκπλυση οδηγούνται από ποτάμια και ρέματα στη θάλασσα. Ρύπανση από λουόμενους (απορρίμματα) και από σκουπιδότοπους. Ρύπανση από πλοία: σεντινόνερα, σκουπίδια, πετρελαιοκηλίδες. Απειλούμενα είδη – μείωση της βιοποικιλότητας (φώκια, χελώνα, δελφίνι κα.)

4.ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Διαχείριση της ακτής με βάση την επιθυμία μεγιστοποίησης παραγωγικού αποτελέσματος για αύξηση της ικανοποίησης (της κατανάλωσης) και των κερδών. Υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας. Άγνοια για τη σπουδαιότητα των θεμάτων της οικολογικής ισορροπίας και της αειφορικής διαχείρισης. Έλλειψη ενημέρωσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των πολιτών που δεν αντιδρούν.

Αντικοινωνικές ατομικιστικές συμπεριφορές (50 πάμπλουτοι μηχανοτρατάδες με μπράβους και αιγυπτιακά πληρώματα κάνουν ό,τι θέλουν). Συμφέροντα ναυτιλιακών εταιριών και εφοπλιστών. Ανεπάρκεια μηχανισμών για την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου. Λανθασμένος αξιακός προσανατολισμός και άγνοια.

5. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Αξιακός επαναπροσανατολισμός στην κατεύθυνση της αειφορίας (αλληλεγγύη προς τη φύση και το συνάνθρωπο, αλληλεγγύη των κοινωνικών ομάδων, εκμετάλλευση των φυσικών πόρων με βάση την ικανότητα της φύσης προς φέρειν, ποιότητα ζωής, κοινωνική δικαιοσύνη, δικαιώματα μελλοντικών γενεών). Δημιουργία γνωστικού υποβάθρου με βάση την έγκυρη επιστημονική γνώση. Καλλιέργεια δημοκρατικού διαλόγου και κριτικής σκέψης.

Ανάπτυξη θεσμικού πλαισίου και υποβοηθητικών μηχανισμών για την εφαρμογή του (π.χ. απαγόρευση σαρωτικών δικτύων και δυναμίτιδας, απαγόρευση αλιείας του γόνου, προώθηση φυσικού αθλητισμού αντί του μηχανικού, διπύθμενα πλοία κ.λ.π.). Ανάπτυξη υποδομών αντιρρύπανσης (σταθμών βιολογικού καθαρισμού και μονάδων απορρύπανσης πετρελαιοκηλίδων κ.λ.π.).

6. ΠΩΣ ΘΑ ΞΕΠΕΡΑΣΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ; Πολιτικές αποφάσεις για διαχείριση με βάση τις απόψεις των ειδικών επιστημόνων και μετά από δημοκρατικό διάλογο όλων των εμπλεκομένων κοινωνικών ομάδων. Προσδιορισμός των αιτίων της σημερινής κατάστασης, καταμερισμός ευθυνών (ευθύνες του κράτους - Κυβερνήσεως, Υπουργείων, Υπηρεσιών - των πολιτικών -κομμάτων, βουλευτών, Αυτοδιοίκησης κ.λ.π.- των παραγωγών και των επιχειρηματιών των τριών τομέων παραγωγής και των πολιτών είτε εκφράζονται και συμπεριφέρονται ατομικά είτε μέσα από ομάδες).

Βελτιωτικά μέτρα σύμφωνα με τις επιστημονικές απόψεις και υλοποίησή τους στην πράξη με εφαρμογές της τεχνολογίας. Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία μαθητών και πολιτών.

7. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. Επιλογή θεματικής ενότητας από την ευρύτερη περιοχή του Σχολείου για να είναι μέσα στα ενδιαφέροντα των μαθητών και να υπάρχει δυνατότητα ανάπτυξης τοπικών συνεργασιών και βελτιωτικών παρεμβάσεων. Καθορισμός στόχων και χρονοδιαγράμματος. Αναζήτηση πηγών ενημέρωσης, πληροφόρησης και βιβλιογραφίας : διαδίκτυο, ερευνητικά και Επιστημονικά Ιδρύματα, βιβλιοθήκες, Αυτοδιοίκηση, αρμόδιες Υπηρεσίες, κυβερνητικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις, επαγγελματίες και πολίτες της περιοχής. Δημιουργία αρχείου πληροφοριών κατά θεματικές ενότητες και συζήτηση πάνω στα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν.

Η συγκέντρωση πληροφοριών μπορεί να ανατεθεί για οικονομία χρόνου και διευκόλυνση της λειτουργικότητας του προγράμματος σε υποομάδες ( για συνεντεύξεις, επισκέψεις, σερφάρισμα στο διαδίκτυο, εύρεση βιβλιογραφίας κ.λ.π. αλλά και με βάση τις ανάγκες πληροφοριακής τεκμηρίωσης των υποθεμάτων). Πραγματοποίηση επισκέψεων πεδίου στην υπό μελέτη περιοχή για επιτόπια διαμόρφωση εικόνας που θα στηρίζεται στη γενική παρατήρηση, στις καταγραφές στοιχείων που αφορούν το τοπίο, το οικοσύστημα, τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τα προβλήματα και στις μετρήσεις φυσικοχημικών παραμέτρων ή στην παρουσία βιοδεικτών. Δημιουργία πίνακα ενημέρωσης και παρουσίασης φωτογραφικού και άλλου υλικού στο Σχολείο.

Συνεργασία με Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης για παρακολούθηση σχετικού προγράμματος από τους μαθητές και για επιμορφωτική στήριξη των Εκπαιδευτικών. Σύνδεση του προγράμματος με ενότητες του αναλυτικού (γεωλογία, βιολογία, οικολογία, χημεία, κοινωνιολογία, οικονομία, γλώσσα, ιστορία, κτλ.) Σύνδεση του προγράμματος με την ιστορία και τον πολιτισμό (μουσική, ποίηση, ζωγραφική, λογοτεχνία, θέατρο). Συναντήσεις διαλόγου και κριτικής επισκόπησης των συγκεντρωθέντων στοιχείων ώστε να γίνει ταυτοποίηση της υπάρχουσας κατάστασης, προσδιορισμός των αιτίων και των ευθυνών και να συζητηθούν οι λύσεις που προτείνουν οι ειδικοί Επιστήμονες, η τοπική κοινωνία και οι Πολιτικοί.

Τελική παρουσίαση της εργασίας, των συμμετεχόντων, των θεματικών ενοτήτων, των σταδίων εξέλιξης, των συνεργασιών, των βασικών πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν, του προβληματισμού που αναπτύχθηκε και των λύσεων που συζητήθηκαν ή προτείνονται. Η παρουσίαση μπορεί να γίνει σε φυλλάδιο ή σε ιστότοπο αλλά ιδιαίτερη σημασία έχει η πραγματοποίηση ανοιχτής για την τοπική κοινωνία εκδήλωσης στη σχολική κοινότητα με λόγο, εικόνα, μουσική, φωτογραφία, ζωγραφική, έκθεση υλικού, δρώμενα, συζήτηση κ.λ.π.

8. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ. Συμφωνία με φορείς, πρόσωπα και σχολεία για συνεργασία. Επιμορφωτική στήριξη των Εκπαιδευτικών με αξιοποίηση των επιστημονικών συνεργασιών και της παιδαγωγικής γνώσης και εμπειρίας του ΚΠΕ. Στήριξη με εκπαιδευτικό υλικό. Συναντήσεις εργασίας εκπαιδευτικών και μαθητών και ανταλλαγή ιδεών και απόψεων.

Επικοινωνιακό πλαίσιο με ταχυδρομείο, τηλεπικοινωνίες, email, ιστότοποι και blogs. Συμπράξεις και ανταλλαγές επισκέψεων με τη μέθοδο της αμοιβαίας φιλοξενίας. Διεύρυνση της πληροφόρησης και των οριζόντων της σκέψης. Διαμόρφωση πληρέστερης εικόνας για τις πτυχές του θέματος μελέτης. Αίσθημα συμμετοχής σε συλλογική προσπάθεια.

9. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ. Συντονιστικό κέντρο και συνεργάτες: ΚΠΕ Αργυρούπολης, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, άλλα ΚΠΕ, Διευθύνσεις Α/θμιας & Β/θμιας Εκπαίδευσης, Σχολεία, Κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί φορείς. Παιδαγωγική ομάδα : Εκπαιδευτικοί από το συντονιστικό και τα άλλα ΚΠΕ, Υπεύθυνοι ΠΕ, εκπρόσωπος ΕΛΚΕΘΕ, απλοί Εκπαιδευτικοί.

10. ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ. Μας ενδιαφέρουν Σχολεία κοντά σε παράκτιες περιοχές όπως παραλιών του Σαρωνικού, του Κορινθιακού, του Ευβοϊκού, του Πατραϊκού, του Μεσσηνιακού και άλλων κόλπων και νησιών. Δεν βάζουμε περιορισμούς στη θεματολογία που εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής. Θέλουμε ανάπτυξη πρωτοβουλίας και ελεύθερη συνεισφορά στη συνολική προσπάθεια. Περιμένουμε ποικιλότητα στη θεματολογία (αλιεία, υποβάθμιση τοπίου, ρύπανση, ξενικά είδη, τουρισμός, ναυτιλία, λιμάνια, πολιτισμός κλπ) αλλά και λειτουργία στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Δικτύου που αναπτύξαμε.

Η κανονική κατάσταση και λειτουργία του παράκτιου οικοσυστήματος, η αμφίδρομη σχέση του ανθρώπου με το οικοσύστημα, οι επιδράσεις από τις οικιστικές, παραγωγικές και μεταφορικές δραστηριότητες, τα κοινωνικοοικονομικά τους αίτια, οι επιπτώσεις στην ποιότητα της ζωής και στη βιωσιμότητα, οι λύσεις που προτείνει η Επιστήμη και η Τεχνολογία, οι αξίες, τα συμφέροντα και οι συμπεριφορές, οι προτάσεις στις οποίες μέσα από διάλογο καταλήγουμε. Επίσης θέλουμε να εφαρμόζονται στα σχολικά προγράμματα οι αρχές της ΠΕ (διεπιστημονική θεώρηση, βιωματική προσέγγιση, άνοιγμα του Σχολείου στην κοινωνία, ομαδοσυνεργατική δουλειά, δημοκρατικός διάλογος, καλλιέργεια κριτικής σκέψης, πέρασμα απ’ τα λόγια στις πράξεις).

Γ. ΦΑΡΑΓΓΙΤΑΚΗΣ – ΚΠΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ – ΜΑΡΤΙΟΣ 2009 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Γ. ΦΑΡΑΓΓΙΤΑΚΗΣ – ΚΠΕ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ – ΜΑΡΤΙΟΣ 2009