Από την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Η συμμαχία της Δήλου

Μετά τους περσικούς πολέμους Το 478 π.Χ. ήταν το τελευταίο έτος που κινήθηκε σε κοινή επιχείρηση η Ελληνική συμμαχία. Με αρχηγό τον Παυσανία ο ελληνικός στόλος κατευθύνεται στην Κύπρο, για να απελευθερώσει τις πόλεις της από τις περσικές φρουρές. Το νησί αποτελούσε ισχυρή βάση για το περσικό ναυτικό. Μετά την επιτυχία στην Κύπρο, ο ελληνικός στόλος πλέει προς το Βυζάντιο, και διώχνει την περσική φρουρά και από εκεί. Η θέση της πόλης αυτής ήταν νευραλγική, καθώς συνέδεε την Ευρώπη με την Ασία και τον Εύξεινο Πόντο με το Αιγαίο.

Η διάλυση της Ελληνικής συμμαχίας Μετά την κατάληψη του Βυζαντίου η Ελληνική συμμαχία διαλύθηκε. ΓΙΑΤΙ; Η συμπεριφορά του Παυσανία δημιούργησε έντονα προβλήματα στους συμμάχους. Φερόταν αυταρχικά και σκληρά. Επιπλέον, γοητεύθηκε από τον τρόπο ζωής των Περσών, που ήταν πολύ διαφορετικός από αυτόν των Σπαρτιατών. Απαρνήθηκε την πατροπαράδοτη σπαρτιατική αγωγή. Περιστοιχιζόταν από φρουρά Περσών κι Αιγυπτίων, έκανε τραπέζια κατά τον περσικό τρόπο, ντυνόταν με περσικά ρούχα. Η απάρνηση των σπαρτιατικών αρχών και η άδικη συμπεριφορά του προς τους συμμάχους, προκάλεσε την αντίδραση των Πελοποννησίων που βρίσκονταν μαζί του, οι οποίοι έσπευσαν να διαμαρτυρηθούν στη Σπάρτη.

Εκείνο που προκάλεσε τη μεγαλύτερη αντίδραση ήταν η βίαιη συμπεριφορά του απέναντι στους Ίωνες. Είχαν πρόσφατα ελευθερωθεί από τον περσικό ζυγό, αποζητούσαν πραότητα και ηρεμία και δεν ήταν δυνατό να ανεχθούν νέα τυραννία. Η συμπεριφορά του Παυσανία τούς έκανε να δυσανασχετούν. Αντίθετα, τους κέρδισε ο Αριστείδης, ηγέτης των Αθηναίων, με την ευγένεια και τη λεπτότητά του.

Αριστείδης «ο δίκαιος»

Το τέλος του Παυσανία Ο Παυσανίας κλήθηκε στη Σπάρτη προς απολογία. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι δημιούργησαν ένα κλίμα ιδιαίτερα αρνητικό γι' αυτόν. Τον κατασυκοφάντησαν, είπαν πως είχε μηδίσει. Καμία κατηγορία δεν επιβεβαιώθηκε. Είχε όμως σκηνοθετηθεί τόσο καλά το σενάριο της προδοσίας, ώστε οι 5 έφοροι αποφάσισαν να τον συλλάβουν. Ο Παυσανίας κατέφυγε ως ικέτης στο ναό της Αθηνάς. Οι έφοροι έκτισαν τις πόρτες και τον άφησαν να πεθάνει εκεί από πείνα. Αυτό ήταν το τέλος του νικητή των Πλαταιών. Αργότερα, η μνήμη του όχι μόνο αποκαταστάθηκε στη Σπάρτη, αλλά και τιμήθηκε ιδιαίτερα. Αυτό αποδεικνύει ότι έπεσε θύμα φοβερών πολιτικών ανταγωνισμών.

Παυσανίας

Οι Σπαρτιάτες παραιτούνται από την Ελληνική συμμαχία Οι Ίωνες, πικραμένοι από τη στάση του Παυσανία, δεν είναι διατεθειμένοι να δεχτούν άλλο Σπαρτιάτη αρχηγό. Οι Σπαρτιάτες, από την πλευρά τους, δεν ήθελαν να στείλουν άλλους δικούς εκτός της Πελοποννήσου, γιατί φοβούνταν μήπως γίνουν χειρότεροι. Επιπλέον, ήθελαν να τελειώνουν με τα μηδικά, να σταματήσουν οι υποχρεώσεις τους για μακρινές εκστρατείες. Ηθελημένα λοιπόν παραιτήθηκαν από την Ελληνική συμμαχία αφήνοντας τη θέση τους στους Αθηναίους “που τον καιρό εκείνο ήταν φίλοι τους και ικανοί να αναλάβουν την αρχηγία”, αναφέρει ο Θουκυδίδης.

Οι Ιωνικές πόλεις και τα νησιά του Αιγαίου φοβούνταν πως ο περσικός κίνδυνος δεν είχε περάσει. Ήθελαν λοιπόν συμμάχους και μια δυνατή πόλη που να τους παρέχει ασφάλεια. Η Σπάρτη δεν ανταποκρίθηκε στην πρόσκλησή τους για συμμαχία. Η Αθήνα φάνταζε εκείνη την εποχή ως ιδανική λύση, καθώς διέθετε τον ισχυρότερο στόλο.

Η ίδρυση της Α΄ Αθηναϊκής συμμαχίας ή συμμαχίας της Δήλου Η ίδρυση της Α΄ Αθηναϊκής συμμαχίας ή συμμαχίας της Δήλου Ποιες προϋποθέσεις οδήγησαν στη δημιουργία της Αθηναϊκής συμμαχίας; Η ναυτική πολιτική του Θεμιστοκλή, που σε σύντομο χρονικό διάστημα είχε αναδείξει την Αθήνα σε πρώτη ναυτική δύναμη της Ελλάδας. Η θαυμάσια συμπεριφορά και η άψογη προσωπικότητα του Αριστείδη που κέρδισε την εμπιστοσύνη και τη συμπάθεια των Ιώνων. Η παραίτηση των Σπαρτιατών από την ηγεσία της Ελληνικής συμμαχίας.

Στην πρώτη αθηναϊκή συμμαχία ορίστηκε να είναι κάθε πόλη-μέλος ελεύθερη κι ανεξάρτητη (αυτόνομη). Στη σύνοδο των συμμάχων θα την εκπροσωπούσε ένας αντιπρόσωπος που θα ψήφιζε για λογαριασμό της. Με αυτόν τον τρόπο όλα τα μέλη, μικρά και μεγάλα, είχαν την ίδια δύναμη στις ψηφοφορίες. Οι Αθηναίοι όρισαν από την αρχή ποιες πόλεις θα έδιναν πλοία και ποιες φόρο για τη συντήρηση του στόλου. Ο Αριστείδης προσδιόρισε με ακριβοδίκαιο τρόπο το ύψος του φόρου που θα κατέβαλλε η καθεμιά. (“Αριστείδης ο δίκαιος”) με βάση την έκταση και τα εισοδήματά της.

Κέντρο της συμμαχίας ήταν η Δήλος Κέντρο της συμμαχίας ήταν η Δήλος. Εκεί, στον ναό του Απόλλωνα, θα γίνονταν οι σύνοδοι και θα φυλαγόταν το ταμείο της συμμαχίας, υπό την προστασία του θεού. Η είσπραξη του συμμαχικού φόρου ανατέθηκε στους Ελληνοταμίες, δέκα Αθηναίους που θα τους εξέλεγε η πόλη τους. Η ονομασία τους δείχνει ότι η συμμαχία έπαιρνε χαρακτήρα πανελλήνιο.

Δήλος

Ο ηγετικός ρόλος της Αθήνας Από το ξεκίνημα της Αθηναϊκής συμμαχίας ήταν σαφής ο ηγετικός ρόλος της Αθήνας. Φαινόταν βέβαια ότι η διοίκηση είναι δημοκρατική. Στην πραγματικότητα όμως ρύθμιζε τα πάντα η Αθήνα. Διοικούσε το ναυτικό της συμμαχίας. Όριζε τις ανάγκες της συμμαχίας σε πλοία και χρήματα. Διόριζε τους Ελληνοταμίες. Προήδρευε στις συνόδους. Δικός της στρατηγός, ο Αριστείδης, προσδιόρισε την οικονομική εισφορά κάθε μέλους.

Το τέλος του Θεμιστοκλή Στην ηγεσία της Αθήνας έχει ανέβει ο Κίμων, αρχηγός του αριστοκρατικού κόμματος. Ο Θεμιστοκλής, ηγέτης της δημοκρατικής παράταξης, έχει παραμεριστεί. Τελικά εξοστρακίζεται, ίσως το 471 π.Χ. Έτσι οι αριστοκρατικοί αποδυναμώνουν την αντίπαλη παράταξη απομακρύνοντας τον αρχηγό της. Καταφεύγει στο Άργος, πόλη εχθρική προς τη Σπάρτη.

Οι Σπαρτιάτες είναι δυσαρεστημένοι μαζί του Οι Σπαρτιάτες είναι δυσαρεστημένοι μαζί του. Δεν ξεχνούν ότι σ' αυτόν οφείλεται η οχύρωση της Αθήνας. Τον κατηγόρησαν λοιπόν ως προδότη και συνεργάτη του Παυσανία και ζήτησαν από τους Αθηναίους να του επιβληθεί η ποινή του θανάτου. Ο Θεμιστοκλής μετά από περιπέτειες αποβιβάστηκε στη Μ. Ασία. Εκεί κρύβεται για αρκετό καιρό, γιατί ξέρει ότι είναι επικηρυγμένος από Έλληνες και Πέρσες. Όταν ανεβαίνει στο θρόνο των Περσών ο Αρταξέρξης, καταφέρνει να συναντηθεί μαζί του και γίνεται συμπαθής στο νέο βασιλιά.

Ο Αρταξέρξης του παραχωρεί τρεις πόλεις για να ζει από τα εισοδήματά τους. Έτσι περνά τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του στη Μαγνησία, κοντά στη Μίλητο. Εάν ήθελε να στραφεί εναντίον της Αθήνας και της Αθηναϊκής συμμαχίας, θα μπορούσε να επηρεάσει εύκολα τους Ίωνες. Δεν το έπραξε. Πέρασε τα τελευταία χρόνια του σε θεληματική αφάνεια. Δεν γνωρίζουμε πώς πέθανε. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι αρρώστησε. Άλλοι υποστηρίζουν ότι πήρε δηλητήριο, γιατί δεν ήθελε να προδώσει την πατρίδα του στους Πέρσες που τον πίεζαν. Πιστεύεται ότι τα οστά του μεταφέρθηκαν αργότερα στον Πειραιά και η μνήμη του αποκαταστάθηκε. Ο Θεμιστοκλής υπήρξε κι αυτός θύμα των πολιτικών ανταγωνισμών.

Ο Κίμων Ήταν γιος του Μιλτιάδη. Ήταν αγαπητός στο λαό της Αθήνας. Ήταν αγαπητός στο λαό της Αθήνας. Ήθελε να διευρύνει τη συμμαχία. Ήταν θαυμαστής της Σπάρτης κι αγωνιζόταν για την ειρηνική συνύπαρξη Αθήνας-Σπάρτης.

Η νίκη του Κίμωνα στον Ευρυμέδοντα Το 468 π.Χ. οι Πέρσες συγκέντρωναν στρατό στην Παμφυλία με σκοπό να κινηθούν προς τα μικρασιατικά παράλια και το Αιγαίο. Η συμμαχία έπρεπε να τους αντιμετωπίσει. Ήταν μάλιστα επιτακτική ανάγκη να επιτύχει, γιατί από αυτό κρινόταν και το μέλλον της. Η συμμαχία συγκέντρωσε 300 πλοία. Τα 200 ήταν αθηναϊκά. Στη ναυμαχία και τη μάχη που ακολούθησε οι Πέρσες ηττήθηκαν με βαρύτατες απώλειες.

Ευρυμέδοντας ποταμός

Τα αποτελέσματα της νίκης στον Ευρυμέδοντα Οι Πέρσες υπέστησαν σοβαρή ήττα και δεν μπορούσαν να σταθούν πια στο Αιγαίο. Η αθηναϊκή συμμαχία απέκτησε μεγάλο κύρος Οι σύμμαχοι εμπιστεύονταν απόλυτα τους Αθηναίους. Πολλές ελληνικές πόλεις έσπευσαν να προσχωρήσουν στη συμμαχία. Η Αθήνα απέκτησε μεγάλη δύναμη και πλούτο.

Και κάτι σημαντικό που αναφέρει ο Θουκυδίδης: Οι σύμμαχοι, που είχαν αυξηθεί, προτιμούσαν να δίνουν χρήματα στη συμμαχία παρά να εκστρατεύουν. Αυτό ωφέλησε την Αθήνα, γιατί είχε ομοιογενή στόλο με δικά της πληρώματα συνηθισμένα σε δική της πειθαρχία. Έτσι ο στόλος της γινόταν ολοένα μεγαλύτερος, ενώ όσοι σύμμαχοι έδιναν μόνο φόρο, δεν είχαν δικά τους πλοία ούτε γυμνασμένο ναυτικό σε περίπτωση μελλοντικής σύγκρουσης με την Αθήνα.

Για αρκετά χρόνια η συμμαχία δεν είχε αλλάξει χαρακτήρα Για αρκετά χρόνια η συμμαχία δεν είχε αλλάξει χαρακτήρα. Γίνονταν – όχι πολύ συχνά – συνελεύσεις, οι περισσότερες πόλεις ήταν αυτόνομες και δεν είχαν δημιουργηθεί συγκρούσεις μεταξύ των συμμάχων και της Αθήνας.

Η αθηναϊκή συμμαχία μετατρέπεται σε αθηναϊκή ηγεμονία Οι Αθηναίοι όμως απέκτησαν αλαζονική συμπεριφορά. Έπαιρναν αποφάσεις χωρίς να ρωτούν κανένα κι άρχισαν να αναμιγνύονται στα εσωτερικά των συμμάχων. Ο περσικός κίνδυνος – που ήταν και ο σκοπός ύπαρξης της συμμαχίας – είχε απομακρυνθεί. Οι Αθηναίοι αποφάσισαν να μην αλλάξουν τους όρους της συμμαχίας και να αντιμετωπίσουν τυχόν μελλοντικές αντιδράσεις των συμμάχων.

Η αποστασία της Νάξου και της Θάσου 469 π. Χ. Αποστατεί η Νάξος, το ισχυρότερο νησί των Κυκλάδων. Δεν γνωρίζουμε τους λόγους. Ο Κίμων την πολιόρκησε και την ανάγκασε να πληρώνει φόρο υποτέλειας. 465 π.Χ. Αποστατεί η Θάσος. Στο νησί υπάρχει ξυλεία και μεταλλεία χρυσού και αργύρου. Οι Αθηναίοι ενδιαφέρονται για την εκμετάλλευσή τους. Η Θάσος αντιδρά. Οι Αθηναίοι την πολιορκούν αρκετούς μήνες μέχρι που αναγκάζεται να συνθηκολογήσει. Υποχρεώνονται να γκρεμίσουν τα τείχη τους, να παραδώσουν το στόλο τους και να πληρώνουν φόρο στην Αθήνα. Η συμπεριφορά των Αθηναίων δείχνει καθαρά με ποιο τρόπο είχαν αρχίσει να αντιμετωπίζουν τους άλλους Έλληνες.