Στέφανος Χαρακτινιώτης ΚΑΘΕΤΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στέφανος Χαρακτινιώτης

I. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 1/20 “Κάθετοι περιορισμοί”: περιορισμοί του ανταγωνισμού που εντάσσονται στις λεγόμενες “κάθετες συμφωνίες” “Κάθετες συμφωνίες”: συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων που δρουν σε διαφορετικές επίπεδο Κάθετες συμφωνίες Οριζόντιες συμφωνίες Παραγωγός/Κατασκευαστής Έμπορος Χονδρικής # Ανταγωνιστής ------ Ανταγωνιστής Διανομέας Έμπορος Λιανικής

2/20 “συμφωνία”: αρκεί οι επιχειρήσεις να έχουν εκφράσει την κοινή τους βούληση να συμπεριφερθούν στην αγορά κατά καθορισμένο τρόπο Ύπαρξη συμβατικών ρητρών/ συναίνεση (σιωπηρή αποδοχή) όρων “κάθετοι περιορισμοί”: αναφέρονται στις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα μέρη μπορούν να προμηθεύονται, να πωλούν ή να μεταπωλούν ορισμένα αγαθά ή υπηρεσίες Γεωγραφικοί περιορισμοί (π.χ. αποκλειστική διανομή, “ρήτρα αποζημίωσης για την υπέρβαση της γεωγραφικής περιοχής”) Πελατειακοί περιορισμοί (π.χ. επιλεκτική διανομή) Τιμολογιακοί περιορισμοί (π.χ. επιβολή πάγιων/ ελάχιστων/ ανώτατων τιμών μεταπώλησης) Λοιποί περιορισμοί (π.χ. υποχρέωση διατήρησης αποθέματος, υποχρέωση παραλαβής πλήρους σειράς προϊόντων κ.ο.κ.)

3/20 Συνηθέστερες μορφές κάθετων περιορισμών: προώθηση συγκεκριμένου σήματος αποκλειστική διανομή αποκλειστική διάθεση επιλεκτική διανομή δεσμευμένη πώληση συνιστώμενες ή μέγιστες τιμές μεταπώλησης δικαιόχρηση (franchising)

II. ΚΑΘΕΤΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ 4/20 Α. ΓΕΝΙΚΑ Η ενεργοποίηση του δικαίου του ελεύθερου ανταγωνισμού στις περιπτώσεις “κάθετων περιορισμών” δικαιολογείται από το γεγονός ότι τέτοιου είδους περιορισμοί συνιστούν περιορισμό της ανταγωνιστικής ελευθερίας μιας αυτόνομης επιχείρησης. Εκτός πεδίου εφαρμογής των διατάξεων της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας μένουν: - κάθετες συμφωνίες μεταξύ μητρικής και θυγατρικής (single economic entity doctrine) - γνήσιες συμβάσεις εμπορικής αντιπροσωπείας (κριτήριο κατανομής οικονομικού και εμπορικού κινδύνου) ΕΑ: τα άρθρα 1 Ν. 703/77 και 81 ΣΕΚ έχουν εφαρμογή όταν ο αντιπρόσωπος αποκτά την κυριότητα επί των συμβατικών προϊόντων που αγοράζονται - ειδάλλως εξετάζεται in concreto και συνεκτιμάται η κρισιμότητα και η σπουδαιότητα των κινδύνων που έχουν αναληφθεί από τον αντιπρόσωπο και το βαθμό ενσωμάτωσης αυτού στο δίκτυο του αντιπροσωπευόμενου. - εφαρμογή αρ. 1 Ν. 703/77 και 81 ΣΕΚ εφόσον ο αντιπρόσωπος αναλαμβάνει έστω έναν από τους ενδεικτικά αναφερόμενους κατωτέρω κινδύνους: δαπάνη μεταφοράς των προϊόντων συμμετοχή στις διαφημιστικές δαπάνες ειδικές επενδύσεις (εξοπλισμός, εγκαταστάσεις, προσωπικό) ευθύνη έναντι τρίτων για ζημιές που προκαλούνται από πωλούμενο προϊόν

5/20 Β. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ Το νομοθετικό καθεστώς έναντι των κάθετων περιορισμών στην Ελλάδα ταυτίζεται εν πολλοίς με το καθεστώς που διέπει την αντιμετώπιση των κάθετων περιορισμών σε κοινοτικό επίπεδο - γενική ρήτρα απαγόρευσης συμπράξεων (αρ. 1 Ν. 703/77 – αρ. 81 ΣΕΚ) - απαγόρευση καταχρηστικής εκμετάλλευσης σχέσης οικονομικής εξάρτησης (αρ. 2α Ν. 703/77 – παρέκκλιση από κοινοτικό δίκαιο) Ειδική ρύθμιση για κάθετους περιορισμούς στο ελληνικό δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού δεν υπάρχει Κανονισμός 2790/1999 («Κανονισμός Ομαδικής Απαλλαγής”) Κατευθυντήριες γραμμές της επιτροπής για τους κάθετους περιορισμούς (2000/C, 291/01)

6/20 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 2790/1999 Αντικαθιστά όλους τους ειδικότερους κανονισμούς που ίσχυαν σε διάφορους τύπους κάθετων συμφωνιών και υπάγει σε ενιαία ρύθμιση τόσο την αποκλειστική διανομή και προμήθεια όσο την επιλεκτική διανομή και δικαιόχρηση (με εξαίρεση ορισμένες συμφωνίες με ειδικότερο αντικείμενο π.χ. διανομή αυτοκινήτων) Προβλέπει ομαδική απαλλαγή σε ορισμένες κατηγορίες κάθετων συμφωνιών από την εφαρμογή του αρ. 81 παρ. 1 ΣΕΚ. Συγκεκριμένα σε κάθετες συμφωνίες: οι οποίες δύνανται να επηρεάσουν το εμπόριο μεταξύ Κρατών-Μελών οι οποίες δεν εμπίπτουν στο κανόνα de minimis (συμφωνίες ήσσονος σημασίας με μερίδιο του προμηθευτή/αγοραστή έως 15%) Στις οποίες το μερίδιο του προμηθευτή στην αγορά που πωλεί τα προϊόντα ή αντίστοιχα στις συμφωνίες αποκλειστικής διάθεσης το μερίδιο του αγοραστή στην αγορά στην οποία προμηθεύεται τα προϊόντα της σύμβασης δεν υπερβαίνει το 30% Σε αντίθεση με τον Κανονισμό 1983/83, ο 2790/1999 δεν περιγράφει τους καλυπτόμενους από την Ομαδική απαλλαγή συμβατικούς όρους, αλλά αντιστρόφως τους όρους που δεν καλύπτονται από αυτή και εκείνους που αποκλείουν για το σύνολο της συμφωνίας την εφαρμογή του κανονισμού Δυνατότητα άρσης της ομαδικής απαλλαγής από Εθνική Αρχή Κράτους-Μέλους

7/20 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 2790/1999 Δύο κατηγορίες όρων που δεν καλύπτονται από την ομαδική απαλλαγή: α) όροι που συνιστούν περιορισμούς ιδιαίτερης σοβαρότητας (“hardcore restrictions”) και συμπαρασύρουν εκτός πεδίου εφαρμογής της ομαδικής απαλλαγής τη συμφωνία στο σύνολό της (αρ. 4): άμεσος ή έμμεσος καθορισμός της τιμής μεταπώλησης, συγκεκριμένης ή κατώτατης καθορισμός της γεωγραφικής περιοχής πωλήσεων ή του κύκλου πελατών του αγοραστή (με εξαιρέσεις όπως π.χ. σε συμβάσεις αποκλειστικότητας ως προς τον περιορισμό «ενεργητικών» πωλήσεων σε περιοχές ή σε ομάδες πελατών, που ο προμηθευτής επεφύλαξε στον εαυτό του ή παραχώρησε κατ’ αποκλειστικότητα σε άλλον αγοραστή) περιορισμός ενεργητικών και παθητικών πωλήσεων σε μέλη συστήματος επιλεκτικής διανομής περιορισμός των λεγόμενων «διαγώνιων πωλήσεων» στα συστήματα επιλεκτικής διανομής Περιορισμοί πρόσβασης στην αγορά ανταλλακτικών β) περιορισμοί που συνίστανται στην υποχρέωση μη ανταγωνισμού μεταξύ προμηθευτή και αγοραστή είτε κατά τη διάρκεια είτε μετά τη λύση της μεταξύ τους συνεργασίας (αρ. 5) π.χ. κάθε άμεση ή έμμεση υποχρέωση μη ανταγωνισμού αόριστης διάρκειας ή αυτή των πέντε ετών. Σημείωση: Σε αντίθεση με τους περιορισμούς του άρθρου 4, οι περιοριστικοί αυτοί όροι, δεν υπάγονται μεν στην ομαδική απαλλαγή, αλλά και δεν επηρεάζουν το λοιπό μέρος της συμφωνίας, στο οποίο μπορεί να εξακολουθεί να εφαρμόζεται το ευεργέτημα του Κανονισμού

III. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΕΤΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ 8/20 Α. ΓΕΝΙΚΑ Εφαρμογή αρ. 1 παρ. 1 Ν. 703/77 και αρ. 81 παρ. 1 ΣΕΚ αρ. 2α Ν. 703/77 (α) εάν οι περιορισμοί που εμπεριέχονται στη σύμβαση δεν θεωρούνται ιδιαίτερα σοβαροί περιορισμοί του ανταγωνισμού η FA εξετάζει: - εάν η εφαρμογή του αρ. 81 παρ. 1 ΣΕΚ εκλείπει λόγω του κοινοτικού de minimis (15%) - εάν η εφαρμογή του αρ. 1 παρ. 1 του Ν. 703/77 εκλείπει λόγω του εθνικού de minimis (10%) (β) εφαρμογή 2790/1999 δυνατότητα ομαδικής απαλλαγής (γ) όταν μια κάθετη συμφωνία εμπεριέχει εξ’ αντικειμένου ιδιαίτερα σοβαρούς περιορισμούς του ανταγωνισμού μη εφαρμογή της (κοινοτικής) ομαδικής απαλλαγής απαλλαγή χωρεί μόνο μέσα του συστήματος χορήγησης ατομικής απαλλαγής βάσει του αρ. 1 παρ. 3 Ν. 703/77 και αρ. 81 παρ. 3 ΣΕΚ. Καθότι όμως οι ιδιαίτερα σοβαροί περιορισμοί δεν πληρούν τις δύο πρώτες προϋποθέσεις των διατάξεων περί απαλλαγών (αντικειμενικά οικονομικά πλεονεκτήματα, περιορισμός οφέλους στους καταναλωτές) η απαλλαγή δεν χορηγείται.

9/20 Βασική προσέγγιση της ΕΑ: να “μεταχειρίζεται” τους κάθετους περιορισμούς κατά παρόμοιο τρόπο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανακοίνωση της ΕΑ (19/12/2001) σχετικά με την εφαρμογή του Ν. 703/77 στην περίπτωση των κάθετων περιορισμών και του Κανονισμού 2790/1999: υιοθέτηση της τάσης που εξαρτά τη νομική αντιμετώπιση των κάθετων περιορισμών από την ισχύ που διαθέτει στην αγορά πώλησης των αγαθών, ή υπηρεσιών, ο προμηθευτής και αντιστοίχως ο αγοραστής, όπως η τάση αυτή αποτυπώνεται στον Κανονισμό εκτίμηση ότι οι κάθετοι περιορισμοί που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ομαδικής απαλλαγής του Κανονισμού 2790/1999-επειδή δεν συνιστούν τον απαιτούμενο για την εφαρμογή του αρ. 81 ΣΕΚ «αισθητό περιορισμό του ανταγωνισμού» (κοινοτικό de minimis) εντός της κοινής αγοράς και «αισθητό επηρεασμό του διακοινοτικού εμπορίου» - δεν είναι καταρχήν εύλογο να υπόκεινται σε διαφορετική μεταχείριση και ενδεχομένως αυστηρότερη από το εθνικό δίκαιο πρόθεση της ΕΑ να αξιολογεί τους κάθετους περιορισμούς που εμπίπτουν στο πεδίο του Ν. 703/77 με βάση τα κριτήρια που προβλέπονται στον Κανονισμό 2790/1999 αναλόγως εφαρμοζόμενα

10/20 υπ’ αυτήν την έννοια και με την επιφύλαξη (α) ότι δεν υπάρχει υπέρβαση στην ελληνική αγορά μεριδίων αγοράς αντίστοιχων προς τα αναφερόμενα στον Κανονισμό και β) ότι δεν τίθεται θέματα σωρευτικού αντιανταγω-νιστικού αποτελέσματος (αρ. 6 Καν. 2790/1999) η ΕΑ εκτιμά ότι κάθετες συμφωνίες που εμπίπτουν στο πεδίο του αρ. 1 παρ. 1 Ν. 703/77 και δεν περιέχουν περιορισμούς αντίστοιχους με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 4 και 5 του Κανονισμού, θα πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης ατομικής απαλλαγής κατ’ άρθρο 1 παρ. 3 Ν. 703/77 ΕΠΟΜΕΝΩΣ Μερίδιο: - από 15% (κοινοτικό de minimis) -30% Κ. 2790/1999 - άνω του 30% αρ. 1 Ν. 703/77 και αρ. 81 ΣΕΚ - από 10% (εθνικό de minimis) – 15% ή 10%-30% χωρίς αντίκτυπο στο διασυνοριακό εμπόριο αρ. 1 Ν. 703/77 με κριτήρια 2790/99 αναλόγως εφαρμοζόμενα - έως 10% εθνικό de minimis (εκτός εάν οι συμφωνίες ενέχουν περιορισμούς ιδιαίτερης σοβαρότητας) Με αντίκτυπο στο εμπόριο μεταξύ κρατών μελών

11/20 Β. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΟΒΑΡΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ (“BLACK PRACTICES”) Η ΕΑ κατατάσσει στην κατηγορία των “μαύρων πρακτικών” τους εξής περιορισμούς: Καθορισμός πάγιων ή ελάχιστων τιμών μεταπώλησης: - καθορισμός τιμών μεταπώλησης με πρόβλεψη συμβατικών διατάξεων - καθορισμός με έμμεσο τρόπο: - συμφωνίες για καθορισμό περιθωρίου κέρδους - προειδοποιήσεις, επιβολή κυρώσεων ή καταγγελία συμβάσεων σε συνάρτηση με την τήρηση συγκεκριμένου επιπέδου τιμών - περιορισμοί ως προς άλλα προσδιοριστικά στοιχεία της τιμής (π.χ. κόστος συσκευασίας, μεταφοράς, αποθήκευσης) - Οι άμεσοι ή έμμεσοι τρόπο καθορισμού τιμών μεταπώλησης μπορούν να γίνουν πιο αποτελεσματικοί όταν συνδυαστούν π.χ. με εφαρμογή συστήματος παρακολούθησης τιμών

12/20 Πρόβλεψη απόλυτης εδαφικής προστασίας-αποκλειστικότητα κατά περιοχές ή κατά πελατεία: - απαγορεύονται συμφωνίες που έχουν ως άμεσο ή έμμεσο αντικείμενό τους τον περιορισμό των πωλήσεων από τον αγοραστή, στο βαθμό που οι εν λόγω περιορισμοί αναφέρονται στην περιοχή στην οποία ή στους πελάτες στους οποίους ο αγοραστής δύναται να πωλεί τα αγαθά/υπηρεσίες της σύμβασης - Εξαίρεση: επιτρέπεται στις συμβάσεις αποκλειστικότητας ο περιορισμός των ενεργητικών πωλήσεων σε περιοχές ή σε ομάδες πελατών αποκλειστικών παραχωρηθέντων σε άλλο αγοραστή ή στον ίδιο προμηθευτή από τον εαυτό του. Η προστασία όμως αυτή πρέπει να επιτρέπει τη διενέργεια των παθητικών πωλήσεων

13/20 Γ. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΚΑΘΕΤΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ: Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΑ ΣΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ α) Συμφωνίες αποκλειστικής διανομής: η αντιμετώπισή τους από την ΕΑ χαρακτηριζόταν: - συχνά από ασάφεια και έλλειψη συνέπειας και ενότητας με αποτέλεσμα να παρουσιάζει διακυμάνσεις και αντιθέσεις - από έλλειψη επαρκούς ανάλυσης των οικονομικών δεδομένων της αγοράς και των εκάστοτε αντιανταγωνιστικών αποτελεσμάτων - από παράβλεψη εφαρμογής κατά περίπτωση της αρχής de minimis αρχικώς δεχόταν ότι οι συμφωνίες αποκλειστικής διανομής, που δεν περιέχουν πρόσθετους περιοριστικούς όρους του ανταγωνισμού, όπως οι ρήτρες απαγόρευσης των παραλλήλων εισαγωγών ή/και απαγόρευσης εξαγωγών, δεν αντιβαίνουν per se το αρ. 1 Ν. 703/77. Στη συνέχεια τροποποιώντας τη στάση της δεχόταν ότι οι συμβάσεις αποκλειστικής διανομής που περιέχουν απλώς και μόνο τοπική ρήτρα αντιπροσώπου εμπίπτουν αυτόματα στην ανωτέρω απαγορευτική διάταξη στη συνέχεια όμως και σε ευθυγράμμιση με το κοινοτικό δίκαιο, η ΕΑ με την επιφύλαξη της απαγόρευσης των παθητικών πωλήσεων κρίνει ότι γεωγραφικοί και πελατειακοί περιορισμοί στο πλαίσιο ενεργητικών πωλήσεων είναι επιτρεπτοί

14/20 Περιορισμοί επιδεκτικοί εξαίρεσης: - καθορισμός ελάχιστου αριθμού πωλήσεων - ελάχιστη δαπάνη για διαφήμιση - διατήρηση αποθεμάτων προϊόντων - παροχή στον προμηθευτή καταλόγων πελατών - απαγόρευση εμπορίας ανταγωνιστικών προϊόντων

15/20 β) Συμβάσεις επιλεκτικής διανομής Η ΕΑ δεν έδειξε στο παρελθόν ιδιαίτερη σημασία στο στοιχείο που δικαιολογεί την εγκαθίδρυση ενός συστήματος επιλεκτικής διανομής: τη φύση του προϊόντος Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 η ΕΑ δέχθηκε ότι ένα σύστημα επιλεκτικής διανομής συνιστά στοιχείο ανταγωνισμού σύμφωνο με τους κανόνες της μονοπωλιακής νομοθεσίας υπό την προϋπόθεση ότι: - η επιλογή των μεταπωλητών/διανομέων γίνεται με αντικειμενικά-ποιοτικά και όχι υποκειμενικά-αυθαίρετα κριτήρια - ο καθορισμός και η εφαρμογή των κριτηρίων αυτών γίνεται κατά τρόπο ομοιόμορφο έναντι όλων των διανομέων χωρίς διακρίσεις - δεν αποτελεί το σύστημα επιλεκτικής διανομής μέσο γεωγραφικής κατανομής και διάσπασης της αγοράς - δεν έχει ως προφανή σκοπό την επιβολή τιμών μεταπώλησης - δεν εφαρμόζει δυσανάλογα μέτρα

16/20 Ρήτρες σε συμφωνίες επιλεκτικής διανομής αντίθετες προς το άρθρο 1 παρ. 1 Ν. 703/77 - ρήτρα διατήρησης μεγάλων αποθεμάτων που υπερβαίνουν τα αναγκαία όρια για τη λειτουργία του καταστήματος - ρήτρα επίτευξης ορισμένου ύψους πωλήσεων - ρήτρα του περισσότερου ευνοούμενου προμηθευτή - απαγόρευση προμήθειας/πωλήσεων από/σε άλλους διανομής (cross sales clause) - ρήτρα τήρησης πελατολογίου - ρήτρα συνδιαφήμισης (αρχικά μη αποδεκτή-μεταγενέστερα αποδεκτός ο όρος συμμετοχής του διανομέα “σε εύλογο ποσοστό επί των αγορών ή του τζίρου”) - ρήτρα καθορισμού τιμών - ρήτρα απαγόρευσης μεταπώλησης προϊόντων σε εμπόρους εκτός δικτύου (αρχικά μη αποδεκτή-μεταγενέστερα έγινε δεκτή ως “ως στοιχείο ανταγωνισμού” σύμφωνο με το αρ. 1 Ν. 703/77)

17/20 Επιτρεπόμενες ρήτρες: - ρήτρα “διατήρησης λογικών τιμών” - ενδεικτικές τιμές λιανικής πώλησης - απαγόρευση πωλήσεων σε χονδρεμπόρους - απαγόρευση αλλαγής συσκευασίας των προϊόντων και ειδικών προσφορών Επιτρεπόμενες ρήτρες σχετικά με ποιοτικά κριτήρια εισόδου στο σύστημα επιλεκτικής διανομής - φερεγγυότητα πελάτη - επαγγελματική καταλληλότητα διανομέα - καταλληλότητα χώρου/εγκαταστάσεων διανομέα/μεταπωλητή - καταλληλότητα προσωπικού - “ρήτρα καταστήματος”

IV. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΘΕΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ Ν. 703/77 18/20 Α. ΠΡΙΝ ΤΟ ΝΟΜΟ 3373/2005 αρ. 1 παρ. 24 Ν. 2837/2000 απαλλαγή των κάθετων συμφωνιών από την υποχρέωση γνωστοποίησης - πρακτικά αυτό σήμαινε ότι σε περίπτωση καταγγελίας που αφορούσε κάθετη συμφωνία η ΕΑ μπορούσε να χορηγεί απαλλαγή οποτεδήποτε ζητείτο - αποφόρτιση της ΕΑ από το βάρος εξέτασης ενός μεγάλου αριθμού συμβάσεων (διανομής, franchising κ.α.) Κ. 1216/1999

19/20 Β. ΜΕΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ 3373/2005 αρ. 33 Ν. 3337/2005 κατάργηση της διάταξης του Ν. 2837/2000 αρ. 21 Ν. 703/77 (όπως ισχύει σήμερα): - υποχρέωση γνωστοποίησης των κάθετων συμφωνιών στην ΕΑ εντός 30 ημερών από την σύναψή της - σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης γνωστοποίησης: πρόστιμο από 15.000 € έως 10% των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης Αδυναμία χορήγησης απαλλαγής βάσει του αρ. 1 παρ. 3 Ν. 703/77 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Καμία μεταβατική περίοδος για κάθετες συμφωνίες που συνήφθησαν πριν τεθεί σε εφαρμογή η επαναφορά της υποχρέωσης γνωστοποίησης και ήταν εν ισχύι κατά την έναρξη ισχύος του νόμου (Ανακοίνωση ΕΑ – 3.1.2006) Η Επιτροπή επιβαρύνεται με την εξέταση ενός μεγάλου αριθμού συμφωνητικών ήσσονος σημασίας αντί να στρέψει την προσοχή της σε συμπεριφορές πιο επικίνδυνες για τις συνθήκες του ανταγωνισμού (hardcore cartels)

20/20 Σύγκρουση στην εφαρμογή του Ν. 703/77 με το κοινοτικό δίκαιο - Κανονισμός 1/2003: μεταρρύθμιση ουσιαστικού δικαίου με δικονομικές προεκτάσεις κατάργηση του «συστήματος της καταρχήν απαγορεύσεις με δυνατότητα εξαίρεσης» και εισαγωγή του «συστήματος εξαιρέσεων άμεσης εφαρμογής» κατάργηση της υποχρέωσης γνωστοποίησης των συμφωνιών για τις οποίες υπό το παλαιό καθεστώς (αρ. 4 Καν. 17/1962) εζητείτο η παροχή εξαιρέσεως από την απαγόρευση του αρ. 81 παρ. 1 όσο και το δικαίωμα των επιχειρήσεων να ζητούν από την ΕΕ την παροχή εξαίρεσης ή αρνητικής πιστοποίησης - Εφόσον σε μια σύμπραξη συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του αρ. 81 ΣΕΚ, η διάταξη αυτή εφαρμόζεται υποχρεωτικά παράλληλα με το αρ. 1 Ν. 703/77. Αν η σύμπραξη είναι αντίθετη με το αρ. 81 παρ. 1 ΣΕΚ και αρ. 1 Ν. 703/77 αλλά πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής του αρ. 1 παρ. 3 81 ΣΕΚ και αρ. 1 παρ. 3 Ν. 703/77 η σύμπραξη είναι σύννομη ως προς το αρ. 81 ΣΕΚ, παραμένει όμως αντίθετη με το αρ. 1 παρ. 1 Ν. 703/77, αφού ελλείψει γνωστοποίησης δεν μπορεί να τύχει της απαλλαγής του αρ. 1 παρ. 3 Ν. 703/77 (αρ. 21 παρ. 2 Ν. 703/77) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: αντίθετο με την αρχή της υπεροχής του κοινοτικού δικαίου