ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ Εκπομπές CO2 στην Τσιμεντοβιομηχανία Σύστημα εμπορίας ρύπων – Ελληνικές ιδιαιτε- ρότητες,δυνατότητες και προοπτικές μείωσης εκπομπών. Ι. Μαρίνος, Χημικός Μηχανικός Δ/ντής Ποιότητας, Διεργασιών και Περιβάλλοντος ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ

Μέθοδος υπολογισμού

Μέθοδος υπολογισμού Εκπομπές από διεργασία CaCO3 CaO + CO2 MgCO3 MgO + CO2 Κύρια ορυκτολογικά συστατικά του κλίνκερ 3CaO.SiO2 C3S 2CaO.SiO2 C2S 3CaO.Ai2O3 C3A 4CaO. Ai2O3.Fe2O3 C4AF Κατανάλωση φαρίνας x ποσοστό ανθρακικών x 0.44 η Παραγωγή κλίνκερ (μέσω της παραγωγής τσιμέντου) x ποσοστά CaO + MgO x συντελεστή μετατροπής

Μέθοδος υπολογισμού Εκπομπές από καύση C + O2 CO2 = κατανάλωση καυσίμου x NET CALORIFIC VALUE x συντελεστής εκπομπής Ο συντελεστής εκπομπής υπολογίζεται από την περιεκτικότητα του καυσίμου σε άνθρακα από στοιχειακή ανάλυση. Η κατανάλωση του καυσίμου υπολογίζεται μέσω ζυγών τροφοδοσίας η με το ισοζύγιο παραλαβών - αποθεμάτων

Διεργασία 540 kg CO2/t clinker (60%) Καύση 360 kg CO2/t clinker (40%) εξαρτάται από το ποσοστό του κλίνκερ στο τσιμέντο

Σύστημα Εμπορίας Ρύπων Εθνικό Μητρώο παρακολούθησης εκπομπών Αερίων Θερμοκηπίου Λειτουργία Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ), υπεύθυνος Φορέας για την Ελλάδα, της κατάρτισης και τήρησης του Ελληνικού Μητρώου Συναλλαγών Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου Ένταξη στο Εθνικό Μητρώο (άνοιγμα λογαριασμού/εγκατάσταση, άδεια χρήστη) Πίστωση λογαριασμού με τα εκχωρηθέντα/εγκατάσταση δικαιώματα (2005-2007) Υπολογισμός ετήσιων εκπομπών/εγκατάσταση Σύστημα Διαχείρισης Διαπιστευμένο εργαστήριο Αβεβαιότητα Μετρητικών συστημάτων και Αναλύσεων Επαλήθευση υπολογισθέντων εκπομπών από αρμόδιο-εξουσιοδοτημένο φορέα Ενημέρωση – επιβεβαίωση εκπομπών/εγκατάσταση από χρήστη και επαληθευτή Ισοζύγιο Εκπομπών/εγκατάσταση Υποβολή Έκθεσης Ετήσιων Εκπομπών στη ΓΕΔΕ (ΥΠΕΧΩΔΕ)

Research and Development CO2 Ασβεστοποίηση Πρόσμικτα Καύση Σκυρόδεμα How could we achieve this? To make it simple, I would say that an addition of 10 Mt of cementitious materials for the same sales figures, will let us save almost 10 MT of KK and will drop down our emissions by 9 Mt of CO2. This will put us at 626 not far from the target of 610. If we add to that some efforts on combustion and waste fuels, the target will be met under these conditions. Πρώτες ύλες Clinker Τσιμέντο

Δυνατότητες Μείωσης Εκπομπών Μείωση Θερμικής κατανάλωσης Βελτίωση θερμικής απόδοσης (Διεργασία – πρόσθετες βαθμίδες κυκλώνων – νέα συστήματα ψύξης κλίνκερ κλπ) Μείωση θερμοκρασίας έψησης κλίνκερ ( Βελιτικά, θειοαλουμινικά, αλινιτικά κλίνκερ) Χρήση πρώτων υλών/παραπροιόντων με έτοιμο η μη ανθρακικό CaO (Βολαστονίτης, Χλορίτης, Βασάλτης / Σκωρίες υψικαμίνων, Χαλυβουργικές σκωρίες)

Δυνατότητες Μείωσης Εκπομπών Μείωση συντελεστών εκπομπής Διεργασίας Χρήση πρώτων υλών/παραπροιόντων με έτοιμο η μη ανθρακικό CaO (Βολαστονίτης, Χλορίτης, Βασάλτης / Σκωρίες υψικαμίνων, Χαλυβουργικές σκωρίες, ανακυκλωθέν σκυρόδεμα) Παραγωγή τύπων κλίνκερ με μικρότερη περιεκτικότητα σε CaO ( Βελιτικά) Μείωση ποσοστού MgCO3

Δυνατότητες Μείωσης Εκπομπών Μείωση συντελεστών εκπομπής Καύσης Χρήση εναλλακτικών καυσίμων με μικρότερους συντελεστές εκπομπής Χρήση Βιομάζας, η οποία από την Οδηγία θεωρείται ως μηδενικής εκπομπής καύσιμο (Αγροτικά υπολείμματα ως στελέχη βαμβακιού, καλαμποκιού – υπολείμματα παραγωγής βιοκαυσίμων) Καύση αποβλήτων με μικρότερο συντελεστή εκπομπής η με περιεχόμενη Βιομάζα ( καύσιμο από επεξεργασία αστικών αποριμάτων, λάσπες βιολογικών καθαρισμών κλπ)

Δυνατότητες Μείωσης Εκπομπών Μείωση ποσοστού κλίνκερ στο τσιμέντο Ευρωπαικό πρότυπο τσιμέντου ΕΝ 197-1 (6 τύποι υδραυλικών / ποζολανικών προσμίκτων - 27 κύριοι τύποι τσιμέντου – 135 προιόντα) Αύξηση ποσοστού προσμίκτων όπως φυσικών ποζολανών, ιπταμένων τεφρών, σκωριών υψικαμίνων κλπ. Παραγωγή πιο ενεργών κλίνκερ

Ελληνικές Ιδιαιτερότητες Η Ελληνική Τσιμεντοβιομηχανία πραγματοποίησε τα τελευταία χρόνια και πριν από την εφαρμογή της συμφωνίας του Kyoto σημαντικό ύψος επενδύσεων στην παραγωγή για την μείωση και εξοικονόμηση ενέργειας με αποτέλεσμα η περαιτέρω μείωση κατανάλωσης καυσίμων και των αντίστοιχων εκπομπών να είναι οριακή αν όχι αδύνατη. Η χρήση εναλλακτικών καυσίμων θα συνέβαλε στην μείωση των εκπομπών, πλην όμως η χρήση τους δεν είναι εφικτή λόγω της αντίδρασης των Τοπικών Αρχών, της άρνησης χορήγησης σχετικών αδειών, αλλά και της μεγάλης διασπορας στην χώρα. Η χρήση εναλλακτικών πρώτων υλών δεν είναι πάντα εφικτή λόγω διαφόρων παράπλευρων προβλημάτων (Cr , MgO και λοιπή χημική σύσταση) Η Ελληνική Τσιμεντοβιομηχανία εκ παραδόσεως και από πολλών ετών παράγει τσιμέντα με υψηλό ποσοστό προσμίκτων με αντίστοιχο ενεργειακό και περιβαλλοντικό όφελος αλλά και σημαντική βελτίωση της ποιότητας και του χρόνου ζωής της κατασκευής. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια μείωσης εκπομπών από την χρήση των προσμίκτων.

Ελληνικές Ιδιαιτερότητες Το 60% τών συνολικών εκπομπών CO2 είναι ποσότητα ανελαστική, διότι οφείλεται στην διάσπαση των χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών. Τα δικαιώματά εκπομπών της Ελληνικής Τσιμεντοβιομηχανίας στο υποβληθέν στην ΕΕ σχέδιο κατανομής της περιόδου 2008-20012 ανέρχονται στο ύψος των 11,339,756 τόνων CO2. Το ποσόν αυτό των δικαιωμάτων έχει πλήρως τεκμηριωθεί κατά την διαδικασία εκπόνησης του Εθνικού Σχεδίου και αποτελεί το ελάχιστο αποδεκτό ποσό, ώστε να μην υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις για την Ελληνική Τσιμεντοβιομηχανία. Η Ευρωπαική Ένωση με σχετική απόφασή της απαιτεί συνολική, σε Εθνικό επίπεδο, μείωση των εκπομπών των συμμετεχόντων στο σύστημα εμπορίας ρύπων της τάξεως του 8%. Δεν έχει ακόμη, 6 μήνες πριν την έναρξη της περιόδου, οριστικοποιηθεί και ανακοινωθεί η Εθνική κατανομή εκπομπών ανά κλάδο και εγκατάσταση. Κάθε μείωση των εκπομπών του κλάδου σημαίνει αντίστοιχη μείωση του όγκου παραγωγής, γεγονός καταστροφικό για την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής Τσιμεντοβιομηχανίας σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

Industrial CO2 emissions (World, 1997)