Η ΑΞΙΟΛΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΑΞΙΟΛΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΣΣΩΤΑΚΗΣ

TI EINAI ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ; Συστηματική διαδικασία προσδιορισμού : α) του βαθμού στον οποίο επιτυγχάνονται οι στόχοι που επιδιώκει ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα και β) της συμβολής κάθε συντελεστή του εκπαιδευτικού έργου στην επίτευξη αυτή. Κύριος σκοπός της είναι η βελτίωση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής διαδικασίας και η αύξηση της αποτελεσματικότητάς της, μέσω της ανατροφοδότησης του ιδρύματος με τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για τη συνεχή αναβάθμισή του (οι πληροφορίες αφορούν όλους τους συντελεστές του εκπαιδευτικού έργου). Aξιολόγηση=κύριο μέσο: α) διασφάλισης της ποιότητας του διδακτικού, ερευνητικού και λοιπού έργου που συντελείται στο πλαίσιο μιας εκπαιδευτικής μονάδας, β) βελτίωσης της σχέσης της με τον κοινωνικο-οικονομικό της περίγυρο και γ) αύξησης της αποτελεσματικότητάς της (εσωτερικής και εξωτερικής).

Η ανατροφοδοτική λειτουργία της αξιολόγησης Προγραμματισμός Εκτέλεση Αξιολόγηση Ανατροφοδότηση Βελτίωση εκτέλεσης Αξιολόγηση Βελτίωση προγραμματισμού Τελικός Προγραμματισμός Τελική εφαρμογή Τελική αξιολόγηση

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΣΩΣΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Βελτίωση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής πολιτικής του ιδρύματος. Επαγγελματική ανάπτυξη του προσωπικού. Βελτίωση των εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων, των διδακτικών μέσων, της υλικοτεχνικής υποδομής και των λοιπών συντελεστών του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου. Αξιοκρατική στελέχωση ενός ιδρύματος. Καλύτερη κατανομή των πόρων του ιδρύματος.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Εγκυρότητα Αξιοπιστία Αντικειμενικότητα Πρακτικότητα Οικονομία πόρων και μέσων

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΝΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΝΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Κατανόηση της σημασίας και του ρόλου της αξιολόγησης. Σφαιρική αντιμετώπιση όλων των πτυχών και των συντελεστών του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου. Αποδοχή του προτεινόμενου συστήματος από τους αξιολογούμενους. Σαφή και προκαθορισμένα κριτήρια αξιολόγησης. Κατάλληλη μεθοδολογία και αξιόπιστα μέσα αξιολόγησης. Καταρτισμένοι αξιολογητές.

Συνεχής διαδικασία αξιολόγησης (όχι αποσπασματικές διαδικασίες.). Συνεκτίμηση της γνώμης των αξιολογούμενων. Συλλογή αξιόπιστων δεδομένων. Γνώση της χρήσης των αποτελεσμάτων της.

Τρεις διαστάσεις της εκπαιδευτικής αξιολόγησης Από πάνω προς τα κάτω Από κάτω προς τα πάνω Πίεση Υποστήριξη Εξωτερική Εσωτερική Πηγή: J. Macbeath, H αυτοαξιολόγηση στο σχολείο, σελ.23

ΔΥΣΠΙΣΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Γιατί : Δε διασφαλίζεται πάντοτε η αντικειμενικότητά της. Δεν είναι σαφή και γνωστά τα κριτήρια αξιολόγησης. Δεν έχουν εκπονηθεί κατάλληλα μέσα αξιολόγησης. Οι αξιολογητές δεν διαθέτουν την απαραίτητη κατά-ρτιση και εμπειρία. Δεν είναι γνωστή η χρήση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης. Επιβάλλεται εκ των «άνω» ( top down).

Μορφές και είδη αξιολόγησης ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ) Γίνεται από τους ίδιους τους φορείς που αξιολογούνται με διαδικασίες που καθορίζουν οι ίδιοι. Ορίζονται, συνήθως, εσωτερικές επιτροπές αξιολόγησης. ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ : Γίνεται από εξωτερικούς κριτές που δεν έχουν άμεση σχέση με τους φορείς ή τα πρόσωπα που αξιολογούνται. ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ- ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ μπορεί να γίνονται: Ταυτόχρονα ( Μοντέλο παράλληλης αξιολόγησης) Διαδοχικά (Μοντέλο διαδοχικής αξιολόγησης) Σε συνεργασία ( Μοντέλο συνεργατικής αξιολόγησης)

Άλλες διακρίσεις (διαμορφωτική,τελική αξιολόγηση, συγκριτική αξιολόγηση, πιστοποίηση). Η αξιολόγηση μπορεί να γίνεται για το σύνολο ενός Ιδρύματος Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ή για επιμέρους Σχολές ή Τμήματά του. Η αξιολόγηση μπορεί να αφορά σε όλες τις πτυχές του έργου ενός ιδρύματος ή σε ορισμένες μόνον από αυτές (π.χ. ερευνητικό έργο, διδακτική διαδικασία, αξιολόγηση αποτελεσμάτων κτλ.)

ΚΥΡΙΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Σκοποί και στόχοι ενός ιδρύματος-Πολιτική του ιδρύματος. Δομή και διοικητική διάρθρωση ενός ιδρύματος. Οικονομικά στοιχεία (οικονομικοί πόροι, δαπάνες, κατανομή δαπανών, ανάλυση κόστους-κέρδους κτλ) . Πρόγραμμα μαθημάτων, ασκήσεων και λοιπών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων (συνοχή, αρτιότητα, εκσυγχρονισμός προγράμματος). Ερευνητικό έργο (ερευνητικές επιχορηγήσεις, ερευνητικά έργα, δημοσιεύσεις σε έγκριτα περιοδικά ή σε βιβλία που εκδίδονται μετά από κρίση, συμμετοχές σε συνέδρια με κριτές, συμβολή στην προώθηση της επιστημονικής γνώσης).

Προσωπικό (ακαδημαϊκό–ερευνητικό, διοικητικό, τεχνικό, βοηθητικό προσωπικό). Φοιτητές (προπτυχιακοί-μεταπτυχιακοί)-Κριτήρια επιλογής-Παρακολούθηση μαθημάτων-Φοιτητική μέριμνα. Διδακτική- μαθησιακή διαδικασία (Μέθοδοι-μαθησιακά αποτελέσματα, συμμετοχή διδασκομένων στο μάθημα, σχέσεις διδασκόντων διδασκομένων).

Υλικοτεχνική υποδομή (κτίρια, βιβλιοθήκες, εργαστήρια,-τεχνολογικά διδακτικά μέσα,κτλ.). Συνεργασία με άλλους ακαδημαϊκούς, ερευνητικούς φορείς. Συνεργασία με κοινωνικούς εταίρους. –Σύνδεση με την κοινωνία. Παρακολούθηση αποφοίτων- Ικανοποίηση κοινωνικο-οικονομικών αναγκών.

Mέσα αξιολόγησης Ερωτηματολόγια αξιολόγησης Tεστ επίδοσης Συνεντεύξεις Άλλου είδους έρευνες (π.χ.έρευνα δράσης, επισκο-πήσεις). Δημοσιεύσεις Συλλογή στοιχείων από διάφορες πηγές Φάκελος αξιολόγησης (portfolio)

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Καθορισμός δεικτών αξιολόγησης (π.χ. ποσοστά, αναλογίες, χρονολογικές διαφορές, επιδόσεις φοιτητών, αριθμός αναφορών σε επιστημονικές εργασίες, κατανομές ποσών, ωρών διδασκαλίας, κτλ. ) κατάλληλων για την περίπτωση κάθε εκπαιδευτικού ιδρύματος. Συνδυασμός ποσοτικών δεικτών με ποιοτικά στοιχεία (περιγραφές, αποσπάσματα συνεντεύξεων, γνώμες μελών του ιδρύματος ή εμπειρογνωμόνων κτλ).

Ανάλυση πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων της παρούσας κατάστασης. Διαφορές μεταξύ παρούσας και επιθυμητής κατάστασης. Προτάσεις για βελτίωση. Πιθανά προβλήματα και τρόποι αντιμετώπισής τους.

ΦΟΡΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Εσωτερική αξιολόγηση. - Ομάδα που ορίζεται από το αξιολογούμενο ίδρυμα, η οποία μπορεί να συνεργάζεται με ειδικούς σε θέματα αξιολόγησης. Ύπαρξη μονάδας στήριξης του έργου της αξιολόγησης- Συλλογή στοιχείων. Εξωτερική αξιολόγηση. Πλουραλισμός μοντέλων και συστημάτων Εθνικές ανεξάρτητες επιτροπές. Ειδικοί επιστήμονες που ορίζονται από τα ιδρύματα

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ανομοιογένεια αφετηρίας και ανομοιομορφία συνθηκών εργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Παρέμβαση εξωτερικών παραγόντων στην αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου (κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες). Διαφορετική αξιολογική θεώρηση των αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης. Δυσκολίες μέτρησης των μη γνωστικών αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού έργου..

Προβλήματα μεθοδολογίας (κριτήρια αξιολόγησης, αξιολογητές). Το πρόβλημα της αυτονομίας των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Το πρόβλημα της ιεράρχησης των ιδρυμάτων. Το πρόβλημα της δημοσιοποίησης των εκθέσεων αξιολόγησης

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ Για την έγκυρη και αντικειμενική αξιολόγηση ενός ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαιτείται συστηματική προσπάθεια και σοβαρή προετοιμασία. Η ανάγκη,όμως, αυτή και οι δυσκολίες που αναμφισβή-ητα υπάρχουν, δε θα πρέπει να οδηγούν στην αναβολή εφαρμογής ενός θεσμού που αποτελεί απαίτηση των καιρών και βασικό εργαλείο για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης.