STUDENTS WITH MENTAL IMPAIRMENT IN SECONDARY EDUCATION: A ROAD TO NOWHERE

Αμπράζη Ζωή 2011 ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ Γ. Μπάρμπας, Π. Σταγιόπουλος, Ζ. Αμπράζη, Χ. Νιζάμη, Ε. Παπαναγνώστου, Χ. Σαρηπανίδης, Μ. Σκαρλάτου, Χ. Χαϊδευτού Διαπανεπιστημιακό Διατμηματικό ΠΜΣ «Ψυχοπαιδαγωγική της ένταξης: ένα σχολείο για όλους», κατεύθυνση ψυχοπαιδαγωγικές συνιστώσες των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών G. Barbas, P. Stagiopoulos, Z. Amprazi, Ch. Nizami, E. Papanagnostou, Ch. Saripanidis, M. Skarlatou, Ch. Haideftou Inter- disciplinary Inter-university Postgraduate Program “Psycho-pedagogy of inclusion: a school for all”, Psycho-pedagogy of special educational needs

Αμπράζη Ζωή 2011 Μαθητές με νοητική ανεπάρκεια Γυμνάσιο  Χωρίς προσαρμογές ή διαφοροποιήσεις των Α.Π.Σ.  Ένταξη στο κοινό αναλυτικό πρόγραμμα αναλυτικό πρόγραμμα Δημοτικό Σχολείο  Κοινό Α.Π στην Τάξη  Αναλυτικό πρόγραμμα με προσαρμογές στο Τ.Ε  εκπαιδευτικό υλικό  Ακαδημαϊκός προσανατολισμός Δεν υπάρχει συστηματική διδασκαλία λειτουργικών δεξιοτήτων δεν καλύπτονται κρίσιμοι τομείς, που έχουν σχέση με τον αυτοπροσδιορισμό και την αυτόνομη διαβίωση

Αμπράζη Ζωή 2011 Λειτουργικά προγράμματα Το λειτουργικό πρόγραμμα σε σχέση με το γενικό είναι πιο κοντά στις γνώσεις, ικανότητες και εμπειρίες που χρειάζονται τα παιδιά με νοητική καθυστέρηση για τη ζωή μετά το σχολείο. Το λειτουργικό πρόγραμμα περιλαμβάνει βασικές σχολικές περιοχές, προφορική εκπαίδευση, πρόσβαση στην κοινότητα, δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης, οικονομική διαχείριση, ανεξάρτητη-αυτόνομη διαβίωση, μεταφορά-μετακίνηση, κοινωνικές σχέσεις και δεξιότητες αυτοπροσδιορισμού (Bouck 2004)

Αμπράζη Ζωή 2011 Περιεχόμενο της εκπαίδευση των μαθητών με νοητική ανεπάρκεια (α) ένταξη στο γενικό αναλυτικό πρόγραμμα (β) εκπαίδευση στην τήρηση κανόνων κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφοράς μέσα στη σχολική ομάδα. (α) ένταξη στο γενικό αναλυτικό πρόγραμμα (β) εκπαίδευση στην τήρηση κανόνων κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφοράς μέσα στη σχολική ομάδα. (α) αυτοεξυπηρέτηση, τήρηση κανόνων κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφοράς (β) ομιλία, αδρή και λεπτή κινητικότητα (γ) ανάγνωση, γραφή, αριθμητική (δ) «προεπαγγελματικές» δεξιότητες. (α) αυτοεξυπηρέτηση, τήρηση κανόνων κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφοράς (β) ομιλία, αδρή και λεπτή κινητικότητα (γ) ανάγνωση, γραφή, αριθμητική (δ) «προεπαγγελματικές» δεξιότητες.

Αμπράζη Ζωή 2011 Στόχοι έρευνας Τμήματα Ένταξης Δ.Σ Τμήματα Ένταξης Δ.ΣΔομές β/θμιας β/θμιαςΔομές ΕίδοςΑ.ΠΕίδοςΑ.Π Στόχος της έρευνας ήταν να μελετηθούν βασικά χαρακτηριστικά της φοίτησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση Το πρόγραμμα που εφαρμόζεται για τους μαθητές με νοητική ανεπάρκεια Το είδος της εκπαιδευτικής δομής που εντάσσονται ΣχέσειςΣχέσεις Οι σχέσεις που αναπτύσσονται με τους συνομηλίκους Η κοινωνική συμπεριφορά

Αμπράζη Ζωή 2011 Περιοχή Έρευνας Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του σχολικού έτους σε 20 Γυμνάσια των νομών: Πέλλας Θεσσαλονίκης

Αμπράζη Ζωή 2011 Δείγμα της έρευνας 60,5 % Σύνολο

Αμπράζη Ζωή 2011 Μαθητές στο Γενικό Γυμνάσιο

Αμπράζη Ζωή Υλοποιείται το ίδιο Α.Π. για όλους τους Μαθητές Υπάρχει δυσκολία ανταπόκρισης και αδυναμία να παρακολουθήσουν όλοι οι μαθητές το Α.Π Υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ Α.Π. και αναγκών των μαθητών Οι μαθητές με νοητική ανεπάρκεια δεν αναπτύσσουν κοινωνικές σχέσεις

Αμπράζη Ζωή 2011 Συλλογή Δεδομένων Άμεση παρατήρηση Ερευνητές Πρόγραμμα Ανταπόκριση Κοινωνικότητα Πρωτόκολλο παρατήρησης Πληροφορίες Ημιδομημένη συνέντευξη Εκπαιδευτικοί

Αμπράζη Ζωή 2011 Συνέντευξη-Πρωτόκολλο Παρατήρησης Πληροφορίες Μαθήματα Ανταπόκριση •Τη δομή στην οποία φοιτά ο μαθητής, •τις ώρες στο Τ.Ε. εβδομαδιαία, •τα μαθήματα που κάνει στο Τ.Ε., •τα μαθήματα που χάνει από το πρόγραμμα της τάξης, •το πρόγραμμα της τάξης, όταν συμμετέχει ο μαθητής, •τη συμμετοχή στα μαθήματα, •την ανταπόκριση στις απαιτήσεις του μαθήματος •την απόκλιση από το επίπεδο της τάξης στη γλώσσα και μαθηματικά, •το είδος προγράμματος που ακολουθεί στο Τ.Ε. στη γλώσσα και μαθηματικά •την ανταπόκριση στις απαιτήσεις του προγράμματος στο Τ.Ε.

Αμπράζη Ζωή 2011 Συνέντευξη-Πρωτόκολλο Παρατήρησης Κοινωνικότητα •τις σχέσεις με συμμαθητές •τη συμπεριφορά, την τήρηση των κανόνων λειτουργίας της σχολικής κοινότητας • την πρωτοβουλία και παθητικότητα • την υπευθυνότητα •την εξάρτηση – ανεξαρτησία • τη διαχείριση συγκρούσεων •τις αντιδράσεις - συμπεριφορά των άλλων μαθητών απέναντι στο μαθητή •τις πρακτικές – λειτουργικές δεξιότητες του μαθητή (δεξιότητες ορατές στο σχολικό περιβάλλον) Στην Τάξη Στην αυλή

Αμπράζη Ζωή 2011 Ευρήματα ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ Τάξη

Αμπράζη Ζωή 2011 Ευρήματα ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ

Αμπράζη Ζωή 2011 Ευρήματα ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ πάνω από δύο χρόνια λιγότερη από δύο χρόνια Στο επίπεδο της τάξης Γλώσσα 84,1% Μαθηματικά 88,6% Γλώσσα 11,4% Μαθηματικά 9,1% Γλώσσα 4,5% Μαθηματικά 2,3% Απόκλιση Καμία απόκλιση

Αμπράζη Ζωή 2011 Ευρήματα Pearson x 2 dFP<  Γλώσσα (συμμετοχή- ανταπόκριση) 24,00620,001  Γλώσσα (συμμετοχή- απόκλιση) 9,33520,01  Γλώσσα (ανταπόκριση- απόκλιση) 28,1840,001 ≥Μαθηματικά (συμμετοχή - ανταπόκριση) 10,510,01 ÷Μαθηματικά (συμμετοχή - απόκλιση) 9,36820,01 ×Μαθηματικά (ανταπόκριση - απόκλιση) 28,37820,001  Άλλα μαθήματα που χρειάζονται διάβασμα (συμμετοχή - ανταπόκριση) 9,57310,01  Καλλιτεχνικά (συμμετοχή - ανταπόκριση) 23,77320,001 ♬ Μουσική (συμμετοχή - ανταπόκριση) 23,57120,001  Γυμναστική (συμμετοχή - ανταπόκριση) 18,27720,001

Αμπράζη Ζωή 2011 Ευρήματα

Ανταπόκριση στο Τμ.Ε Μη ανταπόκριση Οριακή ανταπόκριση Επαρκής ανταπόκριση Γλώσσα11,7%64,7%20,5% Μαθηματικά41,9%52,9%5,8% Αρχαία από πρωτότυπο 35,2%35,2%5,8% Φυσική38,2%26,4%-

Αμπράζη Ζωή 2011 Απορριπτόμενοι από το σύνολο των συμμαθητών Παραμελημένοι από το σύνολο των μαθητών Εντάσσονται επιφανειακά και ευκαιριακά Σχέσεις με 2-3 παιδιά ουσιαστικές Μέσα στην τάξη 4,5%34,1%25%22,7% Έξω από την τάξη, αυλή 4,5%31,8%29,5%20,5% Σχέσεις

Αμπράζη Ζωή 2011 Αντιδράσεις συμπεριφορά Αντιδράσεις συμπεριφορά Έκδηλες αρνητικές αντιδράσεις Μη λεκτική απόρριψη Εκδήλωση προστατευτισμού Ισότιμη συνεργασία Μέσα στην τάξη 6,8%50%15,9%27,3% Έξω από την τάξη 6,8%45,5%22,7%25%

Αμπράζη Ζωή 2011 Χαρακτηριστικά κοινωνικής συμπεριφοράς Σπάνια Μερικές φορές Συχνά Εκδηλώνουν πρωτοβουλίες μέσα στην τάξη 61,4%22,7%15,9% Εκδηλώνουν πρωτοβουλίες έξω από την τάξη 45,5%27,3%27,3% Υπευθυνότητα για προσωπικά αντικείμενα 22,7%15,9%61,4% Υπευθυνότητα προς τους άλλους 43,2%27,3%29,5% Ανεξάρτητη λειτουργία στις καθημερινές συναναστροφές 40,9%20,5%38,6% Διαχείριση συγκρούσεων 52,3%27,3%20,5%

Αμπράζη Ζωή 2011 Πρακτικές δεξιότητες

Αμπράζη Ζωή 2011 Συμπεράσματα Οι μαθητές με Ν.Α στο σύνολό τους εντάσσονται στο κοινό Α.Π χωρίς προσαρμογές. Ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών δεν δύναται να συμμετέχει λόγω της μεγάλης απόκλισης στις δεξιότητες και γνώσεις Οι μαθητές με νοητική ανεπάρκεια, βρίσκονται στην περιφέρεια των κοινωνικών σχέσεων, σε μεγάλο ποσοστό δεν είναι αποδεκτοί από τους συμμαθητές τους Το Τ.Ε δεν φαίνεται να ενισχύει τους μαθητές στην συμμετοχή τους στο πρόγραμμα που υλοποιείται στην τάξη Η ακολουθούμενη εκπ/κή πολιτική δεν είναι επωφελής ούτε μαθησιακά ούτε κοινωνικά για τους μαθητές με Ν.Α Για ένα σημαντικό ποσοστό μαθητών με ΝΑ (περίπου το 50%) οι οποίοι εντάσσονται στην παιδαγωγική της ένταξης (φοίτηση στη γενική εκπαίδευση), η ένταξη (όποιας μορφής και ποιότητας) σταματά με το τέλος του Δημοτικού