Οργανωσιακή Κουλτούρα ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Οργανωσιακή Κουλτούρα & Αλλαγή Στέφανος Μιχιώτης Researcher, University of Greenwich Scientific Director, Tetras Consultants

Περίγραμμα Σεμιναρίου Πλαίσιο –Βασικές έννοιες Συλλογικά οργανωσιακά μοτίβα και αρχέτυπα Ατομική εργασία (“τυφλά σημεία”) Συλλογική ωριμότητα για αλλαγή Ατομική εργασία (“άγνωστα μαθήματα”) Άλλα μεθοδολογικά εργαλεία κι εφαρμογές Τελική συζήτηση – Αξιολόγηση σεμιναρίου Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Ποιες προθέσεις με φέρνουν εδώ; Στοχασμός Ποιες προθέσεις με φέρνουν εδώ; Ποιο κεντρικό ερώτημα θέλω να διερευνήσω; Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Περιεχόμενο 1ης συνάντησης Το σύστημα αντιλήψεων και η επίδρασή του στην οργανωσιακή κουλτούρα Οι περιορισμοί της γραμμικότητας στην διοίκηση – Το νέο Παράδειγμα Το βασικό σκεπτικό στην αλλαγή οργανωσιακής κουλτούρας (αλλαγή 2ης/3ης τάξης) Χρήσιμα δεδομένα και δεξιότητες για την διευκόλυνση της αλλαγής Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Η οργανωσιακή κουλτούρα είναι το συνολικό μοτίβο των βασικών παραδοχών που ανακαλύπτει ή αναπτύσσει μια ομάδα ανθρώπων καθώς παλεύει με τα προβλήματά της (για εξωτερική προσαρμογή και εσωτερική ολοκλήρωση) και το οποίο έχει αποδειχθεί λειτουργικά επαρκές, ώστε να “διδάσκεται” στα νέα μέλη ως ο σωστός τρόπος να αντιλαμβάνονται, σκέπτονται και αισθάνονται σε σχέση μ’ αυτά τα προβλήματα. Edgar Schein MIT Sloan School of Management Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Διερευνώντας το σύστημα των αντιλήψεών μας Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Πώς αντιλαμβανόμαστε τα ερεθίσματα της πραγματικότητας ; Πώς αντιλαμβανόμαστε τα ερεθίσματα της πραγματικότητας ; Συνδέοντάς τα – με συνάψεις! Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd 8

Ο μηχανισμός αντίληψης & ερμηνείας της πραγματικότητας Ο μηχανισμός αντίληψης & ερμηνείας της πραγματικότητας Κάθε καινούργιο ερέθισμα που κάνει νόημα για μας, είναι γιατί το συσχετίζουμε με κάποιο οικείο μοτίβο. Αν όμως δεν μπορούμε να το συσχετίσουμε, δεν το κατανοούμε και τότε : το προσπερνάμε, το διερευνούμε (και το ενσωματώνουμε ή το εξαιρούμε) ή αντιδρούμε σ’ αυτό. Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd 9

Τα ανθρώπινα μοτίβα Λειτουργούν σαν φίλτρα πρόσληψης κι ερμηνείας της πραγματικότητας Αντανακλούν τις βαθύτερες αντιλήψεις μας για τη ζωή και τον θάνατο Έχουν διαμορφωθεί με την προσωπική και συλλογική μας εμπειρία ζωής και εργασίας Σχετίζονται με τα συστήματα αξιών, που ενυπάρχουν σε μας και στο οικογενειακό και εργασιακό περιβάλλον μας. Επηρεάζουν τη στάση μας απέναντι στα διάφορα ερεθίσματα και κυριαρχούν στη λήψη των αποφάσεών μας Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd 10

Η Σκάλα της Αντίληψης Πράξεις Πεποιθήσεις Συμπεράσματα Υποθέσεις Πράττουμε (και προσδοκούμε) σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας Πεποιθήσεις Υιοθετούμε πεποιθήσεις για τον κόσμο και τα πράγματα Συμπεράσματα Καταλήγουμε σε συμπεράσματα Υποθέσεις Κάνουμε υποθέσεις που βασίζονται στο νόημα που έχουμε προσδώσει Νοηματοδότηση Χρωματίζουμε, νοηματοδοτούμε την πληροφορία (προσωπικά, πολιτισμικά) Επιλογή Επιλέγουμε, φιλτράρουμε τα ερεθίσματα σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας Παρατήρηση Παρατηρούμε, προσλαμβάνουμε πληροφορία Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Σκηνές από χώρους εργασίας & συναναστροφής Πράξεις Τι θέλετε επιτέλους από μένα κύριε; …………………… Πεποιθήσεις Επειδή είναι βαρεμένος, την πληρώνω εγώ …………………… Συμπεράσματα Ωχ, πάλι ανάποδα θα πάει η μέρα σήμερα …………………… Τώρα να δεις που θ’ αρχίσει να φωνάζει …………………… Υποθέσεις Σαν να έχει κάτι ή ίσως δεν κοιμήθηκε καλά …………………… Νοηματοδότηση Δες τον κάτι μούτρα πρωί πρωί .... …………………… Επιλογή Παρατήρηση Ερεθίσματα από την καθημερινότητα Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Αποδομώντας τις ψευδαισθήσεις Στέφανος Μιχιώτης, CC BY-NC-ND, 2010

Μερικές διοικητικές ψευδαισθήσεις Μπροστά σε εναλλακτικές λύσεις, οι άνθρωποι αποφασίζουν κι επιλέγουν πάντοτε ορθολογικά, με κριτήρια κόστους-οφέλους Ένα επιτυχημένο μοντέλο συμπεριφοράς μπορεί να γίνει εύκολα κατανοητό και να χρησιμοποιηθεί υποδειγματικά παντού Το κυνήγι της απόδοσης και της ικανότητας οδηγεί πάντοτε στην αποτελεσματικότητα και την επίτευξη του σκοπού Όλες οι σχέσεις μεταξύ παραγόντων, γεγονότων ή καταστάσεων μπορούν να αναχθούν εκ των προτέρων σε αιτιατή βάση Η προσομοίωση της λειτουργίας ενός συστήματος μπορεί να εξασφαλίσει ακριβή πρόβλεψη της συμπεριφοράς του Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

5 λανθασμένες θεμελιώδεις πεποιθήσεις Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙ ΧΩΡΙΣΤΟΤΗΤΑΣ & ΤΜΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (separateness & fragmentation) ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ (you can only manage what you can measure) Η ΑΝΑΓΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ - ιδίως όταν νοιώθεις ότι τον χάνεις (necessity of control) Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ (rational choice) Η ΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ (problem solving) & ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΩΝ (defect correction) Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Ένας περίπλοκος κόσμος Η κλασσική διοικητική επιστήμη και η θεωρία συστημάτων προσπαθούν να μελετήσουν τους οργανισμούς εξετάζοντας χωριστά τη συμπεριφορά των μερών τους. Όμως αγνοούν ότι πρόκειται για ενιαία συστήματα κι έτσι υποπίπτουν σε συχνές υπεραπλουστεύσεις ή αίρουν ουσιώδεις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μερών. Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Ουσιώδεις αλληλεπιδράσεις & άτυποι ρόλοι (Ο χάρτης δεν είναι η χώρα) Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd 17

Ένας πολύπλοκος κόσμος Τα πολύπλοκα συστήματα αποτελούνται από πολλούς και διαφορετικούς συντελεστές (stakeholders agents, actors), που βρίσκονται σε μόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Οι συντελεστές αυτοί προξενούν στο σύστημα συνεχείς αλλαγές καταστάσεων και νέες ανάγκες, από τις οποίες διαρκώς αναδύονται συγκρούσεις. Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Τα ανθρώπινα συστήματα ως C.A.S. Οι άνθρωποι: Έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα, ανησυχίες & στόχους. Δημιουργούν και χρησιμοποιούν - αναλόγως των περιστάσεων - πολλαπλές ταυτότητες συχνά αντιφατικές & παράδοξες. Αυτό-οργανώνονται - ιδίως σε έκτακτες συνθήκες - και όταν συνεργούν εθελοντικά πετυχαίνουν περισσότερα. Προσλαμβάνουν την πραγματικότητα, σχετίζονται μεταξύ τους, λαμβάνουν αποφάσεις κι ενεργούν βασισμένοι σε μοτίβα. Η συλλογική συμπεριφορά τους δεν μπορεί να προβλεφθεί εξ αρχής & επακριβώς, αλλά επηρεάζεται από κάποιους “ελκυστές”. Το ζητούμενο είναι το αποτέλεσμα (ενώ για τις μηχανές η απόδοση). Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Ιδιότητες Μη Γραμμικών Συστημάτων Ιδιότητες Μη Γραμμικών Συστημάτων Στέφανος Μιχιώτης, CC BY-NC-ND, 2010

Ελκυστές (Attractors) - Σταθεροί (μαύρη τρύπα) Περιοδικοί (θερμοστάτης ή αντηχείο) Παράξενοι (απρόβλεπτοι κίνδυνοι ή παράθυρα ευκαιρίας;) Οι ελκυστές της ανθρώπινης ζωής Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Ανάδυση (Emergence) Εμφάνιση νέων δυναμικών μοτίβων σε συνθήκες ασυνέχειας & δημιουργία νέας τάξης μέσα από το χάος της ανθρώπινης ζωής Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Αυτο-ομοιότητα (Fractality) Πιστή και ατελεύτητη αναπαραγωγή του κυρίαρχου μοτίβου σε διάφορες κλίμακες Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd

Αυτο-οργάνωση (Self-organization) Αίτιο και αποτέλεσμα ενεργοποίησης, επιβίωσης & αυτογνωσίας σ’ ένα συνεχή κύκλο δημιουργίας, διατήρησης & καταστροφής Στέφανος Μιχιώτης, 2010, cc by-nc-nd