Tμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Η Εκμετάλλευση Ορυκτών Πρώτων Υλών στην Ελλάδα: Παραγωγή Πλούτου με Σεβασμό στο Περιβάλλον Νικόλαος Σκαρπέλης Tμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μερικές βασικές αρχές Οι ορυκτές ύλες είναι απαραίτητες για τη διατήρηση και τη βελτίωση του σημερινού επιπέδου ζωής των ανθρώπων Οι τοπικές κοινότητες έχουν το δικαίωμα να ζούν σε ένα περιβάλλον με οικολογική ισορροπία Υπάρχει ανάγκη για ανάπτυξη, δηλαδή για δημιουργία πλούτου Η ανάπτυξη αυτή πρέπει να είναι Βιώσιμη Ο κλάδος Εξόρυξης και Κατεργασίας Ορυκτών Υλών μπορεί να συμβάλει στην παραγωγή πλούτου - Σήμερα ευνοείται από τη γενική στρατηγική της Ε.Ε.

Ανάγκη για χάραξη εθνικής στρατηγικής Οι Ορυκτές Υλες, ιδιαίτερα της Βόρειας Ελλάδας, μπορούν να στηρίξουν επενδυτικά σχέδια. Ανάγκη για χάραξη εθνικής στρατηγικής για τις ΟΠΥ στα πλαίσια της γενικής πολιτικής της Ε.Ε.

Χώρες με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης έχουν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου Οσο εξελίσσεται η τεχνολογία παρουσιάζονται μεγαλύτερες ανάγκες για συμβατικές ορυκτές ύλες, αλλά και για μέταλλα ή στοιχεία, που δεν βρίσκονται σε αφθονία στον πλανήτη ή είναι εντοπισμένα σε περιοχές με ιδιαιτερότητες. Χώρες με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης έχουν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για την αγορά και λειτουργία νέων μεταλλείων στο εξωτερικό τους.

Πράσινη ανάπτυξη και μεταλλεία United Nations Environment Programme environment for development H Πρωτοβουλία για την Πράσινη Οικονομία (GEI) σχεδιάσθηκε για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να ενισχύσουν επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθαρότερες μεταφορές, διαχείριση νερού και αποβλήτων, οικολογικά κτήρια, βιώσιμη διαχείριση της γεωργίας και των δασών.

Πράσινη ανάπτυξη και μεταλλεία Η πράσινη ανάπτυξη δημιουργεί πρόσθετες ανάγκες: - γιά αναζήτηση μεγάλων ποσοτήτων μετάλλων ή στοιχείων που δεν είναι σήμερα διαθέσιμα στον βαθμό που η αγορά θα ήθελε. - για τεχνολογίες ανακύκλωσής τους. Τεχνολογία φωτοβολταϊκών: 1. Ultra High-purity Silica 2. [Cu–In–Ga–Se+Ge-Te (CIGS)] 3. Cd-Te Ανεμογεννήτριες: Mόνιμοι μαγνήτες με Nd, αλλά και μεγάλες ποσότητες χάλυβα για τον πυλώνα. Συσσωρευτές Υβριδικών αυτοκινήτων: Χρήση Ni-Co- Mn-Fe- La ή χρήση Li-Co-Fe-Mn-P (US cars) > 16 kg Ni + Co + REE στον συσσωρευτή > REE, B, Co, Cu στη γεννήτρια και τη μηχανή > ~35 kg Cu για καλωδιώσεις.

Πράσινη ανάπτυξη δεν γίνεται χωρίς μεταλλεία Οι περιβαλλοντικές δράσεις στην Ελλάδα θα υποστηριχθούν από εισαγωγές έτοιμων συστημάτων και απαιτούν αρκετό χρόνο για να αποδώσουν.... Eντονα αμφισβητείται η αποτελεσματικότητά τους σε ό,τι αφορά τον αριθμό των νέων θέσεων εργασίας, την προκαλούμενη απώλεια μεγαλύτερου αριθμού θέσεων εργασίας σε άλλους κλάδους της οικονομίας, το κόστος της ενέργειας (περίπτωση Ισπανίας). ....Πρέπει να υπάρξει αντιστάθμιση από εξαγωγές και προϊόντων μεταλλείας και κατεργασίας Πράσινη ανάπτυξη δεν γίνεται χωρίς μεταλλεία

τρόπο εκμετάλλευσης oρυκτών υλών κατά το παρελθόν με Να γίνει κατανοητό από όλους ότι υπάρχει διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον τρόπο εκμετάλλευσης oρυκτών υλών κατά το παρελθόν με αυτόν του παρόντος Να μην λησμονούμε: Οτι οι παλαιές εκμεταλλεύσεις γίνονταν όχι απλά με τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών αλλά με απαίτησή τους για να εξασφαλισθεί ένα ημερομίσθιο. Οι ορυκτές ύλες και η μεταλλευτική βιομηχανία έβγαλαν τη χώρα από μεγάλες οικονομικές κρίσεις.

Ενα μεγάλο σύννεφο σκόνης στο μεταλλείο ήταν σημάδι ισχύος Στο παρελθόν Ενα μεγάλο σύννεφο σκόνης στο μεταλλείο ήταν σημάδι ισχύος Σήμερα Ο ατμοσφαιρικός αέρας ελέγχεται σε 24ωρη βάση

Θέσεις Περιβαλλοντικού Ελέγχου Διαχείριση περιβάλλοντος: προτεραιότητα για τις εταιρείες BG2 2 3 1 4 5 BG3 BG1 GK 7 S/D GK 8 S/D GK 9 S/D GK 4 GK 5 GK 6 Decant Tower Tailings Pond Process Plant Θέσεις Περιβαλλοντικού Ελέγχου Ελεγχος ΡΜ10 Ελεγχος επικαθήμενης σκόνης Ελεγχος αερίου HCN Ελεγχος θορύβου Ελεγχος ανατινάξεων Δειγματοληψία κυανίου Σημεία δειγματοληψίας λίμνης τελμάτων Ελεγχος υπεδαφικών υδάτων Μετεωρολογικός σταθμός

Ανεξέλεγκτη απόρριψη Λαύριο Αποκαταστάσεις

Λαύριο Κίρκη Η Πολιτεία αδιαφορεί να αναλάβει την ευθύνη της και να προχωρήσει σε αποκαταστάσεις χώρων παλαιάς μεταλλευτικής δραστηριότητας

Αποκατάσταση του χώρου άμεσα με ανάθεση της εκτέλεσης του έργου enet.gr / ΑΠΕ-ΜΠΕ (21-5-2010) «Βόμβα τοξικών ουσιών» τα Μεταλεία Κίρκης. Μελέτη του Εργαστηρίου Υγιεινής και Περιβάλλοντος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Έβρου-Ροδόπης. «Μέχρι στιγμής δεν έχει προκύψει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, το πόσιμο νερό στην περιοχή είναι πεντακάθαρο και η μόλυνση δεν έχει περάσει στα έμβια όντα και στους ανθρώπους» «....η αποκατάσταση του είναι αρμοδιότητα του κράτους και του Υπουργείου Περιβάλλοντος» Αποκατάσταση του χώρου άμεσα με ανάθεση της εκτέλεσης του έργου

Οι επιτυχίες των εταιρειών: μερικά παραδείγματα Ταχεία προσαρμογή των εταιρειών στις νέες συνθήκες που απαιτούν πιστή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας Οι επιτυχίες των εταιρειών: μερικά παραδείγματα EΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ Εγκατάσταση συστημάτων μέτρησης των αιωρούμενων σωματιδίων που ενδέχεται να διαχέονται στον αέρα με προέλευση από χώρους μεταλλευτικής δραστηριότητας. Ελεγχος της επικινδυνότητας των εξορυκτικών αποβλήτων (διαδικασία σε εξέλιξη) ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε. Από το Νοέμβριο του 2007 ετέθη σε πλήρη λειτουργία μία φιλτρόπρεσσα επεξεργασίας πολφού Λιθογόμωση του εξοφλημένου μεταλλείου Μαντέμ Λάκκου ΛΑΡΚΟ Το 2007 συμπλήρωσε το υπάρχον σύστημα συλλογής των διαφυγόντων κόνεων, εγκαθιστώντας νέες τοπικές μονάδες αποκονίωσης στο χώρο της ανάμιξης των πρώτων υλών.

Η διαφάνεια στις διαδικασίες και οι κανονισμοί Η σύμβαση του Aarhus: Για την πρόσβαση στην πληροφόρηση, τη δημόσια συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και την προσφυγή στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά ζητήματα (25 June 1998). Η προσαρμοσμένη στα Ευρωπαϊκά δεδομένα Ελληνική νομοθεσία. European Commission: Best Available Techniques (BAT): Management of Tailings and Waste - Rock in Mining Activities (January 2009) Η Ε.Ε. έχει τα πλέον υψηλά standards και τους πλέον αυστηρούς νόμους και κανονισμούς για την προστασία του περιβάλλοντος με ανοικτή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων

Kυάνιο: o παρίας των χημικών Περίπου 1.400.000 τόννοι κυανιούχων ενώσεων παράγονται κατ’ έτος στον κόσμο. Από αυτούς μόνον ~18% μετατρέπεται σε NaCN και χρησιμοποιείται στην ανάκτηση χρυσού και αργύρου. Σουηδία, Φινλανδία, Ισπανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Τουρκία (Boυλγαρία, Ρουμανία) Λειτουργούν μεταλλεία χρυσού με τις πλέον υψηλές περιβαλλοντικές προδιαγραφές Σήμερα: Δεσμεύσεις για ασφαλή χρήση United Nations Environmental Program (UNEP) and the International Council on Metals and the Environment (ICME): "International Cyanide Management Code For The Manufacture, Transport and Use of Cyanide In The Production of Gold" (Cyanide Code) (www.cyanidecode.org)

Οι τοπικές κοινωνίες ..... αρχίζουν να κατανοούν ότι οι μεταλλευτικές δραστηριότητες υπάγονται σε κοινοτικές και διεθνείς περιβαλλοντικές δεσμεύσεις, οι οποίες διαμορφώνουν ένα πλαίσιο λειτουργίας της ελληνικής διοίκησης που εξασφαλίζει την τήρηση των κανόνων προστασίας του περιβάλλοντος.

H λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο Eίναι δυνατόν οι πολίτες στις τοπικές κοινωνίες να εκφέρουν έγκυρη γνώμη για τους κινδύνους μιάς προτεινόμενης τεχνικής ; Mήπως είναι χίμαιρα να πιστεύουμε ότι μπορεί να γίνει ενημέρωσή τους σε βαθμό που να τα καταστήσει ικανά γι’ αυτό τον σκοπό ;

στη λειτουργία μονάδων εκμετάλλευσης... ...Πιστεύω ότι η τοπική κοινωνία θα συναινέσει στη λειτουργία μονάδων εκμετάλλευσης... Εάν υπάρξει εθνικό σχέδιο και εκφρασμένη πολιτική βούληση για δημιουργία πλούτου στον τόπο στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής πολιτικής για τις ΟΠΥ. Εάν οι προτάσεις για μεταλλευτική δραστηριότητα είναι σύμφωνες με τις υπάρχουσες προδιαγραφές. Εάν οι εταιρείες συνδράμουν τις κοινότητες για μεγαλύτερη αναβάθμιση υποδομών.

Η Πολιτεία οφείλει να αναβαθμίσει άμεσα: Εάν επιτραπεί στην τοπική κοινωνία και τις εταιρείες να ορίσουν έμπειρους επιστήμονες /εκπροσώπους κοινής εμπιστοσύνης ως ελεγκτική αρχή. Η Πολιτεία οφείλει να αναβαθμίσει άμεσα: - την Ειδική Υπηρεσία Ελεγκτών Περιβάλλοντος ενισχύοντάς την και με νέους έμπειρους επιστήμονες. - τη Γενική Διεύθυνση Φυσικού Πλούτου του ΥΠΟΙΑΝ. - τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΚΑ.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας

Διαφορετικά οι άλλοι.... Που δεν είναι εκλεγμένοι, Δεν έχουν συγκεκριμένη οργάνωση για να ζητήσει κανείς και ευθύνη για όσα λένε και πράττουν, Που αρνούνται να ακολουθήσουν στοιχειώδεις κανόνες επιστημονικής δεοντολογίας και πρακτικής (π.χ. να αρθρογραφούν σε επιστημονικά περιοδικά)... .... Θα παρατηρούν, θα παρα-πληροφορούν, θα αποφασίζουν και θα καταδικάζουν χρησιμοποιώντας απλοϊκά λαϊκίστικα συνθήματα. Πάντως δεν αμφισβητούμε την καλή τους προαίρεση για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά...

O καθείς και τα όπλα του... [ΓΕΝΕΣΙΣ, Οδ. Ελύτη]