4ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Πρωτοπόρων Δασκάλων 4ος Πανελλήνιος Διαγωνισμός Πρωτοπόρων Δασκάλων Συνεργάτες στη Μάθηση Microsoft Hellas

Τίτλος δραστηριότητας: Διδασκαλία μουσικής σε μαθητές με προβλήματα όρασης Όνομα Εκπαιδευτικού: π. Θεόδωρος Τσαμπατζίδης Σχολείο: Μουσικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Email: brailletheo@gmail.com Τηλ. Επικοιν.:2310-451028

Τίτλος Δραστηριότητας Αντικείμενο: Τάξεις: Σκοπός: Λογισμικό: Διδασκαλία μουσικής σε άτομα με προβλήματα όρασης Α΄,Β΄και Γ΄ Λυκείου Παράλληλη υποστήριξη στη διδασκαλία μουσικής με χρήση ηλεκτρονικών μέσων Wordpad/Word/ PowerPoint/Excel/ Movie Maker

Περιγραφή δραστηριότητας Επινοήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα ειδικός ηλεκτρονικός κώδικας για μεταφορά μουσικής σε μορφή braille. Επιπρόσθετα χρησιμοποιούνται προβολές παρουσίασης για τους μαθητές με πρόβλημα μειωμένης όρασης, γραμματοσειρές παρασημαντικής, φωνητικοί οδηγοί και ηχογραφη-μένες παρουσιάσεις. Γίνεται χρήση υπολογιστή σε κάθε μάθημα. Τα μαθήματα μουσικής για τα παιδιά με ολική τύφλωση μεταγράφονται και επεξεργάζονται σε μορφή ηλεκτρονικού κειμένου και εκτυπώνονται σε ανάγλυφη μορφή σε ειδικό εκτυπωτή (everest emposser).

Διδασκαλία Οι μαθητές με προβλήματα όρασης παρακολουθούν ειδικό ατομικό μάθημα στις αντίστοιχες ώρες με τους άλλους μαθητές και συμπράττουν στα σύνολα μουσικής. Τακτικά γίνονται ηχογραφήσεις της παράδοσης των μουσικών μαθημάτων και ηχογραφείται η εκτέλεση μουσικών έργων από τους μαθητές. Πολλές φορές ζητείται από τους μαθητές να ετοιμάσουν στο σπίτι εργασία με χρήση φωνητικού οδηγού. Μέσω του Erwinning υπάρχει συνεργασία με άλλους μαθητές με αντίστοιχα προβλήματα.

Παράδειγμα 1 Επεξεργασία μουσικού κειμένου (Σπουδή για φλάουτο) σε ηλεκτρονική μορφή braille για εκτύπωση σε ανάγλυφη μορφή και το ίδιο μουσικό κείμενο με γραμματοσειρά Simbraille

Παράδειγμα 2 Μουσικό κείμενο έτοιμο προς εκτύπωση σε ανάγλυφη μορφή Παράδειγμα 2 Μουσικό κείμενο έτοιμο προς εκτύπωση σε ανάγλυφη μορφή. Χορωδιακό μέρος Σοπράνο από έργο του G. Faure

Παράδειγμα 3 Παράθεση μουσικού κειμένου σε παρτιτούρα, σε braille και σε ηλεκτρονική παρτιτούρα braille.

Παράδειγμα 4 Πίνακας επεξήγησης εξάστιγμου μουσικού κώδικα braille σε αριθμητική ταξινόμηση

Παράδειγμα 5 Εντολή εκτύπωσης μουσικού κειμένου σε ανάγλυφη μορφή μέσω του προγράμματος Winbraille. (Κοιμήσου αγγελούδι μου του Μ. Θεοδωράκη)

Παράδειγμα 6 Μουσικό κείμενο έτοιμο προς εκτύπωση σε ανάγλυφη μορφή Ιδιόμελο από τον εσπερινό του Αποστόλου Παύλου σε ήχο πρώτο (Δίνεται και η αντιστοιχία των κωδικών)

Συγγραφή επιστημονικών άρθρων και Ανακοινώσεις σε Επιστημονικά Συνέδρια σχετικά με τον ηλεκτρονικό κώδικα μουσικής στο σύστημα braille 1) « Η Διδασκαλία της ψαλτικής τέχνης σε πρόσωπα με προβλήματα όρασης στον 21ο αιώνα», Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Ημερίδας του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για τη Βυζαντινή μουσική με τίτλο: «Η βυζαντινή μουσική στον 21ο αιώνα. Προβληματισμοί και προοπτικές», Θεσσαλονίκη 2007. 2) «Οι δυνατότητες μεταφοράς της βυζαντινής παρασημαντικής στο σύστημα γραφής μπράιγ», Γρηγόριος Παλαμάς, 817 (2007) 253-271

Παράδειγμα 7 Υμνολογική σύνθεση τροπαρίου από τη μαθήτρια με ολική τύφλωση Εύη Ζυγούρη. Σύνθεση ύμνου (προσόμοιο) πάνω στο απολυτίκιο του Αγίου Δημητρίου «ΜΕΓΑΝ ΕΥΡΑΤΟ». Γίνεται χρήση του WORD με φωνητικό οδηγό. (Σημ.:Τα ορθογραφικά λάθη δεν έχουν διορθωθεί) Mέγας Κύριε λελεμπρυσμένος. Σε δοξάζουσιν εις οικουμένη. Τοις αποστόλοις μαθηταίς Σου εποίησες. Και εις τα έθνη αυτούς εξαπέστειλες, ταις δωρεές Σου διδάσκοντες εν τοις πέρασι. Συ ο Χριστός ημών ημάς διεφύλαττε, Σωτήρ ο Θεός ημών, παρέχων ημίν πάντα τα ελέη Σου.

Παράδειγμα 8 Προβολή παρουσίασης των οκτώ ήχων με κείμενο σε μεγέθυνση και χρήση ηχητικών παραδειγμάτων

Παράδειγμα 9 Επεξεργασία βυζαντινής μουσικής στην επιφάνεια του Υπολογιστή. Γίνεται χρήση και ειδικών μακροεντολών .

Παράδειγμα 10 Η τυφλή μαθήτρια Ευγενία Ξεφτέρη τραγουδά σε σχολική εορτή σε πρώτη εκτέλεση μουσική σύνθεση για τον Καραϊσκάκη. (Ιστοσελίδα Μουσικού Σχολείου Θεσσαλονίκης)

Παράδειγμα 11 Δημιουργία DVD με θέμα τον απόστολο Παύλο, στο πλαίσιο Πανελληνίου Διαγωνισμού. Η δημιουργία έγινε από μαθητές με προβλήματα όρασης. Τυφλή μαθήτρια ψάλει μουσική σύνθεση και μαθητής με μειωμένη όραση επιλέγει και επεξεργάζεται την εικόνα.

Παράδειγμα 12 Δημιουργία DVD με μαθητές υπό την αιγίδα της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης. Παρουσίαση του έγινε στο Α.Π.Θ από τη Νομαρχία Θεσσαλονίκης, από την Ι. Μητρόπολη Βέροιας και από το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης σε ειδική κρουαζιέρα στο Αιγαίο.

Βράβευση της τυφλής μαθήτριας Ευγενίας Ξεφτέρη από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Χριστόδουλο για τη δημιουργία DVD με θέμα τον Απόστολο Παύλο στο πλαίσιο Πανελλήνιου Διαγωνισμού.

Επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχη κ Επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου για το έργο των μαθητών με προβλήματα όρασης του Μουσικού Σχολείου Θεσσαλονίκης.

Σύγκριση Για μια τυφλή μαθήτρια που παίζει φλάουτο ή για μια μαθήτρια που ψάλλει ένα αργό βυζαντινό μέλος θα απαιτούνταν πολλαπλάσιος χρόνος μελέτης για αποστήθιση, σε σχέση με τη χρήση μουσικού κειμένου. Η σωστή εκμάθηση ενός μουσικού έργου μεγάλης διάρκειας με απομνημόνευση, χωρίς χρήση παρτιτούρας braille θα ήταν σχεδόν αδύνατη.

Αξιολόγηση Οι μαθητές με προβλήματα όρασης μπορούν να γνωρίζουν με κάθε λεπτομέρεια την ανάλυση του μουσικού κειμένου, όπως σημεία τονισμού, έκφρασης, μεταβολές της δυναμικής, χρωματισμούς, αποδίδουν θαυμάσια και συμπράττουν με τους υπόλοιπους μαθητές. Η ηλεκτρονική επεξεργασία μουσικού κειμένου διαφέρει τόσο, όσο διαφέρει το κείμενο μιας χειροκίνητης γραφομηχανής από ένα έγγραφο του Word. Επιπρόσθετα, με χρήση προβολών παρουσιάσεων και χρήση φωνητικού οδηγού μπορεί εύκολα να γίνει η διδασκαλία ενός μαθητή που δε θέλει να χρησιμοποιήσει το σύστημα αφής που χρησιμοποιούν οι ολικώς τυφλοί.

Επιπλέων Σχόλια Θεωρούμε ότι είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που γίνεται χρήση ηλεκτρονικής παρτιτούρας μουσικού κειμένου braille για καταγραφή και επεξεργασία μουσικής. Με τη χρήση του λογισμικού της Microsoft μπορούν να λειτουργούν με πολύ επιτυχία τμήματα παράλληλης στήριξης μαθητών με προβλήματα όρασης. Οι μαθητές αυτοί μπορούν όχι απλώς να μην υστερούν, αλλά να αριστεύουν και να πρωτοτυπούν Ανοίγεται μπροστά τους ένας νέος ορίζοντας. Έργο που υλοποιείται στο Σχολείο μας είναι η δημιουργία ψηφιακής βιβλιοθήκης, ώστε να μπορούν τυφλοί μαθητές από όλο τον κόσμο να γνωρίσουν, να μελετήσουν, να ακούσουν και να κατεβάσουν αρχεία ελληνικής μουσικής στο σύστημα braille.