Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων (ΙΤΥΕ) “ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ” «Ο ρόλος των εφαρμογών πληροφορικής και του ΙΤΥΕ στην Πολιτική Προστασία» ΠΑΤΡΑ – ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 Γιάννης Γαροφαλάκης Καθηγητής, Τμήμα Μηχ. Η/Υ και Πληροφορικής Δ/νση «Τηλεματικής και Εφαρμογών Περιφερειακής Ανάπτυξης» του ΙΤΥΕ

Η Ανάπτυξη και οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) είναι όλο και πιο αλληλένδετες με τις καθημερινές μας δραστηριότητες. Συστήματα, υπηρεσίες, δίκτυα και υποδομές ΤΠΕ αποτελούν ζωτικό τμήμα της Ευρωπαϊκής οικονομίας και της κοινωνίας, είτε παρέχοντας βασικά αγαθά και υπηρεσίες ή αποτελώντας την πλατφόρμα στήριξης άλλων κρίσιμων υποδομών. Η χρήση ΤΠΕ δεν αποτελεί πανάκεια και δεν είναι πάντα μια απλή διαδικασία προς υλοποίηση. Οι περιπτώσεις σοβαρών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, στις μέρες μας, απαιτούν την χρήση προηγμένων ΤΠΕ για την παροχή νέων, ευφυών λύσεων, που θα εξασφαλίζουν καλύτερα αποτελέσματα, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Εφαρμογές ΤΠΕ Στόχος της παρουσίασης είναι να αναδείξει τον ρόλο του ΙΤΥΕ και την συμβολή του στον Τομέα της Πολιτικής Προστασίας, μέσω κυρίως εφαρμογών ΤΠΕ που ανέπτυξε στα πλαίσια διαφόρων Εθνικών η Ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών. Μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των φορέων Πολιτικής Προστασίας. Οι εφαρμογές ΤΠΕ στην πρόβλεψη και διαχείριση κινδύνων, εφόσον εμπλέκουν μεγάλους πληθυσμούς χρηστών, πρέπει: Να αξιοποιούν βέβαια τεχνολογίες αιχμής και ερευνητικά/καινοτόμα προϊόντα Αλλά, η μεγάλη και επείγουσα αλληλεπίδραση με τους χρήστες να βασίζεται σε ώριμες τεχνολογίες που θα είναι διαθέσιμες την κρίσιμη στιγμή, και θα είναι εύκολα προσβάσιμες/χρησιμοποιήσιμες.

Το ΙΤΥΕ σαν παράδειγμα δραστηριοποίησης Ήδη από την περίοδο των πρωτοβουλιών Interreg II στα μέσα της δεκαετίας του ‘90, το τότε ΙΤΥ διέγνωσε την ανάγκη συνεισφοράς στην Περιφερειακή Ανάπτυξη και στην εξειδίκευση των στόχων, ένας από τους οποίους αφορούσε θέματα προστασίας και ασφάλειας. Σε συνεργασία με ανάλογους φορείς από όλες σχεδόν τις Ευρωπαϊκές χώρες αλλά και με τις Ελληνικές Περιφερειακές Αρχές, συμμετείχε σε έργα ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών ΤΠΕ, τόσο στις πολιτικές όσο και στην καθημερινότητα.

Το Πρόγραμμα 3Ι DG Regio, Innovative Actions Υλοποίηση μιας σειρά παράλληλων δράσεων καινοτομίας, για την υποστήριξη του τουριστικού τομέα, μεταξύ των οποίων η δημιουργίας πληροφοριακού συστήματος εντοπισμού και διαχείρισης κινδύνου πυρκαγιών στα δάση. “Forest Fire Risk Management Information System – (FFRMIS)” Αυτό το καινοτόμο σύστημα, είχε στόχο να βελτιώσει το συντονισμό και την επικοινωνία μεταξύ του κέντρου επιχειρήσεων και των πυροσβεστικών οχημάτων, χρησιμοποιώντας γεωγραφικά, χωρικά και μετεωρολογικά δεδομένα, σε συνδυασμό με συγκεκριμένες τεχνικές πρόβλεψης.

Το Πρόγραμμα 3Ι DG Regio, Innovative Actions (2) Το σύστημα εμφανίζει το τρέχον μέτωπο της φωτιάς και της εκτιμώμενης εξέλιξής του, σε συνδυασμό με τη θέση των οχημάτων πυρόσβεσης, σε πραγματικό χρόνο.

Το Πρόγραμμα 3Ι DG Regio, Innovative Actions (3)

TeleAccess INTERREG IIIB CADSES Μια προσπάθεια να διαμορφωθεί ένα αναλυτικό σχέδιο για το πώς μειονεκτούσες περιοχές μπορεί να ξεπεράσουν σημαντικά προβλήματα, με την εγκατάσταση και λειτουργία Τηλεκέντρων ως Μηχανισμών στήριξης. Στην διάρκεια του έργου, δημιουργήθηκαν 13 Τηλεκέντρα σε 6 χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και αυτό του Δήμου Δύμης. Το τηλεκέντρο αυτό, αποτέλεσε επιτυχές δείγμα εφαρμογής, καθώς αμέσως μετά τον καταστροφικό σεισμό του 2008, δέχθηκε και λειτούργησε το σύνολο των υπηρεσιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, συμβάλλοντας τα μέγιστα, στην πολύπλευρη στήριξη της περιοχής.

TeleAccess INTERREG IIIB CADSES (2) Το Τηλεκέντρο του Δήμου Δύμης, πρίν τον σεισμό του 2008 (αριστερά) και μετά (δεξιά), λειτουργώντας ως Κέντρο Διαχείρισης της Κρίσης.

ENHANCE Health Interreg ΙΙΙC Το έργο αφορούσε τους κατοίκους περιοχών κοντά σε εγκαταστάσεις αποτεφρωτήρων και βιομηχανικών εγκαταστάσεων, που έχουν αυξημένη ανησυχία σχετικά με τον πιθανό αντίκτυπο της λειτουργίας των εγκαταστάσεων αυτών, στο περιβάλλον και στην υγεία τους. Με στόχο την πρόληψη τέτοιων ανησυχιών, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ένα GIS (web-based) Σύστημα Περιβαλλοντικής και Επιδημιολογικής Παρακολούθησης, το οποίο μπορεί να αποτυπώσει επάνω σε χάρτες, την απαραίτητη πληροφορία για παράγοντες: Μόλυνσης, Επιδημιολογικούς και Μετεωρολογικούς. Απαντά έτσι στο ερώτημα: «Πώς η ρύπανση του περιβάλλοντος σχετίζεται με τα προβλήματα υγείας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής»

ENHANCE Health Interreg ΙΙΙC (2) Το σύστημα αυτό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες περιπτώσεις, π.χ. για δασικές πυρκαγιές, χρησιμοποιώντας περιβαλλοντικά, μετεωρολογικά και ιατρικά δεδομένα.

SIPROCI Interreg ΙΙΙC Ο στόχος του έργου SIPROCI ήταν να βελτιώσει την τοπική και περιφερειακή ανταπόκριση στις καταστροφές και τις θεομηνίες μέσω της διαπεριφερειακής συνεργασίας σε όλη την Ευρώπη. Μεταξύ των δράσεων ήταν και η ανταλλαγή εμπειριών για τις νέες ΤΠΕ, καθώς και η αναγνώριση βέλτιστων τεχνικών, στις οποίες συμμετείχε το ΙΤΥΕ. Το αποτέλεσμα ήταν η αναγνώριση ενός συστήματος με μηνύματα προτεραιότητας σε κινητά τηλέφωνα, που τότε εφαρμοζόταν σε περιφέρεια της Τσεχίας, ως βέλτιστη πρακτική. Από τότε το ΙΤΥΕ εργάστηκε ώστε να συνεισφέρει σήμερα στο έργο PROMPT, την εφαρμογή που θα παρουσιαστεί αργότερα.

Συνέδρια Το ΙΤΥΕ συμμετείχε ενεργά σε διεθνή εξειδικευμένα συνέδρια, που αφορούσαν την Διαχείριση κινδύνων και κρίσεων. Π.χ. “ICT and Civil Protection: current state and future scenarios”, στην Ιταλία, σχετικά με την τότε (2007) παρούσα κατάσταση και τα μελλοντικά σενάρια των ΤΠΕ και τις μεθόδους που εφαρμόζονται για τη διαχείριση και την αξιολόγηση του κινδύνου. Το δεύτερο, πρόσφατα στην Ιταλία, ήταν το “Proximity Emergency Network for Common European Communication” με εστιασμένο περιεχόμενο στις διαδικασίες εκτάκτου ανάγκης σε περίπτωση τρομοκρατικής επίθεσης, καθώς και τα χαρακτηριστικά της μαζικής επικοινωνίας έκτακτης ανάγκης. (Mass emergency communication). Το ΙΤΥΕ ανέπτυξε εξαιρετική συνεργασία με την Νομαρχία της Ρώμης, που εξειδικεύεται σε παρόμοια θέματα.

Αλγόριθμοι για Δίκτυα Έξυπνης Σκόνης ALGODES (ΠΕΝΕΔ, 2005-2008) Το έργο εστιάζει σε αλγοριθμικά και συστημικά ζητήματα ασύρματων δικτύων μικροαισθητήρων (wireless sensor networks) και ιδιαίτερα σε δίκτυα έξυπνης σκόνης (smart dust). Τα δίκτυα αυτά αποτελούνται από σχετικά μεγάλο πλήθος (στην τάξη των χιλιάδων) εξαιρετικά μικρών συσκευών (στη διάσταση του κυβικού εκατοστού, και στο άμεσο μέλλον, χιλιοστού) που ενσωματώνουν δυνατότητες ανίχνευσης τοπικών συνθηκών, με δυνατότητες υπολογισμού και μετάδοσης δεδομένων μέσω ασύρματης επικοινωνίας. Το έργο είναι ερευνητικό, συνεπώς η προσπάθεια προσαρμογής των αποτελεσμάτων του σε θέματα ανίχνευσης πυρκαγιών ή άλλου είδους φυσικών μεταβολών, αποτελεί μια πρόκληση.

ASPIS (Autonomous Surveillance in Public transport Infrastructure Systems) FP7-Transport Σε περίπτωση ενός καταστροφικού γεγονότος, όπως μια βομβιστική επίθεση σε μετρό ή ένα ναυάγιο πλοίου, μια γρήγορη εκτίμηση της κατάστασης και του αριθμού των πιθανών θυμάτων, θα μπορούσε να βελτιώσει δραστικά τις επιχειρήσεις διάσωσης και να βοηθήσει να σωθούν ζωές. Το πρόγραμμα ASPIS έχει τη φιλοδοξία να καλύψει το κενό αυτό με την ανάπτυξη ενός «μαύρου κουτιού» με βίντεο, που θα μπορεί να στέλνει ακολουθίες βίντεο που κατεγράφησαν λίγο πριν το περιστατικό. Εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο για την ταχεία και αξιόπιστη εκτίμηση της κατάστασης κατά τα πρώτα και πιο κρίσιμα λεπτά, διευκολύνοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό τη συνολική αντιμετώπιση από τις ομάδες διάσωσης. Βασίζεται σε αυτόνομες, έξυπνες συσκευές παρακολούθησης που λαμβάνουν δεδομένα μόνο μετά την εκδήλωση ενός συμβάντος.

Καθηγητής Τμήματος Μηχ. Η/Υ και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών Ευχαριστώ! Γιάννης Γαροφαλάκης Καθηγητής Τμήματος Μηχ. Η/Υ και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών Τηλ. 2610960371 Email: garofala@cti.gr