Η ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΟΥ: ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ Μια ομαδική εργασία των τμημάτων Β1 και Β2 Σχολικό έτος: 2012-2013

Οι Αμπελόκηποι είναι συνοικία του 7ου Διαμερίσματος του Δήμου της Αθήνας. Συνορεύει με τις συνοικίες της Νεάπολης, του Γκύζη, του Πολυγώνου, του Νέου Ψυχικού, της Νέας Φιλοθέης, του Γουδή, των Ελληνορώσων και του Ερυθρού. Βρίσκονται κοντά στο κέντρο, κάτι που διευκολύνει τους κατοίκους στις μετακινήσεις τους και τις αγορές τους. Μαζί με τη συνοικία της Κυψέλης, είναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Αθήνας, με πολλά νοσοκομεία, μαγαζιά, επιχειρήσεις, πρεσβείες, καθώς και πολλά «στέκια» για φαγητό, ποτό ή καφέ. Μεγάλα πάρκα δεν έχει, κοντά της όμως βρίσκονται το Πεδίο του Άρεως και ο καταπράσινος λόφος του Λυκαβηττού. Επίσης διαθέτει λίγους χώρους αθλητισμού, όπως τα γήπεδα μπάσκετ πίσω από το Γήπεδο του Παναθηναϊκού. Την περιοχή των Αμπελοκήπων διασχίζουν μερικές από τις μεγαλύτερες λεωφόρους. Η Κηφισίας, που συνδέει την Αθήνα με τα Βόρεια Προάστια, η Βασιλίσσης Σοφίας, η Μεσογείων και η Αλεξάνδρας. Γνωστότεροι δρόμοι της περιοχής είναι οι οδοί Πανόρμου και Μιχαλακοπούλου.

Συγκοινωνίες Η περιοχή διέθετε πάντα καλή συγκοινωνιακή σύνδεση με άλλες περιοχές. Η πρώτη συγκοινωνία ξεκίνησε το 1882 με ιππήλατο τραμ στο δρομολόγιο Ομόνοια-Αμπελόκηποι. Ενθύμια από τη λειτουργία του παλιού τραμ στην περιοχή είναι οι ράγες που υπάρχουν ακόμα στο οδόστρωμα στην άνοδο της Λεωφόρου Κηφισίας, λίγο μετά το Γηροκομείο. Σήμερα, εξυπηρετείται από την γραμμή 3 του μετρό, συγκεκριμένα από τους σταθμούς Αμπελοκήπων και Πανόρμου, καθώς και από πολλές λεωφορειακές γραμμές και τρόλεϊ. Το τραμ στη συμβολή των Λεωφόρων Αλεξάνδρας και Βασ. Σοφίας, το 1937.

Ιστορία Η ονομασία «Αμπελόκηποι» ίσως να έχει προέλθει από τις λέξεις «άμπελος» και κήποι», γιατί στην περιοχή υπήρχαν πολλά αμπέλια. Κάποιοι όμως υποστηρίζουν ότι προήλθε από τη λέξη «αλωπεκή», ονομασία του αρχαίου δήμου που υπήρχε στην περιοχή. Οι Αμπελόκηποι αναφέρονται ως συνοικία από το 1881, ενώ το 1926 εντάχθηκε στο πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας. Ήταν μια περιοχή καταπράσινη, με πολλά δέντρα και περιβόλια, την οποία διέσχιζαν πολλά ρέματα. Το πιο γνωστό ήταν αυτό που περνούσε από την περιοχή των Ελληνορώσων, της Σεβαστουπόλεως, του Ερυθρού Σταυρού, της Μεσογείων και κατέληγε στον Ιλισό. Πολλά από τα ρέματα που υπήρχαν δεν υπάρχουν πια, επειδή καλύφθηκαν στα χρόνια του Μεσοπολέμου. Το κλίμα της περιοχής ήταν πολύ υγιεινό, γι’ αυτό και προπολεμικά ήταν σχεδόν αποκλειστικά περιοχή νοσοκομείων. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο οι Αμπελόκηποι παρουσίασαν ραγδαία πληθυσμιακή αύξηση. Τις δεκαετίες του 1960 και 1970 εμφανίζονται οι πρώτες πολυκατοικίες, οπότε η περιοχή αρχίζει να αποκτά το χαρακτήρα που έχει σήμερα. Αμπελόκηποι, στη συμβολή των λεωφόρων Κηφισίας & Αλεξάνδρας στη δεκαετία του '50. 

Έπαυλη Θων Διάφοροι σημαντικοί άνθρωποι έχτισαν τα μεγαλοπρεπή σπίτια τους στην περιοχή των Αμπελοκήπων. Ένα από αυτά ήταν η έπαυλη Θων, η οποία ανήκε στο Νικόλαο Θων, αυλικό του Γεωργίου Α΄ και ιδιοκτήτη μεγάλης περιουσίας. Το κτήμα βρισκόταν στη συμβολή των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Κηφισίας. Μέσα σ’ αυτό χτίστηκε η έπαυλη, που φιλοξενούσε πολλά έργα γνωστών Ελλήνων γλυπτών, όπως του Γεωργίου Βρούτου και του Γεωργίου Βιτάλη, καθώς και πενήντα προτομές Ελλήνων αγωνιστών και φιλελλήνων. Μέσα στο ίδιο κτήμα ο Θων έκτισε και το εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου, το οποίο είναι το μόνο που σώζεται έως σήμερα. Τόσο η έπαυλη όσο και το εκκλησάκι σχεδιάστηκαν από τον Ερνέστο Τσίλερ.

Το 1921 οι κληρονόμοι του Ν. Θων πούλησαν το συγκρότημα και η έπαυλη λειτούργησε αρχικά ως θεραπευτήριο και αργότερα ως εκπαιδευτήριο. Κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών του 1944, το μεγαλύτερο μέρος της καταστράφηκε από ανατίναξη. Στη συνέχεια ο χώρος εκκαθαρίστηκε, και το 1946, τη θέση της έπαυλης και του κήπου της με τα αγάλματα πήρε το ακαλαίσθητο συγκρότημα καταστημάτων που υπήρχε μέχρι πριν από λίγα χρόνια. Όταν τέθηκε το θέμα της κατεδάφισης των καταστημάτων, οι κάτοικοι διεκδίκησαν το χώρο ως χώρο πρασίνου. Δυστυχώς όμως, σε μεγάλο τμήμα του κτήματος χτίστηκε συγκρότημα γραφείων.

Βίλα Μαργαρίτα Ένα άλλο κτίσμα της περιοχής ήταν η Βίλα Μαργαρίτα ή Πύργος της Σταχτοπούτας, όπως τον αποκαλούσαν. Βρισκόταν στη διασταύρωση Βασιλίσσης Σοφίας και Λεωφόρου Μεσογείων, εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας. Χτίστηκε με κόκκινη πελεκητή πέτρα στις αρχές τού 1900 και περιστοιχιζόταν από έναν κατάφυτο κήπο. Διέθετε 32 δωμάτια, πολλούς βοηθητικούς χώρους, ενώ πολύ εντυπωσιακοί ήταν ο κωνικός τρούλος και οι πυργίσκοι της. Λίγα χρόνια μετά την κατασκευή της, η βίλα Μαργαρίτα αγοράστηκε από τον πλούσιο την εποχή εκείνη, πρώην μάγειρο των Ανακτόρων του Βασιλέως Γεωργίου Α' και ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία, Ευστάθιο Λάμψα, ο οποίος τη μεταβίβασε στη γυναίκα του Παλμύρα. Το ζεύγος έδωσε στη βίλα το όνομα της θετής του κόρης. Το 1939 με το θάνατο της Παλμύρας τη βίλα κληρονόμησε η εγγονή της Σοφία. Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής το κτίσμα χρησιμοποιήθηκε ως πρεσβεία της Δανίας. Το 1967 απαλλοτριώθηκε μέρος της αυλής για να διευκολυνθεί η στροφή των αυτοκινήτων από τη Μεσογείων προς τη Βασιλίσσης Σοφίας. Το 1970 η βίλα πουλήθηκε στην Κτηματική Τράπεζα, η οποία και επέτρεψε την κατεδάφισή της, παρά την αντίθεση κατοίκων και συλλόγων της περιοχής.

Προσφυγικά Ένα άλλο εμβληματικό μνημείο της περιοχής, που δίνει μάχη με το χρόνο αλλά και με τα «σχέδια ανάπτυξης», είναι οι προσφυγικές πολυκατοικίες της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Τη διατήρησή τους έως σήμερα την οφείλουμε στους κατοίκους, στους τοπικούς συλλόγους, καθώς και στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, οι οποίο αντέδρασαν στην απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ και της Κτηματικής Εταιρείας Δημοσίου να κατεδαφίσουν τις έξι πολυκατοικίες και να διατηρήσουν τις δύο. Το 2008 το σύνολο των πολυκατοικιών κηρύχθηκε διατηρητέο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Οι προσφυγικές πολυκατοικίες χτίστηκαν στο «Κτήμα Αμπελοκήπων», μεγάλη έκταση που ανήκε στο Δήμο Αθηναίων και την είχε αγοράσει από το Γεώργιο Νικολαΐδη. Στην ίδια έκταση χτίστηκαν οι φυλακές Αβέρωφ, το δημοτικό νοσοκομείο «Ελπίς», το γήπεδο του Παναθηναϊκού κ.α. Ο Δήμος παραχώρησε την έκταση, προκειμένου να οικοδομηθούν οικίες για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Το συγκρότημα των πολυκατοικιών οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1933-1935, βάσει σχεδίων των αρχιτεκτόνων Κίμωνα Λάσκαρι (1905-1978) και Δημήτριου Κυριακού (1881-1971). Τα 228 διαμερίσματα είναι χτισμένα κατά τα πρότυπα του κινήματος Bauhaus: μορφή απλή, χωρίς διακοσμητικά στοιχεία, καθαρά λειτουργικά με εσωτερικό μπάνιο, υπνοδωμάτιο και κουζίνα, εξώστη και στα παράθυρα παραδοσιακά παραθυρόφυλλα. Στις πλακόστρωτες επίπεδες στέγες τους υπήρχαν τα πλυσταριά. Τα σπίτια αυτά εκτός από τις ιστορίες των ξεριζωμένων ανθρώπων που φιλοξενούσαν, κουβαλούν στους τοίχους τους την ιστορία της πόλης: τα σημάδια από τις γερμανικές οβίδες και τις σφαίρες των Δεκεμβριανών. Σήμερα, εξακολουθούν να είναι το καταφύγιο κατατρεγμένων ψυχών.

Νοσοκομείο Ελπίς Το κτίριο του Δημοτικού Νοσοκομείου «Ελπίς» θεμελιώθηκε το 1904 και παραδόθηκε ολοκληρωμένο το 1912-13. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι το Δημ. Νοσοκομείο μεταφέρθηκε εδώ το 1971. Μέχρι τότε στεγαζόταν στο κτήριο της οδού Ακαδημίας, όπου βρίσκεται το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Ένα μήνα μετά την παράδοση του κτηρίου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος απαιτεί την παραχώρηση του νοσοκομείου στον Ερυθρό Σταυρό για την περίθαλψη των τραυματιών πολέμου. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων το νοσοκομείο βρίσκεται στη διάθεση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Αμέσως μετά μετατρέπεται σε Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών και λειτουργεί ως τέτοιο έως το 1970. Το 1971 παύει να είναι στρατιωτικό νοσοκομείο και αποκτά την αρχικά σχεδιασμένη χρήση του ως Δημοτικού νοσοκομείου Αθηνών.

Φυλακές Αβέρωφ – Άρειος Πάγος Το 1892 με την ευκαιρία της επετείου των αργυρών γάμων της Βασίλισσας Όλγας, ο εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Αβέρωφ, δώρισε 375.000 δραχμές με σκοπό την ανοικοδόμηση φυλακής ανηλίκων. Το κτίσμα ολοκληρώθηκε το 1896 σε οικόπεδο που δώρισε ο Δήμος Αθηναίων και έλαβε την ονομασία «Εφηβείον Αβέρωφ». Το κτίριο ήταν κατασκευασμένο με πελεκητή πέτρα και επικρατούσε σε αυτό το γκρίζο χρώμα. Μπροστά από το κτίριο υπήρχε μεγάλος κήπος που έφτανε μέχρι την Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της έκτισης της ποινής και μετά την ενηλικίωση η Βασίλισσα Όλγα δημιούργησε ένα ξεχωριστό κτίριο για τους κρατούμενους άνω των 18 ετών πίσω από το Εφηβείο, έτσι ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας. Από το 1916 μέρος του Εφηβείου Αβέρωφ χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή πολιτικών και στρατιωτικών κρατουμένων.

Τότε σταδιακά άρχισε να εγκαταλείπεται ο τίτλος του Εφηβείου και αποκαλούνταν φυλακές Αβέρωφ, δημιουργώντας έτσι και ένα τοπωνύμιο για την περιοχή. Σήμερα ο τίτλος έχει μείνει μόνο στη λεωφορειακή γραμμή 813 Αβέρωφ - Προύσης. Οι φυλακές λειτουργούσαν ακόμα και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Την περίοδο των Δεκεμβριανών ένα μέρος τους γκρεμίστηκε από ανατίναξη. Από το 1945 τα κτίρια των Φυλακών Αβέρωφ άρχισαν να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για πολιτικούς κρατούμενους. Παράλληλα οι γειτονικές γυναικείες φυλακές περιλάμβαναν 101 κελία, θαλάμους εργασίας, εκκλησία, σχολεία και βοηθητικές εγκαταστάσεις που μέχρι τις αρχές του ΄70 φιλοξένησαν γυναίκες πολιτικές κρατούμενους με τα παιδιά τους. Το 1972 οι φυλακές Αβέρωφ γκρεμίστηκαν και πέρασαν στην ιστορία. Στη θέση των φυλακών Αβέρωφ σήμερα υπάρχει ο Άρειος Πάγος.

Οικισμός Νέας Ανατολής Εκεί που σήμερα βρίσκεται το κτίριο της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αθηνών, βρισκόταν ο προσφυγικός οικισμός της Νέας Ανατολής. Το 1958 έγινε η κατεδάφιση του οικισμού. Επρόκειτο για έναν συνοικισμό με κακές συνθήκες διαβίωσης στο τετράγωνο Λ. Αλεξάνδρας (απέναντι από το γήπεδο του Παναθηναϊκού), Πανόρμου, Αμπελακίων και Δημητσάνας

Οι σύγχρονοι Αμπελόκηποι Υπάρχουν όμως και τα σύγχρονα κτίρια. Η ύπαρξη ψηλών κτιρίων είναι ένα χαρακτηριστικό της περιοχής, που της δίνει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Μάλιστα οι Αμπελόκηποι διαθέτουν και το ψηλότερο κτίριο της χώρας: τον Πύργο Αθηνών. Σχεδιάστηκε από τους Ιωάννη Βικέλα και Ιωάννη Κυπρίτη, θεμελιώθηκε το 1968 και ολοκληρώθηκε το 1971. Πρόκειται για ένα συγκρότημα καταστημάτων και γραφείων αποτελούμενο από δύο κτίρια με το ψηλότερο να φτάνει τα 103 μ. και τους 25 ορόφους. Βρίσκεται στη Μεσογείων 2-4. Το δεύτερο ψηλό κτίριο είναι ο Πύργος Απόλλων, που ολοκληρώθηκε το 1973. Βρίσκεται στη Λουϊζης Ριανκούρ 64, ακριβώς απέναντι από τη πλατεία του Μετρό της Πανόρμου. Πρόκειται για ένα κτίριο ύψους 80 μ. και 24 ορόφων και αποτελεί το ψηλότερο κτίριο κατοικιών. Στους Αμπελόκηπους βρίσκεται και το ψηλότερο ξενοδοχείο της χώρας, το «President Hotel», που χτίστηκε προς τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Το 21 ορόφων- 68 μ.- ξενοδοχείο χτίστηκε σε οικόπεδο που παλιότερα υπήρχαν υλικά της Τηλεφωνικής Εταιρίας (Κηφισίας και Ευρυτανίας).

Στους Αμπελόκηπους οι τρόποι διασκέδασης ποικίλλουν Στους Αμπελόκηπους οι τρόποι διασκέδασης ποικίλλουν. Υπάρχουν πολλά μαγαζιά για ψώνια (πολύ γνωστή η οδός Λαρίσης), κέντρα διασκέδασης, εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ (τα δυο διάσημα στέκια είναι αυτά της Πανόρμου και της Πλατείας Μαβίλη, όπου μπορείς να περάσεις ευχάριστα με την οικογένειά σου και τους φίλους σου. Εκτός από όλα τα παραπάνω οι Αμπελόκηποι είναι «φίλοι» του κινηματογράφου. Οι πρώτοι κινηματογράφοι στην περιοχή λειτούργησαν ήδη από τη δεκαετία του ’20. Σχεδόν αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χτίστηκε ο κινηματογράφος «Άνεσις» σε σχέδια του Αναστάσιου Κριθαρά. Σήμερα έχει μετατραπεί σε θέατρο αν και τη θερινή σαιζόν εξακολουθεί να λειτουργεί ως κινηματογράφος. Βρίσκεται στις αρχές της Κηφισίας στο ρεύμα ανόδου. Λίγο πιο πάνω, στο ρεύμα καθόδου, υπάρχει το «Άστρον», ένας από τους πιο όμορφους κινηματογράφους της Αθήνας. Χτίστηκε τον Ιανουάριο του 1957 σε σχέδια του Σόλωνα Κυδωνιάτη. Σήμερα είναι κλειστό και κινδυνεύει να κατεδαφιστεί. Πολύ γνωστός κινηματογράφος είναι και το «Αθήναιον» στο τέρμα της Βασιλίσσης Σοφίας. Λειτουργεί και σήμερα με δύο αίθουσες. Λίγο πιο κάτω, στη Λεωφόρο Μεσογείων, υπάρχει ο «Γαλαξίας». Άλλοι κινηματογράφοι της περιοχής είναι οι «Ελληνίς», «Νιρβάνα» και «Δαναός».

Χρήσιμα Τα σχολεία της περιοχής Δημοτικά: 16ο Δ.Σ. Φιλήμονος Τιμολέοντος 19, 10ο Δ.Σ. Ζαγοράς 18, 19ο Δ.Σ. Αχαΐας 3, 17ο Δ.Σ. Αμπελακίων και Πανόρμου, 18ο Δ.Σ. Αχαΐας 3, 80ο Δ.Σ. Ζαγοράς 18, 111ο Δ.Σ. Κεδρηνού και Τσέλιου, 125ο Δ.Σ. Μαιανδρουπόλεως 42 Γυμνάσια: 16ο Λαρίσης και Πανόρμου, 23ο Κεδρηνού και Τσέλιου, 56ο Αχαΐας 3, 2ο Εσπερινό, Κυριακού 12, 2ο Πειραματικό Τιμολέοντος Φιλήμονος Λύκεια: 56ο ΓΕΛ Αμπελακίων και Πανόρμου, 2ο Εσπερινό Κυριακού 12, 2ο Πειραματικό Κυριακού 12, 7ο ΕΠΑΛ Νέστου 4

Δημόσιες Υπηρεσίες 7Ο ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΕΥΔΑΠ ΠΑΝΟΡΜΟΥ 59 2106983905 ΠΑΝΟΡΜΟΥ 59 2106983905 Λ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 124 & ΙΑΤΡΙΔΟΥ, Ο.Α.Ε.Δ. ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ  ΕΣΛΙΝ 3, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ    210 7495503  210 6445647 ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ - Α / Τ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ  ΣΕΒΑΣΤΟΥΠΟΛΕΩΣ 14, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΙΚΑ  210 7473230  ΠΑΝΟΡΜΟΥ & ΚΑΡΥΣΤΟΥ 7, Ο.Α.Ε.Ε. ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ  ΚΟΝΟΠΙΣΟΠΟΥΛΟΥ 27Α, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ  210 6971302  210 6985722 ΕΛΤΑ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ  Λ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 15, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ  210 7752377 - 210 7711041 ΚΕΠ - ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΟΤΕ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ  ΠΑΝΟΡΜΟΥ & ΛΟΥΙΖΗΣ ΡΙΑΝΚΟΥΡ, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ  ΛΑΣΚΑΡΙΔΟΥ 3 - 5, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ  210 6911111  210 6990823 - 210 6990717 ΔΟΥ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ -ΨΥΧΙΚΟΥ   Λ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ ΚΕΠ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ   Λ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 125 - 127, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ  210 6993630

Το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο τη δεκαετία του '30 Λεωφ. Βασ. Σοφίας) Αχρείαστα να ‘ναι… Στους Αμπελόκηπους ή στις διπλανές τους συνοικίες βρίσκονται τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της πρωτεύουσας : Ιπποκράτειο (Βασιλίσσης Σοφίας), Γενικό Νοσοκομείο Ελπίς (Δημητσάνας), «Αλεξάνδρα» (Βασιλίσσης Σοφίας), «Σωτηρία» (Μεσογείων), Γυναικολογικό «Έλενα Βενιζέλου», Ερρίκος Ντυνάν (Μεσογείων), Αντικαρκινικό «Άγιος Σάββας» (Λεωφ. Αλεξάνδρας), Ερυθρός Σταυρός (το όνομα του οποίου έχει πάρει εκείνο το κομμάτι των Αμπελοκήπων), Λαϊκό και τα δύο Νοσοκομεία Παίδων (Γουδή) κ.ά. Το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο τη δεκαετία του '30 Λεωφ. Βασ. Σοφίας)

Β΄ τάξη, Σχολικό έτος 2012-2013

Οι φωτογραφίες αντλήθηκαν από τις ιστοσελίδες: http://www.athensmagazine.gr/portal/guides/1961 http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1479377http://bill-files.blogspot.gr/2012/02/special_27.html http://athinapisovitrina.blogspot.gr/2010/04/blog-post_20.html www.areiospagos.gr http://bill-files.blogspot.gr/2012/02/special_27.html http://cineanamnisi.blogspot.gr/2012/05/blog-post_28.html Οι φωτογραφίες των «Προσφυγικών» είναι της μαθήτριας Λουκίας Σπαντιδάκη. Οι φωτογραφίες του Αγίου Νικολάου (Κτήμα Θων) και του Νοσοκομείου Ελπίς είναι του μαθητή Θανάση Αγγελή.