ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΝΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ & ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΔΙΚΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017-2018 ΘΕΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ :   Κτήση της ελληνικής ιθαγένειας με δήλωση: Η πρόσδοση της ελληνικής ιθαγένειας σε μετανάστες δεύτερης γενιάς ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΠΟΥΚΑ Αθήνα, 22 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2018

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: είναι ο δημοσίου δικαίου δεσμός ενός ατόμου προς την πολιτεία στο λαό της οποίας αυτό ανήκει ανάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα κάθε πολιτείας σύμφωνα με το άρθρο 29 ΑΚ Συνεπώς η ιθαγένεια προσδίδεται στο άτομο από το κράτος και ο ενωτικός αυτός δεσμός μεταξύ ατόμου και πολιτείας δημιουργείται από το εσωτερικό δίκαιο κάθε πολιτείας.

αποτελεί διακριτικό γνώρισμα του ατόμου αυτού με την πολιτεία ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ: αποτελεί διακριτικό γνώρισμα του ατόμου αυτού με την πολιτεία συνθέτει την προσωπικότητά του όπως τα άλλα στοιχεία πχ ηλικία, όνομα κλπ. προσδιορίζει τη νομική κατάσταση του ατόμου με την πολιτεία, προσδίδει στο άτομο δικαιώματα και υποχρεώσεις απέναντι στην πολιτεία με την οποία συνδέεται

Η ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ -Στο εσωτερικό δίκαιο προσδιορίζει τα αστικά δικαιώματα του ατόμου (ικανότητα δικαίου, δικαιοπραξίας) και για τα πολιτικά του δικαιώματα (συμμετοχή στις κοινοβουλευτικές εκλογές, πρόσληψη στο δημόσιο κλπ), -Kατά την εφαρμογή ιδ.δ.δ. αποτελεί το συνδετικό στοιχείο για τους κανόνες που θα εφαρμοσθούν, -Στο δίκαιο αλλοδαπών, στο δημόσιο διεθνές δίκαιο και στο ενωσιακό δίκαιο απορρέουν δικαιώματα και συμπεράσματα για τη νομική κατάσταση του ατόμου, για τη νόμιμη ή μη διαμονή του, για τις διπλωματικές και προξενικές σχέσεις, για το προνόμιο ετεροδικίας και την εξαίρεση από την υποχρέωση εφοδιασμού τους στο κράτος υποδοχής με άδειες διαμονής όπως οι άλλοι αλλοδαποί, για τα πλεονεκτήματα όσων χαρακτηρίζονται «ευρωπαίοι» πολίτες κοκ.

ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ 1 ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ 1. Η αρχή της εθνικότητας εκφράζεται με την αρχή του αίματος, σύμφωνα με την οποία η ιθαγένεια αποκτάται λόγω καταγωγής, από γονείς που έχουν την αυτή ιθαγένεια, ανεξάρτητα από τον τόπο που γεννήθηκε ένα παιδί, διότι με την καταγωγή από ορισμένους γονείς μεταδίδεται συνήθως η εθνική συνείδηση του γονέα προς το τέκνο.

2. Η αρχή της χωρικής κυριαρχίας (η αρχή του εδάφους), σύμφωνα με την οποία κάθε άτομο που γεννιέται στο έδαφος ορισμένης πολιτείας έχει την ιθαγένεια της πολιτείας αυτής.

Στην Ελλάδα και το εσωτερικό μας δίκαιο κυριαρχούσε η αρχή του αίματος, αλλά πλέον και πιο διευρυμένα ισχύει και η αρχή του εδάφους, σύμφωνα με το άρθρο 1Α του ν. 3838/2010, όπως ισχύει σήμερα μετά το Ν. 4332/2015 και προβλέπεται η δυνατότητα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας μετά από δήλωση και αίτηση από τους αλλοδαπούς γονείς του ανηλίκου λόγω γέννησης και φοίτησής του σε ελληνικό σχολείο στην Ελλάδα. Με τη διάταξη αυτή η ελληνική πολιτεία θέλησε να διευθετήσει το πρόβλημα των 2ης γενιάς μεταναστών, ώστε στην εποχή μας να μην περιθωριοποιούνται τα παιδιά αυτά και να είναι ασφαλή ως προς τη νομιμότητα ή μη της διαμονής τους στη Χώρα μετά την ενηλικίωσή τους και την εν γένει νομική τους κατάσταση.

Την αρχή του εδάφους έχουν υιοθετήσει πλήρως οι ΗΠΑ, η Ιρλανδία κοκ

Η αρχή του εδάφους πλέον περιστέλλεται στις χώρες που την υιοθετούσαν πλήρως και επεκτείνεται με ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις σε χώρες που την απέκλειαν παλαιότερα όπως είναι η χώρα μας. Η σύγχρονη τάση λοιπόν είναι η διαπίστωση της δυναμικής και μακροχρόνιας παρουσίας του αλλοδαπού προσώπου σε μία πολιτεία για την απόκτηση της ιθαγένειας αυτής.

ΚΤΗΣΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΕ (ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ) ΑΥΣΤΡΙΑ Το 1998 μεταρρυθμίσθηκε περιορισμένα ο Αυστριακός Νόμος περί Ιθαγένειας και εισήχθη ως βασική προϋπόθεση για την πολιτογράφηση η αρχή της «ενσωμάτωσης», ενώ διατηρήθηκαν ανέπαφες οι περισσότερες ρυθμίσεις της σχετικής νομοθεσίας (Waldrauch και Cinar, 2003). Πρωτίστως διατηρήθηκε ανέπαφη η αρχή jus sanguinis σε σχέση με τη μεταβίβαση της ιθαγένειας στα παιδιά, τις διαφορετικές περιόδους αναμονής ανάλογα με την κατηγορία του μετανάστη που θέλει να πολιτογραφηθεί, το απόλυτο δικαίωμα πολιτογράφησης έπειτα από 30 έτη διαμονής και τη συνήθη επιλεκτική πολιτογράφηση έπειτα από 10 έτη. Το 2005 όμως άλλαξε ριζικά ο Αυστριακός Νόμος περί Ιθαγένειας: -ευθυγραμμίστηκε η νομοθεσία περί ιθαγένειας με τη μεταναστευτική νομοθεσία, κυρίως μέσω της σύνδεσης του δικαιώματος απονομής ιθαγένειας με την κατοχή άδειας μόνιμης παραμονής για διάστημα 5 ετών πριν από την υποβολή της αίτησης,

-μείωση του αριθμού κατηγοριών με διαφορετικές περιόδους αναμονής για την απόκτηση ιθαγένειας και αύξηση του ελάχιστου χρόνου που απαιτείται για την απονομή της ιθαγένειας, -εισαγωγή αυστηρότερων προϋποθέσεων για την απόκτηση της ιθαγένειας, όπως είναι η επάρκεια οικονομικών πόρων και η ύπαρξη λευκού ποινικού μητρώου, -εξάρτηση της απόκτησης της ιθαγένειας από την υψηλή, σχετικά γλωσσική επάρκεια του υποψηφίου και από την επιτυχή εξέταση στο τεστ ιθαγένειας, που αξιολογεί γνώσεις των αιτούντων για την ιστορία, τη γεωγραφία και το πολιτικό σύστημα της Αυστρίας. Ως αποτέλεσμα του υψηλότερου κόστους αξιολόγησης των αιτήσεων για την απόκτηση ιθαγένειας ήταν η αύξηση του κόστους πολιτογράφησης, ήτοι τα παράβολα αυξήθηκαν από 725 Ευρώ σε 900 Ευρώ για τις συνήθεις πολιτογραφήσεις, για επέκταση πολιτογράφησης στους συζύγους από 174 Ευρώ σε 700 Ευρώ και για την συν-μπολιτογράφηση στα ανήλικα τέκνα από δωρεάν στα 200 Ευρώ. Με τη μεταρρύθμιση του 2005 πλέον η ιθαγένεια θεωρείται ως επιβράβευση που δίδεται στους «αξιότερους» αλλοδαπούς (Valchars, 2006).

ΒΕΛΓΙΟ Η αρχή jus sanguinis αποτελεί τη βασική αρχή απονομής της βελγικής ιθαγένειας. Τα παιδιά των Βέλγων πολιτών αποκτούν αυτομάτως τη βελγική ιθαγένεια κατά τη γέννησή τους. Η βελγική νομοθεσία εμπλουτίστηκε όμως σταδιακά με στοιχεία που διέπουν την αρχή jus soli. To 1984 η αρχή jus soli εξαρτιόταν από την επιλογή του γονέα, από την 1η-1-1992 εφαρμόζεται με (ημι)αυτόματο τρόπο. Η νέα διαδικασία θεσμοθετήθηκε για τους μετανάστες «τρίτης γενιάς». Κάθε παιδί που γεννιέται στην βελγική επικράτεια από γονέα που επίσης γεννήθηκε εκεί αποκτά αυτομάτως τη βελγική ιθαγένεια, με την προϋπόθεση της διαμονής του γονέα τα τελευταία 5 τουλάχιστον έτη από τα 10 που προηγήθηκαν της γέννησης του τέκνου. Υπάρχει πρόβλεψη απονομής ιθαγένειας για τα παιδιά 2ης γενιάς με δήλωση του γονέα και τη συνδρομή αρκετών προϋποθέσεων και αν αμέλησαν οι γονείς να υποβάλλουν αίτηση, το τέκνο δύναται να υποβάλλει αίτηση από την ηλικία των 18 έως 22 ετών.

Επιπρόσθετα θεσμοθετήθηκε μία νέα διαδικασία για όσους γεννήθηκαν στο Βέλγιο να αποκτούν τη βελγική υπηκοότητα από την ηλικία 18 έως 30 ετών. Η βελγική υπηκοότητα απονέμεται αυτόματα εκτός και αν έχουν αντίθετη γνώμη οι εισαγγελικές αρχές. Το 2000 με απλοποίηση της διαδικασίας οι ενήλικοι που γεννήθηκαν στο Βέλγιο ή έχουν ζήσει στο Βέλγιο επί επταετία με άδεια μόνιμης διαμονής μπορούν να επιλέξουν τη βελγική υπηκοότητα εκτός και αν έχουν αντίθετη γνώμη οι εισαγγελικές αρχές. Η πολιτογράφηση εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των αρχών και σε περίπτωση απόρριψης του αιτήματος ο αιτών δεν έχει δικαίωμα προσφυγής. Η πολιτογράφηση δεν είναι δικαίωμα αλλά χάρη που απονέμεται κατά τη διακριτική ευχέρεια των αρχών. Το 1996 όλοι οι ενήλικοι που διέμεναν στη χώρα επί 5 έτη (3 έτη για τους πρόσφυγες) απέκτησαν δικαίωμα πολιτογράφησης. Ο αιτών όφειλε να αποδείξει ότι έχει ενταχθεί στη βελγική κοινωνία, ενώ ορισμένοι έπρεπε να ορίσουν ως εγγυητές Βέλγους πολίτες. Η αίτηση υποβαλλόταν στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Το 2000 μειώθηκε ο χρόνος σε 3 και 2 έτη αντίστοιχα. Παραδόξως δεν προβλέπεται καμία σαφής προϋπόθεση γλωσσικής επάρκειας για την πολιτογράφηση, καθώς οι Φλαμανδοί και οι γαλλόφωνοι πολιτικοί δεν συμφώνησαν για τη γλώσσα.

ΓΑΛΛΙΑ Από το 1993 οι νεαροί μετανάστες που γεννήθηκαν στη Γαλλία μπορούν να αποκτήσουν τη γαλλική υπηκοότητα χωρίς τυπικές διαδικασίες, αμέσως μόλις ενηλικιωθούν. Επίσης πρόσβαση στη γαλλική υπηκοότητα έχουν όλοι όσοι έχουν ζήσει τουλάχιστον 5 έτη στη χώρα.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ Επικρατεί μια περιορισμένη μορφή jus soli και το δικαίωμα της προσωρινής κατοχής διπλής υπηκοότητας από τους μετανάστες 2ης γενιάς, με την υποχρέωση να αποφασίσουν αργότερα ποια θα διαδιατηρήσουν. Για τα παιδιά των ξένων πολιτών που γεννιούνται στην Γερμανία, εφόσον οι γονείς τους κατέχουν νόμιμη άδεια διαμονής, απονέμεται προσωρινά η γερμανική υπηκοότητα, ακόμα και όταν έχουν ήδη άλλη υπηκοότητα και είναι υποχρεωμένοι μέχρι τα 23 ποια θα διαλέξουν. Ενδιαφέρον έχει το παράδειγμα της Τουρκικής συνήθειας.(10.000)

ΔΑΝΙΑ Το 2004 το 40,4% του πληθυσμού ήταν Δανοί πολίτες με διαφορετική εθνική καταγωγή. Μέχρι το 2003 αυξανόταν συνεχώς ο αριθμός των μεταναστών και των απογόνων τους που ζητούσαν και λάμβαναν τη δανέζικη υπηκοότητα. Κατά τα έτη 2006-2007 απέκτησαν δανέζικη υπηκοότητα 3.952 μετανάστες και απόγονοί τους, έναντι 9.316 τη διετία 2001-2002, διότι έγιναν αυστηρότερες οι προϋποθέσεις κτήσης της ιθαγένειας. Χρειαζόταν πιστοποίηση της γλωσσικής επάρκειας και εξοικείωση του μετανάστη με τις αξίες της Δανίας και αδιάλειπτη διαμονή στη Χώρα επί τουλάχιστον 9 έτη.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ Το 2003 οι Ιρλανδοί ψήφισαν υπέρ της κατάργησης του άρθρου 9 Σ που παρείχε το δικαίωμα πολιτογράφησης σε όλα τα παιδιά που γεννιούνται στη χώρα. Από τον Ιανουάριο του 2005 οι μετανάστες που γεννιούνται στην Ιρλανδία από γονέα που δεν είναι Ιρλανδός αλλά κατοικούσε 3 έτη πριν τη γέννηση του τέκνου έχουν δικαίωμα πολιτογράφησης. Οι σύζυγοι Ιρλανδών πολιτών και αιτούντων άσυλο μετά από 3 έτη έχουν δικαίωμα πολιτογράφησης και οι μετανάστες που διέμεναν νόμιμα στη χώρα επί 5 συναπτά έτη (πλην των αιτούντων άσυλο και των ξένων φοιτητών).

Σύμφωνα με το άρθρο 29 ΑΚ η κτήση και απώλεια της ελληνικής ιθαγένειας ρυθμίζονται από το ελληνικό δίκαιο και ειδικότερα από τον ΚΕΙ όπως αυτός ισχύει κάθε φορά. Ο ισχύων ΚΕΙ είναι ο Ν. 3284/2004, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το Ν. 3731/2008, Ν. 3838/2010, Ν. 3938/2010, Ν. 4152/2014, Ν. 4332/2015 και το Ν. 4452/2017, καθώς και με το ΠΔ 92/2006 και την ΥΑ 130181/25843/2014. Σύμφωνα με το 4 παρ. 3 Σ Έλληνες πολίτες είναι όσοι έχουν τα προσόντα που ορίζει ο Νόμος και παραπέμπει στο ΚΕΙ ως ειδικότερο νόμο, όπως αυτός ισχύει κάθε φορά. Η ιθαγένεια αποτελεί ιδιόμορφο, θεμελιώδες ατομικό δικαίωμα (Παραράς). Το συνταγματικό δικαίωμα στην ιθαγένεια εμφανίζεται ως δικαίωμα στη διατήρησή της (Χρυσόγονος). Συνεπώς αφού για τους Έλληνες πολίτες σύμφωνα με το Σύνταγμα συνάγεται έμμεσο δικαίωμα στην Ελληνική ιθαγένεια και δη στη διατήρηση αυτής, για τους αλλοδαπούς αν και γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή διαμένουν επί μαρκόν σε αυτήν δεν μπορεί να γίνει καν λόγος για δικαίωμα στην ελληνική ιθαγένεια αλλά για αυτούς ο τρόπος κτήσης ιθαγένειας είναι αυτός που αναφέρεται στον ΚΕΙ.

Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ 2ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ: Δεύτερη γενιά είναι συνήθως τα παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα από πολίτες τρίτων χωρών που έχουν νόμιμη και μόνιμη διαμονή στην χώρα, καθώς και τα παιδιά που ήρθαν στην Ελλάδα σε μικρή ηλικία στο πλαίσιο διαδικασιών οικογενειακής επανένωσης (μιάμιση γενιά). Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνονται επίσης τα παιδιά της λεγόμενης «τρίτης γενιάς» (double jus soli), τα παιδιά δηλαδή που γεννιούνται στην Ελλάδα από γονείς που έχουν επίσης γεννηθεί στην Ελλάδα και για τα οποία υφίσταται το άρθρο 1 παρ. 2 περ. α ΚΕΙ) για την αυτοδίκαιη με τη γέννησή τους κτήση της ελληνικής ιθαγένειας.

Η ανάγκη για την τακτοποίηση αυτών των ατόμων δημιουργείται από την πραγματικότητα ότι η έλλειψη ιθαγένειας σε έναν άνθρωπο που γεννιέται, ζει, μεγαλώνει και εκπαιδεύεται σε μία χώρα δυσχεραίνει την ένταξή του και αποτελεί μεγάλο εμπόδιο στην προσωπική του ανάπτυξη. Το πρόβλημα ήταν οξύτατο στην Ελλάδα λόγω των πολλών παιδιών 2ης γενιάς που υπήρχαν. Ο σύγχρονος Έλληνας Νομοθέτης κατάλαβε την σπουδαιότητα της απουσίας ρύθμισης και θέλησε να ρυθμίσει το πρόβλημα με το Ν. 3838/2010 για να οριστικοποιηθεί στη συνέχεια με το Ν. 4332/2015.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗ 2η ΓΕΝΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ: Με το Ν. 3838/2010 ο σύγχρονος Έλληνας νομοθέτης εισήγαγε στον ΚΕΙ τολμηρές και ανατρεπτικές ρυθμίσεις για την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας. Σκοπός του ήταν η τακτοποίηση αυτών των παιδιών 2ης γενιάς, των οποίων οι γονείς διαβίωναν μακροχρόνια στην Ελλάδα, ενώ αυτά μεγάλωναν στην Ελλάδα ως κύρια και μόνη πατρίδα τους.

Ειδικότερα σύμφωνα με το προϊσχύον δίκαιο: -Το ανήλικο τέκνο αλλοδαπών που γεννήθηκε στην Ελλάδα: 1.Θεμελιώνει δικαίωμα απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας από τη γέννηση εφόσον: και οι δύο γονείς είχαν συμπληρώσει 5ετή νόμιμη διαμονή στη χώρα κατά τη γέννηση του τέκνου και υποβάλλουν σχετική αίτηση-δήλωση εντός 3 ετών από τη γέννηση αυτού (άρθρο 1Α εδ. α’ ΚΕΙ), και οι δύο γονείς είχαν συμπληρώσει 5ετή νόμιμη διαμονή στη χώρα κατά τη γέννηση του τέκνου και υποβάλλουν σχετική αίτηση-δήλωση πέραν της 3ετίας από τη γέννηση αυτού (άρθρο 1Α εδ. β’ ΚΕΙ), ο ένας ή και οι δύο γονείς συμπληρώσουν 5ετή νόμιμη διαμονή στη χώρα μετά τη γέννηση του τέκνου και υποβάλλουν σχετική αίτηση-δήλωση (άρθρο 1Α εδ. γ. ΚΕΙ), στις 24-3-2010 η νόμιμη διαμονή ενός τουλάχιστον εκ των γονέων του υπερβαίνει τα 5 συνεχή έτη και οι δύο γονείς υποβάλλουν σχετική αίτηση-δήλωση εντός 3 ετών από τη γέννηση αυτού (άρθρο 24 παρ. 2 ΚΕΙ), στις 24-3-2010 η νόμιμη διαμονή ενός τουλάχιστον εκ των γονέων του υπερβαίνει τα 5 συνεχή έτη και οι δύο γονείς υποβάλλουν σχετική αίτηση-δήλωση πέραν της 3ετίας από τη γέννηση αυτού (άρθρο 24 παρ. 2 ΚΕΙ ),

Περαιτέρω σύμφωνα με το προϊσχύον δίκαιο: -Το ανήλικο τέκνο αλλοδαπών που φοίτησε σε ελληνικό σχολείο στην Ελλάδα με την επιτυχή παρακολούθηση έξι τουλάχιστον τάξεων σε Ελληνικό σχολείο σε συνάρτηση με τη νόμιμη διαμονή των γονέων του τον χρόνο υποβολής της σχετικής αίτησης-δήλωσης: 1.Θεμελιώνει δικαίωμα απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης-δήλωσης εφόσον: οι γονείς υποβάλλουν σχετική αίτηση-δήλωση εντός 3 ετών από τη συμπλήρωση του χρόνου αυτού και πριν την ενηλικίωση του τέκνου (άρθρο 1Α εδ. α’ ΚΕΙ), οι γονείς υποβάλλουν σχετική αίτηση-δήλωση πέραν της 3ετίας από τη συμπλήρωση του χρόνου αυτού, αλλά πριν την ενηλικίωση του τέκνου (άρθρο 1Α εδ. β’ ΚΕΙ).

Τέλος σύμφωνα με το προϊσχύον δίκαιο: -Το ενήλικο τέκνο αλλοδαπών που γεννήθηκε ή ολοκλήρωσε επιτυχώς, ενόσω ήταν ανήλικο, εξαετή φοίτηση σε ελληνικό σχολείο στην Ελλάδα: 1.Θεμελιώνει δικαίωμα απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης-δήλωσης και δεν συνέτρεχαν στο πρόσωπό του ποινικά κωλύματα ή λόγοι δημοσίας τάξης και εθνικής ασφάλειας εφόσον: έχει ενηλικιωθεί πριν την 24-3-2010 και υποβάλλει σχετική αίτηση-δήλωση εντός 3 ετών ήτοι μέχρι την 24-2-2013 (άρθρο 24 παρ. 1 Ν. 3838/2010), έχει ενηλικιωθεί μετά την 24-3-2010 και υποβάλλει σχετική αίτηση-δήλωση εντός 3 ετών από την ενηλικίωσή του (άρθρο 1Α παρ. 6 ΚΕΙ).

Μετά όμως από σχετική προσφυγή Ελλήνων πολιτών στο ΣτΕ το οποίο εξέδωσε την 350/2011 απόφασή Του (επταμελή σύνθεση-Δ’ Τμήμα), παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου η κρίση της συνταγματικότητας ή μη των άρθρων 1Α παρ. 1-3 και 24 Ν. 3838/2010, διότι δεν προέβλεπαν διαδικασία για τη διαπίστωση από τα διοικητικά όργανα της συνδρομής in concreto της ουσιαστικής προϋπόθεσης ύπαρξης γνησίου δεσμού των αλλοδαπών προς το ελληνικό κράτος ενώ ο Έλληνας νομοθέτης μερίμνησε να διαφυλάξει την εθνική ομοιογένεια του κράτους, μεταξύ των άλλων, και δια της θεσπίσεως δικαίου ιθαγένειας, του οποίου οι ρυθμίσεις βασίζονταν καταρχήν στο σταθερό κριτήριο του δικαίου του αίματος, δηλαδή την καταγωγή από Έλληνες γονείς.»

Με την ΣτΕ 460/2013 (Ολομέλεια) κρίθηκε ότι «αν και ο νομοθέτης κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας από αλλοδαπούς, δύναται μεν, κατ’ απόκλιση από την αρχή του δικαίου καταγωγής ως αυτόματου τρόπου κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας, να προβλέψει τρόπους κτήσης της ιθαγένειας βάσει της αρχής του δικαίου εδάφους και περαιτέρω να θεσπίζει για τις περιπτώσεις αυτές ουσιαστικά και τυπικά κριτήρια, που να τεκμηριώνουν ένταξη στην ελληνική κοινωνία, τα άρθρα 1, 13 και 24 του Ν. 3838/2010 αντίκεινται στο Σύνταγμα, διότι τα θεσπιζόμενα κριτήρια δεν συνδυάζονται και με στοιχεία που θα προσέδιδαν στη διαμονή ουσιαστικά χαρακτηριστικά έντακης στην Ελληνική κοινωνία»

Σύμφωνα με την ΣτΕ 460/2013 (Ολομέλεια) τα βασικά αξιολογικά κριτήρια που ο Νομοθέτης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του είναι: -η διαφύλαξη της διαχρονικής ενότητας και του πολιτιστικού υπόβαθρου του ελληνικού Κράτος και Έθνους -ο ουσιαστικός δεσμός του αλλοδαπού με το ελληνικό κράτος και την ελληνική κοινωνία. ο σεβασμός στην ιστορία, τη γλώσσα και τις παραδόσεις που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά από την οικογένεια και εκπαίδευση

ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ήταν να παγώσει το θέμα της ιθαγένειας των παιδιών 2ης γενιάς τόσο σε επίπεδο αιτήσεων που είχαν υποβληθεί, όσο και σε νομοθετικό επίπεδο ανεστάλησαν οι διατάξεις του Ν. 3838/2010 μέχρι την έκδοση νέων που συμμορφώνονταν με την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

ΛΥΣΗ ΕΔΩΣΕ την 9-7-2015 ο Ν. 4332/2015 σύμφωνα με τον οποίο ο Έλληνας Νομοθέτης φαίνεται να εμμένει στα κριτήρια που είχε επιλέξει με το Ν. 3838/2010, και οι προϋποθέσεις που θέτει απέχουν από την κυρίαρχη γνώμη που αποτυπώθηκε στην ΣτΕ 460/2ο13, σύμφωνα με την οποία: Τα 5 έτη νόμιμης διαμονής δεν προϋποθέτουν κοινωνική ένταξη των αλλοδαπών-γονέων που υπέβαλαν την αίτηση για την κτήση ιθαγένειας του ανηλίκου τέκνου τους και Μόνη η 6ετής φοίτηση σε Ελληνικό σχολείο δεν τεκμηριώνει την ουσιαστική ένταξη των τέκνων αλλοδαπών καθόσον υπολείπεται της 9ετούς φοίτησης που απαιτεί το Σύνταγμα.

Οι ισχυροί δεσμοί έχουν να κάνουν με το χρονικό διάστημα που το πρόσωπο διαμένει στην Ελλάδα νόμιμα, και κατά πόσο έχει αναπτύξει στενούς και ειδικούς δεσμούς με αυτήν και σε ποιο βαθμό, η γέννηση στην Ελλάδα, η από μικρής ηλικίας έλευση στη χώρα, η φοίτηση σε ελληνικό σχολείο, η γνώση της ελληνικής γλώσσας, της ιστορίας και του πολιτισμού, η σχέση του ως μέλος οικογένεια Έλληνα, η μακροχρόνια διαμονή του στη Χώρα, η εκπλήρωση φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, η συμμετοχή του σε κοινωνικές οργανώσεις και συλλογικούς φορείς είναι βασικοί παράγοντες.

Με το νόμο 4332/2015: ο Νομοθέτης επιλέγει να δώσει νωρίς ιθαγένεια στα παιδιά μεταναστών που γεννιούνται και ξεκινούν να φοιτούν σε ελληνικό σχολείο -αποτρέπει το αίσθημα του «ξένου» στα παιδιά που αναγνωρίζουν την Ελλάδα ως μοναδική πατρίδα τους. τα εντάσσει άμεσα στην Κοινωνία όπου μεγαλώνουν, τους δημιουργεί το αίσθημα και την ασφάλεια αποδοχής από την πολιτεία

Ειδικότερα σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο (άρθρο 1Α παρ. 1 ΚΕΙ και 2 παρ Ειδικότερα σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο (άρθρο 1Α παρ. 1 ΚΕΙ και 2 παρ. 1 Ν. 4332/2015): -Το ανήλικο τέκνο αλλοδαπών που γεννήθηκε στην Ελλάδα: Θεμελιώνει δικαίωμα απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας εφόσον οι γονείς του υποβάλλουν στη Υπηρεσία Αποκεντρωμένης Διοίκησης στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται ο Δήμος της διαμονής τους κοινή σχετική αίτηση-δήλωση κτήσης Ελληνικής Ιθαγένειας (η απόδειξη της πραγματικής εγκατάστασης των αιτούντων γονέων γίνεται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως απόδειξη λογαριασμού ΔΕΚΟ, μισθωτήριο συμβόλαιο κλπ) και εφόσον κατά την υποβολή της αίτησης ισχύουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: το τέκνο είναι ανήλικο, εγγραφή του τέκνου στην Α΄ τάξη του Δημοτικού και συνέχιση φοίτησης σε Ελληνικό σχολείο, νόμιμη διαμονή και των δύο γονέων με οριστικό και σε ισχύ τίτλο νόμιμης διαμονής τους, ο ένας τουλάχιστον γονέας αποδείξει 5ετή συνεχή νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα πριν τη γέννηση του τέκνου και η άδεια διαμονής ενός τουλάχιστον γονέα θα πρέπει να είναι τύπου: επί μακρόν διαμένοντος, δεύτερης γενιάς, αόριστης πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη της ΕΕ, εγγράφου πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη ΕΕ, δελτίου μόνιμης διαμονής μέλους οικογένειας Έλληνα ή πολίτη της ΕΕ, τίτλου διαμονής αναγνωρισμένου πολιτικού πρόσφυγα ή καθεστώτος επικουρικής προστασίας, ειδικού δελτίου ταυτότητας ομογενούς συνοδευόμενου από ισχύουσα άδειας διαμονής ενιαίου τύπου ή άλλον τίτλο νόμιμης διαμονής ομογενούς.

Η αίτηση υποβάλλεται από κοινού και από τους δύο οι γονείς του ανηλίκου, εκτός και αν πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια ή δικαιούχου διεθνούς προστασίας ή για ασυνόδευτο ανήλικο.

Με την αίτηση, σύμφωνα με την εγκύκλιο 29/2015, συνυποβάλλονται : -αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης γέννησης, -αντίγραφο ληξιαρχικής πράξης ή πιστοποιητικό γάμου των γονέων, -αντίγραφο οριστικού τίτλου νόμιμης διαμονής των γονέων σε ισχύ, -βεβαίωση χρόνου νόμιμης διαμονής από τις υπηρεσίες (όπως την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, ΕΛΑΣ), -βεβαιώσεις Ελληνικού σχολείου που χορηγούνται από τους Διευθυντές είτε για την φοίτηση στην Α’ Δημοτικού είτε για την ολοκλήρωση ορισμένων ή όλων των τάξεων, -επικυρωμένο αντίγραφο ισχύοντος διαβατηρίου των γονέων ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου, -παράβολο 100 Ευρώ.

Μετά την υποβολή της αίτησης δεν απαιτείται διαβατήριο των τέκνων, αλλά τα στοιχεία πιστοποιούνται από τη ληξιαρχική πράξη γέννησής τους. Ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης μέσα σε 6 μήνες από την υποβολή της αίτηση με απόφασή του που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης δίνει εντολή στον οικείο δήμο να εγγράψει το ανήλικο στο δημοτολόγιό του. Ημεροχρονολογία κτήσης της Ελληνικής Ιθαγένεια είναι αυτή της δημοσίευσης της περίληψης στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Σύμφωνα με την αρχή της ατομικής βούλησης το ανήλικο τέκνο αλλοδαπών που απέκτησε την Ελληνική ιθαγένεια δύναται να αιτηθεί μέσα σε ένα έτος από την ενηλικίωσή του στο Δήμο της κατοικίας του την απώλεια αυτής κατ’ άρθρο 19ΚΕΙ.

Λόγω της πραγματικότητας που ζούμε στα παιδιά 2ης γενιάς πρέπει να περιλαμβάνονται και τα παιδιά που γεννιούνται και μεγαλώνουν στην Ελλάδα χωρίς να έχουν οι γονείς τους νόμιμη διαμονή σε αυτή, αφού η γέννηση και η ανατροφή τους στην Ελλάδα αποτελεί ένα πραγματικό γεγονός και η πρόσβαση στην ελληνική εκπαίδευση είναι ελεύθερη, σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 8 ΚΜετανάστευσης.

Για το λόγο αυτό, σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο (άρθρο 1Β παρ Για το λόγο αυτό, σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο (άρθρο 1Β παρ. 1, 5α και β ΚΕΙ και 2 παρ. 3 Ν. 4332/2015): -Το ανήλικο τέκνο αλλοδαπών που διαμένει νόμιμα στη χώρα και φοίτησε σε Ελληνικό σχολείο: Θεμελιώνει δικαίωμα απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας εφόσον ο αλλοδαπός υποβάλλει στη Υπηρεσία Αποκεντρωμένης Διοίκησης στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας υπάγεται ο Δήμος της διαμονής του σχετική αίτηση-δήλωση κτήσης Ελληνικής Ιθαγένειας (η απόδειξη της πραγματικής εγκατάστασης των αιτούντων γίνεται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως απόδειξη λογαριασμού ΔΕΚΟ, μισθωτήριο συμβόλαιο κλπ) και εφόσον κατά την υποβολή της αίτησης ισχύουν οι εξής προϋποθέσεις: το τέκνο είναι ανήλικο, επιτυχής παρακολούθηση 9 τάξεων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είτε 6 τάξεις δευτεροβάθμιας, ενήλικος που δεν έχει συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας του και έχει φοιτήσει ως άνω, ενήλικος μετά την 9-7-2015 που δεν έχει συμπληρώσει το 23ο έτος της ηλικίας του και έχει φοιτήσει ως άνω, η σχετική αίτηση του υποβάλλεται εντός 3τίας από την συμπλήρωση της απαιτούμενης φοίτησης, ενήλικος πριν την 9-7-2015 που έχει ολοκληρώσει την ως άνω φοίτηση όντας ανήλικος, η σχετική αίτηση του υποβάλλεται εντός 3τίας από τη δημοσίευση του νόμου, ήτοι έως 9-7-2018, ενήλικος πριν την 9-7-2015 που έχει ολοκληρώσει την ως άνω φοίτηση όντας έως 23 ετών όταν ολοκλήρωσε την φοίτησή του, η σχετική αίτηση του υποβάλλεται εντός 3τίας από τη δημοσίευση του νόμου, ήτοι έως 9-7-2018,

Η αίτηση υποβάλλεται από τον ίδιο τον αιτούντα αλλοδαπό, ακόμα και όταν είναι ανήλικος.

Με την αίτηση, σύμφωνα με την εγκύκλιο 29/2015, συνυποβάλλονται : -πιστοποιητικό γέννησης αλλοδαπού, -αντίγραφο ισχύοντος διαβατηρίου του αλλοδαπού, -αντίγραφο οριστικού τίτλου νόμιμης διαμονής σε ισχύ, -βεβαιώσεις Ελληνικού σχολείου που χορηγούνται από τους Διευθυντές είτε για την ολοκλήρωση φοίτησης 9 τάξεων ή 6 τάξεων αντίστοιχα, -παράβολο 100 Ευρώ.

Ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης μέσα σε 6 μήνες για τον ενήλικο και μέσα σε 1 έτος για τον ανήλικο από την υποβολή της αίτηση με απόφασή του που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης δίνει εντολή στον οικείο δήμο να εγγράψει τον ενδιαφερόμενο στο δημοτολόγιό του. Ημεροχρονολογία κτήσης της Ελληνικής Ιθαγένεια είναι αυτή της δημοσίευσης της περίληψης στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Αναστολή της διαδικασίας όταν υπάρχουν εκκρεμείς ποινικές δίκες για αδικήματα που επισύρουν ποινή στερητική της ελευθερίας άνω του 1 έτους κοκ, καθώς και όταν έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις από τον αιτούντα ενώπιον του ΣυμβΙθαγ (άρθρο 31 παρ. 4 ΚΕΙ). Τέκνο αλλοδαπού ο οποίος αποκτά κατά αυτό τον τρόπο την ελληνική ιθαγένεια καθίσταται Έλληνας χωρίς άλλη διατύπωση, αν κατά την ημερομηνία κτήσης της ιθαγένειας από τον γονέα του είναι άγαμο και άτεκνο.

Τέλος σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο (άρθρο 1Β παρ. 2ΚΕΙ και 2 παρ. 3 Ν Τέλος σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο (άρθρο 1Β παρ. 2ΚΕΙ και 2 παρ. 3 Ν. 4332/2015): -Ο αλλοδαπός που διαμένει νόμιμα στη χώρα με οριστικό τίτλο διαμονής και φοίτησε σε Ελληνικό σχολείο θεμελιώνει δικαίωμα απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας εφόσον: είναι κάτοχος απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα και αποφοιτά από ελληνικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μετά την 9-7-2015 ή έχει αποφοιτήσει από ελληνικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έως την 8-7-2015, υποβάλλει τη σχετική δήλωση – αίτηση εντός αποκλειστικής προθεσμίας: -3 ετών από την ημερομηνία αποφοίτησης του από τμήμα ή σχολή ελληνικού ΑΕΙ ή ΤΕΙ ή -3 ετών από την ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 4332/2015 ήτοι έως 9-7-2018.

Με την αίτηση, σύμφωνα με την εγκύκλιο 29/2015, συνυποβάλλονται : -πιστοποιητικό γέννησης αλλοδαπού, -αντίγραφο ισχύοντος διαβατηρίου του αλλοδαπού, -αντίγραφο οριστικού τίτλου νόμιμης διαμονής σε ισχύ, -αντίγραφο του απολυτηρίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, -Υπεύθυνη δήλωση του αιτούντα περί εξελληνισμού του ονόματός του, εφόσον το επιθυμεί, -παράβολο 100 Ευρώ.

Ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης μέσα σε 1 έτος από την υποβολή της αίτησης με απόφασή του που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης δίνει εντολή στον οικείο δήμο να εγγράψει τον ενδιαφερόμενο στο δημοτολόγιό του. Ημεροχρονολογία κτήσης της Ελληνικής Ιθαγένεια είναι αυτή της δημοσίευσης της περίληψης στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Αναστολή της διαδικασίας όταν υπάρχουν εκκρεμείς ποινικές δίκες για αδικήματα που επισύρουν ποινή στερητική της ελευθερίας άνω του 1 έτους κοκ, καθώς και όταν έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις από τον αιτούντα ενώπιον του ΣυμβΙθαγ (άρθρο 31 παρ. 4 ΚΕΙ). Τέκνο αλλοδαπού ο οποίος αποκτά κατά αυτό τον τρόπο την ελληνική ιθαγένεια καθίσταται Έλληνας χωρίς άλλη διατύπωση, αν κατά την ημερομηνία κτήσης της ιθαγένειας από τον γονέα του είναι άγαμο και άτεκνο.

Η κτήση της Ελληνικής Ιθαγένειας λόγω φοίτησης σε ελληνικό σχολείο ή αποφοίτησης από ελληνικό ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με δήλωση δίνει τη δυνατότητα στον αλλοδαπό που το επιθυμεί να εξελληνιστεί το όνομά του.

ΚΤΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ ΜΕ ΠΟΛΙΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: Αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους θεσμούς του δικαίου της ιθαγένειας και στηρίζεται στην αρχή της ατομικής βούλησης. Η πολιτογράφηση με δήλωση αφορά μόνο ΑΛΛΟΓΕΝΕΙΣ, διότι για τους ομογενείς τεκμαίρονται οι ισχυροί δεσμοί, δεν υποβάλλονται σε συνέντευξη, υποβάλλουν μόνο αίτηση και όχι δήλωση και έχουν μικρότερο τέλος. Τυπικές προϋποθέσεις (άρθρο 5 ΚΕΙ): -ο αλλοδαπός να είναι ενήλικος κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης, -να μην έχει ποινικό κώλυμα, -να μην τελεί υπό απέλαση ή άλλη εκκρεμότητα για τη νόμιμη διαμονή του στη Χώρα, -να διαμένει στην Έλλαδα νόμιμα για επτά συνεχή έτη πριν από την υποβολή της αίτησης και -να κατέχει έναν από τους περιοριστικά απαριθμημένους τίτλους διαμονής

Ουσιαστικές προϋποθέσεις (άρθρο 5Α ΚΕΙ): -να γνωρίζει επαρκώς την ελληνική γλώσσα, -να δύναται να συμμετέχει ενεργά και ουσιαστικά στην πολιτική ζωή της χώρας και -να έχει ενταχθεί ομαλά στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας. Η ύπαρξη των ουσιαστικών προϋποθέσεων ελέγχονται από τις Επιτροπές Πολιτογράφησης κατά τη διάρκεια της συνέντευξης του αλλοδαπού.

Με την αίτηση πολιτογράφησης, συνυποβάλλονται : -ακριβές αντίγραφο της δήλωσης πολιτογράφησης, -αντίγραφο ΑΜΚΑ, - πιστοποιητικό γέννησης αλλοδαπού, -ακριβές αντίγραφο ισχύοντος διαβατηρίου του αλλοδαπού, -αντίγραφο οριστικού τίτλου νόμιμης διαμονής σε ισχύ, -αντίγραφο εκκαθαριστικού σημειώματος, -παράβολο 700 Ευρώ ή 100 Ευρώ. Η αρμόδια υπηρεσία Αποκεντρωμένης Διοίκησης ελέγχει και αναζητεί αυτεπαγγέλτως τα έγγραφα που απαιτούνται (άρθρο 7 παρ. 1 και 2 ΚΕΙ)

Η Επιτροπή Πολιτογράφησης συντάσσει εισήγηση προς τον Υπουργό Εσωτερικών στην οποία αναλύει τη θέση της για την αποδοχή ή όχι του αιτήματος και διαβιβάζει αυτή μαζί με απόσπασμα πρακτικού της συνέντευξης και τον πλήρη φάκελο στο Υπουργείο Εσωτερικών (άρθρο 7 παρ. 6 ΚΕΙ). Η εισήγηση κοινοποιείται στον αιτούντα και στο διαβιβαστικό θα πρέπει να αναφέρεται το δικαίωμα του αιτούντος να υποβάλλει αντιρρήσεις (άρθρο 7 παρ. 6 εδ. β’ και 7 ΚΕΙ), η προθεσμία 15 μερών για την άσκησή τους και το αρμόδιο όργανο, ήτοι το Συμβούλιο Ιθαγένειας (άρθρο 28 ΚΕΙ), στο οποίο μπορεί να ασκήσει ο αιτών τις αντιρρήσεις. Η απόφαση πολιτογράφησης εκδίδεται από τον Υπουργό Εσωτερικών και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (άρθρα 8 και 9 ΚΕΙ). Μετά τη θετική απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών ο αλλοδαπός οφείλει να δώσει όρκο ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή εφόσον πρόκειται για ομογενή ενώπιον του Έλληνα Προξένου. Μετά την πραγματοποίηση της ορκωμοσίας εκδίδεται απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την εγγραφή του ενδιαφερόμενου σρα δημοτολόγια και στα μητρώα αρρένων.

Σύμφωνα με το άρθρο 1Β ΚΕΙ η παιδεία για τα παιδιά που δεν έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα ή έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα από μη νόμιμους γονείς συνιστά το σημαντικότερο στοιχείο για την απόδοση της ιθαγένειας. Ο Νομοθέτης θεωρεί ότι κυρίως κατά τη διάρκεια φοίτησης στο σχολείο επιτυγχάνεται η πλήρης ενσωμάτωση και ένταξή τους στην Ελληνική Κοινωνία. Η σημασία της παιδείας στην ένταξη των μεταναστών αποθεώνεται στον Πανηγυρικό του Ισοκράτη, διότι κατ’ ουσίαν η παιδεία ενώνει τη γενιά των ατόμων που τη λαμβάνουν δημιουργώντας κοινούς στόχους και ιδανικά.

Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η «σχολική διαρροή» των αλλοδαπών μαθητών και συνεπώς ίσως υπάρχει ανάγκη διεύρυνσης των προϋποθέσεων κτήσης ιθαγένειας. Σε παλαιότερες συγκριτικές μελέτες (βλ. Παλαιολόγου και Ευαγγέλου 2003) παρατίθενται αρκετά στοιχεία και γίνονται ενδιαφέρουσες αναλύσεις σχετικά με την παρατηρούμενη διαρροή κατά τη μετάβαση των αλλοδαπών μαθητών από τη μία βαθμίδα εκπαίδευσης στην άλλη. Οι συγγραφείς τονίζουν τη δραστική μείωση της αντιπροσώπευσης των αλλοδαπών μαθητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και επισημαίνουν ότι μόνο το 1/3 περίπου των αλλοδαπών μαθητών συνεχίζει από το Γυμνάσιο στο Λύκειο, ενώ τα 2/3 αυτών εγκαταλείπουν.

Σε παρόμοια έρευνα του ΙΜΕΠΟ (2005:4) για τους αλλοδαπούς μαθητές στα Γυμνάσια και Λύκεια της περιφέρειας Αττικής επισημαίνεται η μεγάλη απόκλιση του αριθμού των αλλοδαπών μαθητών που φοιτούν στα Λύκεια και ΤΕΕ από τον αντίστοιχο αριθμό των Γυμνασίων. Συγκεκριμένα στα Λύκεια και τα ΤΕΕ της Αττικής φοιτούν 9.339 αλλοδαποί μαθητές, ενώ στα Γυμνάσια 14.115, ήτοι 34% λιγότεροι από τους μαθητές Γυμνασίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν παρατηρείται παρόμοια απόκλιση μη αλλοδαπών μαθητών, η οποία ανέρχεται στο 13,5%. Η μεγαλύτερη διαρροή (7,6%) παρατηρείται στην Α’ Διεύθυνση Αθηνών, χωρίς ωστόσο να είναι γνωστοί οι λόγοι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας για το σχολικό έτος 2010-2011 προκύπτει ότι είναι έντονη η παρουσία μαθητών μεταναστευτικής προέλευσης στα σχολεία της χώρας. Παρατηρείται όμως διαφοροποίηση στις αναλογίες τους ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης. Σε σχέση με το δημοτικό και το γυμνάσιο, οι αλλοδαποί μαθητές συμμετέχουν με μειωμένο ποσοστό στο δεύτερο κύκλο σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που δεν ανήκει στην υποχρεωτική εκπαίδευση

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩN  ΒΑΘΜΙΔΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ  ΣΥΝΟΛΟ ΜΑΘΗΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩN  ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩN ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ  132.223  20.432  (15,4%)  1.265  (1,0%)  ΔΗΜΟΤΙΚΟ  601.047  74.685  (12,4%)  5.605  (0,9%)  ΓΥΜΝΑΣΙΟ  321.682  34.626  10,8%)  3.822  (1,2%)  ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ  224.224  12.060  (5,4%)  1.780  (0,8%)  TEE, ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ  94.699  12.319  13,0%)  2.385  (2,5%)  ΣΥΝΟΛΟ  1.373.875  154.120    14.857 Πηγή: Αδημοσίευτα στοιχεία Υπουργείου Παιδείας, Διεύθυνση Λειτουργικής Ανάπτυξης και Πληροφοριακών Συστημάτων

Όταν προχωρήσουν εντέλει πέραν του γυμνασίου, στρέφονται σε μικρότερο ποσοστό από ότι οι γηγενείς μαθητές προς το Γενικό Λύκειο παρά σε σχολές τεχνικής και επαγγελματικής κατεύθυνσης. Η διαφοροποίηση αυτή οφείλεται σε παράγοντες όπως η γνώση της ελληνικής γλώσσας και οι αντιλήψεις για τις προοπτικές τους στην ελληνική αγορά. Συνεπώς ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα είναι αυτό της σχολικής διαρροής των μεταναστών μαθητών.

Η διαρροή που παρατηρείται κατά τη μετάβαση μαθητών συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων από τη μία βαθμίδα στην άλλη αποτελεί μία μορφή κοινωνικού αποκλεισμού, αφού το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε όλες του τις βαθμίδες «προωθεί τους προνομιούχους και εξοστρακίζει τους μη προνομιούχους με μοναδικό κριτήριο τη σχολική και γνωστική επίδοση (Βουϊδάσκης, 1999:255). Τα ανήλικα τέκνα, όμως, ημεδαπών και αλλοδαπών αποτελούν διακριτή κατηγορία, που προκύπτει από το ίδιο το Σύνταγμα το οποίο έχει αναγάγει σε αντικείμενο ιδιαίτερης ρύθμισης τους ανήλικους καθιερώνοντας ειδικές ρυθμίσεις, όπως το άρθρο 21 παρ. 1 που προβλέπει την προστασία της παιδικής ηλικίας καθώς και το άρθρο 16 παρ. 2 το οποίο ορίζει τη βασική αποστολή της παιδείας που έχει ως βασικούς αποδέκτες τους ανήλικους .

Είναι φανερό ότι τα υποδεέστερα εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά πολλών νέων μεταναστευτικής πολιτικής δεν μπορούν να αποδοθούν εξ ολοκλήρου στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και την κοινωνική πολιτική. Οι συνθήκες στις χώρες προέλευσης, όπου κάποιοι νέοι μετανάστευσαν ως έφηβοι ή νεαροί ενήλικες, έχουν επίσης σημαντικοί συνεισφορά.

Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση και η πολιτική που ακολουθεί μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του εκπαιδευτικού μειονεκτήματος των νέων μεταναστών που καταγράφεται στα δεδομένα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών. Θα μπορούσαν να διευκολυνθούν οι νέοι μετανάστες, ειδικά υπήκοοι Αλβανίας, προκειμένου να αποκτήσουν περισσότερη εκπαίδευση, είτε μένοντας περισσότερα έτη στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα, είτε επιστρέφοντας σε αυτό, είτε ακόμη και συμμετέχοντας σε προγράμματα δια βίου μάθησης. Στην Ελλάδα, όπως και σε όλο τον κόσμο, η επιτυχής ενσωμάτωση των νέων μεταναστευτικής προέλευσης πρέπει να ιδωθεί κάτω από το πρίσμα της ωφέλειας του συνόλου της κοινωνίας μας και η κτήση ιθαγένειας με τα προβλήματα των νέων μεταναστών στην εκπαίδευση ίσως πρέπει να ιδωθεί και αυτή κάτω από άλλο πρίσμα.