ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ χειμερινο εξάμηνο 2011-2012 Ιστορία & Θεωρία Αρχιτεκτονικής ι δρ Αμαλία Κωτσάκη, επίκουρη καθηγήτρια
Ιστορία & Θεωρία Αρχιτεκτονικής 1 Σκοπός του μαθήματος Σκοπός του μαθήματος είναι η μεθοδική εισαγωγή των φοιτητών στον ιστορικό και θεωρητικό λόγο περί αρχιτεκτονικής και τέχνης. Επιχειρείται η ανάδειξη της οργανικής σχέσης μεταξύ: Α. ιστορίας – θεωρίας και πράξης στην αρχιτεκτονική Β. ιστορίας – θεωρίας και πράξης στην τέχνη Γ. εικαστικών τεχνών, αρχιτεκτονικής, και πόλης. Εισαγωγή σε έννοιες της αρχιτεκτονικής και τέχνης. Διαφορετικές προσεγγίσεις στο αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό φαινόμενο. Η ιστοριογραφία και η χρήση των πηγών, οι μέθοδοι της ιστορίας της αρχιτεκτονικής και τέχνης η έννοια του μνημείου και της ιστορικότητας, η παιδεία και το επάγγελμα του αρχιτέκτονα, η κοινωνική διάσταση της αρχιτεκτονικής και τέχνης, η σχέση της αρχιτεκτονικής και της τέχνης με τις επιστήμες, η φύση της σχεδιαστικής διαδικασίας, ο πλουραλισμός των αρχιτεκτονικών και καλλιτεχνικών εκφράσεων και η συμμετοχή της ιστορίας, η καλλιτεχνική διάσταση της αρχιτεκτονικής, κ.ά. Παράλληλα αναζητούνται τα εργαλεία μεταλαμπάδευσης της ιστορικής και θεωρητικής γνώσης στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ως εμπλουτισμός παραστάσεων αλλά και ως συγκρότηση αξιολογικών συστημάτων για την αρχιτεκτονική. Το μάθημα διαρθρώνεται μέσω διαλέξεων, ερευνητικών εργασιών και επισκέψεων σε εκθέσεις. Περιεχόμενο μαθήματος 1. Οι έννοιες Ιστορία & Θεωρία Αρχιτεκτονικής – Η «χρήση» της Ιστορίας & Θεωρίας 2. Οι απαρχές του αρχιτεκτονικού και καλλιτεχνικού φαινομένου 3. Ιστοριογραφικές σχολές & προσεγγίσεις της αρχιτεκτονικής και τέχνης’ 4. Οι μέθοδοι στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής . Πηγές και ερμηνείες – Η συγγραφή της επιστημονικής εργασίας. 5. Η έννοια του μνημείου 6. Ανώνυμη αρχιτεκτονική και τέχνη vs Λόγια αρχιτεκτονική και τέχνη 7. Αξιολόγηση της καλλιτεχνικής μορφής 8. Οι πρώτοι πολιτισμοί:- Αρχιτεκτονική: Αιγύπτιοι – Ασσυροβαβυλώνιοι 9. Μινωίτες –Μυκηναίοι 10. Εξωδυτικοί πολιτισμοί (Απω Ανατολή) 11. Αντικατοπτρισμοί των πρώτων πολιτισμών στον 20 αι.
Ιστορία Γνώση του αρχιτεκτονικού παρελθόντος και ερμηνεία Θεωρία Το ratiocinatio του Βιτρούβιου για τον διαχωρισμό της διανοητικής από την πρακτική πλευρά της αρχιτεκτονικής. Διάκριση - ανάμεσα στην Ιστορία και τη Θεωρία της Αρχιτεκτονικής - ανάμεσα στην Θεωρία της Αρχιτεκτονικής και τη Θεωρία της Τέχνης
Το βιβλίο της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο σχεδιαστήριο Στόχος του μαθήματος της Ιστορίας & Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής είναι η κατανόηση των συνθετικών αρχών των αρχιτεκτονικών έργων του παρελθόντος και του τρόπου που αυτά αντιμετώπισαν σημαντικά αρχιτεκτονικά προβλήματα. Παράλληλα στοχεύει στην ενίσχυση της ανθρωπιστικής παιδείας των αρχιτεκτόνων. Η ιστορία προσεγγίζεται πολύπλευρα, πέραν της προφανούς αυταξίας της ως γνώση, με στόχο τη σύνδεση της Θεωρίας με την Πράξη. Διερευνάται η συμβολή του μαθήματος: α. Στον σχεδιασμό -με τον εμπλουτισμό των αρχιτεκτονικών παραστάσεων μέσω παραδειγμάτων αρχιτεκτονικών συνθέσεων από τους ιστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα των οποίων οι αρχιτεκτονικές αξίες άντεξαν στον χρόνο. - με την εισαγωγή κριτηρίων για την αξιολόγηση του παραγόμενου έργου από τον ίδιο τον δημιουργό του κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού. β. Στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης και δόκιμου αρχιτεκτονικού λόγου - με τη συγκρότηση κριτηρίων για την αξιολόγηση της σύγχρονης αρχιτεκτονικής παραγωγής - με τη άσκηση στη διατύπωση με ακρίβεια και σαφήνεια αρχιτεκτονικών εννοιών στον γραπτό και προφορικό λόγο.
Ιστορία, Θεωρία & Πράξη Διδακτική προσέγγιση - Ανάλυση και ερμηνεία της εξέλιξης των συνθετικών δομών συγκριτικά, καθώς και των αρχιτεκτονικών μορφών και των κατασκευαστικών μεθόδων σε σχέση με τις ισχύουσες συνθήκες σε κάθε ιστορική περίοδο -Διερεύνηση των εξωτερικών αιτίων που μόρφωσαν το πλαίσιο των τεχνών και ιδιαιτέρως της αρχιτεκτονικής. - Αρχιτεκτονικά έργα και σύνολα συναναλύονται με κείμενα αρχιτεκτονικής θεωρίας, καθώς και εικαστικά τεκμήρια, μουσικά κομμάτια, ποιητικά και λογοτεχνικά έργα αλλά και φιλοσοφικά δοκίμια με τα οποία αποτελούν αισθητική ενότητα.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ιστορία, Θεωρία & Πράξη Θεωρήσεις η σχέση αρχιτεκτονικής του παρελθόντος και σύγχρονης αρχιτεκτονικής δημιουργίας είναι από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα της αρχιτεκτονικής θεωρίας και πράξης, ειδικά σε ότι αφορά τον Ελληνικό χώρο, όπου η παρουσία του παρελθόντος είναι εξόχως σημαντική. στο γύρισμα του 20ου αιώνα, που η πολύκροτη παγκοσμιοποίηση και η σχέση της με την πολιτισμική ταυτότητα της κάθε εθνότητος βρίσκεται στο επίκεντρο των διεθνών θεωρητικών αναζητήσεων, το ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική των ιστορικών χρόνων, την αρχιτεκτονική παράδοση, διαρκώς αυξάνεται. η αρχιτεκτονική παράδοση δεν επιβιώνει πλέον ως απλή μεταφορά του παρελθόντος, αλλά κρίνεται ως αξία ανάλογα με τη σύγχρονη δραστικότητα του περιεχομένου της. το παρελθόν εκτός από το ότι έχει τροφοδοτήσει με εννοιολογικές αλλά και σχεδιαστικές αναφορές τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, ( από τον Rafael Moneo μέχρι τον Peter Eisenman), έχει κυρίως συμβάλει στη συγκρότηση αξιολογικών συστημάτων για την αποτίμησή της. με βάση τη λογική της ιστορικής πρωτοπορίας, κριτήριο σύμφωνα με το οποίο ένα έργο χαρακτηρίζεται πρωτοποριακό είναι η ρήξη που εμφανίζει με το αρχιτεκτονικό κατάλοιπο του παρελθόντος. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη μέσα από το διάλογο του παρόντος με το παρελθόν δίνοντας έμφαση στη σχέση που αναπτύσσουν τα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα με το σύνολο στο οποίο ανήκουν.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ιστορία, Θεωρία & Πράξη η σχέση αρχιτεκτονικής του παρελθόντος και σύγχρονης αρχιτεκτονικής δημιουργίας είναι από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα της αρχιτεκτονικής θεωρίας και πράξης, ειδικά σε ότι αφορά τον Ελληνικό χώρο, όπου η παρουσία του παρελθόντος είναι εξόχως σημαντική. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη μέσα από το διάλογο του παρόντος με το παρελθόν δίνοντας έμφαση στη σχέση που αναπτύσσουν τα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα με το σύνολο στο οποίο ανήκουν.
Θεωρήσεις Εννοιες με σημαντική ιστορικοκριτική σημασία, αν και στις μέρες συζητήσιμη μετά την κρίση της τοπικότητας, όπως η ελληνικότητα, η το Locus ποτέ δεν μπόρεσαν να αποδεσμευθούν από την εννοιολογική εξάρτηση με το παρελθόν. Σε σχεδιαστικό καθαρά επίπεδο, οι έννοιες, οι αναφορές αλλά και ο ευρύτερα θεωρητικά ζητήματα με τον οποία η αρχιτεκτονική του παρελθόντος έχει τροφοδοτήσει την σύγχρονη αρχιτεκτονική είναι αναρίθμητα. - Ο σχεδιασμός ενός αρχιτεκτονικού έργου δεν μπορεί να βασίζεται σε τίποτα άλλο παρά στη διαρκή δημιουργική, διανοητική διαλεκτική ανάμεσα στην φαντασία και τον λόγο στη σκέψη του δημιουργού. Στο σημείο αυτό ο ρόλος των θεωρητικών σπουδών, της Ιστορίας και της Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής είναι κρίσμος. Στη διάρκεια των μαθημάτων μας θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε αρχιτεκτονικές δομές του παρελθόντος ειδομένες περισσότερο ως εξελικτικές διαδικασίες, όπου συχνά αναπτύσσεται ένας διαρκής διάλογος μεταξύ θεωρίας και πράξης. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη μέσα από το διάλογο του παρόντος με το παρελθόν δίνοντας έμφαση στη σχέση που αναπτύσσουν τα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα με το σύνολο στο οποίο ανήκουν.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ιστορία, Θεωρία & Πράξη στο γύρισμα του 20ου αιώνα, που η πολύκροτη παγκοσμιοποίηση και η σχέση της με την πολιτισμική ταυτότητα της κάθε εθνότητος βρίσκεται στο επίκεντρο των διεθνών θεωρητικών αναζητήσεων, το ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική των ιστορικών χρόνων, την αρχιτεκτονική παράδοση, διαρκώς αυξάνεται. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη μέσα από το διάλογο του παρόντος με το παρελθόν δίνοντας έμφαση στη σχέση που αναπτύσσουν τα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα με το σύνολο στο οποίο ανήκουν.
Ιστορία Θεωρία και Πράξη ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ιστορία, Θεωρία & Πράξη η αρχιτεκτονική παράδοση δεν επιβιώνει πλέον ως απλή μεταφορά του παρελθόντος, αλλά κρίνεται ως αξία ανάλογα με τη σύγχρονη δραστικότητα του περιεχομένου της. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη μέσα από το διάλογο του παρόντος με το παρελθόν δίνοντας έμφαση στη σχέση που αναπτύσσουν τα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα με το σύνολο στο οποίο ανήκουν. Ιστορία Θεωρία και Πράξη
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Ιστορία, Θεωρία & Πράξη το παρελθόν εκτός από το ότι έχει τροφοδοτήσει με εννοιολογικές αλλά και σχεδιαστικές αναφορές τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, ( από τον Rafael Moneo μέχρι τον Peter Eisenman), έχει κυρίως συμβάλει στη συγκρότηση αξιολογικών συστημάτων για την αποτίμησή της. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη μέσα από το διάλογο του παρόντος με το παρελθόν δίνοντας έμφαση στη σχέση που αναπτύσσουν τα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα με το σύνολο στο οποίο ανήκουν.
ΙΣΤΟΡΙΑ Αρχιτεκτονικό έργο, οικιστικό σύνολο & πόλη Η διερεύνηση της σχέσης που αναπτύσσει το μεμονωμένο αρχιτεκτονικό έργο με το σύνολο στο οποίο ανήκει έχει λειτουργήσει ως ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες εμπλουτισμού των αρχιτεκτονικών αναζητήσεων περί την Ιστορία και τη Θεωρία της Αρχιτεκτονικής και διαθέτει μακρό παρελθόν. Θα πρέπει να τονισθεί ότι περιλαμβάνει τόσο την ανώνυμη αρχιτεκτονική, δηλ. τους παραδοσιακούς οικισμούς, η μελέτη των οποίων έχει καθοριστικά συμβάλλει στην εξέλιξη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, όσο και την λογία. Ο Alberti και ο Serlio θα θέσουν αρχικά το ζήτημα, ενώ οι ιδέες του Διαφωτισμού θα ενισχύσουν την θεώρηση ότι κάθε αρχιτεκτονικό έργο πρέπει να εντάσσεται σε ένα γενικευμένο όραμα αστικού σχεδιασμού, (είναι γνωστά τα κείμενα του Βολταίρου στην ανάλυση του grand siecle). Από το 1960 και μετά συζητάμε πλέον για την αρχιτεκτονική της πόλης (1966 - Aldo Rossi, Architettura de la citta, αργότερα Robert Venturi, Learning from Las Vegas και πολύ πρόσφατα ο Rem Koolhaas) και συνεχώς αναφερόμαστε στον αστικό σχεδιασμό, την ενδιάμεση κλίμακα μεταξύ αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη μέσα από το διάλογο του παρόντος με το παρελθόν δίνοντας έμφαση στη σχέση που αναπτύσσουν τα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα με το σύνολο στο οποίο ανήκουν.
Σύγχρονες εννοιολογικές εξαρτήσεις με την Ιστορία της Αρχιτεκτονικής Έννοιες με σημαντική ιστορικοκριτική σημασία, αν και στις μέρες συζητήσιμη μετά την κρίση της τοπικότητας, όπως η ελληνικότητα, η το Locus ποτέ δεν μπόρεσαν να αποδεσμευθούν από την εννοιολογική εξάρτηση με το παρελθόν. Σε σχεδιαστικό καθαρά επίπεδο, οι έννοιες, οι αναφορές αλλά και ο ευρύτερα θεωρητικά ζητήματα με τον οποία η αρχιτεκτονική του παρελθόντος έχει τροφοδοτήσει την σύγχρονη αρχιτεκτονική είναι αναρίθμητα. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη μέσα από το διάλογο του παρόντος με το παρελθόν δίνοντας έμφαση στη σχέση που αναπτύσσουν τα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά έργα με το σύνολο στο οποίο ανήκουν.
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Πρωταρχική κατοικία 1. Τρόποι κατασκευής: Α. υπερεπίθεση δύο μοναδιαίων δομικών στοιχείων Β. κατασκευή σκελετού ή πλαισίου και επικάλυψή του με επιφανειακό στοιχείο Ακολούθησε η ανακάλυψη τρόπων κατασκευής γωνιών, διανοίξεως οπών για είσοδο και έξοδο, φωτισμό και έξοδο του καπνού και τέλος η στέγαση. Αυτη υπήρξε η απλούστερη – πρωταρχική κατοικία.
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Πρωταρχική κατοικία 2. Κατασκευαστικά συστήματα και υλικά τα τοπικά υλικά υπαγόρευσαν το εκάστοτε κατασκευαστικό σύστημα σε κάθε σημείο της γης Α. ο σκελετός κατασκευάστηκε από ξύλα, καλάμια, και καλύφθηκε από δέρματα ζώων, λάσπη με άχυρα. ΟΙ ΤΕΝΤΕΣ με τεντωμένα δέρματα ή πανιά το πλέον διαδεδομένο Γιαπωνέζικα σπίτια με ξύλινο σκελετό και χαρτί ΟΙ ΠΡΟΠΟΜΠΟΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΜΕ ΣΙΔΗΡΟ & ΓΥΑΛΙ ΤΟΥ 20ου αι. Β. τα μοναδιαία δομικά στοιχεία κατασκευάστηκαν από λάσπη και άχυρα (Μεσοποταμία και Αίγυπτος), οπτές πλίνθους (Ευρώπη και μέση Ανατολή), πέτρα, και πάγο (Εσκιμώοι). ΠΕΤΡΑ το πλέον διαδεδομένο υλικό
ο σκελετός Lapland – japanese paper house ΟΙ ΠΡΟΠΟΜΠΟΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΜΕ ΣΙΔΗΡΟ & ΓΥΑΛΙ ΤΟΥ 20ου αι.
μοναδιαία δομικά στοιχεία Harappa Αρκτική στοιχεία
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Πρωταρχική κατοικία 4. Πρακτικά προβλήματα η άνω απόληξη της κατασκευής Α. κατασκευή σκελετού ή πλαισίου και επικάλυψη με υλικό που προφυλάσσει από ήλιο, βροχή Β. υπερεπίθεση λίθων με μετατόπιση (εκφορικό σύστημα) – τουνελ, θόλος (trulli Alberobello) ΣΤΕΓΗ - χρήση των υλικών πίεση, κλίση, τάση δηλ. αντοχή σε θλίψη, εφελκυσμό και στρέψη Κατασκευές με δομικά στοιχεία (πέτρες, τούβλα) – αντοχή σε θλίψη Κατασκευές με σκελετό : αντοχή σε εφελκυσμό (ξύλο) Κάθε τόπος ανέπτυξε ξεχωριστό κατασκευαστικό σύστημα το οποίο του υπαγόρευσαν τα υλικά που διέθετε αλλά και ο τρόπος με τον οποίον μπορούσε να γίνει η προμήθεια από τη φύση. (πέτρα, ξύλο, άμμος, νερό, κλαδιά, φύλλα, δέρμα κλπ) -
Trulli Alberobello - Apulia
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Πρωταρχική κατοικία ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ: Η ΕΝΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΣΩΣΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ το μείζον κατασκευαστικό πρόβλημα: Η ΓΕΦΥΡΩΣΗ ΕΝΟΣ ΑΝΟΙΓΜΑΤΟΣ α. δοκός επί στύλου (Stonehedge – μαγεία, τελετές), Αιγύπτιοι, Αρχαίοι Ελληνες, Κινέζοι (πύλες από ξύλο που έφεραν τη βαθμιδωτή στέγη) β. τόξο (-εκφορικό σύστημα, τούβλινες δεξαμενές στο Mohenjo Daro, υδραγωγεία της Βαβυλώνας), -τόξο κατασκευασμένο από λαξευμένους λίθους ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΔΕΣΜΕΥΣΕΩΝ -
Δοκός επί στύλου Stonehedge – Καρνάκ - Παρθενώνας
Δοκός επί στύλου - Γιαπωνέζικη πύλη Torii - κινέζικες ξύλινες στεγες
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Πρωταρχική κατοικία Μονόχωρη (σπήλαια, τέντες, ή κατασκευές από ωμές πλίνθους – είσοδος από τη στέγη. Ιορδανία , Ανατολία, Υayoi (Ιαπωνία) Η ΚΑΤΟΨΗ Α. κύκλος. Εμφανίστηκε πρώτα διότι δεν είχε το κατασκευαστικό πρόβλημα των γωνιών που χρειαζότανε λάξευση λίθων ή τούβλα, συμβολικοί λόγοι. Β. τετράγωνο. Εμφανίστηκε πρώτα σε ξύλινα σπίτια λόγω δυνατότητας κατασκευής πλαισίων, Άνθρωποι και ζώα σε κοινό χώρο με χώρισμα την εστία (φωτιά)
Υπόσκαφα:Ιορδανία, Ανατολία 8000πΧ Υayoi (Ιαπωνία) 200πΧ-200μΧ
- Kuelap stone round house - scottish highland house
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Πρωταρχική κατοικία Μονόχωρη Η ΚΑΤΟΨΗ Α. κύκλος Β. τετράγωνο Από τον κύκλο στο τετράγωνο
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Πρωταρχική κατοικία Δίχωρη πρόβλημα σύνδεσης των δύο μερών Α. παράθεση σε επαφή των δύο κατασκευών με ξεχωριστή στέγη (Trulli Alberobello, τέντες) Β. ενιαίο κατασκευή με κοινή στέγη Ανθρωποι και ζώα σε διαφορετικό χώρο. Η εστία εξελίσσεται σε τοίχο. Μεταφορά των ζώων σε άλλο κατάλυμα. Δίχωρη κατοικία (διημέρευση – ύπνος) Εξέλιξη - Όταν ο ένας από τους δύο χώρους απέκτησε διαφορετική σημασία – « Μέγαρον»- Πρόδρομος ναών και ανακτόρων
Skara brae, Orkney, αραβική έρημος
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Πρωταρχική κατοικία Δίχωρη πρόβλημα σύνδεσης των δύο μερών Α. παράθεση σε επαφή των δύο κατασκευών με ξεχωριστή στέγη (Trulli Alberobello, τέντες) Β. ενιαίο κατασκευή με κοινή στέγη Ανθρωποι και ζώα σε διαφορετικό χώρο. Η εστία εξελίσσεται σε τοίχο. Μεταφορά των ζώων σε άλλο κατάλυμα. Δίχωρη κατοικία (διημέρευση – ύπνος) Εξέλιξη - Όταν ο ένας από τους δύο χώρους απέκτησε διαφορετική σημασία – « Μέγαρον»- Πρόδρομος ναών και ανακτόρων
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Εξέλιξη της δομής της κατοικίας (εκλεπτύνσεις): Πχ: Με στόχο τον έλεγχο της θερμοκρασίας Α. αίθριο στην Ανατολή – Νότο (μονές, οικίες, δημόσια κτήρια κλπ)
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Εξέλιξη της δομής της κατοικίας (εκλεπτύνσεις): Πχ: Με στόχο τον έλεγχο της θερμοκρασίας Β. εστία (τζάκι) στην Ευρώπη- Βορρά . Η μεταφορά της εστίας από το κέντρο στον τοίχο καθόρισε τη δομή του σπιτιού. Μετάβαση από την στέγαση μιας υπαίθριας δραστηριότητας σε καθορισμό χώρου. ΑΥΤΟΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
Οι απαρχές της Αρχιτεκτονικής Η «συνήθης» και η «υψηλή» αρχιτεκτονική «συνήθης» αρχιτεκτονική : κάλυψη βασικών αναγκών ΚΑΤΟΙΚΙΑ «υψηλή αρχιτεκτονική»: ανάγκες πέραν των χρηστικών, συμβολισμός ΤΑΦΟΙ, ΝΑΟΙ Η ιστορία της αρχιτεκτονικής θα μπορούσε να ιδωθεί ως η εκπληκτική ιστορία του πώς άτομα και ομάδες μετέτρεψαν τη γνώση που προέκυψε από την προσπάθεια για την κάλυψη των βασικών αναγκών, δηλ. την «συνήθη» αρχιτεκτονική, σε μεγάλες στιγμές του ανθρώπινου πολιτισμού, την «υψηλή» αρχιτεκτονική και τα μνημεία της.