ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ – ISO 14001 /ΠΡΟΤΥΠΟ GRI Ιωάννης Ε. Νικολάου Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Τρόπος Εξέτασης του Μαθήματος Η εξέταση θα πραγματοποιηθεί με δυο εργασίες. Προετοιμασία μιας επιχείρησης με το πρότυπο ISO 14001 και παρουσίαση της εργασίας στην αίθουσα. (80%) 2) Αξιολόγηση εκθέσεως αειφορίας με το πρότυπο GRI. (20%)

Διάρθρωση του Μαθήματος Δύο μέρη: Α) ISO 14001, βασικές έννοιες, τι είναι ISO 14001, τι είναι EMAS, ανάλυση των ντιρεκτίβων και της νομοθεσίας, συμπλήρωση εντύπου/ αίτησης προς τον οργανισμό ΕΛ.ΟΤ, ανάλυση των βημάτων, σύνταξη του σχεδίου και προετοιμασία της επιχείρησης.

Διάρθρωση του Μαθήματος Β) Έκθεση βιωσιμότητας με το πρότυπο GRI Βασικές έννοιες για την έκθεση βιωσιμότητας, ανάλυση των μερών της, περιγραφή των δεικτών GRI και παρουσίαση τεχνικών αξιολόγησης των εκθέσεων αειφορίας.

Διάρθρωση του Μαθήματος 1η) Διάλεξη Γενικές έννοιες για το ISO 14001 2η) Διάλεξη Γενικά για το EMAS 3η) Διάλεξη Ανάλυση ντιρεκτίβων για το EMAS 4η) Διάλεξη Ανάλυση βημάτων Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Διάρθρωση του Μαθήματος 5η) Διάλεξη Οικονομική ανάλυση των Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης 6η) Διάλεξη Γενικές έννοιες σύνταξης έκθεσης αειφορίας 7η) Διάλεξη Ανάλυση των γενικών αρχών των εκθέσεων 8η) Διάλεξη Βήματα σύνταξης μιας έκθεσης αειφορίας 9η) Διάλεξη Τεχνικές Ανάλυσης έκθεσης αειφορίας 10η) Διάλεξη Ανάλυση εκθέσεων αειφορίας

Διάρθρωση του Μαθήματος 11η) Διάλεξη Τεχνικές ανάλυσης εκθέσεων για την μέτρηση του κοινωνικού αποτυπώματος των προϊόντων 12η) Διάλεξη Ειδικά θέματα συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης και εκθέσεων αειφορίας 13η) Διάλεξη Παρουσίαση εργασίας GRI

Εισαγωγή στα ΣΠΔ Δομή της παρουσίασης: Ορισμοί, έννοια του ΣΠΔ, Οφέλη εφαρμογής Πρότυπα ΣΠΔ Απαιτήσεις κατά ISO 14001 Βασικά στοιχεία & δομή Μεθοδολογία ανάπτυξης Παράγοντες επιτυχίας

Γενικοί Ορισμοί Περιβαλλοντική Πλευρά: Στοιχείο των δραστηριοτήτων ή προϊόντων ή υπηρεσιών ενός οργανισμού, το οποίο μπορεί να αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον. Περιβαλλοντική Επίπτωση: Κάθε μεταβολή στο περιβάλλον, αρνητική ή θετική, η οποία προκύπτει, εν όλω ή εν μέρει, από τις περιβαλλοντικές πλευρές ενός οργανισμού. Περιβαλλοντική Επίδοση: Μετρήσιμα αποτελέσματα της διαχείρισης των περιβαλλοντικών πλευρών.

Γενικοί Ορισμοί Περιβαλλοντικός Σκοπός: Συνολική περιβαλλοντική επιδίωξη σε συμφωνία με την περιβαλλοντική πολιτική. Περιβαλλοντικός Στόχος: Λεπτομερής απαίτηση επίδοσης για έναν οργανισμό ή τμήματα αυτού, η οποία προκύπτει από τους περιβαλλοντικούς σκοπούς & η οποία χρειάζεται να καθοριστεί & να μετρηθεί προκειμένου να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί του σκοποί. Μη συμμόρφωση: Η μη ικανοποίηση μιας απαίτησης.

Τι είναι ένα Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης? Γενικοί Ορισμοί Τι είναι ένα Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης? Δομημένο πλαίσιο διαχείρισης, σχεδιασμένο να βοηθήσει μια επιχείρηση να μειώσει την επίδρασή της στο περιβάλλον. Το σύνολο των μεθόδων & των διαδικασιών (οργανωτική δομή, υπευθυνότητες, πρακτικές, πόροι κ.λπ.) για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής διαχείρισης & τη διατήρηση της πολιτικής που έχει υιοθετήσει μια επιχείρηση.

Το ΣΠ∆ στην ουσία είναι εργαλείο διαχείρισης & βοηθά τις επιχειρήσεις: Τι είναι ένα ΣΠΔ; Το ΣΠ∆ στην ουσία είναι εργαλείο διαχείρισης & βοηθά τις επιχειρήσεις: στη συμμόρφωση µε τη νομοθεσία, στον έλεγχο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των δραστηριοτήτων τους, στη βελτίωση της περιβαλλοντικής τους επίδοσης, µέσω ελέγχων & περιοδικών αξιολογήσεων. Βασική παραδοχή: Η καλύτερη περιβαλλοντική διαχείριση οδηγεί έμμεσα & σε καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις.

Κοινωνικά – Πολιτικά – Οικονομικά Κίνητρα: Κίνητρα εφαρμογής Κοινωνικά – Πολιτικά – Οικονομικά Κίνητρα: Η συνεχώς αυστηρότερη περιβαλλοντική νομοθεσία. Η κυρώσεις εξαιτίας της μη συμμόρφωσης. Η ανάγκη αντιμετώπισης παγκόσμιων ζητημάτων, όπως η κλιματική αλλαγή. Η ανάπτυξη οικονομικών πολιτικών & μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος. Η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης του κοινού. Η αύξηση της ανησυχίας των ενδιαφερόμενων μερών. Ο ανταγωνισμός & βιώσιμη ανάπτυξη.

Ποιους απασχολεί η περιβαλλοντική διαχείριση μιας επιχείρησης; Ενδιαφερόμενα μέρη Ποιους απασχολεί η περιβαλλοντική διαχείριση μιας επιχείρησης; Οικολογικές οργανώσεις Μέσα Ενημέρωσης Ασφαλιστές Αρχές (δημόσιοι οργανισμοί, εποπτικοί & ελεγκτικοί φορείς κλπ) Επενδυτές, Μέτοχοι Προσωπικό Πελάτες Συνεργάτες Προμηθευτές Τοπική κοινωνία

Τα Οφέλη από την εφαρμογή Αλληλεπίδραση Επιχείρησης με τρίτα μέρη: Εργαλείο marketing: ενίσχυση της επιχειρηματικής στρατηγικής. Θετική εικόνα της επιχείρησης: μέριμνα για το περιβάλλον & κοινωνική ευθύνη. Νομικά πλεονεκτήματα: δομημένη, συστηματική & τεκμηριωμένη τήρηση των θεσμοθετημένων περιβαλλοντικών απαιτήσεων. Βελτίωση σχέσεων μεταξύ τοπικής κοινωνίας & οργανισμού. Βελτίωση συνεργασίας με τις τοπικές & λοιπές αρμόδιες αρχές. Ανταπόκριση στην περιβαλλοντική ευαισθησία των καταναλωτών.

Οφέλη στο εσωτερικό της επιχείρησης: Περιβαλλοντικά οφέλη: Καλύτερη διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων & βελτίωση περιβαλλοντικής επίδοσης Μείωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων… Επιχειρησιακά οφέλη: Σύνδεση περιβαλλοντικών και επιχειρηματικών στόχων Βελτίωση οργανωτικού τομέα & αποδοτικότητας λειτουργιών. Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού: βελτίωση κατάρτισης προσωπικού, ενίσχυση ευαισθητοποίησης & υπευθυνότητας. Μείωση κινδύνου πρόκλησης ατυχημάτων. Οικονομικά οφέλη: Μείωση δαπανών από τυχόν επιβολή περιβαλλοντικών προστίμων. Δυνατότητα μείωσης δαπανών: ορθολογική διαχείριση πόρων & εξοικονόμηση ενέργειας κατά την παραγωγή. Χαμηλότερα ασφάλιστρα

Προβλήματα εφαρμογής Απαιτήσεις σε: Κόστος Χρόνο Έλλειψη υποστήριξης & δέσμευσης από τη Διοίκηση Έλλειψη συμμετοχής των εργαζομένων, αδιαφορία και έλλειψη περιβαλλοντικής κουλτούρας Ασαφείς ευθύνες των εργαζομένων Ενδεχομένως επιφέρει σημαντική αλλαγή στο τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης, ειδικά αν εντοπίζονται σημαντικές μη συμμορφώσεις Αυξημένη γραφειοκρατία Μεγάλη απαίτηση τεκμηρίωσης

Επιτυχής εφαρμογή ΣΠΔ Συμμετοχή προσωπικού όλων των επιπέδων & λειτουργιών Δέσμευση ανώτατης Διοίκησης Σαφείς ρόλοι & αρμοδιότητες Εκπαίδευση & ενημέρωση προσωπικού Κατάλληλο χρονικό διάστημα για αλλαγή νοοτροπίας & ευαισθητοποίηση Δοκιμαστική λειτουργία & εξοικείωση Αποτελεσματικός Υπεύθυνος & ενεργή Ομάδα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Πιστοποίηση Έλεγχος από εξωτερικό εγκεκριμένο φορέα πιστοποίησης σύμφωνα με το πρότυπο του ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001, όπου ελέγχεται: Συμμόρφωση με την νομοθεσία Τεκμηρίωση του ΣΠΔ Εφαρμογή των Οδηγιών Εργασίας Παρακολούθηση των Περιβαλλοντικών Σκοπών & Στόχων Υλοποίηση των Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Τι περιλαμβάνει ένα ΣΠΔ; Περιβαλλοντική Πολιτική Δέσμευση Διοίκησης Σύστημα Σχεδιασμού Περιβαλλοντικές πλευρές Αξιολόγηση επιπτώσεων Περιβαλλοντική Βελτίωση Καθορισμός σκοπών & στόχων Σύστημα Εφαρμογής & Λειτουργίας Εκπαίδευση Επικοινωνία Τεκμηρίωση Ετοιμότητα σε επείγοντα περιστατικά Σύστημα Ελέγχου Διορθωτικές & Προληπτικές Ενέργειες Σύστημα Ανασκόπησης

Πρότυπα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης: Το Πρότυπο ISO 14001

Πρότυπα ΣΠΔ Τι είναι; Ένα δομημένο σύνολο κατευθυντήριων οδηγιών & γενικών απαιτήσεων για την εφαρμογή ΣΠΔ Είναι υποχρεωτικά; Εθελοντικός χαρακτήρας Προκειμένου να πιστοποιηθεί η εφαρμογή τους, οι κανόνες που περιγράφουν πρέπει να τηρούνται. Γενικά χαρακτηριστικά; Γενική εφαρμογή ανεξάρτητα τομέα ή κλάδου Πρόληψη πρόληψη ρύπανσης & όχι εκ των υστέρων αντιμετώπιση Ανάπτυξη διαρκής βελτίωση Συμβατότητα προτύπων

Πρότυπα ΣΠΔ Πρότυπα διαδικασιών & όχι επιδόσεων, δηλαδή: δεν υποδεικνύουν ποσοτικά τις περιβαλλοντικές επιδόσεις που πρέπει να επιτευχθούν, Υποδεικνύουν την ύπαρξη τεκμηριωμένων μηχανισμών (διαδικασίες) για τον έλεγχο των επιδόσεων υποχρεώνουν µόνο σε συμμόρφωση µε νουθεσία & κανονισμούς.

Ευρωπαϊκός κανονισμός EMAS: Eco-Management and Audit Scheme Πρότυπα ΣΠΔ Διεθνές πρότυπο ISO 14001 Ευρωπαϊκός κανονισμός EMAS: Eco-Management and Audit Scheme

Σύγκριση ISO 14001 & EMAS Το EMAS είναι πληρέστερο & έχει περισσότερες απαιτήσεις, αλλά έχει αναγνώριση μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Απαιτεί τη δημοσιοποίηση των στοιχείων περιβαλλοντικής διαχείρισης και απόδοσης. Το ISO 14001 έχει λιγότερες απαιτήσεις, ενώ είναι αναγνωρισμένο σε παγκόσμια κλίμακα.

Τι είναι το EMAS; Κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης & ελέγχου που αποσκοπεί στη διαρκή οικολογική πρόοδο των βιομηχανικών δραστηριοτήτων, υποχρεώνοντας τις επιχειρήσεις σε αξιολόγηση & βελτίωση της οικολογικής απόδοσης των εγκαταστάσεών τους καθώς & στην ενημέρωση του κοινού.

Τι είναι το EMAS; Η συμμετοχή είναι εθελοντική. Απευθύνεται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις ή δημόσιους φορείς που εδρεύουν στην Ευρώπη. Αναφέρεται σε συγκεκριμένο χώρο δραστηριότητας. Στόχος είναι η διαρκής βελτίωση των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων. Στην Ελλάδα 97 οργανώσεις έχουν καταχωρηθεί στο Μητρώο ΕΜΑS μέχρι σήμερα.

Τι είναι το ISO 14001; EN ISO 14001:2004 «Συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης - Απαιτήσεις & καθοδήγηση για τη χρήση του προτύπου» Εθελοντικό Πρότυπο του Διεθνή Οργανισμού Τυποποίησης (ISO: International Organization for Standardization). Πρότυπο σύστημα διαχείρισης με αντικείμενο την περιβαλλοντική επίδοση ενός οργανισμού. Έχει πολλές ομοιότητες με το Πρότυπο Διαχείρισης Ποιότητας ISO 9001.

Καθορίζει τις απαιτήσεις για την εφαρμογή ενός πιστοποιήσιμου ΣΠΔ. Τι είναι το ISO 14001; Καθορίζει τις απαιτήσεις για την εφαρμογή ενός πιστοποιήσιμου ΣΠΔ. Αποτελεί το βασικό πλαίσιο για την επίτευξη: - Συμμόρφωσης με τη νομοθεσία Συνεχούς βελτίωσης της περιβαλλοντικής λειτουργίας Αποδεικνύει έμπρακτα την περιβαλλοντική δέσμευση της επιχείρησης.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Προστασία περιβάλλοντος & πρόληψη ρύπανσης. Καθιέρωση Περιβαλλοντικής Πολιτικής. Αναγνώριση Περιβαλλοντικών Πλευρών . Εντοπισμός Σημαντικών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Συμμόρφωση με νομικές & άλλες απαιτήσεις. Καθορισμός προτεραιοτήτων, σκοπών & στόχων. Καθιέρωση οργανωτικής δομής & προγραμμάτων για την υλοποίηση της πολιτικής & την επίτευξη σκοπών & στόχων. Διασφάλιση συνεχούς καταλληλότητας του ΣΠΔ. Προσαρμοστικότητα στις αλλαγές.

Βασικές αρχές ISO 14001 Μεθοδολογία «Σχεδιάζω – Υλοποιώ – Ελέγχω – Βελτιώνω» Καθιερώνω στόχους & διεργασίες για την επίτευξη αποτελεσμάτων σύμφωνα με μια περιβαλλοντική πολιτική Αναλαμβάνω ενέργειες για τη συνεχή βελτίωση της επίδοσης του ΣΠΔ. Σχεδιασμός Βελτίωση Υλοποίηση Έλεγχος Λειτουργώ τις διεργασίες Παρακολουθώ & μετράω την αποτελεσματικότητα των διεργασιών, ως προς την πολιτική, τους στόχους, τις νομικές & άλλες απαιτήσεις

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Π.Δ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ & ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΤΟΠΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΜΕΤΟΧΟΙ BAT ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ IT STANDARDS GMP ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ - ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ (ΚΥΡΙΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ) ΣΥΝΕΧΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΣΚΟΠΟΣ ΚΥΚΛΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ) ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ISO 14001 ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΔΥΟ ΚΥΡΙΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Π.Δ. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΠΑΞ ΣΥΝΕΧΩΣ ΣΥΝΕΧΗΣ & ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ

Δεδομένα σχεδιασμού του ΣΠΔ: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Δεδομένα σχεδιασμού του ΣΠΔ: Νομικές απαιτήσεις Απαιτήσεις & στοιχεία από ενδιαφερόμενη μέρη Τεχνολογικά και οργανωτικά στοιχεία και δεδομένα (βέλτιστες πρακτικές, στάνταρς, τεχνολογία παραγωγής, υποδομές) Περιβαλλοντικές πλευρές

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Βασικά στάδια σχεδιασμού: Καταγραφή της παρούσας κατάστασης. Εντοπισμός νομικών & άλλων απαιτήσεων. Συλλογή στοιχείων από ενδιαφερόμενα μέρη Αξιολόγηση τεχνολογιών και υποδομών Αποτίμηση των Περιβαλλοντικών Πλευρών του οργανισμού. Εντοπισμός, αξιολόγηση και ιεράρχηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Απόφαση για συγκεκριμένες ενέργειες χειρισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σε συμφωνία με την ιεράρχηση τους

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Καταγραφή της παρούσας κατάστασης: Διενέργεια περιβαλλοντικής επιθεώρησης των εγκαταστάσεων : Τρόπος λειτουργίας Περιβαλλοντικές άδειες Εντοπισμός: Προβλημάτων Χαρακτηριστικών λειτουργίας που επηρεάζουν το περιβάλλον Δυνατότητας παρέμβασης για αποφυγή ή περιορισμό των επιπτώσεων Έκθεση Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Συμμόρφωση με τη νομοθεσία: Διερεύνηση κείμενης νομοθεσίας (ελληνικής & ευρωπαϊκής): Γενική περιβαλλοντική νομοθεσία. Ειδική νομοθεσία για τις δραστηριότητες του οργανισμού. Ειδικές άδειες π.χ. Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων. Λοιπές απαιτήσεις π.χ. υπογεγραμμένες συμφωνίες με αρχές. Εσωτερικοί κανονισμοί, κώδικες, οδηγίες, προδιαγραφές κ.λπ. Εντοπισμός απαιτήσεων που αφορούν στην λειτουργία της επιχείρησης. Σύγκριση με τα αποτελέσματα της περιβαλλοντικής επιθεώρησης & αξιολόγηση του επιπέδου συμμόρφωσης. Εντοπισμός δυνατοτήτων & τρόπων βελτίωσης της συμμόρφωσης.

Περιβαλλοντικές Πλευρές Ο εντοπισμός των περιβαλλοντικών πλευρών γίνεται σε όλο το πεδίο εφαρμογής του ΣΠΔ & περιλαμβάνει: Τις δραστηριότητες του οργανισμού Τα εισερχόμενα & εξερχόμενα των δραστηριοτήτων Τα προϊόντα Τις επιχειρησιακές διεργασίες σε όλα τα οργανωτικά επίπεδα (παραγωγή, πωλήσεις, προμήθειες κλπ) Τις υποδομές (εγκαταστάσεις, εξοπλισμός κλπ) Τις κανονικές & μη κανονικές συνθήκες λειτουργίας Οι αλλαγές στο περιβάλλον, δυσμενείς ή ευνοϊκές, που προκύπτουν από τις περιβαλλοντικές πλευρές αποτελούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Περιβαλλοντικές Πλευρές Αναγνώριση περιβαλλοντικών πλευρών: Βήμα 1: Επιλογή δραστηριότητας/διεργασίας Βήμα 2: Προσδιορισμός περιβαλλοντικών πλευρών Κανονικές συνθήκες λειτουργίας Δυνητικές καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης Βήμα 3: Αναγνώριση αντίστοιχων περιβαλλοντικών επιπτώσεων Βήμα 4: Αξιολόγηση και ιεράρχηση περιβαλλοντικών

Περιβαλλοντικές Πλευρές Ο εντοπισμός μπορεί να γίνει π.χ. μέσω εξέτασης των εισροών και εκροών σε κάθε διεργασία, όπως: Απορρίψεις στο νερό Πρώτες ύλες & φυσικοί πόροι Παραγόμενα υγρά απόβλητα Παραγόμενα στερεά παραπροϊόντα Παραγόμενος θόρυβος κ.λπ. Μια άλλη προτεινόμενη μέθοδος εντοπισμού των περιβαλλοντικών πλευρών είναι η εξέταση συνολικά, χωρίς ανάλυση σε εισροές και εκροές, των εξής διεργασιών: Εγκατάσταση υποδομών Λειτουργία & παραγωγή Συντήρηση Έκτακτα περιστατικά

Η σχηματική αναπαράσταση που ακολουθεί μπορεί να μας βοηθήσει στον εντοπισμό των περιβαλλοντικών πλευρών Φυσικοί Πόροι, Υλικά Αέριες, υγρά, στερεά Αέριες, υγρά, στερεά απόβλητα απόβλητα (ομαλή λειτουργία) (μη-ομαλή λειτουργία)

Πίνακας καταγραφής των περιβαλλοντικών πλευρών Περιβαλλοντικές πλευρές Επίπτωση Κύρια Δραστηριότητα υπο-δραστηριότητα Περιγραφή Στερεού Αποβλήτου Περιγραφή Υγρού Αποβλήτου Περιγραφή Αερίου Ρύπου Ανάλωση Πόρων

Περιβαλλοντικές Πλευρές Αξιολόγηση και ιεράρχηση επιπτώσεων Εφόσον ολοκληρώσουμε τη καταγραφή, αξιολογούμε και ιεραρχούμε τις επιπτώσεις Ενδεικτικά κριτήρια: Νομοθετικές απαιτήσεις Εσωτερικές απαιτήσεις ή κανονισμοί της επιχείρησης Βλάβες στο φυσικό περιβάλλον ή στον άνθρωπο Μέγεθος & σοβαρότητα επίπτωσης Συχνότητα & πιθανότητα εμφάνισης Κόστος στην επιχείρηση Δυνατότητα επέμβασης Κοινωνικό ενδιαφέρον Συμβολή στην κλιματική αλλαγή Εξάντληση φυσικών πόρων Ενδιαφερόμενα μέρη (πελάτες, προμηθευτές, οργανώσεις) Αποφάσεις για τη διαχείριση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Αξιολόγηση/ιεράρχηση μέσω αλγορίθμου (μοντέλου) 1. βάσει ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ / ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ 2. βάσει ΕΙΔΟΥΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΘΕΜΙΑΣ ΕΝΤΟΠΙΣΘΕΙΣΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ προκύπτουν από τις επιμέρους διεργασίες, κύριες και μη (υποστηρικτικές - βοηθητικές & διοικητικές δραστηριότητες) και είναι άμεσα (απόλυτα) ελεγχόμενες από την εταιρεία ΕΜΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ προκαλούνται από δραστηριότητες προγενέστερου (προμηθευτές) ή μεταγενέστερου (πελάτες) σημείου της εφοδιαστικής αλυσίδας και συνεπώς δεν είναι άμεσα ελεγχόμενες, αλλά υφίσταται δυνατότητα έμμεσης επέμβασης

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Υλοποίηση ΣΠΔ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ – ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΑΓΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΔΙΑΧΕΡΙΣΗΣ Π.Ε. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ Π.Ε. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ - ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗΣ ΜΕ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΤΕΡΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ & ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ (ΕΓΓΡΑΦΑ) Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΑΦΕΡΕΙ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΠΩΣ) ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΠΟΤΕ) ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ - ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ (ΠΟΙΟΣ) ΑΡΧΕΙΑ

Διαδικασίες Τι είναι η διαδικασία; Τι περιέχει μια διαδικασία; Τεκμηριωμένη περιγραφή του τρόπου µε τον οποίο πρέπει να εκτελεσθούν κάποιες εργασίες. Τι περιέχει μια διαδικασία; Πεδίο εφαρμογής (σε ποιες δραστηριότητες της επιχείρησης εφαρμόζεται η διαδικασία) Σκοπός (τι επιδιώκουμε να πετύχουμε με την εφαρμογή της) Αρμοδιότητες (ποιοι εμπλέκονται και τι ευθύνες έχουν) Ενέργειες που υλοποιούνται και τρόπος υλοποίησης διεργασιών Χρονική σειρά ενεργειών Τηρούμενα αρχεία

Δομή Συστήματος Σχεδιασμός Βελτίωση Υλοποίηση Έλεγχος ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ - ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Π.Δ. ΣΤΟΧΟΘΕΤΗΣΗ - ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΩΝ & ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ & ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΠΌ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΡΙΤΑ ΜΕΡΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΛΕΥΡΩΝ & ΕΠΙΠΤΏΣΕΩΝ Σχεδιασμός Βελτίωση Υλοποίηση Έλεγχος ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΕΡΙΩΝ ΡΥΠΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΕΡΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ / ΕΙΔΙΚΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΜΕΤΡΉΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΩΝ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΠΔ Περαιτέρω στοιχεία που προβλέπονται από την ενότητα «Εφαρμογή & Λειτουργία» του ΣΠΔ κατά ISO14001

ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ, ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Τεκμηρίωση ΑΡΧΕΙΑ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ, ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΣΠΔ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τεκμηρίωση Τι σημαίνει τεκμηρίωση του ΣΠΔ; Διατήρηση πληροφοριών σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή: εγχειρίδιο, διαδικασίες, οδηγίες εργασίας, έντυπα και αρχεία. Εγχειρίδιο ΣΠΔ Δεν είναι υποχρεωτική η σύνταξή του, αλλά έχει επικρατήσει να πραγματοποιείται. περιγράφει συνοπτικά τη λειτουργία του ΣΠΔ περιλαμβάνει το πεδίο εφαρμογής του συστήματος και την περιβαλλοντική πολιτική συνδέει όλα τα στοιχεία του ΣΠΔ παρουσιάζει συνοπτικά την τεκμηρίωση του ΣΠΔ Συνηθίζεται να έχει τη δομή του προτύπου ISO 14001 (κεφάλαια, παραγραφοποίηση κλπ) Διαδικασίες παρέχουν τεκμηριωμένη περιγραφή του τρόπου εκτέλεσης των εργασιών. περιγράφουν βήμα-βήμα τη λειτουργία των τμημάτων του ΣΠΔ. έχουν συγκεκριμένη & κοινή δομή (σκοπός, πεδίο εφαρμογής, υπεύθυνοι, αρχεία, ιστορικό κ.λπ.).

Τεκμηρίωση Οδηγίες εργασίας Λεπτομερής περιγραφή εργασίας που προδιαγράφεται σε κάποια Διαδικασία π.χ. Οδηγία διαχείρισης συσσωρευτών & μπαταριών. Έντυπα Τυποποιημένες φόρμες που συμπληρώνονται κατά την εφαρμογή του ΣΠΔ & τηρούνται σε αντίστοιχα Αρχεία Περιβαλλοντικής Διαχείρισης π.χ. Δελτίο παραγόμενων στερεών αποβλήτων. Ένταξη της υπάρχουσας υποδομής (έντυπα, οδηγίες) στις διαδικασίες του ΣΔΠ: μείωση της γραφειοκρατίας ευκολότερη αποδοχή

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Είναι η επίσημη έκφραση της δέσμευσης της διοίκησης & των γενικών αρχών & κατευθύνσεων της επιχείρησης σε σχέση με την περιβαλλοντική της επίδοση. Η Περιβαλλοντική Πολιτική πρέπει να: Περιλαμβάνει δέσμευση για διαρκή βελτίωση & πρόληψη της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Περιλαμβάνει δέσμευση για συμμόρφωση με τις εφαρμοστέες νομικές & άλλες απαιτήσεις. Παρέχει το πλαίσιο για τον καθορισμό & την ανασκόπηση των περιβαλλοντικών σκοπών & στόχων. Είναι τεκμηριωμένη, εφαρμόζεται & διατηρείται.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Γνωστοποιείται σε όλο το προσωπικό του οργανισμού. Είναι διαθέσιμη στο κοινό. Είναι σαφής & εύκολα κατανοητή. Είναι προσαρμόσιμη & ενσωματώνει αλλαγές συνθηκών & νέα δεδομένα. Καθορίζεται από την ίδια την επιχείρηση & εξειδικεύεται στις ανάγκες της, ακολουθώντας πάντα τις απαιτήσεις του Προτύπου. Ακολουθεί παράδειγμα εφαρμογής

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η διοίκηση της ΧΥΖ ΑΕ, αναγνωρίζοντας τη μεγάλη σημασία που έχει η προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος, έχει υιοθετήσει αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, που διασφαλίζουν την περιβαλλοντικά φιλική λειτουργία του εργοστασίου της ΧΥΖ ΑΕ. Εφαρμόζουμε Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο ISO 14001, με στόχο τη διαρκή βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεών μας. Συγκεκριμένα, η διοίκηση της ΧΥΖ ΑΕ δεσμεύεται: να συμμορφώνεται προς την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία να ενημερώνει, εκπαιδεύει και ενθαρρύνει όλο το προσωπικό για την εμπλοκή του σε δράσεις περιβαλλοντικής προστασίας του τομέα αρμοδιότητας του να προβαίνει στη συστηματική αναγνώριση, αξιολόγηση και έλεγχο όλων των περιβαλλοντικών πλευρών και επιπτώσεων στο εργοστάσιο να προσπαθεί για την ελαχιστοποίηση και την ασφαλή διάθεση των παραγομένων αποβλήτων από τους χώρους του εργοστασίου, εφαρμόζοντας βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές, τεχνικές ανάκτησης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης, όπου είναι δυνατό να καθιερώνει, τεκμηριώνει και ανασκοπεί τους περιβαλλοντικούς στόχους και το περιβαλλοντικό πρόγραμμα να ενημερώνει τους προμηθευτές και τους εργολάβους που συνεργάζονται με την της ΧΥΖ ΑΕ για την Περιβαλλοντική Πολιτική της και να εξασφαλίζει την από μέρους τους τήρηση αντιστοίχων αρχών περιβαλλοντικής πολιτικής να αποβλέπει στη δημιουργία και διατήρηση μιας ανοιχτής και δημιουργικής σχέσης εμπιστοσύνης με την τοπική κοινωνία και το ευρύ κοινό να προσπαθεί για τη συνεχή βελτίωση της περιβαλλοντικής επίδοσης της Η Περιβαλλοντική Πολιτική της ΧΥΖ ΑΕ είναι διαθέσιμη στο κοινό, ενώ ανασκοπείται και τροποποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τη διοίκηση. Ο Γενικός Διευθυντής

Ανασκόπηση από τη Διοίκηση Διαδικασίες Ανασκόπηση από τη Διοίκηση Ανασκόπηση ΣΠΔ από τη Διοίκηση & Περιβαλλοντική Πολιτική Σχεδιασμός Αναγνώριση & Αξιολόγηση Περιβαλλοντικών Πλευρών Παρακολούθηση νομοθετικών & άλλων απαιτήσεων Καθορισμό Περιβαλλοντικών Σκοπών & Στόχων & Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

Διαδικασίες Εφαρμογή & Λειτουργία Οργανωτική δομή ΣΠΔ & περιγραφές θέσεων εργασίας Εκπαίδευση προσωπικού σε θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης Εσωτερική & εξωτερική επικοινωνία Ανάπτυξη & συγγραφή περιβαλλοντικών διαδικασιών Διαχείριση εγγράφων & αρχείων Περιβαλλοντική Αξιολόγηση Προμηθευτών & Συνεργατών Πρόληψη & αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών Διαχείριση στερεών αποβλήτων Διαχείριση υγρών αποβλήτων

Διαδικασίες Εφαρμογή & Λειτουργία (συνέχεια) Διαχείριση ειδικών αποβλήτων που χρήζουν εναλλακτικής διαχείρισης Διαχείριση νερού Συντήρηση εξοπλισμού Έλεγχος & Διορθωτικές Ενέργειες Συντήρηση, βαθμονόμηση & διακρίβωση μετρητικού εξοπλισμού Διερεύνηση μη-συμμορφώσεων & καθορισμός διορθωτικών & προληπτικών ενεργειών Εσωτερικές επιθεωρήσεις ΣΠΔ

Περιβαλλοντικοί σκοποί & στόχοι Θέσπιση σκοπών & στόχων σε κάθε λειτουργία & επίπεδο της επιχείρησης. Οι στόχοι πρέπει να είναι: συγκεκριμένοι μετρήσιμοι (όπου είναι εφικτό) βραχυπρόθεσμοι ή μακροπρόθεσμοι σε συμφωνία με την Περιβαλλοντική Πολιτική Για τη θέσπιση τους λαμβάνονται υπόψη: νομικές & άλλες απαιτήσεις σημαντικές περιβαλλοντικές πλευρές διαθέσιμες τεχνολογικές επιλογές κόστος δυνατότητες της επιχείρησης: οικονομικές, λειτουργικές & διοικητικές προγραμματισμένες αλλαγές τεχνολογίας & εξοπλισμού απόψεις, προτάσεις, παράπονα ενδιαφερόμενων μερών

Πώς επιτυγχάνονται οι περιβαλλοντικοί σκοποί & στόχοι; Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Πώς επιτυγχάνονται οι περιβαλλοντικοί σκοποί & στόχοι; Τα Προγράμματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης εκδίδονται στα πλαίσια της ελεγχόμενης υλοποίησης της διαδικασίας βελτίωσης των περιβαλλοντικών επιδόσεων της επιχείρησης, τόσο αναφορικά με υπάρχουσες, όσο και με προγραμματιζόμενες (μελλοντικές) διεργασίες και δραστηριότητες, περιλαμβάνουν : περιβαλλοντικούς σκοπούς ανά δραστηριότητα περιβαλλοντικούς στόχους για την επίτευξη των περιβαλλοντικών σκοπών σειρά και περιγραφή των απαιτούμενων ενεργειών για την επίτευξη των σκοπών και στόχων χρονοδιάγραμμα υλοποίησης / επίτευξης των περιβαλλοντικών σκοπών και στόχων απαιτούμενους πόρους αρμόδιο προσωπικό

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Ενδεικτικά προγράμματα για : δημιουργία υποδομής για ανακύκλωση υλικών (χαρτί, πλαστικό, μέταλλα), μείωση κατανάλωσης υλικών ή αντικατάσταση με φιλικότερα προς το περιβάλλον (π.χ. πρόγραμμα αντικατάστασης πλαστικής σακούλας στα καταστήματα) Μείωση κατανάλωσης ενέργειας (διεξαγωγή ενεργειακής επιθεώρησης, εγκατάσταση συστήματος παρακολούθησης και διαχείρισης ενέργειας)

Παράδειγμα Προγράμματος Π.Δ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ Σκοπός : Βελτίωση ανακύκλωσης. Στόχος: συλλογή και 100% ανακύκλωση χαρτιού, πλαστικού και μετάλλων scrap στην αποθήκη. ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ) ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ / ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Τα μη επικίνδυνα, ανακυκλώσιμα στερεά απόβλητα δεν διαχωρίζονται, ενώ η αποκομιδή τους γίνεται από μη αδειοδοτημένο συνεργάτη και καταλήγουν σε ΧΥΤΑ. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΣΤΟΧΟΥ (ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣ) ΠΡΟΒΛΕΠ. ΠΕΡΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ Αναγνώριση και καταγραφή των ειδών στερεών αποβλήτων προς ανακύκλωση 1/6/2008 Γ.Κ. Β.Σ. Μετά από επιτόπια επιθεώρηση διαπιστώθηκε ότι παράγονται τα εξής μη-επικίνδυνα ανακυκλώσιμα απόβλητα: χαρτί, χαρτόνι συσκευασίας πλαστικά συσκευασίας μέταλλα scrap Αναζήτηση και προμήθεια κατάλληλου εξοπλισμού για τον διαχωρισμό στην πηγή των ως άνω ανακυκλώσιμων αποβλήτων. Διαμόρφωση χώρου συλλογής με τη χρήση σήμανσης, επιλογή μεθόδου σήμανσης του χώρου συλλογής των αποβλήτων. 1/10/2008 Ν.Θ. Ο ενδεδειγμένος εξοπλισμός για τον διαχωρισμό είναι κάδοι, ένας για κάθε είδος. Ο εξοπλισμός μπορεί να ενοικιαστεί, να αγοραστεί, ή να αποτελεί εξοπλισμό του συνεργάτη που θα επιλεχθεί για την διαχείριση των αποβλήτων (βλ. παρακάτω). Η τελική επιλογή εξοπλισμού θα γίνει παράλληλα με την ολοκλήρωση του επόμενου βήματος. Αναγνώριση των κατηγοριών αδειών που απαιτείται να έχουν οι υποψήφιοι. Έλεγχος τυχόν ιδιαίτερων απαιτήσεων από μέρους της αποθήκης. Εύρεση και επιλογή συνεργάτη εργολάβου σύμφωνα με τις διαδικασίες της Εταιρίας. Σύνταξη και έλεγχος σύμβασης συνεργασίας. Εκκίνηση συνεργασίας. 1/08/2008 1/09/2008 1/11/2008 1/12/2008 Οι απαιτούμενες άδειες για την διαχείριση των ανακυκλώσιμων αποβλήτων είναι: Άδεια συλλογής/μεταφοράς μη-επικινδύνων αποβλήτων και στην περίπτωση όπου ο συνεργάτης αποθηκεύει προσωρινά απόβλητα στην εγκατάστασή του, Άδεια λειτουργίας, έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Εκπαίδευση προσωπικού αποθήκης. Σύνταξη οδηγίας εργασίας. 15/11/2008

Ρόλοι & Αρμοδιότητες Διοικητική & λειτουργική υποστήριξη: Δέσμευση & συμμετοχή προσωπικού σε όλα τα επίπεδα. Καθορισμός συγκεκριμένων εκπροσώπων με σαφή ευθύνη & αρμοδιότητα στην εφαρμογή του ΣΠΔ. Τεκμηρίωση & γνωστοποίηση ρόλων & αρμοδιοτήτων. Οικονομική & τεχνολογική υποστήριξη: Εξασφάλιση κατάλληλων πόρων για την ανάπτυξη, εφαρμογή & διατήρηση του ΣΠΔ.

Εκπαίδευση & Ενημέρωση Εντοπισμός εκπαιδευτικών αναγκών σε σχέση με την εφαρμογή του ΣΠΔ. Εξασφάλιση απαραίτητου επιπέδου γνώσης, δεξιοτήτων & ευαισθητοποίησης. Κατάρτιση & ενημέρωση προσωπικού για την εφαρμογή του ΣΠΔ & κυρίως όσων τα καθήκοντα σχετίζονται με τις σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Καλλιέργεια ευρύτερης περιβαλλοντικής συνείδησης.

Επικοινωνία Εξασφάλιση καναλιών επικοινωνίας εντός & εκτός της επιχείρησης Εσωτερική Επικοινωνία Σε όλα τα οργανωτικά επίπεδα του οργανισμού Εξωτερική Επικοινωνία με «ενδιαφερόμενα μέρη»: Κοινοποίηση Περιβαλλοντικής Πολιτικής Ανταπόκριση σε αιτήματα εξωτερικών φορέων : καταγγελίες, ενστάσεις, παράπονα Δημοσίευση στοιχείων που αφορούν στην περιβαλλοντική επίδοση της επιχείρησης

Έλεγχος εγγράφων Σύνταξη, έγκριση, διανομή Διαθεσιμότητα Επάρκεια Πρόσβαση Ταξινόμηση Τακτική ανασκόπηση Ενσωμάτωση αλλαγών Ευανάγνωστα & εύκολα αναγνωρίσιμα Τήρηση σε καλή κατάσταση Προστασία Απομάκρυνση παλιών εκδόσεων

Λειτουργικός έλεγχος Έλεγχος δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τις σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις κανονική λειτουργία δραστηριότητες συντήρησης έκτακτα περιστατικά (βλ. επόμενη διαφάνεια) Εξασφάλιση καθορισμένων συνθηκών καθιέρωση & τήρηση διαδικασιών & κριτηρίων λειτουργίας σαφείς & αυστηρές οδηγίες εργασίας Αξιολόγηση Προμηθευτών/ Υλικών/ Υπηρεσιών Γνωστοποίηση & τήρηση διαδικασιών & από τους υπεργολάβους, προμηθευτές, συμβαλλόμενους

Έκτακτα περιστατικά Προσδιορισμός πιθανότητας εμφάνισης έκτακτων περιστατικών: διαρροές εύφλεκτα υγρά αέρια υπό πίεση κ.λπ. Ετοιμότητα & ανταπόκριση Πρόληψη ή περιορισμός των αρνητικών σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων Σχεδιασμός μέτρων πρόληψης & αντιμετώπισης: ανακοίνωση συμβάντος εκπαίδευση μέσα πυρόσβεσης κ.λπ. Δοκιμαστικός έλεγχος αποτελεσματικότητας ανά τακτά χρονικά διαστήματα

ΕΛΕΓΧΟΣ Στάδια ελέγχου: Παρακολούθηση & μέτρηση Αξιολόγηση συμμόρφωσης Διορθωτικές & προληπτικές ενέργειες Έλεγχος αρχείων Εσωτερική επιθεώρηση

Παρακολούθηση & Μέτρηση Παρακολούθηση & μέτρηση κύριων χαρακτηριστικών λειτουργίας π.χ. καταναλώσεις Διακρίβωση οργάνων μέτρησης/ εγκυρότητα αποτελεσμάτων Τήρηση σχετικών αρχείων Έλεγχος αποτελεσμάτων παρακολούθησης & μέτρησης Η παρακολούθηση και μέτρηση αφορά και το επίπεδο απόδοσης των διεργασιών : Καθιέρωση δεικτών απόδοσης ανά διαδικασία ή διεργασία

Εντοπισμός μη συμμορφώσεων: Μη συμμορφώσεις Εντοπισμός μη συμμορφώσεων: έναντι νομοθετικών απαιτήσεων π.χ. υπέρβαση οριακών τιμών στις απορρίψεις υγρών αποβλήτων σε δίκτυο αποχέτευσης έναντι προδιαγραφών που ορίζουμε στις διαδικασίες του συστήματος (επιπλέον των νομοθετικών απαιτήσεων) έναντι των απαιτήσεων του προτύπου Έλεγχος μη επίτευξης στόχων Τήρηση αρχείου μη συμμορφώσεων

Διορθωτικές & Προληπτικές ενέργειες Διερεύνηση της αιτίας μη συμμόρφωσης Αξιολόγηση σκοπιμότητας λήψης ενεργειών Εξασφάλιση καταλληλότητας ενεργειών ανάλογα με τη σοβαρότητα του προβλήματος Σχεδιασμός & εφαρμογή διορθωτικής ενέργειας Καταγραφή αποτελέσματος διορθωτικών & προληπτικών ενεργειών Εφαρμογή ή τροποποίηση των αναγκαίων ελέγχων για την αποφυγή επανάληψης της μη συμμόρφωσης Ανασκόπηση αποτελεσματικότητας

Αρχεία Απόδειξη επίτευξης αποτελεσμάτων Παράπονα Εκπαιδεύσεις Διακρίβωση οργάνων Αποτελέσματα ανασκόπησης Κατάλογος σημαντικών περιβαλλοντικών πλευρών κ.λπ. Συμμόρφωση με απαιτήσεις Προτύπου Αναγνωρίσιμα & ιχνηλάσιμα Κατάλληλα αποθηκευμένα Τηρούμενα για επαρκές χρονικό διάστημα

Εσωτερική επιθεώρηση Επιθεώρηση: Εγκαταστάσεων Εφαρμογής της τεκμηρίωσης ΣΠΔ Εξασφάλιση σωστής λειτουργίας του ΣΠΔ: οι διαδικασίες τηρούνται, τα έντυπα συμπληρώνονται, το προσωπικό γνωρίζει για το σύστημα & συμμετέχει, οι σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της επιχείρησης ελέγχονται αποτελεσματικά. υπάρχει συμμόρφωση με τη νομοθεσία Καταγραφή μη-συμμορφώσεων & δρομολόγηση διορθωτικών ενεργειών. Σύνταξη Έκθεσης Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης.

Ανεξάρτητοι από την επιθεωρούμενη διεργασία Εσωτερική επιθεώρηση Εντοπισμός δυνατοτήτων βελτίωσης του ΣΠΔ: Σύγκριση με στόχους Τροποποίηση οδηγιών Βελτιστοποίηση διεργασιών Καθορισμός Εσωτερικών Επιθεωρητών Ανεξάρτητοι από την επιθεωρούμενη διεργασία Αμεροληψία & αντικειμενικότητα Προγραμματισμός Εσωτερικών Επιθεωρήσεων Καθορισμός αντικειμένου επιθεώρησης Έλεγχος συμμόρφωσης του ΣΠΔ με τις απαιτήσεις του ISO 14001

Ανασκόπηση από τη Διοίκηση Από τα σημαντικότερα σημεία του ΣΠΔ. Ευκαιρία για την εισαγωγή των απαραίτητων αλλαγών στην Πολιτική, τους στόχους & σε άλλα στοιχεία του ΣΠΔ. Λήψη αποφάσεων για τη βελτίωση του ΣΠΔ & της περιβαλλοντικής επίδοσης. Επιβεβαίωση της σταθερής δέσμευσης της Διοίκησης.

Ανασκόπηση από τη Διοίκηση Η ανασκόπηση του ΣΠΔ γίνεται: με τη συμμετοχή της Διοίκησης ανά καθορισμένα διαστήματα (κυρίως σε ετήσια βάση) για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του ΣΠΔ Εξετάζονται: Επίτευξη περιβαλλοντικών σκοπών & στόχων Αποτελέσματα παρακολούθησης & μέτρησης Αποτελέσματα εσωτερικών επιθεωρήσεων Υλοποίηση διορθωτικών & προληπτικών ενεργειών Νέα δεδομένα & αλλαγές π.χ. νέα νομοθεσία Συνολική περιβαλλοντική επίδοση Δυνατότητες βελτίωσης