ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΜΣ: ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΝEΡΓΕΙΑΣ

Έδρα Jean Monnet

"The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein."

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ - ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ - ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΡΓΑΛΙΑΣ ΔΝ, Ειδικός Συνεργάτης ΔΠΘ

Φυσικό αέριο - Έννοια - Χαρακτηριστικά Φυσικό αέριο - Έννοια - Χαρακτηριστικά Φυσικό αέριο –καύσιμο το οποίο υπό κανονικές συνθήκες είναι σε αέρια μορφή Επίσης το φυσικό αέριο μπορεί να είναι σε υγροποιημένη μορφή Θεωρείται οικολογικό καύσιμο διότι παράγει μικρότερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με άλλα καύσιμα όπως γαιάνθρακας ή πετρέλαιο Είναι άχρωμο, αόρατο και άοσμο

Φυσικό αέριο – Χρήσεις Αποτελεί βασική πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Οικιακή χρήση Αποτελεί καύσιμο για τα οχήματα Παραγωγή γυαλιού, πλαστικών, υφασμάτων Χρησιμοποιείται στις θαλάσσιες μεταφορές Είναι εφικτή η συνεχής ροή και χρήση φυσικού αερίου Αυξημένη ενεργειακή απόδοση του φυσικού αερίου Το φυσικό αέριο σχηματίστηκε στο υπέδαφος της γης με τρόπο ανάλογο με αυτόν που σχηματίστηκε το πετρέλαιο

Φυσικό αέριο – Χαρακτηριστικά Το φυσικό παράγεται ως υποπροϊόν της εξόρυξης του πετρελαίου είτε αυτόνομα από κοιτάσματα που υπάρχουν ανεξαρτήτως του πετρελαίου Μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου ανευρίσκονται στη Ρωσία, στο Κατάρ και το Ιράν – ποσοστό μεγαλύτερο του 50%

Φυσικό αέριο – Δραστηριότητες Παροχή υπηρεσιών μεταφοράς φυσικού αερίου Παροχή υπηρεσιών διανομής φυσικού αερίου Παροχή υπηρεσιών εγκατάστασης υγροποιημένου φυσικού αερίου και εγκατάστασης και αποθήκευσης φυσικού αερίου

Ενεργειακή ασφάλεια Η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί συλλογική ευθύνη και εμπλέκει την Ένωση, τα κράτη μέλη, τους παραγωγούς ενέργειας, τους καταναλωτές και τη διεθνή κοινότητα Ανακοίνωση COM 2014 (330) Staff working document SWD(2015) 404 final Η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί τμήμα της στρατηγικής για την ενεργειακή ένωση

Οι κρίσεις Ρωσίας – Ουκρανίας για το φυσικό αέριο. Η Ρωσία έχει διακόψει πολλές φορές (1992, 1993, 1994, 2006, 2008) την παροχή φυσικού αερίου στην Ουκρανία τα τελευταία 25 χρόνια εξαιτίας της μη πληρωμής του χρέους ή επειδή η ρωσική Gazprom κατηγορεί την ουκρανική εταιρεία αερίου Naftogaz ότι κρατά το φυσικό αέριο και το χρησιμοποιεί για οικιακή χρήση. Ως αποτέλεσμα, πολλά ευρωπαϊκά κράτη αντιμετωπίζουν πολύ σημαντική μείωση ή ακόμη και διακοπή του εφοδιασμού τους.

Ανακοίνωση της Επιτροπής –βραχυπρόθεσμη αντοχή του συστήματος φυσικού αερίου – COM 2014/654 Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση στην Ουκρανία και τον συναφή δυνητικό κίνδυνο διακοπής της παροχής φυσικού αερίου στην ΕΕ, η στρατηγική συμπεριέλαβε μέτρα που έπρεπε να ληφθούν αμέσως, προκειμένου να ενισχυθεί η αντοχή της ΕΕ σε μια παρατεταμένη διακοπή παροχής φυσικού αερίου κατά την περίοδο του χειμώνα.

Ανακοίνωση της Επιτροπής –βραχυπρόθεσμη αντοχή του συστήματος φυσικού αερίου – COM 2014/654 Έτσι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε στις 27 Ιουνίου 2014 την πρόταση της Επιτροπής να θέσει σε εφαρμογή την αποκαλούμενη προσομοίωση ακραίων καταστάσεων με σκοπό την εκτίμηση της αντοχής του ευρωπαϊκού συστήματος φυσικού αερίου να αντιμετωπίσει σοβαρή διαταραχή του εφοδιασμού της ΕΕ με φυσικό αέριο τον ερχόμενο χειμώνα

Ανακοίνωση της Επιτροπής –βραχυπρόθεσμη αντοχή του συστήματος φυσικού αερίου – COM 2014/654 Οι υποθετικές εξελίξεις (σενάρια) που προτάθηκαν από την Επιτροπή σε όλους τους συμμετέχοντες στην εν λόγω προσομοίωση κάλυψαν τη διαταραχή της ουκρανικής όδευσης διαμετακόμισης φυσικού αερίου, καθώς και του συνόλου των ροών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη για περίοδο ενός μηνός και επί ένα εξάμηνο (από τον Σεπτέμβριο έως τον Φεβρουάριο), υπό την προϋπόθεση ότι σε κάθε περίπτωση θα εκδηλωθούν μεσαίας έντασης χειμερινές συνθήκες.

Ανακοίνωση της Επιτροπής –βραχυπρόθεσμη αντοχή του συστήματος φυσικού αερίου – COM 2014/654 Το μοντέλο καταδεικνύει ότι σύμφωνα με τα διάφορα σενάρια εξάμηνης διακοπής του εφοδιασμού, στην ΕΕ και στα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας πλην της Ουκρανίας, μετά από αναδιάταξη του μείγματος εφοδιασμού, Το μοντέλο καταδεικνύει επίσης ότι — υπό την προϋπόθεση μέγιστης χρήσης των υποδομών και κανονικών συνθηκών της αγοράς — σε περίπτωση εξάμηνης διακοπής, οι ποσότητες από τη Ρωσία αντικαθίστανται κυρίως με εισαγωγή πρόσθετων ποσοτήτων υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ

Ανακοίνωση της Επιτροπής –βραχυπρόθεσμη αντοχή του συστήματος φυσικού αερίου – COM 2014/654 Μολονότι το ENTSOG δεν έχει μοντελοποιήσει τις επιπτώσεις της διακοπής εφοδιασμού στις τιμές, η ανάγκη αντικατάστασης των ποσοτήτων θα συνοδευτεί από αύξηση των τιμών που συνεπάγεται την εισαγωγή σημαντικών πρόσθετων ποσοτήτων υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ). Αυτά ακριβώς τα μηνύματα των τιμών, στον βαθμό που επιτρέπουν οι δυναμικότητες διασύνδεσης ή η άμεση πρόσβαση στις εγκαταστάσεις εισαγωγής ΥΦΑ, είναι που συνεπάγονται τη μεταφορά φυσικού αερίου στις αγορές όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για τους σκοπούς, π.χ., της θέρμανσης και της ηλεκτροπαραγωγής. Οι υψηλότερες τιμές θα προκαλέσουν επίσης εκτεταμένες απολήψεις από τα αποθέματα και εκούσια μείωση της ζήτησης.

Ανακοίνωση της Επιτροπής –βραχυπρόθεσμη αντοχή του συστήματος φυσικού αερίου – COM 2014/654 Στην υποθετική περίπτωση της συνεργασίας, οι επιπτώσεις της διακοπής εφοδιασμού είναι σημαντικά περιορισμένες στα κράτη μέλη και στα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας Aπό τα σενάρια του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Αερίου («ENTSOG»), τα κράτη μέλη θα επηρεάζονταν με πολύ διαφορετικό τρόπο από ενδεχόμενες περικοπές εφοδιασμού με ρωσικό φυσικό αέριο, ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση όπως και τις επιλογές προμήθειας φυσικού αερίου. 

Ανακοίνωση της Επιτροπής –βραχυπρόθεσμη αντοχή του συστήματος φυσικού αερίου – COM 2014/654 Μια παρατεταμένη διακοπή του εφοδιασμού στην όδευση μεταφοράς αερίου της Ουκρανίας και, κατά μείζονα λόγο, του συνόλου του εφοδιασμού με ρωσικό φυσικό αέριο στην ΕΕ, θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ΕΕ, ενώ περισσότερο θα πληγούν τα ανατολικά κράτη μέλη της ΕΕ και οι χώρες της Ενεργειακής Κοινότητας.

Ανακοίνωση της Επιτροπής –βραχυπρόθεσμη αντοχή του συστήματος φυσικού αερίου – COM 2014/654 Οι εθνικές εκθέσεις αποκαλύπτουν δύο κύριες αδυναμίες της βραχυπρόθεσμης ασφάλειας εφοδιασμού της ΕΕ. Πρώτον, πολλά έργα υποδομής που ξεκίνησαν με τον ρητό στόχο να βελτιώσουν την ασφάλεια εφοδιασμού μετά την ενεργειακή κρίση του 2009 δεν έχουν ακόμη τεθεί (πλήρως) σε επιχειρησιακή λειτουργία Δεύτερον, πολλές από τις εθνικές στρατηγικές ασφάλειας εφοδιασμού είναι είτε μονομερούς χαρακτήρα είτε ανεπαρκώς συντονισμένες ή ακόμη χαρακτηρίζονται από ανεπαρκή συνεργασία. 

Από τον Κανονισμό 994/2010 στον 2017/1938 Μια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού 994/2010, η οποία αξιολογεί τις επιπτώσεις του και προτείνει βελτιώσεις στα κύρια στοιχεία του, συνοδεύει την ανακοίνωση για την ανάλυση του άγχους της 16ης Οκτωβρίου 2014. Η έκθεση επεσήμανε πολλούς τομείς στους οποίους η βελτίωση του κανονισμού θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη πρόληψη και διαχείριση ιδίως με την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας και την αύξηση της εναρμόνισης σε τομείς όπως οι προστατευόμενοι πελάτες και τα πρότυπα εφοδιασμού.

Κανονισμός 2017/1938 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Οκτωβρίου 2017 σχετικά με τα μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο και με την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 994/2010 

Κανονισμός 2017/1938 – Στόχοι Προστασία της ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην Ένωση, Διασφάλιση της εύρυθμης και συνεχούς λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου, Διασφάλιση της δυνατότητας λήψης εκτάκτων μέτρων όταν η αγορά δεν μπορεί πλέον να παρέχει τις απαιτούμενες ποσότητες για τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο Θέσπιση διαφανών μηχανισμών για τον συντονισμό του σχεδιασμού για την περίπτωση έκτακτων αναγκών και την αντιμετώπισή τους σε εθνικό, περιφερειακό και ενωσιακό επίπεδο. (Άρθρο 1 του Κανονισμού)

Κανονισμός 2017/1938 Θέσπιση διαφανών μηχανισμών για τον συντονισμό του σχεδιασμού για την περίπτωση έκτακτων αναγκών και την αντιμετώπισή τους σε εθνικό, περιφερειακό και ενωσιακό επίπεδο. (Άρθρο 1 του Κανονισμού) Η ασφάλεια εφοδιασμού με φυσικό αέριο είναι στην κοινή ευθύνη των επιχειρήσεων φυσικού αερίου, των κρατών μελών, ιδίως μέσω των αρμόδιων αρχών τους, και της Επιτροπής, με βάση τα αντίστοιχα πεδία δραστηριότητας και αρμοδιότητάς τους. Κάθε κράτος μέλος ορίζει μια αρμόδια αρχή και κοινοποιεί στην Επιτροπή την ονομασία και οποιαδήποτε αλλαγή της (Άρθρο 3 του Κανονισμού)

Κανονισμός 2017/1938 Συνίσταται συντονιστική ομάδα για το φυσικό αέριο (ΣΟΦΑ) με σκοπό να διευκολυνθεί ο συντονισμός των μέτρων που αφορούν την ασφάλεια εφοδιασμού με φυσικό αέριο. Η ΣΟΦΑ απαρτίζεται από εκπροσώπους των κρατών μελών, ιδίως εκπροσώπους των αρμόδιων αρχών τους, καθώς και του Οργανισμού Συνεργασίας Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ο «Οργανισμός»), του ΕΔΔΣΜ Αερίου και των αντιπροσωπευτικών φορέων της σχετικής βιομηχανίας και των σχετικών πελατών. Η ΣΟΦΑ εγκρίνει τον εσωτερικό κανονισμό της.

Κανονισμός 2017/1938 Η αρμόδια αρχή ζητεί από τις επιχειρήσεις φυσικού αερίου που έχει καθορίσει, να λάβουν μέτρα για να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο στους προστατευόμενους πελάτες του κράτους μέλους σε κάθε μια από τις ακόλουθες περιπτώσεις: α) ακραίες θερμοκρασίες επί χρονικό διάστημα επτά ημερών ακραίων τιμών, οι οποίες σημειώνονται με στατιστική πιθανότητα μίας φοράς μέσα σε 20 έτη· β) χρονικά διαστήματα 30 ημερών εξαιρετικά υψηλής ζήτησης φυσικού αερίου, η οποία σημειώνεται με στατιστική πιθανότητα μιας φοράς μέσα σε 20 έτη· γ) για περίοδο 30 ημερών σε περίπτωση διαταραχής της μεγαλύτερης υποδομής φυσικού αερίου υπό μέσες χειμερινές συνθήκες. (Άρθρο 6 του Κανονισμού)

Κανονισμός 2017/1938 Το ΕΔΔΣΜ Αερίου διενεργεί προσομοίωση σε επίπεδο Ένωσης των σεναρίων διαταραχής του εφοδιασμού και της υποδομής φυσικού αερίου. Η προσομοίωση περιλαμβάνει τον προσδιορισμό και την αξιολόγηση των διαδρόμων εφοδιασμού με φυσικό αέριο έκτακτης ανάγκης και προσδιορίζει επίσης ποια κράτη μέλη μπορούν να αντιμετωπίσουν εντοπισθέντες κινδύνους, μεταξύ άλλων και όσον αφορά το ΥΦΑ. Τα σενάρια διαταραχής του εφοδιασμού και της υποδομής φυσικού αερίου και η μεθοδολογία της προσομοίωσης καθορίζονται από το ΕΔΔΣΜ Αερίου, σε συνεργασία με τη ΣΟΦΑ.

Κανονισμός 2017/1938 Δημιουργούνται τέσσερις ομάδες κινδύνου σύμφωνα με το Παράρτημα Ι Οι αρμόδιες αρχές κάθε ομάδας κινδύνου διενεργούν κοινή εκτίμηση επικινδυνότητας, σχέδια προληπτικής δράσης και σχέδια έκτακτης ανάγκη Οι ομάδες κινδύνου των κρατών μελών που χρησιμεύουν ως βάση της συνεργασίας έναντι των κινδύνων όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 παράγραφος 7 είναι οι εξής: 1. Ομάδες κινδύνου για τον εξ ανατολών εφοδιασμό με φυσικό αέριο: α) Ουκρανία: Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Γερμανία, Ελλάδα, Κροατία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Αυστρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία και Σλοβακία·  β) Λευκορωσία: Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Γερμανία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Σλοβακία·

Ομάδες κινδύνου γ) Βαλτική Θάλασσα: Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Σλοβακία, Σουηδία· δ) Βορειοανατολικά: Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Φινλανδία· ε) Διαβαλκανικά: Βουλγαρία, Ελλάδα, Ρουμανία. 2. Ομάδες κινδύνου για τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο από την Βόρεια Θάλασσα: α) Νορβηγία: Βέλγιο, Δανία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο·  β) Αέριο χαμηλής θερμογόνου δύναμης: Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Κάτω Χώρες· γ) Δανία: Δανία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Σουηδία· δ) Ηνωμένο Βασίλειο: Βέλγιο, Γερμανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο.  

Ομάδες κινδύνου 3. Ομάδες κινδύνου για τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο από την Βόρεια Αφρική: α) Αλγερία: Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Κροατία, Ιταλία, Μάλτα, Αυστρία, Πορτογαλία, Σλοβενία· β) Λιβύη: Κροατία, Ιταλία, Μάλτα, Αυστρία, Σλοβενία· 4. Ομάδες κινδύνου για τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο από τα νοτιοανατολικά: α) Νότιος διάδρομος φυσικού αερίου — Κασπία: Βουλγαρία, Ελλάδα, Κροατία, Ιταλία, Ουγγαρία, Μάλτα, Αυστρία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία· β) Ανατολική Μεσόγειος: Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρος, Μάλτα.

Κανονισμός 2017/1938 Η αρμόδια αρχή εκάστου κράτους μέλους, έπειτα από διαβούλευση με τις επιχειρήσεις φυσικού αερίου, τις σχετικές οργανώσεις που εκπροσωπούν τα συμφέροντα των οικιακών και βιομηχανικών πελατών φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, των διαχειριστών δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, και η εθνική ρυθμιστική αρχή, εφόσον δεν είναι η αρμόδια αρχή, καταρτίζουν: α) σχέδιο προληπτικής δράσης, το οποίο περιέχει τα μέτρα που απαιτούνται για την εξάλειψη ή τον μετριασμό των κινδύνων που έχουν εντοπιστεί, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων των μέτρων ενεργειακής απόδοσης και των μέτρων από την πλευρά της ζήτησης στις κοινές και εθνικές εκτιμήσεις επικινδυνότητας β) σχέδιο έκτακτης ανάγκης που περιέχει τα ληπτέα μέτρα για την εξάλειψη ή τον μετριασμό των επιπτώσεων ενδεχόμενης διαταραχής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο (Άρθρο 8 του Κανονισμού)

Κανονισμός 2017/1938 Υπάρχουν τα ακόλουθα τρία επίπεδα κρίσης: α) επίπεδο έγκαιρης προειδοποίησης («έγκαιρη προειδοποίηση»): όταν υπάρχουν συγκεκριμένες, σοβαρές και αξιόπιστες πληροφορίες ότι μπορεί να σημειωθεί συμβάν που είναι πιθανό να έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική επιδείνωση της κατάστασης εφοδιασμού με φυσικό αέριο και είναι πιθανό να οδηγήσει στην ενεργοποίηση του επιπέδου επιφυλακής ή έκτακτης ανάγκης

Κανονισμός 2017/1938 β) επίπεδο επιφυλακής («επιφυλακή»): όταν σημειωθεί διαταραχή του εφοδιασμού με φυσικό αέριο ή εξαιρετικά υψηλή ζήτηση φυσικού αερίου, η οποία έχει ως αποτέλεσμα σημαντική επιδείνωση της κατάστασης εφοδιασμού με φυσικό αέριο, αλλά η αγορά είναι ακόμα ικανή να διαχειριστεί αυτήν τη διαταραχή ή ζήτηση χωρίς να χρειασθεί να καταφύγει σε μη βασιζόμενα στην αγορά μέτρα·

Κανονισμός 2017/1938 γ) επίπεδο έκτακτης ανάγκης («έκτακτη ανάγκη»): σε περίπτωση εξαιρετικά υψηλής ζήτησης φυσικού αερίου, σημαντικής διαταραχής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο ή άλλης σημαντικής επιδείνωσης της κατάστασης εφοδιασμού με φυσικό αέριο και σε περίπτωση που όλα τα σχετικά βασιζόμενα στην αγορά μέτρα έχουν εφαρμοστεί αλλά ο εφοδιασμός με φυσικό αέριο δεν αρκεί για να καλυφθεί η εναπομένουσα ζήτηση φυσικού αερίου, ώστε να πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μη βασιζόμενα στην αγορά μέτρα, προκειμένου, κατά κύριο λόγο, να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός των προστατευόμενων πελατών με φυσικό αέριο

Κανονισμός 2017/1938 Η Επιτροπή μπορεί να κηρύξει περιφερειακή ή ενωσιακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατόπιν αιτήματος αρμόδιας αρχής που έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης Η Επιτροπή κηρύσσει, εφόσον αρμόζει, περιφερειακή ή ενωσιακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατόπιν αιτήματος τουλάχιστον δύο αρμόδιων αρχών που έχουν κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Κανονισμός 2017/1938 Θεσπίζεται μηχανισμός αλληλεγγύης Εάν κράτος μέλος έχει ζητήσει την εφαρμογή του μέτρου αλληλεγγύης τότε κράτος μέλος που συνδέεται απευθείας με το αιτούν κράτος μέλος ή, εφόσον προβλέπεται από το κράτος μέλος, η αρμόδια αρχή του ή ο οικείος διαχειριστής συστήματος μεταφοράς ή ο οικείος διαχειριστής συστήματος διανομής λαμβάνει, καθόσον είναι δυνατόν χωρίς να δημιουργούνται επισφαλείς καταστάσεις, τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να εξασφαλίσει ότι ο εφοδιασμός με φυσικό αέριο των πελατών που δεν είναι εξ αλληλεγγύης προστατευόμενοι πελάτες στην επικράτειά του μειώνεται ή δεν συνεχίζεται στον βαθμό που είναι αναγκαίος και για όσο χρονικό διάστημα δεν ικανοποιείται ο εφοδιασμός φυσικού αερίου των εξ αλληλεγγύης προστατευόμενων πελατών εντός του αιτούντος κράτους μέλους. 

Κανονισμός 2017/1938 Ένα κράτος μέλος παρέχει επίσης το μέτρο αλληλεγγύης και σε άλλο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένο μέσω τρίτης χώρας, εκτός εάν οι ροές μέσω της τρίτης χώρας είναι περιορισμένες. Το μέτρο αλληλεγγύης λαμβάνεται ως έσχατη λύση και εφαρμόζεται μόνο εάν το αιτούν κράτος μέλος: Η αλληλεγγύη στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού παρέχεται με βάση την αποζημίωση. 

Κανονισμός 2017/1938 Οι επιχειρήσεις φυσικού αερίου θα υποχρεούνται να κοινοποιούν στην Επιτροπή και την αρμόδια αρχή τους τυχόν μακροπρόθεσμες συμβάσεις εφοδιασμού τη διάρκεια της σύμβασης· τους ετήσιους συμβατικούς όγκους·  τα συμβατικά σημεία παράδοσης· τους ελάχιστους ημερήσιους και μηνιαίους όγκους φυσικού αερίου·

Μεταφορά φυσικού αερίου Μεταφορά φυσικού αερίου- η διοχέτευση φυσικού αερίου μεσώ δικτύου αγωγών πίεσης με σκοπό την παροχή φυσικού αερίου σε πελάτες μη συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας και η διαμετακόμιση φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή μέσω πλοίων ή οχημάτων άρθρο 2 του Νόμου 4001/2011 Περιλαμβάνει αγωγούς, εγκαταστάσεις μετρήσεων, συμπίεσης και αποσυμπίεσης εξοπλισμό, εγκαταστάσεις συντήρησης και ελέγχου – από τα σημεία έγχυσης προς άλλο σύστημα φυσικού αερίου δίκτυο διανομής ή εγκαταστάσεις πελατών

Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Τον κεντρικό αγωγό μεταφοράς αερίου και τους κλάδους αυτού, Τους Μετρητικούς Σταθμούς Συνόρων Σιδηροκάστρου Σερρών και Κήπων Έβρου, Το Σταθμό Συμπίεσης στη Νέα Μεσήμβρια Θεσσαλονίκης, Τους Μετρητικούς και Ρυθμιστικούς σταθμούς φυσικού αερίου, Τα Κέντρα Ελέγχου και Κατανομής Φορτίου, Τα Κέντρα Λειτουργίας και Συντήρησης του Μετρητικού Σταθμού Συνόρων Σιδηροκάστρου, Ανατολικής Ελλάδος, Βορείου Ελλάδος, Κεντρικής Ελλάδος και Νοτίου Ελλάδος, και Το σύστημα Τηλελέγχου και Τηλεπικοινωνιών.

Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Ο Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία, τη διαχείριση, την εκμετάλλευση και την ανάπτυξη του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου και των διασυνδέσεων του Ιδρύθηκε στις 30 Μαρτίου 2007 ως θυγατρική της ΔΕΠΑ ΑΕ Μετοχική σύνθεση ΔΕΠΑ ΑΕ (ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΑΙΠΕΔ 65% - ΕΛΠΕ 35%) – νόμος 3428/2005 για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2003/55 – Διαχωρισμός των δραστηριοτήτων μεταφοράς και εμπορίας

ΔΕΠΑ ΑΕ Η ΔΕΠΑ είναι ο άμεσος πάροχος φυσικού αερίου: σε ηλεκτροπαραγωγούς σε µεγάλους καταναλωτές, βιοµηχανικούς κυρίως, µε ετήσια κατανάλωση άνω των 10 εκατ. κυβικών µέτρων στις υφιστάμενες Εταιρείες Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) σε τελικούς καταναλωτές σε περιοχές όπου δεν έχουν συσταθεί Εταιρείες Παροχής Αερίου τον τομέα της αεριοκίνησης, τροφοδότησης στόλου λεωφορείων ΕΘΕΛ – ΟΑΣΑ, απορριμματοφόρων δήμων και οχημάτων ιδιωτικής χρήσης

Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ. Δ1/Α/5346 (ΦΕΚ Β΄ 379/01.04.2010) Ως Σημείο Εισαγωγής Φυσικού Αερίου (Σημείο Εισαγωγής) ορίζεται το σημείο από το οποίο Φυσικό Αέριο εισέρχεται στο ΕΣΦΑ από Σύστημα Φυσικού Αερίου άλλης χώρας στα σύνορα της ελληνικής επικράτειας, ή από ΑΣΦΑ. Στην περίπτωση Εγκατάστασης ΥΦΑ που εντάσσεται στο ΕΣΦΑ, ως Σημείο Εισαγωγής νοείται το Σημείο Παράδοσης ΥΦΑ της Εγκατάστασης. Ως Σημείο Εξαγωγής Φυσικού Αερίου (Σημείο Εξαγωγής) ορίζεται το σημείο από το οποίο Φυσικό Αέριο εξέρχεται από το ΕΣΦΑ προς Σύστημα Φυσικού Αερίου άλλης χώρας στα σύνορα της ελληνικής επικράτειας, ή ΑΣΦΑ ή Δίκτυο Διανομής ή Εγκατάσταση Απόληψης Φυσικού Αερίου. (Άρθρο 2)

Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ. Δ1/Α/5346 (ΦΕΚ Β΄ 379/01.04.2010) Η Σύμβαση Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (Σύμβαση Μεταφοράς) συνάπτεται μεταξύ: Α) Του Διαχειριστή. Β) Προσώπων εγγεγραμμένων στο Μητρώο Χρηστών του ΕΣΦΑ, κατά το άρθρο 72 του Νόμου. Η Σύμβαση Μεταφοράς συνάπτεται για χρονική περίοδο τουλάχιστον μίας (Ι) Ημέρας ή για ακέραια πολλαπλάσια αυτής. Η Σύμβαση Μεταφοράς καταρτίζεται εγγράφως, σύμφωνα με την πρότυπη σύμβαση (Πρότυπη Σύμβαση Μεταφοράς) (Άρθρο 8)

Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ. Δ1/Α/5346 (ΦΕΚ Β΄ 379/01.04.2010) Η Σύμβαση Μεταφοράς παρέχει στον αντισυμβαλλόμενο Χρήστη δικαίωμα να προβαίνει σε κάθε σχετική νόμιμη ενέργεια τηρώντας τις διατάξεις του Κώδικα και επιβάλλει την υποχρέωση του να εξοφλεί τις χρεώσεις που του αναλογούν σύμφωνα με το Τιμολόγιο Χρήσης του ΕΣΦΑ και τις διατάξεις του Κώδικα. (Άρθρο 8)

Περιεχόμενο της Σύμβασης Μεταφοράς Α) Τα Σημεία Εισόδου στα οποία ο Χρήστης Μεταφοράς έχει δικαίωμα να παραδίδει στο Διαχειριστή Φυσικό Αέριο προς έγχυση στο Σύστημα Μεταφοράς και, για κάθε Σημείο Εισόδου στο οποίο αφορά η Σύμβαση Μεταφοράς: i) Η Δεσμευμένη Μεταφορική Ικανότητα Παράδοσης. (ii) Η Μέγιστη Ωριαία Ποσότητα Παράδοσης, με εξαίρεση την περίπτωση Εικονικού Σημείου Εισόδου. (iii) Η ελάχιστη και η μέγιστη πίεση παράδοσης Φυσικού Αερίου, με εξαίρεση την περίπτωση Εικονικού Σημείου Εισόδου. (Άρθρο 8)

Περιεχόμενο της Σύμβασης Μεταφοράς Β) Τα Σημεία Εξόδου από τα οποία ο Χρήστης έχει δικαίωμα να παραλαμβάνει Φυσικό Αέριο από το Σύστημα Μεταφοράς και για κάθε Σημείο Εξόδου στο οποίο αφορά η Σύμβαση: (ί) Η Δεσμευμένη Μεταφορική Ικανότητα Παραλαβής. (ii) Η Μέγιστη Ωριαία Ποσότητα Παραλαβής, με εξαίρεση την περίπτωση Εικονικού Σημείου Εξόδου. (iii) Η ελάχιστη και η μέγιστη πίεση παραλαβής Φυσικού Αερίου, με εξαίρεση την περίπτωση Εικονικού Σημείου Εξόδου. (Άρθρο 8)

Περιεχόμενο της σύμβασης μεταφοράς Γ) Η Δεσμευμένη Μεταφορική Ικανότητα του Χρήστη Μεταφοράς, Δ) Οι Επικουρικές Υπηρεσίες που παρέχονται στο Χρήστη Μεταφοράς. Ε) Οι όροι παροχής των Υπηρεσιών Μεταφοράς και των Επικουρικών Υπηρεσιών από τον Διαχειριστή και οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του Χρήστη, σύμφωνα με τον Κώδικα ΣΤ) Τα όρια συμβατικής ευθύνης των συμβαλλομένων μερών και οι απαιτούμενες εγγυήσεις που κατατίθενται από τον Χρήστη Μεταφοράς για τη σύναψη της Σύμβασης. (Άρθρο 8)

Περιεχόμενο της σύμβασης μεταφοράς Ζ) Η διαδικασία τιμολόγησης από τον Διαχειριστή και πληρωμής από τον Χρήστη Μεταφοράς του τιμήματος για την παροχή των σχετικών υπηρεσιών Η) Οι περιπτώσεις Ανωτέρας Βίας, λύσης ή καταγγελίας της σύμβασης καθώς και η διαδικασία επίλυσης διαφορών που ενδεχομένως ανακύπτουν κατά την εφαρμογή των όρων της Σύμβασης. Θ) Η διαδικασία τροποποίησης της Σύμβασης και αναπροσαρμογής των όρων αυτής σε περίπτωση αλλαγής του κανονιστικού πλαισίου οργάνωσης της αγοράς φυσικού αερίου. (Άρθρο 8)

Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ. Δ1/Α/5346 (ΦΕΚ Β΄ 379/01.04.2010) Επικουρικές υπηρεσίες από τον Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου 1. Ο Διαχειριστής υποχρεούται να παρέχει στους Χρήστες Επικουρικές Υπηρεσίες, κατά τον πλέον οικονομικό, διαφανή και άμεσο τρόπο, χωρίς διακρίσεις μεταξύ των Χρηστών και των κατηγοριών Χρηστών. 2. Εντός δύο (2) μηνών από τη θέσπιση του Κώδικα, ο Διαχειριστής δημοσιεύει κατάλογο των Επικουρικών Υπηρεσιών που δύναται να παρέχει στους Χρήστες Μεταφοράς στο πλαίσιο της Σύμβασης Μεταφοράς και τα σχετικά τιμολόγια. (Άρθρο 8)

Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ. Δ1/Α/5346 (ΦΕΚ Β΄ 379/01.04.2010) Κάθε Χρήστης Μεταφοράς (Εκμισθωτής Χρήστης) μπορεί να συνάπτει σύμβαση μίσθωσης Μεταφορικής Ικανότητας με άλλο Χρήστη (Μισθωτής Χρήστης), για το σύνολο ή μέρος της Μεταφορικής Ικανότητας που έχει δεσμεύσει σε Σημείο Εισόδου ή Εξόδου. (Άρθρο 14 Α) Συμφωνίες Συνδεδεμένου Συστήματος Ο Διαχειριστής, με σκοπό την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας των Συνδεδεμένων Συστημάτων, την ανταλλαγή πληροφοριών και την αμοιβαία συνεργασία, μπορεί να συνάπτει με διαχειριστές Συνδεδεμένων Συστημάτων Φυσικού Αερίου ή Χρήστες συμφωνίες (Συμφωνίες Συνδεδεμένου Συστήματος)

Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ Κώδικας Διαχείρισης Εθνικού Συστήματος φυσικού αερίου Αριθ. Δ1/Α/5346 (ΦΕΚ Β΄ 379/01.04.2010) Συμβάσεις εξισορρόπησης φορτίου Συμβάσεις Αντιστάθμισης Αερίου Λειτουργίας Συμβάσεις χρήσης εγκατάστασης ΥΦΑ Συμβάσεις Δέσμευσης Μελλοντικής Δυναμικότητας

Συμπεράσματα Το φυσικό αέριο αποτελεί οικολογικό αέριο και η χρήση του αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη αξία στην αγορά ενέργειας Απαιτείται η συνεργασία μεταξύ των Κρατών-μελών για επίτευξη της ασφάλειας εφοδιασμού στον τομέα του φυσικού αερίου Η βελτίωση της ασφάλειας εφοδιασμού πραγματοποιείται σταδιακά προσθέτοντας σε κάθε αναθεώρηση νομοθετικού πλαισίου επιπρόσθετες βελτιωτικές ρυθμίσεις

Συμπεράσματα Με τον νέο Κανονισμό ενισχύεται η περιφερειακή συνεργασία με την δημιουργία των ομάδων Ενισχύεται η ασφάλεια εφοδιασμού με τη δημιουργία νέων μηχανισμών όπως είναι ο μηχανισμός αλληλεγγύης

Ερωτήσεις Πώς διασφαλίζεται η ασφάλεια εφοδιασμού φυσικού αερίου στην ΕΕ Πώς δομείται το Εθνικό Σύστημα μεταφοράς του φυσικού αερίου Πώς συνέβαλλαν οι κρίσεις Ρωσίας και Ουκρανίας στην αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού Ποιο είναι το περιεχόμενο της σύμβασης μεταφοράς φυσικού αερίου Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φυσικού αερίου

Ενδεικτικές πηγές Όλες οι νομοθετικές και προπαρασκευαστικές πράξεις μπορούν να αναζητηθούν μέσω της EURLEX – Το δίκαιο της ΕΕ  και σχετικά έγγραφα – Αναζήτηση στη Νομοθεσία Δίκαιο της  Ενέργειας, Θ. Φορτσάκης,  Εκδόσεις Σάκκουλας 2009 σχετικές με τη μεταφορά φυσικού αερίου Το θεσμικό πλαίσιο της αγοράς ενέργειας, Θ. Κ. Πανάγος, Εκδόσεις Σάκκουλας Αθήνα – Θεσσαλονίκη 2012