ΙΙΙ. Κινητικότητα των πολιτών της ΕΕ και των μελών της οικογενείας τους: η οδηγία 2004/38/ΕΚ Βασίλης Γ. Χατζόπουλος Επικ. Καθηγητής στο ΔΠΘ Επισκ. Καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης, Μπρυζ Δικηγόρος 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
Διάγραμμα ύλης 1. Δικαιούχοι 2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής σε άλλο ΚΜ 3. Δικαίωμα μόνιμης παραμονής σε άλλο ΚΜ 4. Αρχή ίσης μεταχείρισης ____________________________________________ Βιβλιογραφία: Μούσης 97-100 και 159-165 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
1. Δικαιούχοι 1.1 Οι πολίτες της Ένωσης Η ιθαγένεια αποκτάται σύμφωνα με τους κανόνες των ΚΜ Η ιθαγένεια ενός ΚΜ αρκεί (αν 2η ιθαγένεια) 1.2 Μέλη της πυρηνικής οικογένειας: πλήρης εξομοίωση Σύζυγος Σύντροφος με καταχωρημένη σχέση (όπου αναγνωρίζεται) Τέκνα και των 2 μέχρι 21 ετών ή παραπάνω αν συντηρούμενα Συντηρούμενοι ανιόντες και των 2 1.3. Άλλα μέλη της οικογένειας: διευκολύνσεις Σύντροφος χωρίς καταχωρημένη σχέση Κάθε άλλο μέλος της οικογένειας αν Συντηρείται από τον πολίτη της ΕΕ Ζει υπό τη στέγη του στη χώρα προέλευσης Συντρέχουν λόγοι υγείας που καθιστούν απαραίτητη τη φροντίδα του πολίτη της ΕΕ 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.1 Δικαίωμα εξόδου – εισόδου – σύντομης παραμονής Για τους πολίτες ΕΕ: με ταυτότητα ή διαβατήριο ΧΩΡΙΣ θεώρηση Για τα μέλη της οικογενείας: Εάν άδεια διαμονής σε άλλο ΚΜ: με διαβατήριο ΧΩΡΙΣ θεώρηση και σφραγίδα εισόδου/εξόδου Εάν δεν έχουν άδεια διαμονής σε άλλο ΚΜ: με διαβατήριο ΜΕ/ΧΩΡΙΣ θεώρηση (Καν. 539/01) και σφραγίδα εισόδου/εξόδου Η έλλειψη κάποιου εγγράφου δε συνιστά αυτομάτως λόγο απομάκρυνσης Το ΚΜ μπορεί να θεσπίσει υποχρέωση γνωστοποίησης στις αρχές (με διοικητικές κυρώσεις) Δικαίωμα σύντομης παραμονής: μέχρι 3 μήνες 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.2 Δικαίωμα παραμονής (5 έτη +) 2.2.1 Έμμισθοι και ελεύθεροι επαγγελματίες Έμμισθοι (άρθρα 39 επ. ΣυνθΕΚ): Η έννοια της εργασίας: κοινοτική έννοια Ευρεία έννοια [Van Duyn, Adoui, Bosman] Αμοιβή: όρος αναγκαίος αλλά ελαστικός [Steyman, Trojani] Απαραίτητα: συγκεκριμένη εργασία, χρόνος, εργοδότης Η σχέση της εργασίας Δημοσίου – ιδιωτικού δικαίου Πλήρης – μερική απασχόληση Η εύρεση εργασίας Δυνατότητα εύλογης παραμονής για εύρεση (3-6 μήνες) Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Απασχόλησης (EURES) 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.2 Δικαίωμα παραμονής (5 έτη +) 2.2.1 Έμμισθοι και ελεύθεροι επαγγελματίες Ελεύθεροι επαγγελματίες που εγκαθίστανται σε άλλο ΚΜ (άρθρα 43 επ. ΣυνθΕΚ) Οποιαδήποτε επαγγελματική δραστηριότητα Ασκούμενη συστηματικά και με διάρκεια Για λόγους βιοπορισμού Προβλήματα απόδειξης 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.2 Δικαίωμα παραμονής 2.2.1 Έμμισθοι και ελεύθεροι επαγγελματίες Ελεύθεροι επαγγελματίες που παρέχουν διασυνοριακές υπηρεσίες (άρθρα 49 επ. ΣυνθΕΚ) Έννοια της υπηρεσίας Οποιαδήποτε δραστηριότητα γίνεται κατά τρόπο προσωρινό ή σποραδικό Για οικονομικό αντάλλαγμα, αμοιβή [Humbel, Grogan] Μορφές κυκλοφορίας των υπηρεσιών Μετακινείται ο πάροχος (π.χ. δικηγόρος προς πελάτη) Μετακινείται ο αποδέκτης (π.χ. ασθενής προς νοσοκομείο) Μετακινούνται και οι δύο (π.χ. τουρίστας με τον ξεναγό του) Μετακινείται μόνη η υπηρεσία (π.χ. διαχείριση χαρτοφυλακίου) Απόσπαση εργαζομένων στα πλαίσια παροχής υπηρεσιών (οδγ. 96/71/ΕΚ) 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.2 Δικαίωμα παραμονής 2.2.1 Έμμισθοι και ελεύθεροι επαγγελματίες Οικονομικά «παθητικοί» πολίτες: Οι αποδέκτες των διασυνοριακών υπηρεσιών Έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους παρόχους [Cowan] Ακόμα κι αν δεν έχουν την ιθαγένεια ΚΜ, με μόνη προϋπόθεση την εγκατάστασή τους στο έδαφος της Κοινότητας [Svensson & Gustavsson] 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.2 Δικαίωμα παραμονής 2.2.1 Έμμισθοι και ελεύθεροι επαγγελματίες Διατήρηση της ιδιότητας του εργαζόμενου όταν: Προσωρινή ανικανότητα για εργασία λόγω ασθένειας ή ατυχήματος Εκούσια άνεργος ύστερα από 12 μήνες εργασίας Πριν συμπληρωθούν 12 μήνες εργασίας: διατηρεί την ιδιότητα για τουλάχιστον 6 μήνες Παρακολούθηση επαγγελματικής κατάρτισης σχετικής με την προηγούμενη επαγγελματική δραστηριότητα 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.2 Δικαίωμα παραμονής 2.2.1 Έμμισθοι και ελεύθεροι επαγγελματίες Διατήρηση δικαιωμάτων των μελών οικογενείας Αν ο εργαζόμενος ΕΕ πεθάνει έχοντας εργαστεί τουλάχιστον 1 έτος στο ΚΜ υποδοχής, ΕΦΟΣΟΝ εργαζόμενοι ή αυτάρκεις Αν ο εργαζόμενος ΕΕ πεθάνει ή φύγει από το ΚΜ, ΕΦΟΣΟΝ παιδί στην εκπαίδευση Προβλέψεις διατήρησης των δικαιωμάτων σε περίπτωση διαζυγίου, ακύρωσης του γάμου ή λήξης της συμβίωσης Η παροδική επιβάρυνση της πρόνοιας του κράτους υποδοχής δε συνιστά λόγο απομάκρυνσης 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.2 Δικαίωμα παραμονής 2.2.2 Οικονομικά επαρκείς, όσοι δηλ. αποδεικνύουν Πόρους αρκετούς ώστε να μην επιβαρύνουν την πρόνοια του κράτους υποδοχής: Όριο επιλεξιμότητας για κοινωνικές παροχές Κατώτατη σύνταξη κοινωνικής ασφάλισης Ασφαλιστική κάλυψη στο κράτος υποδοχής 2.2.3 Φοιτητές, σπουδαστές κτλ Εγγραφή σε εκπαιδευτικό ίδρυμα Βεβαιώνουν την ύπαρξη πόρων και Έχουν ασφαλιστική κάλυψη στο κράτος υποδοχής >> Περιορισμένη οικογένεια: σύντροφος + κατιόντες 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
2. Δικαίωμα εισόδου και παραμονής 2.2 Δικαίωμα παραμονής 2.2.4 Διοικητικά - διαδικαστικά Για τους πολίτες ΕΕ Βεβαίωση εγγραφής από τις αρμόδιες αρχές Για τα μέλη οικογενείας Δελτίο διαμονής 5ετής διάρκεια Διαδικαστικά Εξαντλητική απαρίθμηση απαιτούμενων δικαιολογητικών Παραβάσεις δικαιολογούν περιορισμένες κυρώσεις +++ Η παροδική επιβάρυνση της πρόνοιας του κράτους υποδοχής δε συνιστά λόγο απομάκρυνσης 11/12/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος
3. Δικαίωμα μόνιμης παραμονής Όσοι έχουν παραμείνει νόμιμα σε άλλο ΚΜ για 5 έτη Πριν την παρέλευση 5 ετών, οι εργαζόμενοι οι οποίοι νόμιμα βγήκαν στη σύνταξη έχοντας α) εργαστεί τους τελευταίους 12 μήνες και β) διαμείνει τα τελευταία 3 χρόνια Έπαψαν να εργάζονται από μόνιμη ανικανότητα ύστερα από 2 έτη Εργάστηκαν για 3 έτη και τώρα εργάζονται σε άλλο ΚΜ διατηρώντας την διαμονή τους στο πρώτο ΚΜ >> Περίοδοι ακούσιας ανεργίας και ασθένειας λογίζονται ως χρόνος εργασίας >> Ειδικές προβλέψεις για μέλη της οικογένειας σε περίπτωση θανάτου του εργαζόμενου ΕΕ πριν την 5ετία Διοικητικά: Για τους πολίτες ΕΕ: πιστοποιητικό μόνιμης διαμονής Για τα μέλη οικογενείας: δελτίο 10 ετούς διάρκειας 11/12/2018
4. Ίση μεταχείριση 4.1 Δικαιώματα στο σύνολο της επικράτειας ΚΜ 4.2 Δικαίωμα εργασίας (αυτόματο + Καν 1612/68) Ανάληψη εργασίας με τους ίδιους όρους Κατάργηση διακρίσεων και ποσοστώσεων, Ίσοι όροι πρόσληψης, Δικαίωμα κτήσης κατοικίας, Δικαίωμα εργασίας των μελών της οικογενείας ανεξαρτήτως ιθαγένειας, Πρόσβαση τέκνου σε σχολεία, σχολές 4.3. Ίση μεταχείριση με ημεδαπούς, εκτός Χορήγηση κοινωνικών παροχών για τους πρώτους 3 μήνες Χορήγηση σπουδαστικής βοήθειας και για κατάρτιση πριν την απόκτηση δικαιώματος μόνιμης παραμονής σε όσους δεν είναι εργαζόμενοι ή μέλη οικογένειας 11/12/2018
4. Ίση μεταχείριση 4.5 Στην κοινωνική ασφάλιση Καν (ΕΟΚ) 1408/71 τώρα 883/2004 Προσμέτρηση εισφορών, ανεξαρτήτως ΚΜ καταβολής Καταβολή δικαιωμάτων στο ΚΜ συνταξιοδότησης Υγειονομική κάλυψη στο σύνολο της ΕΕ 4.6 Στην αναγνώριση πτυχίων, δικαιολογητικών, εμπειρίας, κτλ. (βλ. μάθημα 5) 11/12/2018
5. Ευρωπαϊκή Ιθαγένεια και Χάρτης θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ Μετατροπή των λειτουργικών σε θεμελιώδη δικαιώματα Περιορισμένα αυτοτελή νέα δικαιώματα Άμεση εφαρμογή; NAI ΔΕΚ, 11-7-2002, C-224/98, D’Hoop και ΔΕΚ, 17-9-2002, C-413/99, Baumbast ΔΕΚ, 19-10-2004, C-200/02, Zhu & Chen ΕΓΓΥΗΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ +++ Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ: ΙΙ-105 και πολλές άλλες διατάξεις: αξιοπρέπεια, οικογένεια, προσωπικότητα κ.ο.κ 11/12/2018
Γραπτές εργασίες Η κοινοτική αρχή της ίσης μεταχείρισης και η εφαρμογή της σε πολίτες τρίτων χωρών Ευρωπαϊκή Ιθαγένεια: από τη ΣυνθΑΜ, στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και στο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα Η «φορητότητα» των υγειονομικών προνομίων στα ΚΜ της ΕΕ Συνταξιοδοτικά δικαιώματα εργαζομένων σε άλλα ΚΜ Από τα «γενικά συστήματα» αναγνώρισης των τίτλων σπουδών στην διακήρυξη της Μπολόνια Βασικά χαρακτηριστικά των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας των ΚΜ της ΕΕ Η κυοφορούμενη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ Η πολιτική ασύλου της ΕΕ Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες κατά της λαθρομετανάστευσης Ο ρόλος της Ευροπόλ στον χώρο ασφάλειας, ελευθερίας και δικαιοσύνης 11/12/2018