Ένα σχολείο απ΄τα παλιά: 81 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2017

Τα συναισθήματά μου φοιτώντας σ’ ένα σχολείο απ’ τα παλιά   Όλα τα παιδιά λένε ότι αγαπάνε το σχολείο και τους αρέσει πολύ. Εγώ, όμως, πιστεύω ότι εκτός από αγάπη για το σχολείο μου νιώθω και συγκίνηση για την τεράστια ιστορία του. Το να φοιτάς σε ένα σχολείο από τα παλιά είναι μεγάλη τιμή. Το σχολείο μας έχει μια μεγάλη ιστορία. Άρχισε να χτίζεται το 1908 με τη συνδρομή του Βασίλη Μελά, θείου του Παύλου Μελά. Άνοιξε τις πύλες του το 1911 με το όνομα Αστική Σχολή Πύργων. Το σχέδιο του σχολείου φέρει την υπογραφή του Θεσσαλονικιού αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη. Το 1914, όταν άρχισε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, το σχολείο επιτάχθηκε από τους συμμάχους, χωρίς να υποστεί καμία ζημιά. Πέρασε και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι Γερμανοί κατακτητές το επέταξαν και το χρησιμοποίησαν ως βάση τους. Στο ημιυπόγειο ήταν το μαγειρείο και τα κρατητήρια. Και απ΄ αυτόν τον πόλεμο επέζησε με λίγες ζημιές. Το 1978 στέγασε δύο σχολεία, το 4ο και το 81ο . Όμως επειδή ο σεισμός που έγινε στη Θεσσαλονίκη προκάλεσε πολύ μεγάλες ζημιές, το 4ο Δημοτικό Σχολείο μετακινήθηκε. Από το 2000 μέχρι το 2016 φιλοξενούσε το 81ο Δημοτικό Σχολείο και δύο νηπιαγωγεία, το 78ο και το 87ο. Φέτος οι αίθουσες των νηπιαγωγείων έχουν γίνει αίθουσες Μουσικής, Γυμναστικής και δύο τάξεων του Δημοτικού. Λατρεύω το σχολείο μου, γιατί έχει μια κυριολεκτικά τεράστια ιστορία, έχει αντέξει σε πολέμους, σεισμούς και δύσκολες εποχές. Από τις αίθουσές του έχουν περάσει πάρα πολύ παιδιά. Φέτος, λοιπόν, που είναι η τελευταία χρονιά φοίτησης σ’ αυτό το σχολείο μπορώ να πω ότι νιώθω μεγάλη χαρά, τιμή και συγκίνηση που φοιτώ σ’ αυτό το σχολείο και όλοι πρέπει να προσπαθήσουμε να το διατηρήσουμε σε άριστη κατάσταση. Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Στ΄τάξης του 81ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης Σχολική χρονιά 2016-2017

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Πάνω από έναν αιώνα πριν, το 1908, που σήμανε το τέλος της προσωρινής κατάπαυσης του πολέμου του Μακεδονικού αγώνα με τους Βουλγάρους, συστήθηκε οκταμελής επιτροπή με σκοπό την ανέγερση διδακτηρίου. Την αποτελούσαν: ο Γεώργιος Σοφιαλίδης από τη Θεσσαλονίκη, ο ιατρός Κατακάλου από τη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής, ο Αντώνιος Νάστου από τα Βελισά Σκοπίων, ο Δημήτριος Καρακάσης από το Βογατσικό, ο Αναστάσιος Μητούδης από τη Σιάτιστα, ο Νέστορας Τύπας από τη Σιάτιστα, ο Νικόλαος Ζάμης από τη Μάλτα και Γεώργιος Βικόπουλος από τη Θεσσαλονίκη.

Η επιτροπή έκανε έρανο μεταξύ των χριστιανών της πόλης και συγκέντρωσε το διόλου ευκαταφρόνητο ποσόν των 940 τουρκικών λιρών. Μαζί με άλλες 985 που πρόσφερε ο πλούσιος έμπορας από τη Μασσαλία Βασίλης Μελάς (θείος του Παύλου Μελά) η επιτροπή ξεκίνησε την ανέγερση του διδακτηρίου σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από τον καπουτζηδιανό Παναγιώτη Κεχαγιά, στα Καραγάτσια, σημερινή Ανάληψη. Η ανέγερση ξεκίνησε στις 16 Μαρτίου του 1908 με Σχέδια του Ξενοφώντα Παιονίδη. Το κτίριο ολοκληρώθηκε μετά 3 χρόνια και εγκαινιάστηκε το Ιανουάριο του 1911 με την οικονομική συνδρομή της Ναταλίας Μελά. Η πρώτη του ονομασία ήταν Αστική Σχόλη Πύργων (το διδακτήριο ανήκε στη Συνοικία των Εξοχών ή Πύργων όπως ήταν γνωστή) και φοιτούσαν σ’ αυτό 442 μαθητές και μαθήτριες. Το δάπεδο των αιθουσών του νεοκλασικού κτιρίου ήταν από σανίδι, ενώ μόνο ο διάδρομος που οδηγούσε στις αίθουσες ήταν στρωμένος με πλακάκια. Στην αρχή δεν υπήρχαν θρανία. Για θρανία χρησιμοποιούσαν πάγκους. Η ανάγνωση, η γραφή και οι ασκήσεις γίνονταν στα γόνατα. Το 1912, έτος ορόσημο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους, μετονομάστηκε σε ΑΣΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ. Ήταν το μοναδικό Σχολείο της ανατολικής Θεσσαλονίκης και φοιτούσαν σ’ αυτό 542 μαθητές και μαθήτριες, έχοντας γεωγραφικό τομέα από το Ντεπό μέχρι την Αγία Τριάδα και από την περιοχή Χαριλάου μέχρι τη θάλασσα. Το 1914, αρχή του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, επιτάχθηκε από τους συμμάχους, ενώ κατά διαστήματα λειτουργούσε ως Σχολείο, αυξομειώνοντας τη μαθητική του δύναμη από τριακόσιους μέχρι πεντακόσιους περίπου μαθητές και μαθήτριες.

Το 1922 έγινε η μικρασιατική καταστροφή και ακολούθησε αθρόα προσέλευση προσφύγων. Οι αίθουσες του Σχολείου και ο ημιυπόγειος χώρος του φιλοξένησαν οικογένειες προσφύγων. Τα μαθήματα γίνονταν, όποτε ο καιρός το επέτρεπε, στην αυλή. Το σχολικό έτος 1922-1923 είχε 766 εγγεγραμμένους μαθητές και μαθήτριες. Το 1923 η ΑΣΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ μετονομάστηκε σε 6ον ΕΞΑΤΑΞΙΟΝ ΜΙΚΤΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ. Τα έτη 1924 και 1925 έγινε η αποκατάσταση των προσφύγων κι επειδή ο μαθητικός πληθυσμός αυξήθηκε και έφθασαν περίπου τους χίλιους, το Σχολείο υποδιαιρέθηκε σε 6ον, 7ον και 8ον. Εκείνα τα χρόνια τα παιδιά δεν είχαν βιβλία παρά μόνο το αναγνωστικό. Ο δάσκαλος ή η δασκάλα υπαγόρευε και οι μικροί μαθητές κρατούσαν σημειώσεις. Στο σπίτι έπαιρναν βοήθεια από τους γονείς τους, εφόσον οι ίδιοι γνώριζαν γράμματα. Το 1930 το 6ον ΕΞΑΤΑΞΙΟΝ ΜΙΚΤΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ μετονομάστηκε σε 12ον ΜΙΚΤΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ (ΦΕΚ 5/20-1-1930) και συνέχισε να στεγάζεται στο Διδακτήριο επί της οδού Δελφών 131. Το σχολικό έτος 1930-1931 είχε 723 εγγεγραμμένους μαθητές και μαθήτριες. Το 1937 με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας (ΦΕΚ 4/1937) ονομάστηκε 12ον ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ Α΄ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ.

Το 1941-1944 επιτάχθηκε από τους Γερμανούς Το 1941-1944 επιτάχθηκε από τους Γερμανούς. Στο ανώγειο διέμεναν Γερμανοί στρατιωτικοί ενώ στο ημιυπόγειο είχαν το κρατητήριο. Ακόμη και σήμερα παραμένουν χαραγμένα στον τοίχο τα ονόματα των Ελλήνων αντιστασιακών κρατουμένων και η ημερομηνία κράτησής τους. Ο χώρος χρησιμοποιείται σήμερα ως αποθήκη του στεγαζόμενου στο κτίριο σχολείου. Παράλληλα σε διπλανή αίθουσα λειτουργούσε μικρό νοσοκομείο και χώρος εστίασης (μαγειρείο) των Γερμανών στρατιωτών, όπως μας ανέφεραν πληροφορητές.

Από το 1947 μέχρι το 1949 το 12ον Δημοτικόν Σχολείον (σήμερα 4ο Δημοτικό) συστεγαζόταν στο Διδακτήριο με το 25ον ΕΞΑΤΑΞΙΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ (σήμερα 5ο Δημοτικό). Τον Οκτώβρη του 1949 το 25ον ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ μεταφέρθηκε στο διδακτήριο του 11ου Δημοτικού Σχολείου (σήμερα 7ου Δημοτικού). Το 1954 με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας (ΦΕΚ 122/15-6-1954) το 12ον ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ μετονομάστηκε σε 4ο ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ και φοιτούσαν σ’ αυτό 266 μαθητές και μαθήτριες. Το 1965, έπειτα από συνεχείς εκκλήσεις των Διευθυντών των Σχολείων για επισκευή και συντήρηση του Διδακτηρίου, και επί πλέον, κατασκευή νέων τουαλετών εντός του Διδακτηρίου και σύνδεσή τους με το κεντρικό αποχετευτικό δίκτυο της πόλης, επειδή μέχρι τότε ήταν έξω στη αλάνα, βρίσκουν αποτέλεσμα. Η στέγη ανακαινίστηκε, τα ξύλινα κουφώματα αντικαταστάθηκαν από μεταλλικά και το σανιδένιο πάτωμα των αιθουσών αντικαταστάθηκε από μωσαικό. Στο ημιυπόγειο κατασκευάστηκαν τουαλέτες, διαμορφώθηκαν νέες αίθουσες διδασκαλίας και δωμάτιο για να διαμένει ο υπηρέτης, δηλαδή ο καθαριστής του Σχολείου. Ταυτόχρονα η νοτιοανατολική είσοδος του Διδακτηρίου τροποποιήθηκε και ενώ αρχικά υπήρχε διπλή σκάλα δεξιά και αριστερά του μπαλκονιού οδηγώντας στην είσοδοτου ανωγείου του Διδακτηρίου, στη συνέχεια, η σκάλα μεταφέρθηκε ακριβώς μπροστά στην κύρια είσοδο, διαπλατύνθηκε και έγινε μονή. Επειδή οι εργασίες στον ημιυπόγειο χώρο διήρκεσαν αρκετά, το 3ο Νηπιαγωγείο αναγκάστηκε να αναζητήσει στέγη σε γειτονική οικοδομή πληρώνοντας ενοίκιο. To 1972 το 81ο Δημοτικό Σχολείο προήχθηκε σε εξαθέσιο (ΦΕΚ 555/29-7-1972) και με την υπ’ αριθμ. Φ.361.23/103/45214/10-5-1977 διαταγή του Υπουργείου Παιδείας σε εννιαθέσιο. Από το 1970 μέχρι τον Ιούνιο του 1976 στο Διδακτήριο συστεγάζονταν το 4ο και το 81ο Δημοτικά Σχολεία.