ΘΕ 2: Η συνάντηση του Χριστιανισμού με τον Ελληνισμό Διάλογος και εκλεκτικές συγγένειες με την ελληνική σοφία Κείμενο 9: Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, για την εξωχριστιανική παιδεία Ελισσάβετ Καλογιαννίδου Α1

Το κείμενο… Νομίζω πως έχει γίνει παραδεκτό από όλους τους συνετούς ανθρώπους ότι η παιδεία είναι το πρώτο από τα αγαθά που έχουμε∙ και όχι μόνο η χριστιανική μας παιδεία, που είναι η πιο εκλεκτή και επιδιώκει τη σωτηρία και την ομορφιά των θείων πραγμάτων, αλλά και η εξωχριστιανική παιδεία, την οποία πολλοί χριστιανοί, έχοντας σχηματίσει λανθασμένη αντίληψη γι’ αυτήν, την περιφρονούν, επειδή, όπως ισχυρίζονται, κρύβει δόλιους σκοπούς, είναι επικίνδυνη και απομακρύνει από τον Θεό. […] Μάλιστα από την εξωχριστιανική παιδεία έχουμε ωφεληθεί στην ευσέβεια και τη λατρεία του Θεού, γιατί διακρίναμε καλά το ανώτερο από το χειρότερο και έχουμε κάνει δύναμη της διδασκαλίας μας τις αδυναμίες εκείνης. Δεν πρέπει λοιπόν να περιφρονούμε την παιδεία, επειδή κάποιοι θεωρούν καλή μια τέτοια περιφρόνηση∙ αντιθέτως, πρέπει να θεωρούμε αμαθείς και αμόρφωτους τους ανθρώπους που έχουν αυτή την αντίληψη. Γρηγόριος ο Θεολόγος, Επιτάφιος εις Μέγαν Βασίλειον, PG 36, 508-509

Το κείμενο με λίγα λόγια… Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος μάς εκφράζει την άποψή του για την εξωχριστιανική παιδεία. Υποστηρίζει, πως οι άνθρωποι που θεωρούν ότι μας οδηγεί στην πλάνη και στην απομάκρυνση από το Θεό, έχουν λάθος αντίληψη, καθώς πολλοί έχουν ωφεληθεί στην ευσέβεια και στη λατρεία προς Αυτόν, αφού μπόρεσαν να ξεχωρίσουν καλύτερα το ανώτερο από το κατώτερο και να σταθούν στον Ίδιο και όχι στα δημιουργήματά του. Έτσι, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος μας λέει ότι «όπως ακριβώς δεν πρέπει να περιφρονούμε τον ουρανό, τη γη και τον αέρα, και όσα υπάρχουν σ’ αυτά […], κατά τον ίδιο τρόπο και από αυτά που μας προσφέρει η εξωχριστιανική παιδεία παραδεχτήκαμε ό,τι είναι χρήσιμο στην έρευνα και στις θεωρητικές αναζητήσεις, ενώ αποκρούσαμε καθετί που οδηγεί στην ειδωλολατρία, στην πλάνη και στο βάθος της καταστροφής».

Η γνώμη μου… Πιστεύω πως ο Γρηγόριος ο Θεολόγος έχει απόλυτο δίκιο σε όσα λέει για την εξωχριστιανική παιδεία. Δεν πρέπει να θεωρούμε πώς είναι κάτι το οποίο μπορεί να μας παραπλανήσει και να μας «βγάλει» από το δρόμο του Θεού. Αντιθέτως πρέπει να είμαστε θετικοί, σε καθετί το διαφορετικό, καθώς με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να διευρύνουμε τη σκέψη μας και να ωφεληθούμε από αυτό. Όσοι άνθρωποι έχουν σχηματίσει λάθος αντίληψη για την εξωχριστιανική παιδεία και πιστεύουν κάτι διαφορετικό, θα μπορούσαμε να τους χαρακτηρίσουμε «αμαθείς» και «αμόρφωτους», καθώς περιφρονούν την παιδεία και δεν κατανοούν τα θετικά της. Ισχυρίζονται κάτι, βασισμένο σε μία λανθασμένη ιδεολογία. ΤΕΛΟΣ