ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ορισμός: Ο πολιτισμός που προέκυψε από τη σύνθεση ελληνικών και ανατολικών στοιχείων τους 3 τελευταίους προχριστιανικούς αιώνες. - δημιουργία μεγαλουπόλεων που εξελίχθηκαν σε οικονομικά και πολιτιστικά κέντρα: Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Πέργαμος

Αλεξάνδρεια Ιδρυτής: Μέγας Αλέξανδρος Κάτοικοι: Έλληνες, Αιγύπτιοι, Εβραίοι. Ανάπτυξη:- μεγάλο λιμάνι - Μουσείο (βοτανικός και ζωολογικός κήπος) - Βιβλιοθήκη

Ο φάρος της Αλεξάνδρειας (ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου) Το οικοδόμημα χτίστηκε πάνω σ’ ένα νησάκι που λεγόταν Φάρος, εμπρός από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου τον 3ο αι πΧ.

Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας Ιδρύθηκε επί Πτολεμαίου Α', με την πρωτοβουλία του Δημήτριου Φαληρέα, και έγινε το εκδοτικό κέντρο του τότε γνωστού κόσμου.

Αναπαράσταση της βιβλιοθήκης

Αντιόχεια Ιδρυτής: Σέλευκος Κάτοικοι: Μακεδόνες, Αθηναίοι, Κρήτες, Κύπριοι, πολυπολιτισμικό κέντρο. Τέσσερις συνοικισμοί Τετράπολις

Η τύχη της Αντιόχειας

Πέργαμος Εξέλιξή της: - Φιλέταιρος - Άτταλος Α’ Τρεις εξώστες Εξέλιξή της: - Φιλέταιρος - Άτταλος Α’ Τρεις εξώστες Βιβλιοθήκη Ιδέα δημιουργίας μουσείου Περγαμηνή(νέα γραφική ύλη) Βωμός του Διός.

Περγαμηνή Με τον όρο περγαμηνή δηλώνεται το υλικό γραφής για σελίδες βιβλίου, κώδικα ή χειρογράφου. Οι περγαμηνές παρασκευάζονταν από μεμβράνη εμβρύου μόσχου κ εθεωρούντο εξαιρετικής ποιότητας.

Ο βωμός της Περγάμου (181-159 π. Χ Ο βωμός της Περγάμου (181-159 π.Χ.) αποτελεί ίσως το περισσότερο ακέραια σωζόμενο γλυπτό σύνολο της Ελληνιστικής περιόδου. Στην πραγματικότητα αποτελούσε έναν ανεξάρτητο τόπο λατρείας, χωρίς να συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο ναό.

Γιγαντομαχια Λεπτομέρεια από την ανατολική ζωφόρο του βωμού. (μουσείο του Βερολίνου)

Γλώσσα

Η αττική διάλεκτος, στη 'διευρυμένη' διεθνική της μορφή έγινε η επίσημη γλώσσα αλλά και η γλώσσα της καθημερινής επικοινωνίας για τις περισσότερες ελληνικές πόλεις που ίδρυσαν στα κατακτημένα εδάφη ο Αλέξανδρος και οι διάδοχοί του και που οι κάτοικοί τους συνήθως προέρχονταν από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Έτσι, αυτή η τροποποιημένη μορφή της αττικής διαλέκτου - που ονομαζόταν από τους γραμματικούς η κοινή διάλεκτος - έγινε η μητρική γλώσσα για τις καινούργιες ελληνικές κοινότητες στην Αίγυπτο, τη Συρία, τη Μικρά Ασία, τη Μεσοποταμία και τον ιρανικό κόσμο και εκτόπισε βαθμιαία τις παλιές διαλέκτους της κυρίως Ελλάδας (Browning, R. 1995.Η μεσαιωνική και νέα ελληνική γλώσσα.)

Τα γράμματα Τα γράμματα και οι επιστήμες γνωρίζουν μεγάλη άνθηση. Η ποίηση δεν αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην πολυτάραχη εκείνη εποχή. Ο πιο αξιόλογος από τους λιγοστούς ελεγειακούς ποιητές υπήρξε ο Καλλίμαχος. Απόλυτα γνήσια ποιητική φωνή υπήρξε ο Θεόκριτος, δημιουργός ενός νέου είδους ποίησης, της βουκολικής, που τραγουδά τις χαρές και τις ομορφιές της ζωής στην εξοχή, στα βουνά και στα δάση, που τόσο την είχαν στερηθεί οι άνθρωποι των πόλεων και τη νοσταλγούσαν. Έγραψε τα "Ειδύλλια". Μεγάλη παραγωγή σημειώνεται στο επίγραμμα (Μελέαργος, Αντίπατρος) και στο θέατρο αναπτύσσεται η Νέα Κωμωδία με έξοχο αντιπρόσωπό της το Μένανδρο, που παρουσιάζει ανθρώπινους τύπους και διακωμωδεί τα ελαττώματά τους. Νέο είδος επίσης είναι οι "Μίμοι" (Ηρώνδας) ένα ευχάριστο σατιρικό ποιητικό είδος, σαν μονόπρακτο δράμα.

Ένας σπουδαίος ιστορικός ο Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης ζει αυτήν την εποχή που γράφει την ιστορία της εποχής του και της Ρώμης. Στη φιλοσοφία, ο Ζήνων και ο Επίκουρος είναι οι σπουδαιότεροι αντιπρόσωποι της εποχής τους. Η φιλοσοφία που αναπτύσσουν ασχολείται με τον άνθρωπο, έχοντας σαν βασικό σκοπό την αναζήτηση της ευτυχίας του. Ζήνων Επίκουρος

Οι επιςτΗμεΣ Η περίοδος των ελληνιστικών χρόνων, περίοδος κυρίως θετικής γνώσης, συνοδεύεται με τεράστια ανάπτυξη των επιστημών, της γεωγραφίας, φυσικής, μαθηματικών, ιατρικής, αστρονομίας. Οι γεωγραφικές γνώσεις διευρύνθηκαν με την ανακάλυψη νέων περιοχών, άγνωστων μέχρι τότε στους Έλληνες. Ο Νέαρχος, ένας από τους στρατηγούς του Αλέξανδρου, πραγματοποίησε και περιέγραψε τον παράπλου των ακτών του Ινδικού ωκεανού. Ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης κατόρθωσε να φτάσει μέχρι το βορειότερο άκρο της Αγγλίας και ο Ερατοσθένης, βασισμένος στις πληροφορίες άλλων και σε έρευνες δικές του, κατασκεύασε έναν παγκόσμιο χάρτη που, παρά τις ατέλειες, αποτελεί σημαντικό επίτευγμα για εκείνους τους χρόνους. Παράλληλα με τις γεωγραφικές γνώσεις εξελίσσονται και οι αστρονομικές. Η σφαιρικότητα της γης και η διπλή κίνησή της, γύρω από τον άξονα της και τον ήλιο, ήταν θεωρίες που διατυπώθηκαν για πρώτη φορά από τον Αρίσταρχο το Σάμιο.

Σημαντικότερος ερευνητής της ελληνιστικής εποχής είναι αναμφίβολα ο Αρχιμήδης (~285-212 π.Χ.) από τις Συρακούσες, ο οποίος είχε επισκεφτεί για κάποιο χρονικό διάστημα την Αλεξάνδρεια. κατασκεύασε αντλίες νερού (κοχλίες), πολύσπαστα, έλικες, γερανούς και καταπέλτες, τους τελευταίους για την υπεράσπιση της ιδιαίτερης πατρίδας του.

Αντίγραφο ρωμαϊκού ψηφιδωτού του 3ου αι. μ. Χ Αντίγραφο ρωμαϊκού ψηφιδωτού του 3ου αι. μ.Χ. Παρουσιάζει τον Αρχιμήδη πάνω από τις μελέτες του και τον Ρωμαίο στρατιώτη που είναι έτοιμος να τον σκοτώσει. Είναι γνωστό ότι πριν δεχτεί το χτύπημα πρόλαβε να πει τη φράση: «μή μου τούς κύκλους τάραττε». (Φραγκφούρτη, Δημοτικό Ινστιτούτο Τέχνης)

Ανατομικά και ιατρικά εργαλεία των ελληνιστικών χρόνων Ανατομικά και ιατρικά εργαλεία των ελληνιστικών χρόνων. Η ανατομία ήταν ο κλάδος της ιατρικής που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Πατέρας της ανατομίας θεωρείται ο Ηρόφιλος από τη Χαλκηδόνα, ο οποίος έζησε και έκανε τις έρευνες του στην Αλεξάνδρεια. (Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο)

Τέχνη

Αρχιτεκτονική - κοσμικός χαρακτήρας - εξυπηρετεί ανάγκες και πολιτική ηγεμόνων - μεγάλες διαστάσεις με πληθωρική διακόσμηση (ανάκτορα, αγορές, γυμνάσια, στοές…)

Οι στοές με τις κιονοστοιχίες γίνονται ένα θεμελιώδες γνώρισμα της ελληνιστικής αρχιτεκτονικής. Μακρές στοές κτίζονται για να περιβάλλουν χώρους με ναούς και πλατείες και πρόσφεραν στο μάτι του θεατή μια σειρά από αναρίθμητους κίονες με το παιχνίδι του φωτός και της σκιάς ανάμεσά τους. Οι κίονες τοποθετούνται αυτή την εποχή σε αραιότερα διαστήματα μεταξύ τους.

Πλαστική Εξωτερίκευση του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου. Εξωτερίκευση του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου. ‘Εντονες κινήσεις και εκφράσεις

Η Άρτεμις, ρωμαϊκό αντίγραφο ελληνιστικού έργου (Εθνικό πανεπιστήμιο της Αυστραλίας)

Ο Γαλάτης που αυτοκτονεί αρχές 2ου αι. μ. Χ Ο Γαλάτης που αυτοκτονεί αρχές 2ου αι. μ. Χ., ρωμαϊκό αντίγραφο ελληνιστικού έργου (Museo Nazionale delle Terme, Ρώμη)

Η νίκη της Σαμοθράκης, 190 π.Χ. (μουσείο Λούβρου, Παρίσι)

Ο Λαοκόων και οι γιοι του, 175-150 π.Χ. (μουσείο Βατικανού)

Η Αφροδίτη της Μήλου, 100 π.Χ. (μουσείο Λούβρου, Παρίσι)

"Ο Θνήσκων Γαλάτης", Ρωμαϊκό μαρμάρινο αντίγραφο Ελληνιστικού έργου, (Musei Capitolini, Ρώμη )

Ελληνιστικά ψηφιδωτά και ζωγραφική Τα ψηφιδωτά όπως είναι γνωστά, ως ένθετες εικόνες και σχέδια από μικρούς πέτρινους ή γυάλινους χρωματιστούς κύβους επινοήθηκαν στην ελληνιστική εποχή. (βοτσαλωτά, δηλ. με βότσαλα τοποθετημένα με ανάλογο τρόπο, αλλά χωρίς σχηματισμό εικόνας, έχουν βρεθεί στη μυκηναϊκή Τίρυνθα και με παραστάσεις, πρωιμότερα των ελληνιστικών, έχουν βρεθεί στη Φρυγία της Μ. Ασίας, 8ος αι., όχι όμως με τέτοια τεχνική τελειότητα) Ψηφιδωτό από οικία της Δήλου

Κοσμήματα και οικιακά σκεύη από πολύτιμα και ημιπολύτιμα υλικά εξυπηρετούν την ανάγκη για χλιδή και προσωπική προβολή των κατόχων τους. Περίτεχνα διαδήματα, εξαίρετα περιδέραια, βαρύτιμα ενώτια και ζώνες, χρυσά δακτυλίδια διακοσμούνται με θέματα από τη φύση και τη μυθολογία. Τα καθημερινά σκεύη, ιδίως εκείνα για το συμπόσιο, των ηγεμόνων και των πλουσίων αστών είναι χρυσά, αργυρά και χάλκινα. Στην τάση για πολυτέλεια και εκζήτηση εντάσσεται η χρήση γυάλινων σκευών, μιμούμενων στη μορφή αντίστοιχα μεταλλικά ή πήλινα.