Λ. Μήτρου, Επικ. Καθηγήτρια – Πανεπιστήμιο Αιγαίου Κανονιστικές και Κοινωνικές Διαστάσεις της Κοινωνίας της Πληροφορίας /6 Χειμερινό εξάμηνο 2011-2012

Ελευθερία του λόγου Ελεύθερη διαμόρφωση του λόγου και της σκέψης Ελεύθερη έκφραση και μετάδοση της σκέψης και του λόγου Σημασία της πρόσβασης στην πληροφορία

Περιορισμοί στο Δίκτυο Το Διαδίκτυο εκτίναξε ποσοτικά τις δυνατότητες πρόσβασης στην πληροφορία Περιορισμός της πρόσβασης στο δίκτυο Περιορισμός της πρόσβασης στην πληροφορία Περιορισμός της πρόσβασης χάριν προστασίας δημοσίου συμφέροντος και εννόμων αγαθών

Ελευθερία λόγου και φιλτράρισμα περιεχομένου Ελευθερία λόγου και φιλτράρισμα περιεχομένου Έλεγχος πρόσβασης και χρήσης Ανάπτυξη τεχνικών/τεχνολογιών παρεμπόδισης της πρόσβασης Περιορισμοί χάριν της προστασίας Προστασία εθνικής ασφάλειας Προστασία πολιτιστικών και άλλων αξιών Προστασία της δημοκρατίας Προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας Προστασία των παιδιών από την πορνογραφία και την εκμετάλλευση 4 4

Φιλτράρισμα περιεχομένου Φιλτράρισμα περιεχομένου Φίλτρο περιεχομένου: ένα/ περισσότερα τμήματα/στοιχεία λογισμικού που συνεργάζονται ώστε να εμποδίσουν τους χρήστες να έχουν πρόσβαση σε υλικό που είναι αναρτημένο στο Διαδίκτυο Εθνικά συστήματα φιλτραρίσματος (Internet backbone) Φιλτράρισμα σε επίπεδο παρόχου (υποχρεωτικό/αυτορρυθμιστικό) Φιλτράρισμα σε επίπεδο οργανισμών Φιλτράρισμα σε επίπεδο οικογενειακής/οικιακής χρήσης.

Μέθοδοι φιλτραρίσματος Παρεμπόδιση πρόσβασης σε συγκεκριμένους δικτυακούς τόπους/ιστοσελίδες Περιορισμός πρόσβασης επί τη βάσει αξιολόγησης από τρίτους Φιλτράρισμα επί τη βάσει καταλόγου επιθυμητών Φιλτράρισμα επί τη βάσει λέξεων-κλειδιά 6

Φιλτράρισμα ως νομικό ζήτημα Φιλτράρισμα ως λύση στο ζήτημα Της προστασίας περιεχομένου Της προστασίας από περιεχόμενο Αυτοπροσδιορισμός κι ετεροπροσδιορισμός Συνέπειες του φιλτραρίσματος στην ελευθερία της έκφρασης της πληροφόρησης Το ζήτημα του προσδιορισμού του παράνομου κι αθέμιτου περιεχομένου 7

Τα ερωτήματα Είναι η τεχνική λύση εκείνη που επιτρέπει να διατηρήσουμε το Δίκτυο ελεύθερο και ασφαλές; Μπορεί το Δίκτυο να είναι ελεύθερο και ασφαλές ταυτόχρονα; Μπορεί το φιλτράρισμα του περιεχομένου να λειτουργήσει ως λύση σε σύνθετα νομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά ζητήματα; Είναι το φιλτράρισμα μία «έντονη/ επείγουσα κοινωνική ανάγκη» κι ως τέτοια ανεκτός περιορισμός;

Περαιτέρω ερωτήματα Το φιλτράρισμα ενσωματώνει σημαντικές αξίες κι αγαθά όπως η αυτονομία του τελικού χρήστη και η προστασία ορισμένων κατηγοριών από ορισμένο περιεχόμενο ή είναι σύμβολο/ σύμπτωμα μιας νέας λογοκρισίας; Είναι αναγκαία και ικανή απάντηση στους φόβους για την πρόσβαση των ανηλίκων σε επιβλαβές υλικό ή συνιστά τη χειραγώγηση της αναζήτησης και της πληροφόρησης;

Η προσέγγιση των ΗΠΑ/1 Α’ Τροποποίηση (First Amendment)- το δικαίωμα των ομιλούντων (speakers) CDA (1996): Ποινικοποίηση της μετάδοση επιβλαβούς (πορνογραφικού/αναξιοπρεπους) περιεχομένου σε ανήλικους Chilling effect Aντί για ποινικοποίηση κι απαγόρευση – φίλτρα ατομικού προσδιορισμού και χρήσης Φιλτράρισμα στον λήπτη κι όχι στην πηγή (Ashcroft v. ACLU) Ta Φίλτρα μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικά από τον νόμο 10

Η προσέγγιση των ΗΠΑ/2 Children’s Internet Protection Σχολεία και βιβλιοθήκες υποχρεούνται να δηλώνουν/βεβαιώνουν ότι ακολουθούν πολιτική ασφάλειας στο Διαδίκτυο Η χρηματοδότηση εξαρτάται από τη χρήση τέτοιων μέσων Σοβαρές επικρίσεις: η κυβέρνηση έχει μεγάλη διακριτική ευχέρεια ως προς την επιλογή ποιο λόγο θα καταστήσει γνωστό στο κοινό

Η Ευρωπαϊκή προσέγγιση 1996 – Παράνομο κι επιβλαβές περιεχόμενο Σημείο αφετηρίας: αναγκαία η λήψη μέτρων Τακτή-περιοδική αξιολόγηση της τεχνολογίας φιλτραρίσματος Αξιολόγηση περιεχομένου και σήμανση ιστοσελίδων από τους παρόχους Συνεισφορά στην πρόσβαση στις τεχνολογίες φιλτραρίσματος Νομολογία ΕΔΔΑ Στον προστατευόμενο λόγο συμπεριλαμβάνεται και περιεχόμενο που « επιτίθεται, σοκάρει ή ενοχλεί (offend, shock or disturb)” H ελευθερία του λόγου βασίζεται στην ανεκτικότητα και στο ανοιχτό πνεύμα Μισαλλόδοξος λόγος:Ο ρατσισμός δεν είναι γνώμη –είναι έγκλημα

Φιλτράρισμα ως ιδιωτική λογοκρισία/1 Φιλτράρισμα ως ιδιωτική λογοκρισία/1 Το φιλτράρισμα είναι σε τελευταία ανάλυση μια απόφαση κανονιστικής φύσης Το φιλτράρισμα συνιστά θεμελιώδη αλλαγή στην αρχιτεκτονική της χρήσης κατά τρόπο που διευκολύνει την καταπίεση της ελευθερίας της έκφρασης. Φιλτράρισμα από παρόχους ή από browsers συνιστά ιδιωτικοποίηση της λογοκρισίας

Φιλτράρισμα ως ιδιωτική λογοκρισία/2 Φιλτράρισμα ως ιδιωτική λογοκρισία/2 Ποιο είναι το σημείο που πρέπει να λαμβάνει χώρα η λογοκρισία; Μπορεί ο πάροχος να διακρίνει και με ποια κριτήρια Η χρήση ενός μέσου/εργαλείου φιλτραρίσματος προσδίδει ιδιαίτερη δύναμη στον φορέα Το φιλτράρισμα δεν είναι ηθικά/ιδεολογικά ουδέτερο Το φιλτράρισμα δεν είναι άμοιρο των συνθηκών και της [ποιότητας του δημόσιου διαλόγου.

Φιλτράρισμα ως διασυνοριακό ζήτημα Φιλτράρισμα ως διασυνοριακό ζήτημα Η σύγκρουση των αξιών είναι ένα μείζον όσο και «παραδοσιακό» ζήτημα της πολιτικής πληροφορίας/πληροφόρησης Διασυνοριακή σύγκρουση αντιλήψεων και πολιτισμών; Κυριαρχία επί της επικράτειας : νοείται στην εποχή της παγκοσμιοποίησης; Νομιμοποιείται ένα κράτος να υπερασπίσει τις αξίες του εντός της επικράτειάς του Ειναι νοητός ο πληροφοριακός απομονωτισμός; Επίδραση στην πληροφόρηση και πέραν των συνόρων; Internet separatists?