Η ιστορία του Πόντου Ήθη και έθιμα του Πόντου στο Νηπιαγωγείο Ποντιακός Ελληνισμός Η ιστορία του Πόντου Ήθη και έθιμα του Πόντου στο Νηπιαγωγείο

1ο Νηπιαγωγείο Κρηνίδων ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΥ ΥΛΟΠΟΙΗΣΑΝ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΕΣΙΚΙΑΔΟΥ ΑΝΝΑ ΜΗΤΣΟΓΛΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΑ ΣΤΟΪΝΙΤΣΗ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

OΝΟΜΑΤΑ ΝΗΠΙΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΟΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΟΡΙΔΑΡΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΟΛΜΑΤΖΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΕΡΖΕΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΙΩΣΗΦΙΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΡΧΑΡΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ ΚΑΪΚΗΣΗΖ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΑΣΒΑΝΤΗΣ ΟΡΕΣΤΗΣ ΚΛΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΜΝΗΝΑΚΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ ΝΕΡΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΜΝΗΝΑΚΙΔΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΠΑΤΡΟΝΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗ ΡΑΦΑΕΛΑ ΣΑΛΟΝΙΚΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΩΤΑΪΔΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΚΕΜΠΙ ΙΩΑΝΝΑ ΛΑΜΠΡΙΑΝΙΔΟΥ ΜΕΛΑΝΗ ΤΣΑΚΑΛΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΛΑΡΑΚΟΥ ΕΛΙΑΝΑ ΤΣΙΑΚΙΡΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΜΑΡΤΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΧΑΤΖΗΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΝΤΟΥΜΑΝΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Το 1ο Νηπιαγωγείο Κρηνίδων βρίσκεται στον ιστορικό χώρο του πρώην δήμου Φιλίππων. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού στις Κρηνίδες είναι απόγονοι προσφύγων ποντιακής καταγωγής. Υπάρχει σύλλογος ποντιακός με αξιόλογη δράση, με την ονομασία <Βυζάντιο>. Το καλοκαίρι του 2016 ο αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων εντάσσεται στον κατάλογο μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Έχουμε λοιπόν πρόσφορο έδαφος για να δουλέψουμε αυτή την θεματική ενότητα

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ Ποντιακός Σύλλογος ΄΄ΒΥΖΑΝΤΙΟ΄΄. Ποντιακός Σύλλογος ΄΄ΒΥΖΑΝΤΙΟ΄΄. Φούρνος Παραδοσιακός των Κρηνίδων. Γονείς και κηδεμόνες των νηπίων.

Ποντιακός Ελληνισμός Πόντος σημαίνει θάλασσα…… Η ιστορία του Πόντου ξεκινά από την αρχαιότητα, όταν οι Έλληνες , αφού κατέκτησαν τις ακτές του Αιγαίου Πελάγους γνωρίζουν την αφιλόξενη θάλασσα, που αργότερα ονομάζουν Εύξεινο Πόντο.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Να γνωρίσουν τα νήπια την ιστορία του Πόντου μέσα από την μυθολογία και τα ιστορικά γεγονότα. Να γνωρίσουν έθιμα του Πόντου που έφεραν οι πρόσφυγες από την πατρίδα τους. Να μάθουν λέξεις και λαχνίσματα στην ποντιακή διάλεκτο και να την ταυτίσουν με την γλώσσα που μιλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες. Να γνωρίσουν παιχνίδια παραδοσιακά, φορεσιές του Πόντου, την ποντιακή μουσική και κουζίνα. Να μάθουν να συνεργάζονται και να δουλεύουν ομαδικά για την επίτευξη ενός στόχου.

ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Πριν ασχοληθούμε με τη θεματική ενότητα του Ποντιακού Ελληνισμού ρωτήσαμε τα παιδιά τι γνωρίζουν για τον Πόντο και τους Πόντιους . Τα παιδιά αναφέρθηκαν σε χορούς ποντιακούς και τραγούδια. Ένας μαθητής ανάφερε πως οι Πόντιοι είναι μία ράτσα, όπως και οι Θρακιώτες. Κάποια νήπια αναφέρθηκαν σε ανέκδοτα. ‘Ένα νήπιο ανέφερε πως ο αδερφός του είναι Πόντιος καθώς αυτός φορά την ποντιακή φορεσιά και χορεύει ποντιακούς χορούς.

ΑΦΟΡΜΗΣΗ Μετά την Καθαρά Δευτέρα ετοιμάζουμε τη Κυρά Σαρακοστή, ένα είδος ημερολογίου το οποίο έφτιαχναν τα παλιά χρόνια για να υπολογίσουν το χρόνο και συγκεκριμένα τις εβδομάδες μέχρι το Πάσχα. Παράλληλα προετοιμάζουμε τα παιδιά και για ένα άλλο τρόπο που χρησιμοποιούσαν για να μετρήσουν το χρόνο για το Πάσχα. Ένα ποντιακό έθιμο, τον Κουκαρά.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ- ΔΡΑΣΕΙΣ Που βρίσκεται ο Πόντος και γιατί έχει αυτή την ονομασία. Βρίσκουμε στο χάρτη την περιοχή του Πόντου

Το ταξίδι στην Κολχίδα Τονίζουμε τη σημασία της ονομασίας Πόντος που σημαίνει θάλασσα στα αρχαία ελληνικά. Διαβάζουμε από την Μυθολογία το μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας

Ζωγραφίζουμε το μύθο

Φτιάχνουμε τον Κουκαρά και τον παρουσιάζουμε στα παιδιά του διπλανού τμήματος. Ο κουκαράς γινόταν στην αρχή της Σαρακοστής με μία πατάτα και εφτά φτερά, ένα για κάθε εβδομάδα μέχρι το Πάσχα.

Ο κουκαράς του 1ου τμήματος

Ο Κουκαράς, του 2ου τμήματος

Ζωγραφίζουμε τον Κουκαρά

Φτιάχνουμε ένα λάχνισμα Κουκαρά , Κουκαρά με τα εφτά φτερά, μην τρομάζεις τα παιδιά.

Επίσκεψη στο φούρνο Ο κύριος Γιάννης Ιωσηφίδης μας έδειξε πώς φτιάχνεται το ψωμί.

Και αφού μάθαμε αρκετά, ζυμώνουμε τα δικά μας ψωμάκια

Φτιάχνουμε ψωμί στο σχολείο Πρώτα κοσκινίζουμε όπως έκαναν τα παλιά χρόνια και στον Πόντο. Ζυμώνουμε και φτιάχνουμε το δικό μας ψωμί….

Το ψωμόπον Το ψωμάκι μυρίζει υπέροχα. Βρίσκουμε την ευκαιρία να γράψουμε τα υλικά που χρειαστήκαμε.

Λέξεις ποντιακές Λέμε στα παιδιά πως στην ποντιακή διάλεκτο κάποιες λέξεις τελειώνουν σε «ν» Χρησιμοποιούμε τις λέξεις-υλικά από το ψωμί και βάζουμε στο τέλος κάθε λέξης ένα Ν.

9 Μαρτίου –Τα λελέκια Η κυρία Νίνα μας κάνει μια έκπληξη. Φτιάχνει και μας φέρνει τα Λελέκια ή Μάρτ τοχουζού όπως ονομάζονταν από τους τουρκόφωνους πόντιους,παραδοσιακό του Πόντου ζυμαράκι, ανάμνηση από τη γιαγιά της.

Σύνθεση αινίγματος από τα νήπια Έρχομαι από τον Πόντο Είμαι ζυμαράκι Με ψήνουν στο σάτσι Με λούζουν με μέλι Με σκουπίζουν στο στοματάκι. Τι είμαι; Το λελέκι ζυμαράκι

Στις 9 του Μάρτη έφτιαχναν τα λελέκια Τα λελέκια φτιάχνονταν με αλεύρι και νερό. Ψήνονταν στο σάτσι και τα γλυκαίνανε με μέλι. Τα έφτιαχναν στις 9 του Μάρτη περιμένοντας τους Πελαργούς καθώς αυτοί σηματοδοτούσαν τον ερχομό της Άνοιξης

Συνεργασία με τον ποντιακό σύλλογο των Κρηνίδων «Βυζάντιο» Ζητήσαμε από τον σύλλογο «Βυζάντιο» να μας δανείσει δυο παραδοσιακές φορεσιές του Πόντου.

Φτιάχνουμε τις δικές μας φορεσιές

Ετοιμάζουμε τα Κερκέλια Τα Κερκέλια είναι παραδοσιακά κουλούρια του Πόντου, τα οποία έκαναν οι νοικοκυρές και μοίραζαν στα παιδιά το Σάββατο του Λαζάρου. Λέγεται πως αυτά ήταν τα πρώτα που δοκίμασε ο Λάζαρος ,όταν αναστήθηκε από τον Χριστό

Πλάθουμε τα κερκέλια και τα ψήνουμε στο φούρνο Πλάθουμε τα κερκέλια και τα ψήνουμε στο φούρνο

Περνάμε τα κερκέλια σε λεπτό κλαδί και τα μοιράζουμε στα παιδιά

Σύνθεση της λέξης ΚΕΡΚΕΛΙ

Σύνθεση αινίγματος για το κερκέλι και φύλλο εργασίας Με αλεύρι και νερό Θα με κάνουν στρογγυλό Με τρύπα στη μέση Και σε όλους αρέσει

Σύνθεση της λέξης ΚΕΡΚΕΛΙ

Κάνουμε ένα σταυρόλεξο

Ζώα στην ποντιακή διάλεκτο

Μαθαίνω ζωάκια στην ποντιακή γλώσσα Δείχνουμε στα παιδιά τις εικόνες με τα ζώα. Γυρίζουμε ανάποδα τις εικόνες και τα παιδιά καλούνται να αναγνωρίσουν το ζωάκι και να βρουν την ποντιακή λέξη.

Παραδοσιακό παιχνίδι Τίμην τίμην τον αϊτόν

Παραδοσιακό παιχνίδι Τίμην, τίμην σον αϊτόν, σον αϊτόν το σταυρωτόν. Κρούω, παίρ(ν)ω το κοντάρ και φιλώ το καλαμάρ΄. Καλαμάρι τι θέλεις; Θέλω κόκκινον ωβό να πουλιάσω τα πουλιά μου……. Έβγα συ χρυσόν ποδάρ. Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο στην εδραία θέση με τα πόδια παρατεταμένα μπροστά, όπως φαίνεται στην παραπάνω εικόνα. Το λάχνισμα λέγεται συλλαβιστά, ακουμπώντας ένα ένα τα πόδια των παιδιών. Στο τελευταίο πόδι που τελειώνουν τα λόγια, το παιδί τραβάει το πόδι του λυγισμένο προς το στήθος. Συνεχίζουμε μέχρι να τραβήξουν όλα τα παιδιά τα πόδια τους , εκτός από τον τελευταίο. Αυτός που έμεινε στο τέλος ξαπλώνει στο πάτωμα και οι υπόλοιποι βάζουν την παλάμη τους πάνω στην πλάτη του ,την μία πάνω στην άλλη και ρωτούν :

Τίνος εν απάν; Το παιδί πρέπει να βρει τίνος το χέρι είναι τελευταίο πάνω του. Αν δεν το βρει έχει ποινή-τιμωρία .Μιμείται τη φωνή ενός ζώου. Το παιχνίδι προσαρμόστηκε στις ανάγκες των νηπίων.

Ένα έθιμο παραμονή των Βαϊων Ένα έθιμο παραμονή των Βαϊων.’’Το Βάεμαν’’ Παίρνουμε το καλάθι μας και πηγαίνουμε σε σπίτι της γειτονιάς λέμε το,< Βάγια, βάγια το βαγιό…….

Βάγια , βάγια το βαγιό,τρώμε ψάρι τον κολιό και την άλλη Κυριακή, τρώμε το ψητό αρνί. Αλλά και στην ποντιακή γλώσσα το αντίστοιχο: Βάγια, βάγια το βαγί, τρώμε ψάρι το χαψί και την άλλη Κυριακή, τρώμε βούτυρο, τυρί. Η νοικοκυρά κέρασε τα παιδιά γλυκάκια και έριξε κέρματα στο καλάθι μας. Τα παιδιά μοίρασαν την συνταγή με τα Κερκέλια

Γλέντι ποντιακό Τελειώνουμε με ένα ποντιακό γλέντι χορεύοντας μέσα στην τάξη

Επίσκεψη στο μνημείο Ποντιακού Ελληνισμού Τιμούμε τους Πόντιους Έλληνες που έχασαν την πατρίδα τους και έκαναν εδώ την καινούρια τους

Καταθέτουμε στεφάνι στο μνημείο

Ζωγραφίζουμε το μνημείο

Ενημερώνουμε για τις δράσεις μας μέσα από την εφημεριδούλα μας,

Και στην ιστοσελίδα του νηπιαγωγείου μας http://blogs.sch.gr/1nipkr/

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που επεξεργαστήκαμε, κράτησε το ενδιαφέρον των παιδιών, που έδειξαν να εντυπωσιάζονται από την ιστορία του Πόντου μέσα από τους μύθους. Τα παιδιά βρήκαν διασκεδαστικό να χρησιμοποιούν τα ονόματα των ζώων στην ποντιακή γλώσσα και δοκίμασαν εδέσματα που προέρχονταν από τον Πόντο. Το παραδοσιακό παιχνίδι και το λάχνισμα άρεσαν στα παιδιά και ζητούσαν να τα κάνουμε ξανά. Το πρόγραμμα ενθουσίασε και εμάς τις εκπαιδευτικούς, που εργαστήκαμε με όρεξη αναζητώντας πληροφορίες και επαναφέροντας μνήμες από παππούδες και γιαγιάδες.