Τρόποι διαφοροποίησης της διδασκαλίας σε τάξεις πολλών ταχυτήτων Φ. Αντωνίου Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα ΦΠΨ, ΕΚΠΑ

είτε είτε είτε ΣΥΚΑ Στο τέλος της ημέρας θα πρέπει να: Κατασκευάσετε ένα σχέδιο εργασίας στην αναγνωστική κατανόηση (ΑΚ) για το αντικείμενό σας βασιζόμενοι σε ένα διάγραμμα (εφαρμογή) Να συγκρίνετε και να ταξινομήσετε τα ρήματα του Bloom σε διδασκαλία και αξιολόγηση μέσω του ομαδικού συλλογισμού (ανάλυση) Να σχεδιάσετε και να παρουσιάσετε σε φάκελο στο pinterest μία δραστηριότητα ΑΚ (σύνθεση) είτε είτε είτε

Carol Tomlinson Η διαφοροποιημένη διδασκαλία περιλαμβάνει τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών να ανταποκριθούν στις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών τους στην τάξη με στόχο την επίτευξη της καλύτερης μαθησιακής εμπειρίας. προσπάθειες των εκπαιδευτικών καλύτερη μαθησιακή εμπειρία

Ή Διαλέξτε τον τρόπο που σας διευκολύνει να το μάθετε καλύτερα Ή Διαλέξτε τον τρόπο που σας διευκολύνει να το μάθετε καλύτερα. Έχετε 2 λεπτά Αφήγηση, αναδιήγηση Δημιουργία κωδίκων Διαγράμματα, γραφήματα, πίνακες και χάρτες Μίμηση, δημιουργική κίνηση Σύνθεση ρυθμών, ραπ Διδασκαλία συνομηλίκων Αυτό-ρύθμιση μάθησης Γλωσσική Λογικο-μαθηματική Οπτικο-χωρική Σωματική/κιναισθη-τική Μουσική Διαπροσωπική Ενδοπροσωπική

Η φιλοσοφία της Δ.Δ. Σεβασμός στη διαφορετικότητα Παροχή ίσων ευκαιριών Ευελιξία Ποιότητα εκπαιδευτικού έργου

Διαφοροποιημένη Διδασκαλία Η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία αναφέρεται στη δημιουργία διαφορετικών δρόμων μέσα από τους οποίους μαθητές με διαφορετικές ικανότητες, ενδιαφέροντα και μαθησιακές ανάγκες κατακτούν τη γνώση νέων εννοιών ως μέρος της καθημερινής μαθησιακής διαδικασίας. Επιτρέπει στους μαθητές να οικειοποιηθούν την ευθύνη της μάθησής τους και προσφέρει ευκαιρίες για συνεργατική μάθηση και διδασκαλία συνομηλίκων. Ρώμη

(Παντελιάδου, 2008)

(Παντελιάδου, 2008)

(Παντελιάδου, 2015)

(Παπακώστας, 2016)

Εφαρμογές διαφοροποιημένης διδασκαλίας Εφαρμογές διαφοροποιημένης διδασκαλίας

Στρατηγικές για τη διαφοροποίηση περιεχομένου Χαρακτηριστικά μαθητή Στρατηγική Ετοιμότητα Κείμενα διαφορετικής αναγνωστικής δυσκολίας Επιπλέον υλικά σε διαφορετικά επίπεδα αναγνωστικής δυσκολίας Επαναδιδασκαλία Επίδειξη δεξιοτήτων από την εκπαιδευτικό Βιντεοσκοπημένο και μαγνητοφωνημένο υλικό Υλικό με επισημάνσεις κύριων σημείων Κολλητοί ανάγνωσης Γραφικοί οργανωτές για καταγραφή σημειώσεων Λίστα με λέξεις κλειδιά πριν τη διδασκαλία

Στρατηγικές για τη διαφοροποίηση περιεχομένου Χαρακτηριστικά μαθητή στρατηγική Ενδιαφέροντα Κέντρα ενδιαφέροντος Μεγάλο εύρος και ποικιλία υλικών Αξιοποίηση ερωτημάτων των μαθητών Παραδείγματα και εφαρμογές με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών Μαθησιακή προτίμηση Οπτική, ακουστική και κιναισθητική παρουσίαση Χρήση παραδειγμάτων και εφαρμογών με βάση τους πολλαπλούς τύπους νοημοσύνης Προσεγγίσεις «από το όλο στο μέρος» και «από το μέρος στο όλο» Χρόνος για σκέψη/αναστοχασμό

Στρατηγικές για τη διαφοροποίηση επεξεργασίας Χαρακτηριστικά μαθητή στρατηγική Ετοιμότητα Χρήση διαβαθμισμένων δραστηριοτήτων Προσαρμογή των οδηγιών Χρήση ποικιλίας υλικών Χρήση μίνι διδασκαλιών για συγκεκριμένες δεξιότητες Χρήση ευέλικτης ομαδοποίησης Πολλαπλά κριτήρια και τρόποι αξιολόγησης της επιτυχίας Προσαρμογή των εργασιών για το σπίτι Προσαρμογή του ρυθμού στην εργασία των μαθητών

Σε τι μπορεί να γίνει διαβάθμιση Περιεχόμενο, επεξεργασία, τελικό προϊόν Εργασίες (και για το σπίτι) Σταθμούς μάθησης Αξιολογήσεις Γραπτές οδηγίες Δραστηριότητες αναμονής/σύνδεσης Υλικά

Τι αφορά η διαβάθμιση Πόσο σύνθετο είναι Πόσο δομημένο είναι Ρυθμό Υλικά Πόσο συγκεκριμένο/αφηρημένο είναι Επιλογές με βάση το μαθησιακό προφίλ Επιλογές με βάση τα ενδιαφέροντα

Ενεργοποίηση της προηγούμενης γνώσης Ο εκπαιδευτικός Διαβάζει δυνατά τον τίτλο Κάνει σύνδεση μεταξύ του τίτλου και άμεσων εμπειριών Κάνει σύνδεση μεταξύ του τίτλου και προηγούμενων εμπειριών Ενισχύει τους μαθητές στην αναζήτηση προσωπικών τους εμπειριών που σχετίζονται με τον τίτλο Μόλις ενεργοποιηθεί η προηγούμενη γνώση εισάγει τις δραστηριότητες ανάλογα με το επίπεδο του κάθε μαθητή.

(Tomlison, 2005)

(Tomlison, 2005)

(Tomlison, 2005)

Πρόβλεψη Ο εκπαιδευτικός: Επιλέγει με την τάξη ένα κείμενο και αποφασίζει με όλους τους μαθητές το σημείο που θα σταματήσει η ανάγνωση. Θέτει μια ερώτηση που θα παρακινήσει τους μαθητές να κάνουν μια πρόβλεψη για την εξέλιξη της ιστορίας. Βοηθάει τους μαθητές να κάνουν αναφορές στο κείμενο ώστε να επιβεβαιώσουν τις προβλέψεις τους. Ενθαρρύνει τους μαθητές να γράψουν τις προβλέψεις τους και να τις κολλήσουν στα σημεία της αναφοράς. Κάνει σαφές ότι όσες περισσότερες αναφορές παρατεθούν τόσο πιο ακριβείς θα είναι και οι προβλέψεις. Μόλις οι μαθητές είναι σε θέση να συνδέσουν τις νέες πληροφορίες με τις προηγούμενες γνώσεις τους με το να κάνουν προβλέψεις προχωράει σε ασκήσεις με διαβαθμισμένη διδασκαλία

Μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες

Μέτριοι αναγνώστες

Καλοί αναγνώστες

Προκαταρκτική επισκόπηση και κεντρική ιδέα Κάνετε υποδειγματική διδασκαλία δείχνοντας τον τρόπο που κάνει κανείς υποθέσεις για το περιεχόμενο του κειμένου κοιτώντας τον τίτλο και τα βασικά σημεία. Διαβάστε το κείμενο. Με τη «φωναχτή σκέψη» κάνετε γενίκευση των ιδεών σε νέα θέματα. Χρησιμοποιώντας τις βασικές ιδέες βρείτε μαζί με τους μαθητές άλλους τίτλους που να σχετίζονται με το θέμα.

Μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες

Μέτριοι αναγνώστες

Καλοί αναγνώστες

Λεξιλόγιο Ο εκπαιδευτικός: Διαλέγει και διαβάζει δυνατά ένα κείμενο με τουλάχιστον 2 άγνωστες λέξεις για τις οποίες να παρέχονται νύξεις στο κείμενο. Παρουσιάζει τρόπους (πχ. Υπογράμμιση) που να αποτελούν ενδείξεις ότι κάποια σημεία του κειμένου αποτελούν νύξεις για την εύρεση της άγνωστης λέξης. Μόλις οι μαθητές κατανοήσουν τον τρόπο να βρίσκουν νύξεις στο κείμενο για τη σημασία της λέξης εφαρμόζει με καθοδηγούμενη διαβαθμισμένη διδασκαλία τις ασκήσεις.

Μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες Όνομα:_______________________________________Ημερομηνία:______________ Άγνωστη λέξη: ________________________ Τι μπορώ να κάνω για να βρω την άγνωστη λέξη; ____________________________________________________________________________________________________________ Ποιο σημείο του κειμένου με βοήθησε να την καταλάβω;___________________________________________________________________________________________________ Τι σημαίνει η λέξη; ____________________________________ ____________________________________ Διάβασε το κείμενο ακόμα μια φορά. Καταλαβαίνεις το νόημα της λέξης; Ναι O Όχι O Τότε διάλεξε μια από τις άλλες λύσεις που πρότεινες. Άγνωστη λέξη: ________________________ Τι μπορώ να κάνω για να βρω την άγνωστη λέξη; ____________________________________________________________________________________________________________ Ποιο σημείο του κειμένου με βοήθησε να την καταλάβω;___________________________________________________________________________________________________ Τι σημαίνει η λέξη; _____________________ ____________________________________ Διάβασε το κείμενο ακόμα μια φορά. Καταλαβαίνεις το νόημα της λέξης; Ναι O Όχι O Τότε διάλεξε μια από τις άλλες λύσεις που πρότεινες.

Μέτριοι αναγνώστες O Παράδειγμα O Σύγκριση O Παράδειγμα Όνομα:____________________________________________________Ημερομηνία:_____________ Άγνωστη λέξη:___________________________ Τι μπορώ να κάνω για να βρω την άγνωστη λέξη; ____________________________________________________________________________________ Ποιο σημείο του κειμένου με βοήθησε να την καταλάβω;___________________________________________________________________________ Τι είδος βοήθειας δίνεται στο κείμενο; O Παράδειγμα O Σύγκριση O Επεξήγηση μέσα στο κείμενο Τι σημαίνει η λέξη;__________________________ _________________________________________ Τι γράφει το λεξικό;_________________________ Διάβασε το κείμενο ακόμα μια φορά. Καταλαβαίνεις το νόημα της λέξης; Ναι O Όχι O Τότε διάλεξε μια από τις άλλες λύσεις που πρότεινες. Άγνωστη λέξη:___________________________ Τι μπορώ να κάνω για να βρω την άγνωστη λέξη; _______________________________________________________________________________________________________________ Ποιο σημείο του κειμένου με βοήθησε να την καταλάβω;________________________________________________________________________________________________________ Τι είδος βοήθειας δίνεται στο κείμενο; O Παράδειγμα O Σύγκριση O Επεξήγηση μέσα στο κείμενο Τι σημαίνει η λέξη;________________________ _____________________________________ Τι γράφει το λεξικό;_______________________ Διάβασε το κείμενο ακόμα μια φορά. Καταλαβαίνεις το νόημα της λέξης; Ναι O Όχι O Τότε διάλεξε μια από τις άλλες λύσεις που πρότεινες.

Καλοί αναγνώστες O Παράδειγμα O Σύγκριση O Παράδειγμα O Σύγκριση Όνομα:____________________________________________________Ημερομηνία:_______________ Άγνωστη λέξη:___________________________ Τι μπορώ να κάνω για να βρω την άγνωστη λέξη; _______________________________________________________________________________________________________________ Ποιο σημείο του κειμένου με βοήθησε να την καταλάβω;________________________________________________________________________________________________________ Τι είδος βοήθειας δίνεται στο κείμενο; O Παράδειγμα O Σύγκριση O Επεξήγηση μέσα στο κείμενο Τι σημαίνει η λέξη;________________________ _____________________________________ Τι γράφει το λεξικό;_______________________ Διάβασε το κείμενο ακόμα μια φορά. Καταλαβαίνεις το νόημα της λέξης; Ναι O Όχι O Τότε διάλεξε μια από τις άλλες λύσεις που πρότεινες. Γράψε μια δική σου πρόταση με τη λέξη:______________________________________________________________________ Άγνωστη λέξη:___________________________ Τι μπορώ να κάνω για να βρω την άγνωστη λέξη; ____________________________________________________________________________________ Ποιο σημείο του κειμένου με βοήθησε να την καταλάβω;___________________________________________________________________________ Τι είδος βοήθειας δίνεται στο κείμενο; O Παράδειγμα O Σύγκριση O Επεξήγηση μέσα στο κείμενο Τι σημαίνει η λέξη;___________________________ __________________________________________ Τι γράφει το λεξικό;__________________________ _________________________________________ Διάβασε το κείμενο ακόμα μια φορά. Καταλαβαίνεις το νόημα της λέξης; Ναι O Όχι O Τότε διάλεξε μια από τις άλλες λύσεις που πρότεινες. Γράψε μια δική σου πρόταση με τη λέξη:______________________________________________________________________

Στρατηγικές για τη διαφοροποίηση επεξεργασίας Χαρακτηριστικά μαθητή στρατηγική Ενδιαφέροντα Κέντρα ενδιαφέροντος και ομάδες συζήτησης Ομαδοποίηση με κοινά και διαφορετικά ενδιαφέροντα Jigsaw-στρατηγική παζλ με βάση τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα Σχεδιασμός έργου με βάση την αξιοποίηση πολλαπλών ενδιαφερόντων Συμμετοχή των μαθητών στο σχεδιασμό Μαθησιακή προτίμηση Πολλαπλοί τρόποι επίδειξης της μάθησης Ισόρροπη χρήση ατομικής, ομαδικής και συνεργατικής εργασίας Δραστηριότητες πολλαπλών προσεγγίσεων

Στρατηγικές για τη διαφοροποίηση τελικού προϊόντος Χαρακτηριστικά μαθητή στρατηγική Ετοιμότητα Χρήση διαβαθμισμένων εργασιών Χρήση ποικιλίας έργων και υλικών Χρήση μίνι διδασκαλιών για συγκεκριμένες δεξιότητες Ανάπτυξη ποιοτικής αξιολόγησης Ενδιαφέρον Επίδειξη γνώσης και κατανόησης σε περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος Χρήση ειδικών τρόπων αξιολόγησης ανάλογα με τα ενδιαφέροντα

Στρατηγικές για τη διαφοροποίηση τελικού προϊόντος Χαρακτηριστικά μαθητή στρατηγική Μαθησιακή προτίμηση Άσκηση σε πολλαπλούς τρόπους αξιολόγησης Δυνατότητα επιλογής οπτικού, ακουστικού ή κιναισθητικού προϊόντος Δυνατότητα επιλογής μεταξύ αναλυτικού, δημιουργικού ή πρακτικού προϊόντος

Σχεδιασμός Δ.Δ. Βήματα Γνωρίζω τους μαθητές (αξιολόγηση για επίπεδο, ενδιαφέροντα, μαθησιακό προφίλ) Ετοιμάζω το διδακτικό μου οπλοστάσιο (άμεση διδασκαλία, μάθηση μέσω εξερεύνησης, συνεργατική μάθηση, στρατηγικές μάθησης) www.teach- nology.com Βρίσκω, οργανώνω, προσδιορίζω εναλλακτικές διδακτικές δραστηριότητες (ομάδες μάθησης, γραφικοί οργανωτές, κύβοι) Προσδιορίζω τους τρόπους αξιολόγησης της προόδου των μαθητών (κάρτες, πινακίδια, πολλαπλής επιλογής, σωστό/λάθος, αναλογίες, rubrics)

fayeantoniou@ppp.uoa.gr