Ποσοτική και Ποιοτική έρευνα Σκοπός είναι η περιγραφή και κατανόηση φαινομένων-έμφαση στη ανάπτυξη νέων θεωριών Πιο ευέλικτη και κυκλική μορφή της ερευνητικής διαδικασίας· ερωτήματα μπορεί να προκύψουν (emerge) στη διαδικασία Μικρό δείγμα Σκοπός είναι η εύρεση σχέσεων μεταξύ μεταβλητών-έμφαση στην διατύπωση και τον έλεγχο υποθέσεων-θεωριών Πιο δομημένη και γραμμική μορφή της ερευνητικής διαδικασίας Μεγάλο δείγμα

Ποσοτική και Ποιοτική έρευνα Σύνδεση με προηγούμενο μάθημα Ποσοτική και Ποιοτική έρευνα Επισκόπηση (Ερωτηματολόγια και τεστ) Πειραματικός Σχεδιασμός Ποσοτικοποιημένα αποτελέσματα παρατηρήσεων, συνεντεύξεων κ.τ.λ. Ανάλυση Περιεχομένου Συνέντευξη (ατομική ή ομαδική) Παρατήρηση (Συμμετοχική ή Μη Συμμετοχική, Καλυμμένη ή Μη Καλυμμένη) Μελέτη Περίπτωσης Εθνογραφική Μελέτη Ανάλυση Περιεχομένου

Ποσοτική και Ποιοτική έρευνα Προσπάθεια γενίκευσης σε μεγαλύτερους πληθυσμούς Μεταξύ του ερευνητή και των υποκειμένων παρεμβάλλεται το όργανο συλλογής δεδομένων Στατιστική ανάλυση Ουδέτερο ύφος, χρήση τρίτου προσώπου, ‘επιστημονικό’ στυλ Τα αποτελέσματα αφορούν μόνο στο υπό μελέτη δείγμα Ο ερευνητής έρχεται σε άμεση επαφή/ αλληλεπίδραση με τα υποκείμενα της έρευνας Ανάλυση λόγου/κειμένων Προσωπικό ύφος, χρήση πρώτου προσώπου, αφηγηματική μορφή

Τύποι συνέντευξης δομημένη συνέντευξη (structured interview) προκαθορισμένο σύνολο ερωτήσεων ημιδομημένη συνέντευξη (semi-structured interview) προκαθορισμένο σύνολο ερωτήσεων αλλά… μη δομημένη συνέντευξη (unstructured interview) απουσία προκαθορισμένων ερωτήσεων βασίζεται σε θεματικές περιοχές

Οι ερωτήσεις στην συνέντευξη Κλειστές ερωτήσεις (closed questions)-δομημένες συνεντεύξεις Ανοικτές ερωτήσεις (open questions)-μη δομημένες και ημιδομημένες συνεντεύξεις Μικτές ερωτήσεις (mixed questions)- χαρακτηριστικά των δυο προηγούμενων τύπων Καθοδηγητικές ερωτήσεις (leading questions) Ερωτήσεις προκατάληψης (biased questions) Περιγραφικές ερωτήσεις (descriptive questions)

Οι ερωτήσεις στην συνέντευξη Ερωτήσεις γνώμης (opinion questions) Δομικές ερωτήσεις (structural questions) Υποθετικές ερωτήσεις (hypothetical questions) Εισαγωγικές και συμπερασματικές ερωτήσεις (introductory and conclusive questions) Ερωτήσεις – γέφυρα (bridge questions)

Τα στάδια της έρευνας με συνεντεύξεις Ερευνητικό πρόβλημα ή ερευνητική περιοχή ενδιαφέροντος (thematizing) Σχεδιασμός (designing) Πραγματοποίηση συνεντεύξεων (interviewing) Απομαγνητοφώνηση ή προετοιμασία του υλικού για ανάλυση (transcribing) Ανάλυση (analyzing) Έλεγχος (verifying) Δημοσιοποίηση (reporting)

Πλεονεκτήματα της συνέντευξης πληροφορία σε βάθος διερεύνηση θεμάτων Κοινωνικές συμπεριφορές, στάσεις και αντιλήψεις θα πρέπει να αποφεύγεται Περιορισμένος χρόνος Μεγάλες κοινωνικές ομάδες Εκτεταμένο δείγμα

μειονεκτήματα της συνέντευξης εξαιρετικά χρονοβόρα επικοινωνιακά προσόντα υποκειμενικό στοιχείο - αξιοπιστία των αποτελεσμάτων

Συνέντευξη

Στόχοι Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως το κύριο μέσο συλλογής πληροφοριών που έχουν άμεση σχέση με τα αντικείμενα της έρευνας. (στάσεις και πεποιθήσεις), (αξίες και προτιμήσεις), (γνώση ή πληροφόρηση) Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ελεγθούν υποθέσεις ή να υποδειχθούν νέες Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους στη διεξαγωγή μιας έρευνας.

Είδη Συνεντεύξεων Δομημένη Συνέντευξη Μη Δομημένη Συνέντευξη Μη Κατευθυντική Συνέντευξη Εστιασμένη Συνέντευξη

Issues in Qualitative Interviewing There is an issue of who is in control of the process, i.e., whether there is a traditional hierarchical researcher – participant relationship or, whether there is a equal relationship in which both interviewer and interviewee are both participants. QUESTION: can there ever be a truly equal relationship between researcher and participant?

Issues in Qualitative Interviewing There is a representation issue, i.e., to what extent does the interviewer change or influence the data being collected / generated through the interview, and therefore to what extent is interview data a true representation of the interviewee’s experience. QUESTION: can the interviewer ever experience the interviewees experience? QUESTION: what are the consequences for any conclusions derived from the interview?

Είδη Συνεντεύξεων Η δομημένη συνέντευξη βασίζεται σε ένα αυστηρά προκαθορισμένο σύνολο ερωτήσεων το οποίο τίθεται με τον ίδιο ενιαίο τρόπο σε όλους τους ερωτώμενους. Οι ερωτήσεις είναι προκαθορισμένες τόσο ως προς το περιεχόμενο τους, όσο και ως προς την σειρά με την οποία ακολουθεί η μια τη άλλη. Κάποια ελευθερία κινήσεων είναι επίσης καθορισμένη από την αρχή.

Είδη Συνεντεύξεων Η μη δομημένη συνέντευξη είναι μια ανοιχτή κατάσταση και έχει μεγαλύτερη ευελιξία και ελευθερία. Αν και οι στόχοι της έρευνας καθορίζουν τις ερωτήσεις που τίθενται, το περιεχόμενό τους, η αλληλουχία τους και η διατύπωσή τους βρίσκονται αποκλειστικά στα χέρια του συνεντευκτή. Αυτό δε σημαίνει ότι η μη δομημένη συνέντευξη τυχαία υπόθεση, γιατί, με το δικό της τρόπο, πρέπει επίσης να είναι προσεκτικά σχεδιασμένη.

Είδη Συνεντεύξεων Η μη κατευθυντική συνέντευξη ως ερευνητική τεχνική προέρχεται από τη θεραπευτική ή την ψυχιατρική συνέντευξη. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι ότι ο συνεντευκτής εκδηλώνει ελάχιστη καθοδήγηση ή έλεγχο και ότι ο ερωτώμενος έχει την ελευθερία να εκφράσει τα υποκειμενικά του συναισθήματα όσο απόλυτα και όσο αυθόρμητα επιλέγει ή μπορεί.

Είδη Συνεντεύξεων Η ανάγκη να εισαχθεί κάπως περισσότερος έλεγχος από το συνεντευκτή στη μη κατευθυντική κατάσταση οδήγησε στην ανάπτυξη της εστιασμένης συνέντευξης. Το διακριτικό χαρακτηριστικό αυτού του τύπου είναι ότι εστιάζεται στις υποκειμενικές απαντήσεις του ερωτώμενου για μια γνωστή κατάσταση στην οποία έχει συμμετάσχει και η οποία έχει αναλυθεί από τον συνεντευκτή πριν από τη συνέντευξη. Έτσι έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει στοιχεία από τη συνέντευξη, για να τεκμηριώσει ή να απορρίψει υποθέσεις που δημιουργήθηκαν προηγουμένως.

Observation

Types of Observation Gold (1958) The Complete Observer covert The Observer as Participant neutrality The Participant as Observer The Complete Participant covert Gold, R.L. (1958) Roles in sociological field observations. Social Forces, 36, 217-223.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Η παρατήρηση (observation). Συνίσταται στην οργανωμένη και συστηματική παρατήρηση κοινωνικών συμπεριφορών, κοινωνικής αλληλεπίδρασης και διαντίδρασης, κοινωνικών διαδικασιών και κοινωνικών πλαισίων.

πλεονεκτήματα άμεση άντληση πληροφορίας για ατομικές ή κοινωνικές συμπεριφορές, η κατανόηση του κοινωνικού πλαισίου εντός του οποίου λαμβάνει χώρα κάποιο φαινόμενο ή κοινωνική διαδικασία και η δυνατότητα διεξαγωγής ερευνητικής δουλειάς σε φυσικά περιβάλλοντα

μειονεκτήματα Είναι επίπονη, χρονοβόρα Απαιτεί έμπειρους και απόλυτα συγκεντρωμένους παρατηρητές ζητήματα ερευνητικής ηθικής και δεοντολογίας. Τα δεδομένα που συλλέγονται μέσο της παρατήρησης έχουν συνήθως την μορφή σημειώσεων χωρισμένων και οργανωμένων ανά θεματικές κατηγορίες.

Η συμμετοχική παρατήρηση – Γενικά H συμμετοχική παρατήρηση (participant observation) βασικό ρόλο παίζει ο βαθμός συμμετοχής του ερευνητή στην υπό έρευνα κοινωνική ομάδα ή διαδικασία πλήρως συμμετέχων (complete participant) συμμετέχων ως παρατηρητής (participant as observer) παρατηρητής ως συμμετέχων (observer as participant) πλήρως παρατηρητής (complete observer).

Η μέθοδος της συμμετοχικής παρατήρησης εφαρμόζεται συνήθως Η μέθοδος της συμμετοχικής παρατήρησης εφαρμόζεται συνήθως για έρευνα… και αποσκοπεί στην σε … Η περιγραφή αυτή ονομάζεται «πυκνή περιγραφή» (thick description)

Τύποι παρατήρησης και συμμετοχικής παρατήρησης Με βάση το κριτήριο της δόμησης και της αυστηρότητας της μπορούμε να διακρίνουμε σε: ελεγχόμενη (controlled) και μη ελεγχόμενη (uncontrolled) παρατήρηση Ανάλογα με την αμεσότητα της παρατήρησης μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ πρωτογενούς (primary) και δευτερογενούς (secondary) παρατήρησης

Τύποι παρατήρησης και συμμετοχικής παρατήρησης Ανάλογα με τον βαθμό συμμετοχής του ερευνητή, (όπως αναφέρεται και προηγουμένως) μπορούμε να διακρίνουμε τρεις βασικούς τύπους, την πλήρη συμμετοχή, την συμμετοχή σαν παρατήρηση και την παρατήρηση σαν συμμετοχή

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της συμμετοχικής παρατήρησης …

Τα βασικότερα στάδια η επιλογή του ερευνητικού προβλήματος – θέματος και του πεδίου (setting), η πρόσβαση (access), Οι σχέσεις στο πεδίο (field relations), η συλλογή και καταγραφή των δεδομένων (data collecting and recording) και η ανάλυση και παρουσίαση των δεδομένων (data analysis and presentation)

Τα βασικότερα στάδια η πρώτη στρατηγική -καθορισμένων ερευνητικών ερωτημάτων ή υποθέσεων οι οποίες θα πρέπει να επιβεβαιωθούν ή να διαψευστούν από τα εμπειρικά ποιοτικά δεδομένα που θα συλλεχθούν από το πεδίο Η δεύτερη στρατηγική - δίχως καθορισμένες και αυστηρά τυποποιημένες ερευνητικές ερωτήσεις ή υποθέσεις. Η θεωρητικοποίηση είναι μια διαδικασία που προκύπτει κατά την διάρκεια της πορείας συλλογής του ποιοτικού υλικού και της ανάλυσης των δεδομένων.

Τα βασικότερα στάδια εξασφάλιση πρόσβασης (access) Ανάλογα με τον βαθμό πληροφόρησης και ευκολίας πρόσβασης μπορούμε να διακρίνουμε τα ερευνητικά πεδία σε «ορατά» και «αόρατα» και σε ανοιχτά ή κλειστά πρώτη διάκριση-επίπεδο πληροφόρησης η δεύτερη διάκριση-διαπραγματευτική προσπάθεια

Οι στρατηγικές πρόσβασης μπορούν να διακριθούν σε: Οι στρατηγικές πρόσβασης μπορούν να διακριθούν σε: φανερές (overt) και συγκαλυμμένες (covert) Η πρώτη στρατηγική προϋποθέτει την γνώση της ταυτότητας του ερευνητή από τους ερευνώμενους καθώς και την διαθεσιμότητα κάθε πληροφορίας που αφορά στην έρευνα Η ανάπτυξη ουσιαστικών σχέσεων στο ερευνητικό πεδίο επιτρέπει την συλλογή και καταγραφή δεδομένων (data collecting and recording)

σημειώσεις (field notes) από παρατήρηση ή από συμμετοχή του ερευνητή σε διάφορες διαδικασίες ή δραστηριότητες, οργανωμένες ή μη οργανωμένες, ημιδομημένες ή μη δομημένες συνεντεύξεις, συνεντεύξεις σε βάθος ή συλλογή γραπτών ή άλλων υλικών τεκμηρίων (documents and articrafts).