«Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» & «Συμβούλιο των Υπουργών» ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Noέμβριος 2016 02/11/2016, Αθήνα 1
(PhD University of Kent) Αθηνά Μαρκαντώνη (PhD University of Kent) amarkantoni@di.uoa.gr 2
http://www.eu2015lu.eu/en/ http://ec.europa.eu/ Βιβλιογραφία http://ec.europa.eu/ http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/council-eu/index_en.htm consilium.europa.eu http://scholar.google.be/scholar?q=italian+presidency+of+the+council+of+the+european+union &hl=el&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart&sa=X&ei=i6htVIfYHMPBPLe5gMAD&ved=0CBwQgQ MwAA http://www.iiea.com http://www.eu2015lu.eu/en/ http://www.epc.eu http://www.european–voice.com http://www.euractiv.com http://www.cec.org.uk http://www.eurunion.org 3
«Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» & «Συμβούλιο των Υπουργών» Το «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» & το «Συμβούλιο» η «Συμβούλιο των Υπουργών» Αρμοδιότητες Χαρακτηριστικά Δομή των «Συμβουλίων» Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προεδρία Τρόικα Γενική Γραμματεία Οργάνωση & Λειτουργία ΓΓ Συμβούλιο των Υπουργών (Συνθέσεις) Διαδικασία Λήψης Αποφάσεων Ψηφοφορία COREPER - MEA Σχέσεις των Συμβουλίων με άλλα όργανα Πρόεδροι Συζήτηση 4
Συμβούλιο ή Συμβούλιο των Υπουργών (κύριο νομοθετικό όργανο) ΤΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΣ Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (δίνει κατευθύνσεις – προτεραιότητες – 4 φορές το χρόνο) Συμβούλιο ή Συμβούλιο των Υπουργών (κύριο νομοθετικό όργανο) Συμβούλιο της Ευρώπης (εκτός ΕΕ – θεματοφύλακας των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων) 5
How it works: European Council Summits (VIP) http://www.youtube.com/watch?v=WZkaWVyqWOM 6
«Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» λειτουργία - χαρακτηριστικά «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» λειτουργία - χαρακτηριστικά Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι «διακρατικός θεσμός» απαρτίζεται από τους αρχηγούς των κρατών μελών και προάγει το συμφέρον των κρατών μελών. Είναι υπεύθυνο για τις γενικές κατευθύνσεις και θέτει τις πολιτικές προτεραιότητες στην ΕΕ (άτυπα θέτει την agenda). Οι αρχηγοί των κρατών μελών συναντιούνται τυπικά 4 φορές το χρόνο στις λεγόμενες Συνόδους Κορυφής (καλούνται έκτακτες Σύνοδοι όταν η Προεδρία θεωρεί ότι υπάρχει συγκεκριμένος λόγος). Θητεία Προέδρου: 2,5 χρόνια - δικαίωμα επανεκλογής Θεσμοθετήθηκε πρώτη φορά στη Λισσαβώνα
https://www.youtube.com/watch?v=7N5rhmCi3No https://www.youtube.com/watch?v=GpaHbxrzq2M 8
«Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» Πρόεδρος «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» Πρόεδρος Εκλέγεται από τα κ-μ και ο ρόλος του χρειάζεται πολιτκή δεξιότητα και διπλωματία Πολιτικός ρόλος αλλά συχνά και τεχνικός Ασυμβίβαστο (όχι άλλη πολιτική θέση) Προεδρεύει στις συνόδους κορυφής του Eurogroup Είναι το πρόσωπο της ΕΕ στον κόσμο μαζί με τον πρόεδρο της ΕΕπιτροπής και την Υπατη Αρμοστή και την εκπροσωπεί στις διεθνείς συνόδους κορυφής και στη Γενική Συνέλευση των ΗΕ. http://www.consilium.europa.eu/en/european- council/president/ http://www.youtube.com/watch?v=Wyjh9Pl7x64 The President of the European Council 9
«Συμβούλιο της ΕΕ» λειτουργία - χαρακτηριστικά Το Συμβούλιο των Υπουργών (ή απλώς Συμβούλιο) εκπροσωπεί τα κ-μ; Είναι «διακρατικός θεσμός» υπεύθυνος για να προάγει το συμφέρον των κρατών μελών που απαρτίζουν την ΕΕ. Είναι υπεύθυνο για τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ (θεσπίζει νόμους και συντονίζει πολιτικές). Μοιράζεται την νομοθετική ευθύνη με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την ψήφιση νέων προτάσεων νόμων. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός συναντήσεων, αυτός εξαρτάται από το πόσο σημαντική είναι η πολιτική υπό συζήτηση. (Υπουργοί εξωτερικών 1 φορά/μήνα, οι άλλοι 2 ή 4 φορές το χρόνο).
Η έδρα του είναι στο κτίριο Justus Lipsius στις Βρυξέλλες
European Council -- Council of the European Union – 2011 https://www.youtube.com/watch?v=K-cRJr7mWw4 EU Council http://www.youtube.com/watch?v=855Iow8MXFI The EU institutions explained by their Presidents http://www.youtube.com/watch?v=buA1MySRuJA European Council http://www.youtube.com/watch?v=zKdwEtanyFQ European Council -- Council of the European Union – 2011 12
Οι 6 βασικές αρμοδιότητες του Συμβουλίου 1. Νομοθετική εξουσία: Νομοθετεί – Θεσπίζει την Ευρωπαϊκή νομοθεσία. κ-μ συνεργάζονται και νομοθετούν σε καθημερινή βάση 2. Οικονομικού Συντονισμού: Συντονίζει τις ευρύτερες οικονομικές πολιτικές των κρατών της ΕΕ. 3. Δικαίωμα Υπογραφής Συνθηκών: Υπογράφει συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και άλλων χωρών. 4. Δημοσιονομικά Καθήκοντα: Εγκρίνει τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 5. Υπεύθυνο για τον καθορισμό και την εφαρμογή της (ΚΕΠΠΑ) της Ευρωπαϊκής Εξωτερικής Πολιτικής και Άσφάλειας: Χαράσσει την εξωτερική πολιτική και την πολιτική άσφάλειας της ΕΕ. 6. Συντονισμού Δικαιοσύνης: Συντονίζει τη συνεργασία μεταξύ δικαστικών αρχών και αστυνομικών δυνάμεων των χωρών μελών. Οι πολίτες μπορούν να παρακολουθούν τις συζητήσεις on-line 13
Αρμοδιότητες 1. Νομοθετική εξουσία Αρμοδιότητες 1. Νομοθετική εξουσία Νομοθετεί Μια από τις δύο νομοθετικές αρχές Μοιράζεται την εξουσία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Μειώνει το δημοκρατικό έλλειμμα. Οι 28 υπουργοί κάθε κράτους μέλους της ΕΕ συναντούνται για να υιοθετήσουν την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (εγκρίνουν νόμους) και να συντονίσουν τις εθνικές τους πολιτικές. Η συνεργασία και η νομοθετική διαδικασία λαμβάνει χώρα σε καθημερινή βάση σε πολλαπλά επίπεδα: Αρχηγών κρατών, Υπουργών, πρεσβευτών και εθνικών ομάδων εργασίας 14
Αρμοδιότητες 1. Νομοθετική εξουσία Αρμοδιότητες 1. Νομοθετική εξουσία Παραγωγή νομοθετικών πράξεων (στις περισσότερες περιπτώσεις) μέσω της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, γνωστής και ως συναπόφασης. Η συναπόφαση χρησιμοποιείται σε τομείς πολιτικής όπου η ΕΕ έχει αποκλειστική ή συντρέχουσα αρμοδιότητα με τα κράτη μέλη. Στις περιπτώσεις αυτές, το Συμβούλιο νομοθετεί βάσει προτάσεων που υποβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 15
Αρμοδιότητες 2. Οικονομικού Συντονισμού: Αρμοδιότητες 2. Οικονομικού Συντονισμού: Συντονίζει τις ευρύτερες οικονομικές πολιτικές των κρατών της ΕΕ. Μολονότι η διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής εξακολουθεί να αποτελεί ευθύνη της κάθε χώρας, όλες οι χώρες μαζί μπορούν να συμφωνήσουν στη θέσπιση κοινών στόχων και να αντλήσουν χρήσιμα συμπεράσματα ανταλλάσσοντας τις εμπειρίες τους. Το Συμβούλιο συντονίζει τις οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές των κρατών μελών, με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ. Παρακολουθεί τις πολιτικές που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη όσον αφορά τους προϋπολογισμούς τους και ενισχύει το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ. Ασχολείται επίσης με τις νομικές και πρακτικές πτυχές του ευρώ, των χρηματοπιστωτικών αγορών και της κίνησης των κεφαλαίων· 16
Αρμοδιότητες 3. Δικαίωμα Υπογραφής Συνθηκών Υπογράφει συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και άλλων χωρών. Το Συμβούλιο συνάπτει διεθνείς συμφωνίες, Δίνει την εντολή στην Επιτροπή να διαπραγματευτεί εξ ονόματος της ΕΕ συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και χωρών που δεν ανήκουν σε αυτήν, καθώς και συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και διεθνών οργανισμών. Στο τέλος των διαπραγματεύσεων, το Συμβούλιο αποφασίζει για την υπογραφή και τη σύναψη της συμφωνίας, με βάση πρόταση της Επιτροπής. Το Συμβούλιο εκδίδει επίσης την τελική απόφαση για τη σύναψη της συμφωνίας, αφού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δώσει την έγκρισή του (η οποία είναι απαραίτητη στους τομείς όπου εφαρμόζεται η συναπόφαση) και αφού ολοκληρωθεί η επικύρωση της συμφωνίας από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Το Συμβούλιο υπογράφει συμφωνίες εξ ονόματος της ΕΕ σε διάφορους τομείς, όπως το περιβάλλον, το εμπόριο, η ανάπτυξη, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, η αλιεία, η επιστήμη, η τεχνολογία και οι μεταφορές. 17
Αρμοδιότητες 4. Δημοσιονομικά Καθήκοντα: Εγκρίνει τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ποσό των χρημάτων που μπορεί να δαπανήσει η ΕΕ κάθε χρόνο αποφασίζεται από κοινού από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο προϋπολογισμός καλύπτει περίοδο ενός ημερολογιακού έτους. Συνήθως εγκρίνεται τον Δεκέμβριο και ισχύει από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους. 18
Χαράσσει την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ. Αρμοδιότητες 5. Υπεύθυνο για τον καθορισμό και την εφαρμογή της (ΚΕΠΠΑ) Χαράσσει την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ. Οι εθνικές κυβερνήσεις διατηρούν τον έλεγχο σε αυτούς τους τομείς, ωστόσο συνεργάζονται για να χαράξουν μια κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική (γνωστή ως "κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας"). Το Συμβούλιο είναι ο κύριος φορέας ανάπτυξης της συνεργασίας αυτής. Το Συμβούλιο καθορίζει και εφαρμόζει την εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας της ΕΕ με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές που χαράσσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Στην πολιτική αυτή περιλαμβάνονται επίσης η αναπτυξιακή και η ανθρωπιστική βοήθεια, η άμυνα και οι εμπορικές συναλλαγές της ΕΕ. Το Συμβούλιο, από κοινού με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, διασφαλίζει την ενότητα, τη συνέπεια και την αποτελεσματικότητα της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. ΕΕ δεν έχει δικό της στρατό. Για να μπορεί όμως να αντιδρά ταχύτερα σε τυχόν διεθνείς συγκρούσεις και φυσικές καταστροφές, ορισμένες χώρες της ΕΕ παρέχουν στρατό για τη δημιουργία δύναμης ταχείας αντίδρασης της οποίας ο ρόλος περιορίζεται στην προσφορά ανθρωπιστικού έργου, σε αποστολές διάσωσης και αποστολές διατήρησης της ειρήνης. 19
Αρμοδιότητες 6. Συντονισμού Δικαιοσύνης: Αρμοδιότητες 6. Συντονισμού Δικαιοσύνης: Συντονίζει τη συνεργασία μεταξύ δικαστικών αρχών και αστυνομικών δυνάμεων των χωρών μελών. Όλοι οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να έχουν την ίδια δυνατότητα πρόσβασης στη δικαιοσύνη σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Στο Συμβούλιο, οι υπουργοί Δικαιοσύνης καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες ώστε οι δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται σε μια χώρα της ΕΕ (π.χ. σε υποθέσεις διαζυγίων) να αναγνωρίζονται από όλες τις άλλες χώρες της Ένωσης. Οι υπουργοί Δικαιοσύνης και Εσωτερικών συντονίζουν την αστυνόμευση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, καθώς και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος. 20
Χαρακτηριστικά Συμβουλίων των Υπουργών Χαρακτηριστικά Συμβουλίων των Υπουργών Εκλεγμένo – Δεν υπάρχουν μόνιμα μέλη! Τα 28 μέλη τους απαρτίζονται από τους εκάστοτε αρμόδιους για το θέμα Υπουργούς των κρατών μελών, οι οποίοι είναι εκλεγμένοι από τους πολίτες κάθε κράτους. Εξαρτημένο - από εθνικές κυβερνήσεις Ανεξάρτητο - από κομματική ταυτότητα 21
ΣΥΝΘΕΣΗ Το Συμβούλιο συνέρχεται σε 10 διαφορετικές συνθέσεις που συνδυάζουν διάφορους τομείς πολιτικής 22
10 Συνθέσεις του Συμβουλίου 1. Γενικές Υποθέσεις 2. Εξωτερικές Υποθέσεις (περιλαμβανομένης της ευρωπαϊκής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας και της αναπτυξιακής συνεργασίας) 3. Οικονομικά και Δημοσιονομικά θέματα (περιλαμβανομένου του προϋπολογισμού) 4. Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις (περιλαμβανομένης της πολιτικής προστασίας) 5. Απασχόληση, Κοινωνική πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές 6. Ανταγωνιστικότητα (εσωτερική αγορά, βιομηχανία και έρευνα, περιλαμβανομένου του τουρισμού) 7. Μεταφορές, Τηλεπικοινωνίες και Ενέργεια 8. Γεωργία και Αλιεία 9. Περιβάλλον 10. Παιδεία, Νεολαία και Πολιτισμός (περιλαμβανομένου του οπτικοακουστικού τομέα) 23
Συνθέσεις του Συμβουλίου Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, το οποίο εξασφαλίζει τη συνοχή των εργασιών των διαφόρων συνθέσεων του Συμβουλίου και προετοιμάζει τις συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και διασφαλίζει τη συνέχειά τους σε επαφή με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την Επιτροπή. Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, το οποίο διαμορφώνει την εξωτερική δράση της Ένωσης (συνεδριάζει μια φορά το μήνα υπό την προεδρεία της ‘Υπατης Αρμοστή). Μετά τη Λισσαβώνα Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων διαχωρίζεται από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων και θέτει τέρμα στη παράδοξη παράδοση να επιβλέπουν οι υπουργοί εξωτερικών τις εσωτερικές υποθέσεις της Ένωσης. (Μούσσης, Ν.) 24
Από την ειδική πλειοψηφία στη διπλή πλειοψηφία Δομή & Λειτουργία Τρίο Τρόικα – Την εξασφάλιση της συνέχειας των πολιτικών αποφάσεων και το συντονισμό των πολιτικών παρέχει η προεδρική τρόικα (πρώην, νυν και επόμενη) (Ολλανδία, Σλοβακία, Μάλτα) Προεδρία Προεδρία εκ περιτροπής - Κάθε 6 μήνες την προεδρία αναλαμβάνει ένα νέο κράτος μέλος, και οι υπουργοί του κράτους είναι υπεύθυνοι για την οργάνωση των συναντήσεων και για την ατζέντα. Γενική Γραμματεία Το Συμβούλιο επικουρείται από μια Γενική Γραμματεία, αποτελούμενη από «Ευρωκράτες» όλων των εθνικοτήτων της Ένωσης, διάφορους από εκείνους της Επιτροπής, αλλά οργανωμένους κατά παρόμοιο τρόπο. Ψηφοφορία Από την ειδική πλειοψηφία στη διπλή πλειοψηφία 25
ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ – ΣΥΝΕΧΕΙΑ – ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΟΙΝΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ Τρίο - Τρόϊκα ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ – ΣΥΝΕΧΕΙΑ – ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΟΙΝΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ Όταν δημιουργήθηκε το Συμβούλιο η δουλειά του ήταν πιο απλή και ο κύκλος των προεδριών πιο σύντομος (3 χρόνια). Όταν αυξήθηκαν τα κράτη μέλη αυξήθηκε και η δουλειά του συμβουλίου και συχνά υπήρχε έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στις επερχόμενες προεδρίες η οποία με τη σειρά της δημιουργούσε εμπόδια στην ανάπτυξη μακροπρόθεσμων προτεραιοτήτων για την ΕΕ. Για να διορθώσουν αυτή την έλλειψη συντονισμού το 2007 προτάθηκε η ιδέα της δημιουργίας ενός τρίο. Οι ομάδες των τριών επόμενων προεδριών θα συνεργάζονταν στη βάση ενός κοινού πολιτικού προγράμματος. Με τη συνθήκη της Λισσαβώνας το 2009 η πρόταση αυτή έγινε και τυπικά αποδεκτή και τέθηκε σε ισχύ. 26
ΓΙΑΤΙ εκ περιτροπής ΠΡΟΕΔΡΙΑ; Προεδρία Η Προεδρία προεδρεύει των συνεδριάσεων σε όλα τα επίπεδα: Συμβούλιο, Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ) και ομάδες εμπειρογνωμόνων &διπλωματών. Χαράσσει κατευθυντήριες γραμμές και εκπονεί συμβιβαστικές λύσεις που είναι απαραίτητες για τη λήψη αποφάσεων από το Συμβούλιο. ΓΙΑΤΙ εκ περιτροπής ΠΡΟΕΔΡΙΑ; H εναλλαγή της προεδρίας έχει το πλεονέκτημα ότι δίνει σε κάθε χώρα μια ευκαιρία να αποδείξει την ικανότητά της για προώθηση κοινών πολιτικών με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής, προκαλώντας έτσι μια άμιλλα μεταξύ των κρατών μελών για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. 27
3ΕΤΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Προεδρία 3ΕΤΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Για να παρακαμφθεί το πρόβλημα των διαφορετικών προτεραιοτήτων 28 προεδριών μέσα στη διευρυμένη Ένωση, το νομοθετικό έργο βασίζεται στο εξής σε ένα τριετές στρατηγικό πρόγραμμα το οποίο εγκρίνει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Επί τη βάση του, το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων υιοθετεί το Δεκέμβριο κάθε έτους ένα ετήσιο λειτουργικό πρόγραμμα, το οποίο συνοδεύεται από εξαμηνιαίες διατάξεις των διαφόρων συνθέσεων του Συμβουλίου. 28
Προεδρίες 2011-2020 Ουγγαρία Ιανουάριος-Ιούνιος 2011 Πολωνία Ιούλιος-Δεκέμβριος 2011 Δανία Ιανουάριος-Ιούνιος 2012 Κύπρος Ιούλιος-Δεκέμβριος 2012 Ιρλανδία Ιανουάριος-Ιούνιος 2013 Λιθουανία Ιούλιος-Δεκέμβριος 2013 Ελλάδα Ιανουάριος-Ιούνιος 2014 Ιταλία Ιούλιος-Δεκέμβριος 2014 Λετονία Ιανουάριος-Ιούνιος 2015 Λουξεμβούργο Ιούλιος- Δεκέμβριος 2015 Ολλανδία: Ιανουάριος-Ιούνιος 2016 Σλοβακία: Ιούλιος-Δεκέμβριος 2016 Μάλτα: Ιανουάριος-Ιούνιος 2017 Ηνωμένο Βασίλειο Ιούλιος-Δεκέμβριος 2017 Εσθονία: Ιούλιος-Δεκέμβριος 2017 Βουλγαρία: Ιανουάριος-Ιούνιος 2018 Αυστρία: Ιούλιος-Δεκέμβριος 2018 Ρουμανία: Ιανουάριος-Ιούνιος 2019 Φινλανδία: Ιούλιος-Δεκέμβριος 2019 Κροατία: Ιανουάριος-Ιούνιος 2020 Γερμανία: Ιούλιος-Δεκέμβριος 2020 29
Σλοβακική Προεδρία Πρωθυπουργός Robert FICO Σλοβακική Προεδρία Πρωθυπουργός Robert FICO 30
4 βασικές Προτεραιότητες Οικονομικά εύρωστη Ευρώπη: Ενίσχυση επενδύεων για να δυναμώσουν την ανάπτυξη και την καταπολέμηση της ανεργίας. Σωστή χρήση του European Fund for Strategic Investments, the Capital Markets Union and the EU budget. Προώθηση του ρόλου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την ανάπτυξη της οικονομίας. prerequisite for the availability of investment capital and the sustainability of public finances. A well-functioning Economic and Monetary Union with a high level of social and territorial cohesion and economic stability. However, these efforts must be supported by the necessary structural reforms at both EU and national level in all Member States Βιώσιμη μεταναστευτική πολιτική και πολιτική ασύλου πάνω στη βάση της προστασίας των εξωτεικών συνόρων, restoration της περιοχής του Σενγκεν, συνεργασία με τρίτες χώρες και αλλυεγγύη. Αύξηση της επιρροής της ΕΕ στη διεθνή σκηνή: EU Global Strategy on Foreign and Security Policy, European neighbourhood policy, strengthening transatlantic ties, Free, fair and balanced trade, development cooperation 31
Πρόεδρος Συμβουλίου; Ποιος προεδρεύει στις συσκέψεις; ΠΡΟΣΟΧΗ στους ΠΡΟΕΔΡΟΥΣ!!! Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Donald Tousk ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΔΙΟΣ με την Προεδρία ή τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου!!!! Το Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών διαθέτει μόνιμο πρόεδρο, την Ύπατο Εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας της ΕΕ. Σε όλες τις άλλες συσκέψεις του Συμβουλίου προεδρεύει ο αρμόδιος υπουργός της χώρας που ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ. Ο αρμόδιος Επίτροπος παρίσταται στις συσκέψεις του Συμβουλίου χωρίς δικαίωμα ψήφου. Οι συνεδριάσεις γίνονται δημόσια και όλοι μπορούν να τις παρακολουθήσουν & on-line! 32
Διοίκηση Συμβουλίου των Υπουργών Διοίκηση Συμβουλίου των Υπουργών 1. Υπουργοί & άλλοι αντιπρόσωποι των κυβερνήσεων 2. Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 3. Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ) 4. Λοιπές επιτροπές και ομάδες του Συμβουλίου. 33
Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου H ΓΓΣ αποτελείται από «Ευρωκράτες» όλων των εθνικοτήτων της Ένωσης, διαφορετικούς από εκείνους της Επιτροπής, αλλά οργανωμένους κατά παρόμοιο τρόπο. Aρμοδιότητα: να επικουρεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, τις Προεδρίες του, την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (ΕΜΑ) και τις λοιπές επιτροπές και ομάδες του Συμβουλίου. Η ΓΓΣ προσφέρει επίσης τη δυνατότητα άσκησης με τρεις (3) τρόπους: 1.Αμειβόμενη άσκηση; 2.άσκηση που εντάσσεται στην υποχρεωτική περίοδο άσκησης στο πλαίσιο τριτοβάθμιων σπουδών; 3. άσκηση για εθνικούς υπαλλήλους. 34
Γενικός Γραμματέας Τη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου προεδρεύει ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της ΕΕ. Τη θέση αυτή σήμερα κατέχει ο Γερμανός Uwe Corsepius, η θητεία του άρχισε στις 26 Ιουνίου 2011. Πριν τη Λισσαβώνα και τη θεσμοθέτηση του Ύπατου Αρμοστή για την ΚΕΠΠΑ, τις αρμοδιότητες της θέσης αυτής τις κάλυπτε ο ΓΓ 35
Λίστα Γενικών Γραμματέων Όνομα Χώρα Αρχή Λήξη Christian Calmes Λουξεμβούργο 9 Σεπτεμβρίου 1952 14 Ιουνίου 1973 Nicolas Hommel 1 Ιουλίου 1973 7 Οκτωβρίου 1980 Niels Ersbøll Δανία 8 Οκτωβρίου 1980 31 Αυγούστου 1994 Jürgen Trumpf Γερμανία 1 Σεπτεμβρίου 1994 17 Οκτωβρίου 1999 Javier Solana Ισπανία 1 Δεκεμβρίου 2009 Pierre de Boissieu Γαλλία 26 Ιουνίου 2011 Uwe Corsepius 30 Ιουνίου 2015 36
Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων- COREPER Έργο της αποτελεί η προετοιμασία των εργασιών του Συμβουλίου και την εκτέλεση των εντολών που της ανατίθενται από το Συμβούλιο» (άρθρο 240 ΣΛΕΕ, πρώην άρθρο 207 ΣEK). 37
Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων- COREPER Tο COREPER συνεδριάζει κάθε εβδομάδα σε δύο τμήματα: το πρώτο τμήμα (COREPER I), το οποίο αποτελείται από τους Αναπληρωτές Mόνιμους Αντιπροσώπους και το οποίο εξετάζει τα πιο τεχνικά θέματα· και το δεύτερο τμήμα (COREPER II), το οποίο αποτελείται από τους ίδιους τους πρέσβεις και το οποίο εξετάζει τα πιο πολιτικά θέματα. ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑ: Mετά από την εξέταση ενός θέματος, το COREPER είτε κάνει έκθεση στο Συμβούλιο προτείνοντας το έδαφος για τις διαβουλεύσεις του, επισημαίνοντας τα πολιτικά σημεία τα οποία χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή, είτε, εάν επήλθε απόλυτη συμφωνία μεταξύ όλων των Mονίμων Aντιπροσώπων και του Eκπροσώπου της Eπιτροπής, συνιστά στο Συμβούλιο να υιοθετήσει το κείμενο σαν «σημείο A», δηλαδή χωρίς συζήτηση. Kαι στις δύο περιπτώσεις, οι εργασίες του Συμβουλίου διευκολύνονται πολύ χάρη στην παρέμβαση του COREPER, το οποίο επομένως είναι ένα χρήσιμο τεχνοκρατικό όργανο. 38
Ομάδες εργασίας Το Συμβούλιο επικουρείται επίσης από πολυάριθμες ομάδες εργασίας εθνικών εμπειρογνωμόνων, οι οποίες επεξεργάζονται τις προτάσεις της Επιτροπής και κάνουν έκθεση στην Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων. 39
ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ Στις συνόδους κορυφής το μεγαλύτερο μέρος των αποφάσεων λαμβάνεται πριν τη σύνοδο κορυφής μεταξύ διπλωματών, υπουργών εξωτερικών και διπλωματικών κάθε χώρας! Σύνοδοι Κορυφής – Κλειστές πόρτες Συμβούλια Υπουργών Υπουργικά Συμβούλια Δημόσιες συνεδριάσεις COREPER I COREPER II ΕΜΑ (διπλωμάτες) Διαπραγματεύσεις ομάδων εργασίας υπαλλήλων υπουργείων κρατών μελών 40
Ψηφοφορία Οι αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ λαμβάνονται, κατά κανόνα, με ειδική πλειοψηφία. Ο αριθμός των ψήφων που διαθέτει μια χώρα είναι ανάλογος με τον πληθυσμό της, αλλά τα αριθμητικά στοιχεία σταθμίζονται υπέρ των χωρών με τον μικρότερο πληθυσμό! 41
Στάθμιση ψήφων Σύνολο 352 Αυστρία, Βουλγαρία και Σουηδία: 10 Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο: 29 ψήφοι Ισπανία και Πολωνία: 27 Ρουμανία: 14 Κάτω Χώρες: 13 Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Ελλάδα, Ουγγαρία και Πορτογαλία: 12 Αυστρία, Βουλγαρία και Σουηδία: 10 Κροατία, Δανία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Σλοβακία και Φινλανδία: 7 Κύπρος, Εσθονία, Λετονία, Λουξεμβούργο και Σλοβενία: 4 Μάλτα: 3 42
15 260 Επιτυγχάνεται όταν: η πλειονότητα των Ειδική πλειοψηφία Επιτυγχάνεται όταν: η πλειονότητα των χωρών μελών της ΕΕ ψηφίζει υπέρ (ορισμένες φορές είναι απαραίτητη η πλειοψηφία των δύο τρίτων) λαμβάνονται τουλάχιστον από τις 352 ψήφους Μια χώρα μέλος μπορεί επίσης να ζητήσει να ελεγχθεί κατά πόσο η πλειοψηφία αντιπροσωπεύει το 62% τουλάχιστον του συνολικού πληθυσμού. Εάν αυτό δεν ισχύει, η πρόταση δεν μπορεί να εγκριθεί. 15 260 43
Λισσαβώνα - Νέο σύστημα ψηφοφορίας «Διπλή Πλειοψηφία". Λισσαβώνα - Νέο σύστημα ψηφοφορίας από το 2014 Για την έγκριση μιας πρότασης, θα είναι απαραίτητη η στήριξή της από δύο είδη πλειοψηφίας: την πλειοψηφία των χωρών (τουλάχιστον 15 ή 55% των κ-μ) και την πλειοψηφία του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ (οι χώρες που ψηφίζουν υπέρ πρέπει να αντιπροσωπεύουν το 65% τουλάχιστον του πληθυσμού της ΕΕ). Για να μπλοκάρει μια πρόταση χρειάζεται η ψήφος τουλάχιστον 4 κ-μ. 44
«Διπλή Πλειοψηφία". Λισσαβώνα - Μεταβατική περίοδος από Νοέμβριο 2014-Μάρτιο 2017 ένα κ-μ μπορεί να ζητήσει να εφαρμοστεί η ισχύουσα βαρύτητα των ψήφων και όχι το σύστημα διπλής πλειοψηφίας. Τα κ-μ είναι υποχρεωμένα όταν συζητούν και ψηφίζουν για την Ευρωπαϊκή νομοθεσία να συναντιούνται δημόσια! 45
Αλλαγές με τη Λισσαβώνα Μέχρι το 2009, η Προεδρία είχε την πολιτική ευθύνη σε όλες τις περιοχές της Ευρωπαϊκής ενοποίησης και έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαπραγμάτευση πολιτικών αποφάσεων υψηλού βαθμού. Η Συνθήκη της Λισσαβώνας μείωσε σημαντικά τη σημασία της Προεδρίας με το να διαχωρίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο από το Συμβούλιο. Παράλληλα διαχώρισε το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και δημιούργησε τη θέση του Υπάτου Αρμοστή Εξωτερικής Πολιτικής & Πολιτικής Ασφάλειας. 46
Το Συμβούλιο προτείνει τον Πρόεδρο της Επιτροπής. Σχέση με την Επιτροπή Το Συμβούλιο ψηφίζει, κάνει αλλαγές ή καταψηφίζει τις προτάσεις της Επιτροπής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμμετέχει σε όλες τις συνεδριάσεις των εθνικών εμπειρογνωμόνων, του COREPER και του ίδιου του Συμβουλίου για να εξηγεί τις θέσεις της και να βοηθάει την προεδρία να επιτύχει συμφωνία επί των προτάσεών της. Το Συμβούλιο εγκρίνει το προτεινόμενο προσχέδιο προϋπολογισμού της Επιτροπής ή κάνει αλλαγές. Το Συμβούλιο προτείνει τον Πρόεδρο της Επιτροπής. Το Συμβούλιο με τον εκλεγμένο Πρόεδρο της Επιτροπής συμφωνεί στον τελικό κατάλογο των προτεινόμενων Επιτρόπων (συμφωνήθηκε μεταξύ του εκλεγμένου Προέδρου και του Συμβουλίου στις 5 Σεπτεμβρίου). Η Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας (2014-2019) Federica Mogherini προεδρεύει στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων (Λισσαβώνα). 47
Σχέση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Το Κοινοβούλιο δρα ως συν-νομοθέτης με το Συμβούλιο και μπορεί να αποδεχτεί ή να απορρίψει τις προτάσεις της Επιτροπής (με διαφορετική ψηφοφορία ανάλογα με την πολιτική). Από κοινού με το Κοινοβούλιο το Συμβούλιο αποδέχεται ή απορρίπτει τις προτάσεις της Επιτροπής για τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό. 48
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ! ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ! 49