ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ, ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Η ομαδοσυνεργατική μάθηση και διδασκαλία είναι μία μορφή κοινωνικής οργάνωσης της τάξης. Στο πλαίσιο αυτού του τύπου της οργάνωσης οι μαθητές διακρίνονται σε μικρότερες ομάδες και συνεργατικά ολοκληρώνουν μία δραστηριότητα που τους ανατίθεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εργασίας.

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ Οι κυριότεροι σκοποί της ομαδοσυνεργατικής μάθησης και διδασκαλίας αφορούν: 1. στον Κοινωνικό τομέα: οι μαθητές ασκούνται να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να παίρνουν αποφάσεις, να προγραμματίζουν δραστηριότητες, να συνεργάζονται αποδοτικά, να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων, να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους (Holf, 1993, Meyer, 1987),

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ 2. στον Νοητικό τομέα: οι μαθητές ασκούνται στο να εκφράζουν τις σκέψεις τους με ακρίβεια, να ασκούν κριτική, να συζητούν εποικοδομητικά, να εξελίσσουν τις πνευματικές τους ικανότητες, 3. στον Συναισθηματικό τομέα: οι μαθητές ασκούνται στο να εκφράζουν τις σκέψεις τους με ακρίβεια, να ασκούν κριτική, να συζητούν εποικοδομητικά, να εξελίσσουν τις πνευματικές τους ικανότητες (Shlomo,1990),

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ 4. στον Ψυχοκινητικό τομέα: οι μαθητές παρακινούνται να κινούνται ελεύθερα και να εκφράζονται αυυθόρμητα, να αναπτύσσουν τις χειροτεχνικές τους δεξιότητες, να γίνονται ικανοί για αποτελεσματικότερη μη γλωσσική επικοινωνία (Kutnick και Rogers, 1994).

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Ο ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ Οι άξονες που πρέπει να ληφθούν υπόψη σε ό,τι αφορά τον σχηματισμό των ομάδων είναι: Η σύνθεση των ομάδων: Τα κύρια κριτήρια που προτείνονται για την ομαδοποίηση των μαθητών είναι η σχολική επίδοση, τα ενδιαφέροντα, το φύλο. Το μέγεθος των ομάδων: Αποτελεσματικότερες θεωρούνται ότι είναι οι τριμελείς, οι τετραμελείς και οι πενταμελείς ομάδες.

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΥΧΟΥΣ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Κυριότερες προϋποθέσεις για την επιτυχή αξιοποίηση της ομαδοσυνεργατικής τεχνικής θεωρούνται: α. Η άσκηση των μαθητών: όσο περισσότερο συνηθισμένοι είναι οι μαθητές στην τεχνική αυτή τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματά της. Γι’ αυτό και θα πρέπει η εφαρμογή της να είναι συστηματική και σχεδόν εβδομαδιαία.

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ β. Η ετοιμότητα και κατάρτιση του εκπαιδευτικού: η γνώση της θεωρητικής τεκμηρίωσης της παραπάνω τεχνικής θα υποστηρίξει το έργο του εκπαιδευτικού. Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να γνωρίζει ότι η ομαδοσυνεργατική τεχνική δεν υπόκειται σε συνηθισμένο παιδαγωγικό κλίμα και συνθήκες, όπως η ησυχία των μαθητών και η ακινησία τους στο θρανίο. γ. Η κυκλική ή σε σχήμα Π διάταξη των θρανίων.

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ δ. Η εκ των προτέρων κατανομή του ρόλου τής κάθε ομάδας: η κάθε ομάδα πρέπει να γνωρίζει από την έναρξη της διαδικασίας με τι πρόκειται να ασχοληθεί, ώστε να αποφύγουμε την απώλεια χρόνου. ε. Η εκ των προτέρων περιγραφή των σταδίων τής εργασίας τής κάθε ομάδας: οι ομάδες πρέπει να γνωρίζουν τις φάσεις τής εργασίας που τους έχει ανατεθεί, ώστε να διασφαλιστεί κατά το δυνατόν η κατεύθυνση της εργασίας και το αποτέλεσμά της.

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ στ. Η εκ των προτέρων ανάθεση ρόλων στα μέλη της κάθε ομάδας, ώστε να αποφύγουμε είτε τη μειωμένη συμμετοχή κάποιων μαθητών στην ομάδα τους είτε την εγωκεντρική συμπεριφορά κάποιων άλλων. ζ. Ο προγραμματισμός της υποχρεωτικής παρουσίασης των ερευνητικών αποτελεσμάτων της κάθε ομάδας.

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Στο πλαίσιο της ομαδοσυνεργατικής μάθησης και διδασκαλίας ο δάσκαλος: προγραμματίζει και οργανώνει τις δραστηριότητες των ομάδων, βοηθά τις ομάδες στην επιλογή των ρόλων των μελών τους, συντονίζει τις δραστηριότητες των ομάδων, επιβλέπει διακριτικά και υποστηρίζει τον τρόπο εργασίας κάθε ομάδας, συντονίζει τη συζήτηση κατά την παρουσίαση των εργασιών, αξιολογεί, με τη συνεργασία των μαθητών, τις εργασίες (Cohen, 1994· Jacques,2004· Kutnick και Rogers, 1994).