Cyrille DUPONT Président CCIFG Πρόεδρος ΕΓΕΒΕ GRECE – FRANCE: PESPECTIVES, PROPOSITIONS POUR UNE SECURITE SOCIALE DURAPBLE ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Cyrille DUPONT Président CCIFG Πρόεδρος ΕΓΕΒΕ 1

LA RÉFORME DU SYSTEME DE SÉCURITÉ SOCIALE / MΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ PRÉSENTATION DES PRINCIPAUX TRAITS DE LA RÉFORME / ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ Anastasios PETROPOULOS, Υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων / Secrétaire d’Etat auprès du Ministère de la Sécurité Sociale Costas PAPADIMITRIOU, Professeur de droit du travail, à la Faculté de Droit de l’Universal d’Athènes / Καθηγητής Εργατικού Δικαίου, στη Νομική Σχολή ΕΚΠΑ 2

Anastasios PETROPOULOS, LA RÉFORME DU SYSTEME DE SÉCURITÉ SOCIALE / MΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ PRÉSENTATION DES PRINCIPAUX TRAITS DE LA RÉFORME / ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ Anastasios PETROPOULOS, Secrétaire d’Etat auprès du Ministère de la Sécurité Sociale Υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων 3

ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES? COMMENT ASSURER L’ÉQUILIBRE / ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΔΕΥΕΙ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙ Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ LES SYNERGIES ENTRE LES ASSUREURS ET LES OPÉRATEURS ÉCONOMIQUES / ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ Hervé COLAS, Directeur de l’INPC / Διευθυντής INPC Margarita ANTONAKI, Directrice adjointe de l’Union des Compagnies d’assurance de Grèce / Γενική Διευθύντρια Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος Nikolaos FRAGKOS, Secrétaire général, / Γενικός Γραμματέας στο Υπουργείο Εργασίας LA CRÉATION DE CAISSES DE SOLIDARITÉ OU FONDS DE PENSIONS / ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΑΜΕΙΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Ή ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Angelos STERGIOU, Professeur de droit de la sécurité sociale à la Faculité de droit de l’Université de Thessalonique / Καθηγητής Κοινωνικής Ασφάλισης στη Νομική Σχολή ΑΠΘ LE RÔLE DE L’ASSURANCE PRIVÉE DANS LA SÉCURITÉ SOCIALE / Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ JF GARIN, Directeur général / Γενικός Διευθυντής GROUPAMA GAN VIE en France Modérateur / Συντονιστής: Dr. Konst. D. KREMALIS, Professeur émérite de droit de la sécurité sociale à la Faculité de droit de l’Univercité d’Athènes Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνικής Ασφάλισης στη Νομική Σχολή ΕΚΠΑ 4

ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES? COMMENT ASSURER L’ÉQUILIBRE / ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΔΕΥΕΙ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙ Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ LES SYNERGIES ENTRE LES ASSUREURS ET LES OPÉRATEURS ÉCONOMIQUES / ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ Nikolaos FRAGKOS Secrétaire général, Ministère du Travail / Γενικός Γραμματέας Υπουργείο Εργασίας 5

ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES? COMMENT ASSURER L’ÉQUILIBRE / ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΔΕΥΕΙ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙ Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ LES SYNERGIES ENTRE LES ASSUREURS ET LES OPÉRATEURS ÉCONOMIQUES / ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ Hervé COLAS Directeur / Διευθυντής INPC (Εθνικό Ινστιτούτο Συλλογικής Κοινωνικής Πρόνοιας) 6

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques PLAN A/ introduction : Du paradoxe de vivre en société, B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques C/ mais qui n’est pas exempt d’un risque conjoncturel réel pour les opérateurs économiques 7 7

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques A/ Vivre en société, un paradoxe existentiel 8 8

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques A/ Vivre en société, un paradoxe existentiel Vivre en société, c’est à la fois se prémunir contre les risques et, à la fois, générer du risque, Face aux risques, quand ils se concrétisent, l’Homme a trois réactions : 1/ Trouver un responsable 2/ Se serrer les coudes et retrousser ses manches 3/ Se prémunir contre les risques à venir, 9 9

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques A/ Vivre en société, un paradoxe existentiel Si l’Homme s’est constitué en société, c’est bien pour faire face aux risques : « l’union fait la force », Mais selon le sociologue allemand Ulrich Beck nos sociétés technologiques sont devenues de véritables manufactures du risque. 10 10

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques A/ Vivre en société, un paradoxe existentiel Or, pour de nombreux risques actuels, ainsi que l’affirme Ulrich Beck, « la science devient de plus en plus nécessaire, mais est de moins en moins suffisante ». 11 11

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques 12 12

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques « On ne peut tout calculer d’avance. Mais tout ce que l’on pouvait prévoir fut calculé » ET «  Personne encore n’a fait de voyage sur un frein, de même personne encore n’a jamais rien construit de grand sur la prudence …….MAIS il faut être prudent pour avoir le droit d’être téméraire. » (Léon Trotski in Histoire de la révolution Russe) 13 13

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques L'assurance favorise la prise de risque en permettant l'indemnisation des préjudices résultant de la réalisation des risques.. Elle permet une vision prospective et l’anticipation des risques d’un point vue statistique par les études actuarielles dont elle est à l’origine. Elle organise la sécurité de chacun, auteur du sinistre ou victime de celui-ci. 14 14

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques L’assurance, pourquoi ? Pour sécuriser une activité qu’un entrepreneur n’entreprendrait pas sans la protection de l’assurance Pour porter les valeurs de solidarité et de confiance dans l’avenir indispensable à un développement économique harmonieux . 15 15

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques Complété de décrets attendus ou redoutés En principe : L’activité d’assurance, une originalité : Un cycle de production inversé Le produit ou service Sa contre partie monétaire Encaissement des cotisations Paiement du « service » 16 16

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques Complété de décrets attendus ou redoutés L’activité d’assurance, une originalité : Un cycle de production inversé Encaissement des cotisations Paiement du « service » Qui génère un volume important d'actifs, à la fois stable et de long terme auquel s'ajoutent les actifs " libres ", représentant leurs fonds propres 17 17

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques En 2015, En France, les placements des sociétés d’assurances en valeur de bilan atteignent 2 001,8 milliards d’euros contre 1 890,9 milliards en 2014 Pour mémoire, le PIB de la France en 2015 a été de 2181,1 milliards d'euros Soit 91,7% du PIB 18 18

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques Les compagnies d’assurance investissent dans l’économie Répartition de l’encours des placements des sociétés d’assurances fin 2015 (en valeur de marché et après mise en transparence des OPCVM) En Md€ en % Actions d’entreprises 408,1 18 Obligations d’entreprises 820,6 37 19 19

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques B/ L’assurance, un soutient structurel aux acteurs économiques Et les assurances sociales? Pour stabiliser et solvabiliser la demande. Pour créer les conditions d’un marché du travail à la fois plus protecteur et plus fluide. 20 20

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques C/ mais qui n’est pas exempt d’un risque conjoncturel réel pour les opérateurs économique 21 21

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques C/ mais qui n’est pas exempt d’un risque conjoncturel réel pour les opérateurs économique A la suite de la crise des « subprimes », la fragilité des établissements bancaires a favorisé un vaste mouvement de concentration qui inquiète de plus en plus les autorités prudentielles, car la structure oligopolistique du marché bancaire n’est pas sans conséquence sur la stabilité financière. (AGEFI Quotidien de l’Agence économique et financière de Genève) 22 22

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques C/ mais qui n’est pas exempt d’un risque conjoncturel réel pour les opérateurs économique Le risque : une crise systémique « engloutissant tout » et au regard de laquelle les « opérateurs d’assurance » sont particulièrement exposés. «Un choc sur les taux d’intérêt d’une ampleur sans précédent pourrait se traduire par des retraits extrêmement importants, rendant la situation insoutenable pour les assureurs vie», précise Gilles Dupin, PDG de Monceau Assu­rances. 23 23

Les synergies entre les assureurs et les opérateurs économiques C/ mais qui n’est pas exempt d’un risque conjoncturel réel pour les opérateurs économique Complété de décrets attendus ou redoutés Une réponse européenne : Solvency 2 Dont l’objectif est d’encourager les organismes à mieux connaître et à évaluer leurs risques notamment en adaptant les exigences réglementaires aux risques que les entreprises encourent dans leur activité.    Le 10 octobre 2014, la Commission a adopté un acte délégué contenant les mesures d’exécution de Solvabilité 2. 24 24

ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES? COMMENT ASSURER L’ÉQUILIBRE / ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΔΕΥΕΙ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙ Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ LES SYNERGIES ENTRE LES ASSUREURS ET LES OPÉRATEURS ÉCONOMIQUES / ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ Margarita ANTONAKI Directrice adjointe Union des Compagnies d’assurance de Grèce Γενική Διευθύντρια Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος 25

ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ 9 Νοεμβρίου 2016 ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ Γενική Διευθύντρια ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ 9 Νοεμβρίου 2016 26

Η σημασία του συνταξιοδοτικού συστήματος Η μελλοντική μας ανταγωνιστικότητα, το επίπεδο ζωής και η ικανότητα ανάπτυξης εξαρτώνται σημαντικά από την ικανότητά μας να χτίσουμε ένα εφικτό, αποτελεσματικό και βιώσιμο συνταξιοδοτικό σύστημα. Και δίκαιο όσο γίνεται. 27 27

28 28

ανάγκη αύξησης συνταξιοδοτικής αποταμίευσης γήρανση 29 29

Πάλη γενεών Η ικανοποίηση δικαιωμάτων παλαιότερων γενεών σημαίνει εξαιρετικά στενότερες προοπτικές εργασίας και συνταξιοδότησης των παιδιών μας. Παιδιά που θα πληρώνουν υψηλές εισφορές από τους μισθούς φτώχειας και θα παίρνουν πολύ χαμηλότερες παροχές. Η πραγματικότητα είναι ότι έχουμε μια μεγάλη πάλη στην κοινωνία ανάμεσα στους εργαζόμενους που παράγουν εισόδημα και στους συνταξιούχους που έχουν δικαίωμα μέσω της συνταξιοδότησης στο παραγόμενο εισόδημα. 30 30

Συνδυασμός αναδιανεμητικού & κεφαλαιοποιητικού συστήματος Συνταξιοδοτικό σύστημα 3 πυλώνων Κοινωνική ασφάλιση Επαγγελματική ασφάλιση Ιδιωτική ασφάλιση Κανένα σύστημα μόνο του δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε όλες τις προκλήσεις. Το σύστημα αυτό επιτρέπει καλύτερη διασπορά των κινδύνων δημογραφικών / οικονομικών. Συνδυασμός αναδιανεμητικού & κεφαλαιοποιητικού συστήματος 31 31

Ευρωπαϊκή & Διεθνής Πρακτική Τόσο η Ευρωπαϊκή αλλά και η διεθνής πρακτική όσο και οι υποδείξεις όλων των Ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών που ασχολούνται με το συνταξιοδοτικό ζήτημα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ο.Ο.Σ.Α., Παγκόσμια Τράπεζα) συγκλίνουν στην υπόδειξη για συμπλήρωση των μειούμενων συντάξεων από την κοινωνική ασφάλιση με συμπληρωματικές συντάξεις που θα προκύπτουν από ιδιωτικά συμπληρωματικά σχήματα συνταξιοδότησης 2ου και 3ου πυλώνα (ήτοι ομαδικά επαγγελματικά ταμεία που συνδέονται με την εργασία και ιδιωτική προαιρετική αποταμίευση). Σχήματα που λειτουργούν με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα. 32 32

Προτάσεις για Επαγγελματική Ασφάλιση αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, με ενεργό ρόλο στις ασφαλιστικές εταιρίες ίδρυση ανοικτών επαγγελματικών ταμείων που θα λειτουργούν με αυστηρότατες προϋποθέσεις και ανταγωνιστικό πλαίσιο και βέβαια με κεφαλαιοποιητικό σύστημα, χωριστή διαχείριση και πλήρη διαφάνεια. φορολογικό καθεστώς αυτό των ΤΕΑ 33 33

Second pillar across Europe Data Source : Insurance Europe 34 34

Προτάσεις για 3ο Πυλώνα προγράμματα τύπου προσωπικού λογαριασμού (ειδικών προδιαγραφών) defined contribution ελάχιστη διάρκεια καταβολής εισφορών ειδική φορολογική μεταχείριση 35 35

Αν δεν το κάνουμε τώρα, πότε; Πρέπει η πολιτεία να δώσει με υπευθυνότητα το στίγμα μιας νέας κουλτούρας συνταξιοδοτικής αποταμίευσης και οικονομικού προγραμματισμού στους πολίτες που πρέπει να πάρουν ένα μέρος της λύσης στα χέρια τους. 36 36

37 37

ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES? COMMENT ASSURER L’ÉQUILIBRE / ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΔΕΥΕΙ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙ Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ LA CRÉATION DE CAISSES DE SOLIDARITÉ OU FONDS DE PENSIONS / ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΑΜΕΙΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Ή ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Angelos STERGIOU Professeur de droit de la sécurité sociale à la Faculité de droit, Université de Thessalonique / Καθηγητής Κοινωνικής Ασφάλισης στη Νομική Σχολή ΑΠΘ 38

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Καθηγητής Άγγελος Στεργίου ansterg@law.auth.gr

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Διεθνείς τάσεις - Αντίληψη της πολυεπίπεδης προστασίας (multipillar system) Μείωση του ρόλου του κράτους – Είσοδος του ιδιωτικού τομέα Στην προσέγγιση αυτή, σημασία έχει όχι τόσο ο αριθμός των πυλώνων, αλλά η ειδικότερη φυσιογνωμία τους, καθώς και η μεταξύ τους σχέση. Η ισορροπία μεταξύ των πυλώνων γίνεται αντιληπτή με διαφορετικό τρόπο. Αύξηση ανισοτήτων – Ενιαία κύρια ασφάλιση, πολλαπλότητα συμπληρωματικής Τάση του ελληνικού συστήματος να προσαρμοστεί σταδιακά στο πρότυπο αυτό Ευρωπαϊκή agenda για τις συντάξεις - Ενθάρρυνση της συμπληρωματικής ασφάλισης (Λευκή Βίβλος, 2012) ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Η ΚΑΘΟΔΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΑΒΕΒΑΙΟ ΜΕΛΛΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Η μεταρρύθμιση του δημόσιου συνταξιοδοτικού συστήματος Δραματική μείωση των παροχών Ο δημόσιος τομέας πρέπει να παραμείνει ο κύριος Ο πρώτος πυλώνας να στηρίζεται στο διανεμητικό σύστημα (PAYG) Γιατί δεν αναπτύχθηκε μέχρι σήμερα η επαγγελματική – συμπληρωματική ασφάλιση στην Ελλάδα Η ανάδειξη της επαγγελματικής – συμπληρωματικής ασφάλισης ως μέρος της όλης συζήτησης για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Η φυσιογνωμία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης Σε συμμόρφωση προς την Οδηγία 2003/41 (ΙΕΣΠ, Ιδρύματα Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών)  Η Οδηγία αναφέρεται στους επενδυτικούς κανόνες για τα επαγγελματικά ταμεία (πιο ευρεία). Ανάδειξη των ΤΕΑ ως κύριου μέσου για τη συγκρότηση του δεύτερου πυλώνα Ιδιωτικός χαρακτήρας των ΤΕΑ (ΝΠΙΔ) Εποπτικός ρόλος του κράτους Τα ΤΕΑ πρέπει να λειτουργούν στο φώς της ημέρας υπό το άγρυπνο μάτι του κράτους Επιτροπή Κεφαλαιοαγοράς Εθνική Αναλογιστική Αρχή Ίδρυση Προαιρετικός χαρακτήρας Ταμεία υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης (ν. 4052/12) Τ.Ε.Α. Ν. 3029/02 ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Άλλα χαρακτηριστικά των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης : Επαγγελματικά (συλλογικά) σχήματα Αποτελούν προέκταση της εργασιακής σχέσης Σχέσεις με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις Ποικιλία αντικειμένου (συμπληρωματική προστασία) – Καταστατική ελευθερία Ανταποδοτικότητα παροχών Κεφαλαιοποιτικό σύστημα χρηματοδότησης των συντάξεων Κοινωνικός χαρακτήρας Τ.Ε.Α. Ν. 3029/02 ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Όχι ανταγωνιστική, αλλά υποστηρικτική Αν κι ο ν. 3029/02 δεν περιέχει σχετική ρύθμιση, οι εταιρείες μπορούν να διαχειριστούν τα αποθεματικά των Ταμείων, αφού διαθέτουν πλούσια εμπειρία στις επενδύσεις. Δεν θα πρέπει, όμως, να ανατεθεί σε αυτές η απευθείας οργάνωση προγραμμάτων επαγγελματικής ασφάλισης ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Αν τα ΤΕΑ δεν αποκτήσουν ένα διακριτό ρόλο, διαφορετικό από εκείνον της ιδιωτικής (αγοραίας) ασφάλισης, δεν πρόκειται να αναπτυχθούν στο χώρο της συμπληρωματικής -επαγγελματικής ασφάλισης. Δεν πρέπει να μετατραπούν τα ΤΕΑ σ’ ένα είδος διασύνδεσης των εργαζομένων με την ιδιωτική ασφάλιση. Γίνεται φανερό ότι το μέλλον τους εξαρτάται από την υποταγή της λειτουργίας τους σε μια κοινωνική αποστολή (την αλληλεγγύη), την ανάπτυξη ικανών εποπτικών κανόνων, καθώς και από μια γενναία φορολογική ενθάρρυνση.   ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΤΕΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES ALLONS-NOUS VERS UN SYSTÈME À RISQUES? COMMENT ASSURER L’ÉQUILIBRE / ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΔΕΥΕΙ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙ Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ LE RÔLE DE L’ASSURANCE PRIVÉE DANS LA SÉCURITÉ SOCIALE / Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ JF GARIN Directeur général / Γενικός Διευθυντής GROUPAMA GAN VIE en France 46

PESPECTIVES, PROPOSITIONS POUR UNE SECURITE SOCIALE VIABLE GRECE - FRANCE : PESPECTIVES, PROPOSITIONS POUR UNE SECURITE SOCIALE VIABLE 9 novembre 2016 LE RÔLE DE L’ASSURANCE PRIVÉE DANS LA SÉCURITÉ SOCIALE

SUmmarY The context of retirement in France The customer needs The government, the demography and the reduction in income The retirement : French worried and aware of a reduction in their quality of life A beginning of concern of the French people about the retirement subject The customer needs Needs of information, advice and support A need to complete its income after the passage to the retirement A appetite for products and services which protect them during the preparation as during the retirement The answers of the insurer

QUE DEMANDE LE MARCHÉ / ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΑΓΟΡΑ Konstantinos PANTOS, Directeur adjoint Vie de Groupama Asfalistiki / Αν. Διευθυντής Ζωής, Groupama Ασφαλιστική Konstantinos NIKOLAOU, Administrateur délégué, Prudential Actuarial Solutions / Διευθύνων Σύμβουλος, Prudential Actuarial Solutions Chronis AKRITIDIS, Secrétaire Général TEE (Chambre Technique de Grèce) / Γενικός Γραμματέας Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ Dimitris K. VERVESOS, Président Adjoint ETAA / Αν. Πρόεδρος ΔΕ Νομικών ΕΤΑΑ Modérateur/Συντονιστής: Constantin KARAGOUNIS, Secrétaire général de la CCIFG, Avocat à la Cour de Cassation, Membre des Barreaux d’Athènes et de Paris Γενικός Γραμματέας Ελληνογαλλικού Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, Δικηγόρος ΑΠ, Δικηγ. Συλλόγων Αθηνών & Παρισίων 49

QUE DEMANDE LE MARCHÉ / ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΑΓΟΡΑ Konstantinos PANTOS Directeur adjoint Vie / Αν. Διευθυντής Ζωής Groupama Asfalistiki 50

51

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΟ

ΜΕΛΛΟΝ Συνταξιοδοτικού Συστήματος ΜΕΛΛΟΝ Συνταξιοδοτικού Συστήματος ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Ασφάλεια Αποτελεσματικότητα Διαφάνεια

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ Χ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΖΗΤΗΣΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΤΟΜΙΚΑ & ΟΜΑΔΙΚΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΤΟΜΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΑ

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ OMAΔΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΑ

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ - ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΕ OΛΑ ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΑΠΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

QUE DEMANDE LE MARCHÉ / ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΑΓΟΡΑ Konstantinos NIKOLAOU Administrateur délégué / Διευθύνων Σύμβουλος Prudential Actuarial Solutions 63

ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ – ΤΑΜΕΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΛΛΑΔΑ - ΓΑΛΛΙΑ: ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ, ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ – ΤΑΜΕΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΙ ΖΗΤΑΕΙ Η ΑΓΟΡΑ Prudential Consulting Ltd 64

Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης- Τι ζητάει η αγορά Αυτοδιαχειριζόμενα Κεφαλαιοποιητικό σύστημα Διαφάνεια-Site / Διακυβέρνηση / Μέλη Δ.Σ. προσόντα Τριπλή Εποπτεία Αφορολόγητο Εισφορών – Παροχών Εφάπαξ Ωφέλειες στην οικονομική ανάπτυξη μέσω της αποταμίευσης και της επαγγελματικής διαχείρισης των αποθεματικών. Επενδύσεις: α) σε υποδομές (economic target investments) και β) με κοινωνική ευαισθησία (social responsible investments)

Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης- Τι ζητάει η αγορά Σύντομη Ιστορική Αναδρομή ΤΕΑ στην Ελλάδα Προαιρετικής (9) Ν.3029/2002 Υποχρεωτικής (4) Ν.4052/2012

Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης- Τι ζητάει η αγορά Νόμος 4387/2016 Άρθρο 14 (Κύριες και Επικουρικές)/ ΑΕΠ ≤ 16% Σήμερα είναι άνω του 17% Δημογραφικά προβλήματα Χειροτέρευση δημογραφικών δεικτών την 15ετία 2020-2035 (baby booming, το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού) Νέες βέβαιες μειώσεις συντάξεων

Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης- Τι ζητάει η αγορά Νόμος 4387/2016 – 2 προτάσεις

Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης- Τι ζητάει η αγορά Open Pension Funds Solvency II κανόνες; Δημιουργία πλατφόρμας ΤΕΑ ολικής διαχείρισης εργασιών Ring fencing assets – Λογαριασμοί Τάξης – Μη ενσωμάτωση στους ισολογισμούς των εταιριών διαχείρισης Δυνατότητα συμμετοχής σε εταιρίες με προσωπικό από 5 άτομα και άνω Μείωση κόστους ασφάλισης μελών σε σχέση με το σήμερα, λόγω οικονομιών κλίμακος Φορολογικά κίνητρα

QUE DEMANDE LE MARCHÉ / ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΑΓΟΡΑ Chronis AKRITIDIS Secrétaire Général / Γενικός Γραμματέας Διοικούσας Επιτροπής TEE (Chambre Technique de Grèce) 72

ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ TEE CCI FRANCE GRECE ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2016 “Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΣΜΕΔΕ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ” ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

Ελεύθεροι Επαγγελματίες TEE ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. Ενεργοί Ασφαλισμένοι ΤΣΜΕΔΕ 30-01-2016 Κλάδος Ασφάλισης Ελεύθεροι Επαγγελματίες Ποσοστό Μισθωτοί́ Σύνολο Κύρια 67.750 64,85% 36.726 35,15% 104.476 Επικουρική́ 61.793 68,47% 28.454 31,53% 90.247 Εφάπαξ 66.199 69,76% 28.691 30,24% 94.890 ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

Ηλικία (έτη) Αριθμός Ασφαλισμένων Ηλικία (έτη) Αριθμός Ασφαλισμένων Ηλικιακή́ Κατανομή́ Ενεργών Ασφαλισμένων Κύριας Σύνταξης (30-01-2016) ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. Ελεύθεροι Επαγγελματίες Ηλικία (έτη) Αριθμός Ασφαλισμένων 23-40 32.517 41-67 33.486 68-85 1.747 ΣΥΝΟΛΟ 67.750 Μισθωτοί Ηλικία (έτη) Αριθμός Ασφαλισμένων 23-40 32.517 41-67 33.486 68-85 1.747 ΣΥΝΟΛΟ 67.750 ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

Πλήθος Μέση ηλικία 27.970 Πλήθος Μέση ηλικία 526 Συνταξιούχοι ΤΣΜΕΔΕ (30-01-2016) ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. Κύρια Σύνταξη Πλήθος Μέση ηλικία Ανδρες 18.069 (16.944 + 1.575) 70,6 Γυναίκες 9.901 (3.297+6.604) 66,8 ΣΥΝΟΛΟ 27.970 Επικουρικής Σύνταξης Πλήθος Μέση ηλικία Ανδρες 288 (81+207) 45,1 Γυναίκες 238 (46+192) 42,0 ΣΥΝΟΛΟ 526 ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

Ετήσιες Δαπάνες Διαχείρισης (30-01-2016) 15 εκ €. με ετήσια αύξηση 1%. TEE ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. Ετήσιες Δαπάνες Διαχείρισης (30-01-2016) 15 εκ €. με ετήσια αύξηση 1%. Περιουσιακά́ στοιχεία (30/01/2016), 2,464 δις €. Λοιπά Έσοδα 25 εκ €. Εκτιμώμενη απώλεια από εφαρμογή PSI Τριμερής Χρηματοδότηση 1,86 δις €. 1,00 δις €. ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

Πίνακας Ισοζυγίου Εγγραφών - Διαγραφών - Επανόδων Μελών ΤΕΕ ανά έτος ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. Πίνακας Ισοζυγίου Εγγραφών - Διαγραφών - Επανόδων Μελών ΤΕΕ ανά έτος Έτος Εγγραφές Συνταξιοδοτήσεις Θάνατοι Διαγραφές Επάνοδοι Ισοζύγιο 2000 3276 497 204 8   2567 2001 3400 529 189 13 2669 2002 3274 453 223 2585 2003 3964 509 239 15 3201 2004 4223 714 225 3269 2005 4522 892 245 17 3368 2006 5025 901 231 16 3877 2007 4013 1276 273 25 2439 2008 4335 1298 258 26 1 2754 2009 4303 1279 333 51 2 2642 2010 4196 2169 288 83 1658 2011 2261 313 211 583 2012 2244 2043 319 480 -598 2013 2015 1628 1238 6 -1178 2014 1776 1989 358 1441 19 -1993 1786 1219 421 1176 30 -1000 2016 969 661 215 457 23 -341 ΣΥΝΟΛΟ 56.689 20.318 5.285 ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

TEE Κατανομή Διαγραφών ανά Βασική Ειδικότητα (2015) a/a ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. Κατανομή Διαγραφών ανά Βασική Ειδικότητα (2015) a/a Βασική Ειδικότητα Διαγραφές Ποσοστό ειδικότητας επι του συνόλου διαγραφών (%) Συνολικά Τακτικά Μέλη Ποσοστό Ειδικότητας επι συνολικού αριθμού μηχανικών Ποσοστό κλάδου που έχει διαγραφεί [1] [2] [3] [4]=[3]/2.997 [5] [6]=[5]/105.573 [7]=[3]/[5] 1 ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 662 22,09 28525 27,02 2,32 2 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 667 22,26 17316 16,40 3,85 3 ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 435 14,51 16680 15,80 2,61 4 ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 476 15,88 17985 17,04 2,65 5 ΜΗΧ/ΛΟΓΟΣ-ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 60 2,00 1011 0,96 5,93 6 ΑΓΡΟΝΟΜΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 137 4,57 5942 5,63 2,31 7 ΧΗΜΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 319 10,64 9650 9,14 3,31 8 ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΛΟΓΟΣ-ΜΕΤΑΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ/Κ 100 3,34 2424 2,30 4,13 9 ΝΑΥΠΗΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 0,07 55 0,05 3,64 10 ΝΑΥΠΗΓΟΣ-ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 32 1,07 1772 1,68 1,81 11 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ 107 3,57 4213 3,99 2,54 ΣΥΝΟΛΟ 2.997   105.573 2,84 ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

TEE ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. N. 4387/2016 αρθρ. 86-89 (Εξαίρεση Κλάδων Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών από το ΕΤΕΑΕΠ) Με πρόταση του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης “ Οι επαγγελματικοί κλάδοι, μέλη των οποίων ασφαλίζονταν λόγω ιδιότητας στο Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (Ε.Τ.Α.Α.) μπορεί να εξαιρούνται από την ασφάλιση στο ΕΤΕΑΕΠ, εφόσον τούτο ζητηθεί από τα ΝΠΔΔ που τους εκπροσωπούν, προκειμένου να σφαλίζονται στο εξής ως προς την επικουρική ασφάλιση και την εφάπαξ παροχή σε επαγγελματικά και αλληλοβοηθητικά ταμεία που θα οργανωθούν ανά κλάδο. Οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις των εν λόγω κλάδων θα καταβάλλονται στους δικαιούχους τους μετά την ίδρυση των ως άνω επαγγελματικών ή αλληλοβοηθητικών ταμείων από τα τελευταία, σύμφωνα με τους καταστατικούς τους όρους. Θέματα σχετικά με την μεταφορά περιουσιακών στοιχείων που αντιστοιχούν σε εισφορές για επικουρική σύνταξη ή εφάπαξ από το ΕΤΕΑΕΠ στα συνιστώμενα ταμεία ορίζονται, μετά από σχετική οικονομική μελέτη και γνώμη του ΕΤΕΑΕΠ, με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Με απόφαση του ίδιου Υπουργού ρυθμίζεται και κάθε άλλη λεπτομέρεια εφαρμογής της παρούσας ρύθμισης” ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. Ίδρυση από 1η Ιανουαρίου 2017, Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. ( με αντικείμενο την εγγυοδοσία – πιστοδοσία των μηχανικών και εργοληπτών δημοσίων έργων) ????? Νομοθετική Διάταξη Υποχρεωτική Ασφάλισης Απένταξη από το ΕΤΕΑΕΠ Ύψος Ασφαλιστική Επικουρικής Ασφάλισης Ειδικοί όροι Λειτουργίας Τομέα Ειδικοί Έλεγχοι Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. (ΤΕΕ) Διαχείριση Κινδύνων Εσωτερικοί Έλεγχοι Αναλογιστική Λειτουργία Οικονομοτεχνική Μελέτη. ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις ΕΛΛΑΔΑ – ΓΑΛΛΙΑ, Προοπτικές, Προτάσεις για μια Βιώσιμη Κοινωνική Ασφάλιση. ΤΕΕ Π. ΑΚΡΙΤΙΔΗΣ

QUE DEMANDE LE MARCHÉ / ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΑΓΟΡΑ Dimitris K. VERVESOS Président Adjoint / Αν. Πρόεδρος ΔΕ Νομικών ΕΤΑΑ 83