Σχεδιασμός κηποτεχνικών έργων με χρήση μεσογειακών και αρωματικών φυτών

Η ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ξεκινά αμέσως μετά την απελευθέρωση του 1821 Πρώτη αξιόλογη και μέχρι της ημέρες μας από τις σημαντικότερες εφαρμογές είναι ο εθνικός κήπος Έναρξη κατασκευής 1836 Παρόλο το μεγάλο αριθμό ξένων φυτών που φυτευτήκαν, τοποθετήθηκαν επίσης και πολλά αυτοφυή από Σούνιο και Εύβοια

- 7.000 δένδρα, 40.000 θάμνοι και άλλα φυτά, 519 είδη και ποικιλίες (102 ήταν αυτοφυή, 417 εισαχθέντα (Ιταλία, Αίγυπτο, Ιαπωνία) Πολλά δασικά είδη, καλλωπιστικά και οπωροφόρα, (75% είναι αειθαλή και 25% φυλλοβόλα) Διατηρούνται ακόμα μία αριά στο εσωτερικό – και στην είσοδο οι ουασινγκτόνιες ηλικίας 170 χρόνων που αποτελούν σήμερα «Φυτικά Μνημεία» Μεγάλο πλεονέκτημα αποτελεί η χαμηλότερη θερμοκρασία κατά 2-3 C το καλοκαίρι λόγω της μη ύπαρξης ασφαλτοστρωμένων δρόμων

Βοτανικός κήπος Πανεπιστημίου Αθηνών 1835 ιδρύεται ο Βοτανικός Κήπος Αθηνών, στο κτήμα του Χασεκή, έκτασης 120 στρεμμάτων, στην Ιερά Οδό Από το 1836 χρησιμοποιήθηκε ως δενδροκομείο, Από τους Heldrich και Θ. Ορφανίδη, (επιμελητής ο πρώτος και καθηγητής ο δεύτερος) το 1851 προστέθηκαν 2500 φυτά ελληνικά και ξενικά και κατασκευάσθηκαν δύο θερμοκήπια (θερμαστήρια) Το 1888 ιδρύθηκε στον Βοτανικό το Τριανταφυλλίδειο Γεωργικό Σχολείο, το 1897 μετετράπη σε Γεωργικό Σταθμό, το 1914 σε Δενδροκομείο και Κηπουρικό Σταθμό και το 1915 σε Γεωπονική Σχολή τη περίοδο αυτή το μεγαλύτερο μέρος του Κήπου περιήλθε στη Γεωπονική Σχολή Στο Πανεπιστήμιο σήμερα έχουν παραμείνει περίπου 7στρ., που αποτελούν τον ιστορικό Βοτανικό Κήπο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Πριν την γνωριμία με τα είδη Κριτήρια σχεδιασμού και επιλογή φυτών

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Κατά το σχεδιασμό και κατασκευή ενός κήπου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ορισμένες αρχές που εξασφαλίζουν λειτουργία -βιωσιμότητά Πρέπει λοιπόν να καθοδηγούμαστε από Α) την οικολογία τόσο του περιβάλλοντος όσο και του συγκεκριμένου κήπου Β) το σκοπό που εξυπηρετεί ο συγκεκριμένος χώρος Και φυσικά Γ) τις επιθυμίες του ιδιοκτήτη

   Δ) το αποτέλεσμα της κατασκευής να απαιτεί χαμηλού κόστους συντήρηση Ε) να συνδυάζονται ενδεδειγμένα τα έργα υποδομής (λίμνες, παγκάκια, πέργολες, πεζοδρόμια, διάδρομοι, αθλοπαιδιές, κέντρα αναψυχής κ.α.) με το κατάλληλο πράσινο (χλοοτάπητες, ποώδεις φυτοκαλύψεις, καλλωπιστικοί θάμνοι, καλλωπιστικά και δασικά δένδρα, κ.α.)

Η οικολογία του περιβάλλοντος επηρεάζεται Κλίμα της περιοχής όπου βρίσκεται Την υπάρχουσα βλάστηση Κλίση και τύπος εδάφους Διαθεσιμότητα νερού

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΦΥΤΩΝ από εμπειρία και βιβλιογραφία Μελέτη των καλλιεργητικών απαιτήσεων (θερμοκρασία, νερό, φως, έδαφος, ανθεκτικότητα σε ασθένειες και εχθρούς) ΠΑΛΕΤΑ Ή ΦΑΡΕΤΡΑ ΚΗΠΟΤΕΧΝΗ Η καλή και επαρκής γνώση βοηθά την σωστή και κριτική απόφαση Εποχιακή διακύμανση

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΦΥΤΩΝ τα φυτά να τοποθετούνται χωροταξικά με τρόπο που να διευκολύνονται οι επεμβάσεις τα πιο ευαίσθητα στους εχθρούς φυτά να ομαδοποιούνται να επιλέγονται τα πιο εύρωστα και εμφανίσιμα φυτά πρέπει να αξιολογείται η χλωρίδα και πανίδα της περιοχής και ο κίνδυνος εισαγωγής νέων εχθρών και ασθενειών σε αναδασώσεις επιλογή φυτών που δε διαταράσσουν την οικολογική ισορροπία της ευρύτερης περιοχής

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΟΥ ΣΥΝΗΘΩΣ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΕΣ-ΚΗΠΟΤΕΧΝΕΣ-ΦΥΤΩΡΙΑ Διαθεσιμότητα των φυτικών ειδών σε φυτώρια ή στο εξωτερικό Εντυπωσιακά χρώματα ανθέων και φυλλωμάτων Τιμή Μόδα Εποχή έτους ΛΑΘΟΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΜΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΕΓΚΛΙΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ Σπατάλη χρημάτων, κόπου και ενέργειας Σπατάλη υδάτινων πόρων Προβλήματα από εισαγωγή ασθενειών και εχθρών ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΠΟΤΥΧΙΑ – ΔΥΣΦΗΜΗΣΗ ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΕΙΣΡΟΗ ΝΕΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ Από τα πρώτα βήματα της κηποτεχνίας παρατηρήθηκε η εισαγωγή ξενικών καλλωπιστικών ειδών πολλά από των οποίων εγκλιματίστηκαν επιτυχώς στη χώρα μας έτσι ώστε τα πιστεύουμε ως αυτοφυή πλέον Αλλά και ταυτόχρονα η καλλιέργεια αυτοχθόνων ειδών ως καλλωπιστικά

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΗ ΕΙΣΟΔΟ ΝΕΩΝ ΕΙΔΩΝ

ΧΛΟΟΤΑΠΗΤΑΣ Ή ΓΡΑΣΙΔΙ Καλλιεργούνται σε μεγάλη έκταση Είδος εδαφοκάλυψης ακριβό στην κατασκευή και συντήρηση ενεργοβόρο (υψηλά ημερομίσθια), μεγάλες απαιτήσεις σε νερό και λιπάνσεις, μονότονο ΠΡΟΣΟΧΗ σε ασθένειες εχθρούς απαραίτητη η εφαρμογή ψεκασμών Μη συμβατό με το ελληνικό περιβάλλον σε μεγάλη έκταση Κατάλληλο για κλιματικές συνθήκες όπου δεν ευδοκιμούν πολλά ειδή φυτών

Εναλλακτικές λύσεις για εδαφοκάλυψη Τόσο η ελληνική χλωρίδα όσο και παλαιότερες εικόνες από παραδοσιακούς ελληνικούς κήπους δίνουν παραδείγματα ωραιότερων οικονομικότερων και ευκολότερων λύσεων εδαφοκάλυψης

Φυτά ιθαγενή της Ελλάδος Φυτά τα οποία έχουν ως τόπο καταγωγής την ελληνική επικράτεια ή την ευρύτερη Μεσογειακή λεκάνη Τα είδη αυτά είναι άριστα εγκλιματισμένα στις κλιματικές συνθήκες, πολύ ανθεκτικά σε εχθρούς και ασθένειες και απαιτούν ελάχιστες φροντίδες

ΑΥΤΟΦΥΗ ΚΑΙ ΕΝΔΗΜΙΚΑ ΦΥΤΑ Αυτοφυές : είδος φυτού που φύεται φυσικά στην εν λόγω περιοχή (native plant) Ενδημικό : είδος φυτού που φύεται αποκλειστικά στην εν λόγω περιοχή (endemic plant)

Η Ελληνική χλωρίδα Η Ελλάδα σε σχέση με την επιφάνεια της έχει την πλουσιότερη χλωρίδα στην Ευρώπη σε αριθμό ειδών Στην Ελλάδα υπάρχουν 5855 είδη φυτών 6500 με τα υποείδη (ενώ 1300 Δανία, 2200 Αγγλία), από τα οποία τα 750 περίπου είναι ενδημικά (13.2% ποσοστό ενδημισμού) Στην Πελοπόννησο υπάρχουν 2766 είδη φυτών (3η περιοχή στην Ελλάδα) Για πολλά έτη αποτελεί δεξαμενή καλλωπιστικών ειδών

ΕΙΔΗ ΦΥΤΩΝ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑ Πολλά λοιπόν είδη φυτών αυτοφυή στον Ελλαδικό χώρο (οπότε και Μεσογειακό) χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια στην κηποτεχνία στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο και θα ήταν ωφέλιμη η συνέχιση της χρήσης τους

Cupressus sempervirens

Aesculus hippocastanum

Quercus ilex 2004

Ceratonia siliqua

Cercis siliquastrum

Pyracantha coccinea

Albizzia julbrissin

Buxus sempervirens

Nerium oleander

Arbutus unedo

Spartium junceum

Myrtus communis

Erica arborea

Cyclamen persicum, Cyclamen hederifolium, Narcissus sp.,

ΕΙΔΗ ΦΥΤΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΑ Πολλά λοιπόν είδη φυτών αυτοφυή στον Ελλαδικό χώρο έχουν ιδιαίτερη καλλωπιστική αξία και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ελληνικούς κήπους

Lithodora zahnii

Abies cephalonica

Quercus euboica

Arbutus adrachne

Pterocephalus perrenis

Dianthus androsaceus

Pancratium maritimum

Thymelaea hirsuta

Cyclamen peloponnesiacum

Campanula sp.

Globularia alypum

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΙΔΗ Πλεονεκτήματα χρήσης αρωματικών ειδών Πολλά είδη είναι ενδημικά της Ελλάδος Άνθη ιδιαίτερα καλλωπιστικά Άρωμα στον κήπο Πολλά λειτουργούν ως εντομοαπωθητικά Ανθεκτικά σε εχθρούς και ασθένειες Χρήση στην μαγειρική

Laurus nobilis

Lavandula angustifolia

Menta piperita

Menta viridis

Origanum vulgare

Occinium vasilicum

Saturega thymbra Thymus vulgaris

Rosmarinus officinalis

Teucrium fruticans

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΝΕΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Εντοπισμός νέου είδους Μελέτη καταγραφή των καλλωπιστικών του στοιχείων (άνθηση, ανάπτυξη, αντοχή σε κλιματικούς παράγοντες) Πολλαπλασιασμός του νέου είδους με σύγχρονες τεχνικές (διατήρηση πληθυσμού) Πειραματισμός σε διάφορες συνθήκες καλλιέργειας για εξακρίβωση των ειδικών εδαφοκλιματικών συνθηκών που απαιτεί Προώθησή του στην αγορά

Stachys candida

Hypericum taygeteum

Origanum scabrum

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ - ΟΦΕΛΟΣ Μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης και κέρδους για την Ελλάδα (πολύ μεγάλη εμπορική αξία) Εισροή Συναλλάγματος Μείωση εκροής συναλλάγματος Προστασία Ελληνικής Ποικιλότητας ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΡΕΩΝ (κράτους-ιδιώτες) Ενημέρωση κόσμου, κηποτεχνών, φυτωριούχων, φορέων κρατικών ΣΤΡΟΦΗ ΑΓΟΡΑΣ ΑΛΛΑΓΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑΣ (αθρόες εισαγωγές) ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ (επιστημονική υποστήριξη)

Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας