ΔΟΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ-ΧΑΑ

Πρωτογενείς και δευτερογενείς αγορές Μία πρωτογενής αγορά (primary market) είναι αυτή στην οποία εισάγονται για πρώτη φορά οι μετοχές και ομολογίες. Η αρχική πώληση των αξιογράφων γίνεται από οργανισμούς που αντιπροσωπεύουν τους εκδότες και τα κεφάλαια που συγκεντρώνονται πηγαίνουν στην εταιρεία που εκδίδει τα νέα αξιόγραφα Στην δευτερογενή αγορά (secondary market) διαπραγματεύονται αξιόγραφα παλαιοτέρων εκδόσεων (δεν δημιουργούνται νέα αξιόγραφα) και οι διαπραγματεύσεις γίνονται μεταξύ των επενδυτών

Πλεονεκτήματα πρωτογενούς αγοράς αυξάνει τον συνολικό κοινωνικό πλούτο και βιοτικό επίπεδο αυξάνει την καταναλωτική και επενδυτική ευελιξία και βοηθά στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου επιτρέποντας στους πολίτες μίας κοινωνίας να καταναλώνουν περισσότερα προϊόντα στο παρόν από ότι τους επιτρέπουν τα εισοδήματά τους (δανεισμός). Π.χ. μία επιχείρηση έχει μία καινούρια ή/και πρωτοποριακή ιδέα για ένα νέο προϊόν (ή θέλει να επεκτείνει τις υπάρχουσες δραστηριότητες της) αλλά δεν έχει τα απαραίτητα κεφάλαια

Πλεονεκτήματα δευτερογενούς αγοράς Ανακάλυψη των σωστών και ορθολογικών τιμών για τα διάφορα αξιόγραφα (price discovery) Οικονομίες κλίμακας → μείωση κόστους συναλλαγών Επιτρέπει να διαφοροποιούν τον επενδυτικό τους κίνδυνο και να έχουν μεγάλη δυνατότητα επιλογής διαφορετικών συνδυασμών επενδυτικού κινδύνου και απόδοσης Προσφέρει αυξημένη ρευστότητα στους επενδυτές σε σχέση με άλλες μορφές επενδύσεων (π.χ. επενδύσεις σε ακίνητα, χρυσό, κ.λ.π).

Πλεονεκτήματα για επιχειρήσεις Οι επιχειρήσεις ικανοποιούν τις ανάγκες τους για επιπλέον κεφάλαια Οι ήδη εισηγμένες μπορούν να αντλήσουν περαιτέρω κεφάλαια Οι εισηγμένες επιχειρήσεις προσφέρουν μεγάλη ρευστότητα στους μετόχους, κάνοντας έτσι πιο ελκυστική την επένδυση στην μετοχή της επιχείρησης Για τις εισηγμένες επιχειρήσεις καθίσταται ευκολότερη η διαδικασία των Συγχωνεύσεων και Εξαγορών Οι εισηγμένες απολαμβάνουν μεγαλύτερης δημοσιότητας

Ιστορία Το παλαιότερο Ευρωπαϊκό χρηματιστήριο είναι αυτό του Άμστερνταμ το οποίο άνοιξε το 1611, Το χρηματιστήριο της Βιέννης άνοιξε το 1771 (προκειμένου να διαπραγματευθεί κυβερνητικές ομολογίες που είχαν εκδοθεί για να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο) και μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα περίπου 2500 μετοχές διαπραγματεύονταν σε αυτό

Ιστορία Το Χρηματιστήριο του Λονδίνου ξεκίνησε το 1773 από ένα καφενείο στο οποίο συναντιόντουσαν οι συναλλασσόμενοι Το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ξεκίνησε το 1972 στον δρόμο με το τείχος (Wall Street) όπου κάθε μεσημέρι οι ενδιαφερόμενοι έκαναν συναλλαγές σε ομόλογα και μετοχές

Αγορές Μετοχών Οι μετοχές (shares, stocks) είναι απαιτήσεις πάνω στα στοιχεία ενεργητικού και του καθαρού εισοδήματος μίας επιχείρησης Μερίδιο στο κεφάλαιο μίας ανώνυμης εταιρείας Συμμετοχή κοινού – άντληση κεφαλαίων

Πλεονέκτημα μετόχων: συμμετέχουν πλήρως στην αύξηση της κερδοφορίας ή του ενεργητικού της επιχείρησης Μειονέκτημα μετόχων: σε περίπτωση εκκαθάρισης η επιχείρηση πρέπει να πληρώσει τους κατόχους των δανείων και των ομολογιών πριν από τους μετόχους

Ελλάδα - Το ΧΑΑ Το ΧΑΑ ιδρύθηκε το 1876 για διαπραγμάτευση τις ομολογίες των Εθνικών Δανείων και τις μετοχές της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος Το 1909 ορίζεται το Χρηματιστήριο ως ο πρώτος οργανωμένος χώρος για την εκτέλεση συμβάσεων και συναλλαγών σε τίτλους του Δημοσίου, Τραπεζών και Ανώνυμων Εταιρειών

Ελλάδα – Το ΧΑΑ Το 1988 το Χ.Α.Α. εκσυγχρονίζεται (Ν.1806) με την εισαγωγή των εξής θεσμών: Ανώνυμης Χρηματιστηριακής Εταιρείας (ΑΧΕ) Παράλληλης Αγοράς Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών Το 1991 ιδρύεται η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς

Ελλάδα – Το ΧΑΑ 1995: Το ΧΑΑ μετατρέπεται σε ΑΕ (Ν.2324), με μοναδικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο 1997: Το ΧΑΑ ιδιωτικοποιείται (το 34,67% του μετοχικού κεφαλαίου σε επιλεγμένους επενδυτές) 1999: αποφασίζεται η εισαγωγή των μετοχών του ΧΑΑ στην Κύρια Αγορά του ΧΑΑ

Ελλάδα – Το ΧΑΑ 2000: ιδρύεται εταιρεία συμμετοχών με την επωνυμία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ Α.Ε. (ΕΧΑΕ), η οποία εισήχθη προς διαπραγμάτευση Η ΕΧΑΕ είναι εταιρεία συμμετοχών (holding company) και ελέγχεται από το Ελληνικό Δημόσιο μέσω της ΔΕΚΑ, από πιστωτικά ιδρύματα, από θεσμικούς επενδυτές, κ.λ.π.

Ελλάδα – Εποπτεία Το Χρηματιστήριο εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (ΕΚ) και τον Κυβερνητικό Επόπτη Η ΕΚ έχει τον έλεγχο της εφαρμογής των διατάξεων της νομοθεσίας Μπορεί να λαμβάνει κανονιστικές αποφάσεις με ισχύ ανάλογη αυτής των νόμων

Ελλάδα – Εποπτεία Πρωταρχικοί ρόλοι της ΕΚ είναι: η εξασφάλιση της προστασίας των επενδυτών η διασφάλιση της ομαλής και εύρυθμης λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς η ενίσχυση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς της αγοράς

Ελλάδα – Εποπτεία Η ΕΚ παρέχει την άδεια για την διενέργεια δημόσιας εγγραφής Η ΕΚ παρέχει άδειες λειτουργίας σε ΕΠΕΥ, ΑΧΕ, ΑΕΔΑΚ, ΑΕΕΧ Η ΕΚ ελέγχει την φερεγγυότητα και την τήρηση του κώδικα δεοντολογίας αυτών Η ΕΚ επιβάλει κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης της χρηματιστηριακής νομοθεσίας

ΧΑΑ – Αγορές Στο ΧΑΑ λειτουργούσαν επιμέρους αγορές: Κύρια Αγορά Παράλληλη Αγορά Νέα Χρηματιστηριακή Αγορά (ΝΕΧΑ) Ελληνική Αγορά Αναδυόμενων Κεφαλαιαγορών Δευτερογενής Εισαγωγή Μετοχών, εισηγμένων σε χρηματιστήρια εκτός Ελλάδος (secondary listing)

Προϋποθέσεις εισαγωγής μετοχών στην Κύρια Αγορά Κεφάλαια τουλάχιστον Ευρώ Νόμιμη δημοσίευση ετήσιων οικονομικών καταστάσεων για 3 οικονομικές χρήσεις Ικανοποιητική περιουσιακή διάρθρωση Ελεγχος από ορκωτό λογιστή

Προϋποθέσεις εισαγωγής μετοχών στην Κύρια Αγορά Ικανοποιητική διασπορά των μετοχών: οι μετοχές προς εισαγωγή να είναι κατανεμημένες στο ευρύ επενδυτικό κοινό (2.000 επενδυτές) σε ποσοστό τουλάχιστον 25% του συνόλου των μετοχών H ΑΕ να έχει (πριν την διάθεση των μετοχών) δημοσιεύσει ενημερωτικό δελτίο εγκεκριμένο από το ΔΣ του ΧΑΑ και την ΕΚ

Προϋποθέσεις εισαγωγής μετοχών στην Παράλληλη Αγορά Κεφάλαια τουλάχιστον ,86 Ευρώ Νόμιμη δημοσίευση ετήσιων οικονομικών καταστάσεων για 2 οικονομικές χρήσεις Ικανοποιητική περιουσιακή διάρθρωση Έλεγχος από ορκωτό λογιστή

Προϋποθέσεις εισαγωγής μετοχών στην Παράλληλη Αγορά Ικανοποιητική διασπορά των μετοχών: οι μετοχές προς εισαγωγή να είναι κατανεμημένες στο ευρύ επενδυτικό κοινό (1.000 επενδυτές) σε ποσοστό τουλάχιστον 20% του συνόλου των μετοχών Η ΑΕ να έχει (πριν την διάθεση των μετοχών) δημοσιεύσει ενημερωτικό δελτίο εγκεκριμένο από το ΔΣ του ΧΑΑ και την ΕΚ

Αλλαγές Από την τη Δευτέρα 28η Νοεμβρίου 2005, το Διοικητικό Συμβούλιο του Χρηματιστηρίου Αθηνών, αφού έλαβε την έγκριση του Νέου Κανονισμού από το Διοικητικό Συμβούλιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, αποφάσισε: Αγορά Αξιών: Κατά την έναρξη ισχύος του Νέου Κανονισμού όλες οι κινητές αξίες που είναι εισηγμένες στο ΧΑ, εντάσσονται αυτοδίκαια στην ενιαία Αγορά Αξιών που δημιουργείται. Η Αγορά Αξιών χωρίζεται στις παρακάτω κατηγορίες

Κατηγορία Μεγάλης Κεφαλαιοποίησης Εντάσσονται όλες οι κατηγορίες μετοχών εκδοτριών εταιρειών που έχουν συνολική κεφαλαιοποίηση μεγαλύτερη από εκατό εκατομμύρια ( ) ευρώ με βάση το μέσο όρο του εξαμήνου έως , και με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει αντίθετο αίτημα της εκδότριας, το οποίο θα πρέπει να υποβληθεί στο ΧΑ τουλάχιστον μέχρι τις 21 Νοεμβρίου εταιρείες (92 μετοχές κοινές & προνομιούχες)

Κατηγορία Μεσαίας και Μικρής Κεφαλαιοποίησης Εντάσσονται 217 εισηγμένες εταιρείες οι οποίες έχουν κεφαλαιοποίηση μικρότερη των 100 εκατ. Ευρώ και δεν ανήκουν στις κατηγορίες Ειδικών Χρηματιστηριακών Χαρακτηριστικών και Επιτήρησης (227 μετοχές κοινές και προνομιούχες)

Κατηγορία Ειδικών Χρηματιστηριακών Χαρακτηριστικών Στην κατηγορία Ειδικών Χρηματιστηριακών Χαρακτηριστικών εντάσσονται 5 εισηγμένες εταιρείες οι οποίες ανήκουν στις υφιστάμενες κατηγορίες χαμηλής ρευστότητας και χαμηλής παραγωγικής δραστηριότητας (Αγορά Β)

Κατηγορία Επιτήρησης Εντάσσονται 17 εισηγμένες εταιρείες (21 μετοχές κοινές και προνομιούχες οι οποίες ανήκουν στην υφιστάμενη κατηγορία υπό επιτήρηση (Αγορά Γ)

Εταιρίες υπό Αναστολή Διαπραγμάτευσης Όσες κινητές αξίες τελούν, κατά την έναρξη ισχύος του νέου Κανονισμού, υπό αναστολή διαπραγμάτευσης, παραμένουν (35 εισηγμένες εταιρείες και 40 μετοχές)

Κατηγορία Αξιών Σταθερού Εισοδήματος Οι ομολογίες και οι λοιποί τίτλοι σταθερού εισοδήματος εντάσσονται στην Κατηγορία Αξιών Σταθερού Εισοδήματος

Εισαγωγή σε κατηγορία μεγάλης μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης Να έχει κύριο ανάδοχο Να δημοσιεύσει ενημερωτικό δελτίο Να έχει δημοσιεύσει νόμιμα τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις της ως ανώνυμη εταιρεία τις τελευταίες τρεις (3) οικονομικές χρήσεις Να έχει ικανοποιητική διασπορά των μετοχών της, δηλαδή οι μετοχές που είναι αντικείμενο εισαγωγής να είναι κατανεμημένες στο ευρύ επενδυτικό κοινό σε ποσοστό τουλάχιστον 25% (ή 20%) του συνόλου των μετοχών

Εισαγωγή σε κατηγορία μεγάλης μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης Τα ίδια κεφάλαια (ενοποιημένα) να είναι πάνω από 15 εκατομμύρια ευρώ για την κατηγορία μεγάλης κεφαλαιοποίησης και πάνω από 3 εκατομμύρια ευρώ για την κατηγορία μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης Τα ενοποιημένα Κέρδη Προ Φόρων (ΚΠΦ) να είναι πάνω από 12 εκατομμύρια ευρώ για την κατηγορία μεγάλης κεφαλαιοποίησης και πάνω από 4 εκατομμύρια ευρώ για την κατηγορία μεσαίας και μικρής κεφαλαιοποίησης

ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Ιστορική αναδρομή Πρώτες τράπεζες στην Φλωρεντία τον 12ο αιώνα χρηματοδοτούσαν το εμπόριο μαλλιού με την Αγγλία και τους πολέμους των Άγγλων βασιλέων με ευγενείς Κολόμβος-16ος αιώνας→άνοδος συναλλαγών λόγο χρυσού (Shakespeare-Έμπορος της Βενετίας) Τράπεζα της Σουηδίας-1674 Τράπεζα της Αγγλία-1694 Μέσα 18ου αιώνα-Τράπεζα Rothchild στη Φρανκφούρτη 19ος αιώνας- Τράπεζα Barings 1864-J.S.Morgan

Ιστορική αναδρομή-Ελλάδα 1828-Εθνική Χρηματιστηριακή Τράπεζα→έκδοση εντόκων γραμματίων και ομολογιακών δανείων του δημοσίου Εθνική Τράπεζα→προνόμιο έκδοσης τραπεζογραμματίων 1841-Ιονική, Κρήτης και η Προνομιούχος Ηπειροθεσσαλική 1928-Τράπεζα της Ελλάδος ως αμιγώς κεντρική τράπεζα

Θεσμικό πλαίσιο Ελληνικού τραπεζικού συστήματος Νόμος 2076/92→πρώτο βήμα εκσυγχρονισμού του τραπεζικού συστήματος Η Γενική Επιθεώρηση Τραπεζών ασκεί τον έλεγχο στις εμπορικές τράπεζες Βασικό εργαλείο ελέγχου ο συντελεστής φερεγγυότητας = ίδια κεφάλαια ως ποσοστό του σταθμισμένου συνόλου των εντός και εκτός ισολογισμού στοιχείων του ενεργητικού Τα Ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα πρέπει να έχουν συντελεστή φερεγγυότητας μεγαλύτερο του 8%

Παράγοντες αξιολόγησης δανείων Τρία βασικά χαρακτηριστικά 1)Χαρακτήρας πελάτη 2)Πιστοληπτική ικανότητα πελάτη 3)Ασφάλειες που παρέχει στην τράπεζα (εγγυήσεις-εμπράγματες ασφάλειες) Με ειδικό μοντέλο υπολογίζεται ο βαθμός πιστοληπτικής ικανότητας του πελάτη (credit scoring)

Αρχές διαχείρισης στοιχείων Ενεργητικού-Παθητικού Βασικοί περιορισμοί λειτουργίας 1)Διατήρηση επαρκών διαθεσίμων για εξασφάλιση ρευστότητας και πληρωμή πελατών 2)Ελαχιστοποίηση κινδύνου μακροχρόνιας αθέτησης υποχρεώσεων της τράπεζας 3)Δημιουργία-διατήρηση συνθηκών ευελιξίας σύμφωνα με αποφάσεις νομισματικών αρχών

Νέα τραπεζικά προϊόντα για χρηματοδότηση επιχειρήσεων Χρηματοδοτική μίσθωση (leasing)→N.1665/86→N /90 Σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring)

Χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) N.1665/86→N /90 H εταιρία leasing παραχωρεί έναντι τιμήματος (μίσθωμα) για ορισμένο χρονικό διάστημα (όχι μικρότερο των 3 ετών)στον μισθωτή την χρήση κινητού ή ακίνητου περιουσιακού στοιχείου Μετά την λήξη της σύμβασης ο μισθωτής μπορεί να ανανεώσει την σύμβαση ή να αγοράσει το περιουσιακό στοιχείο

Πλεονεκτήματα leasing 1)Διευκόλυνση ταμιακών προγραμμάτων των επιχειρήσεων αφού μπορούν να έχουν αυξημένα μισθώματα στην αρχή ή το τέλος της σύμβασης 2)Φορολογικές ελαφρύνσεις-κατανομή ΦΠΑ στην διάρκεια της σύμβασης, απαλλαγή από ΕΦΤΕ και τα μισθώματα εκπίπτουν από την φορολογία των κερδών 3)Η σύμβαση δεν εμφανίζεται στον ισολογισμό μιας και αποτελεί μορφή «οιονεί δανεισμού» 4)Δεν απαιτούνται εμπράγματες ασφάλειες 5)Διευκολύνει την ανανέωση του παραγωγικού εξοπλισμού

Σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring) Ν.1905/90 Αφορά την αγορά επιχειρηματικών απαιτήσεων μιας εταιρίας με σκοπό την διαχείριση, λογιστική παρακολούθηση και είσπραξη των απαιτήσεων Βασικό χαρακτηριστικό είναι η χρηματοδότηση της επιχείρησης από τον πράκτορα μέσω της προεξόφλησης των απαιτήσεων και την ασφαλιστική τους κάλυψη, αναλαμβάνοντας τον κίνδυνο μη εξόφλησής τους

Διακρίσεις συμβάσεων factoring 1)Factoring με δικαίωμα αναγωγής: Ο πράκτορας παρέχει διαχείριση, λογιστική παρακολούθηση και είσπραξη των απαιτήσεων αλλά αν ο οφειλέτης δεν πληρώσει επιστρέφεται η απαίτηση στον πωλητή μαζί με τα χρήματα 2)Αμιγώς χρηματοδοτικό factoring: παρέχεται χρηματοδότηση όχι όμως λογιστική παρακολούθηση 3)Factoring χωρίς χρηματοδότηση: Απλή διαχείριση απαιτήσεων και πληρώνει τον πελάτη όταν εξοφλούνται οι υποχρεώσεις 4)Εμπιστευτικό factoring: Ίδια περίπτωση σύμβασης με το (2) αλλά η σύναψή της δεν γνωστοποιείται στον οφειλέτη

Πλεονεκτήματα factoring 1) Βελτίωση της ρευστότητας του πωλητή με την προείσπραξη των απαιτήσεών του 2) Κάλυψη του κινδύνου ζημιάς από επισφαλείς πελάτες 3) Αύξηση πωλήσεων και εξαγωγών μέσω της παροχής καλύτερων όρων πληρωμής στους πελάτες 4) Καλύτερη αξιοποίηση του προσωπικού της επιχείρησης