 Μάθηση είναι η διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας το υποκείμενο αποκτά γνώσεις, δεξιότητες, συμπεριφορές και αξίες μέσα από γνωστικές διαδικασίες. Παρόλο που ο όρος μάθηση υποδηλώνει τη μαθησιακή διαδικασία, ωστόσο συχνά προσδιορίζει και το αποτέλεσμα αυτής. Η σύνδεση με τους όρους «ωρίμανση» και «ανάπτυξη» δίνεται από τη σχέση: ωρίμανση x μάθηση = ανάπτυξη. Η μάθηση είναι αντικείμενο της Ψυχολογίας και της Παιδαγωγικής.

 Η θεωρία της σύζευξης  Η θεωρία της κλασσικής εξαρτημένης μάθησης  Η θεωρία της συντελεστικής μάθησης

 Κλασσική Εξαρτημένη Μάθηση

Ο Pavlov διέκρινε 3 διεργασίες: i. Γενίκευση: Ο σκύλος έμαθε να αντιδρά με έκκριση σάλιου στο άκουσμα ενός συγκεκριμένου ήχου ii. Διάκριση: Έκανε τον σκύλο να διακρίνει και να αντιδρά σε συγκεκριμένους ήχους και όχι σε διαφορετικούς. iii. Απόσβεση/Εκμηδένιση : Συντελείται όταν ένα εξαρτημένο ερέθισμα παρουσιάζεται επανειλημμένως αλλά δεν ακολουθείται από το μη εξαρτημένο ερέθισμα.

 Χαρακτηριστικά εξαρτημένης μάθησης  Ενίσχυση του δεσμού των δύο ερεθισμάτων. Για παράδειγμα μπορούμε να αναθέσουμε σε έναν ντροπαλό μαθητή να διδάξει σε άλλους μαθητές πώς να διανέμουν υλικό για μελέτη  Γενίκευση εξαρτημένων ερεθισμάτων. Π.χ. αν κάποιος καεί από αναπτήρα ή σπίρτα θα αποφύγει να αγγίξει ένα θερμό σώμα  Η μάθηση είναι παθητική και η σημασία δίνεται στο ερέθισμα και όχι στην αντίδραση

 Μεγάλος εκπρόσωπος της είναι ο Skinner  Η κύρια διαφοροποίηση της θεωρίας αυτής είναι ότι δίνει περισσότερη βάση στην συμπεριφορά απ’ ότι στο ερέθισμα.  Ακόμη υπογραμμίζεται ότι η συμπεριφορά είναι συνυφασμένη με τις συνέπειες, δηλαδή αν επιχειρήσουμε κάτι που θα μας επιφέρει θετικές συνέπειες τότε αυτές θα μας δώσουν την κατάλληλη ώθηση να επαναλάβουμε τη συμπεριφορά αυτή ενισχύοντας την.  Συνεπώς γίνεται αντιληπτό πως ο Skinner θεωρεί ότι πρώτα εκδηλώνεται η συμπεριφορά και μετά ενισχύεται.

 Η θετική ενίσχυση Παράδειγμα: ενθάρρυνση, ένας έπαινος στο σχολείο  Η αρνητική ενίσχυση Παράδειγμα: φοράμε κράνος για να γλιτώσουμε το πρόστιμο  Η άμεση τιμωρία Παράδειγμα: η επίπληξη την ώρα που θα χαλάσει κάτι το παιδί στο σπίτι  Η έμμεση τιμωρία Παράδειγμα: δεν αφήνουμε το παιδί να βγει βόλτα αν κάνει κάποια ζημιά  Η απόσβεση Παράδειγμα: Δεν αδιαφορούμε όταν ένα παιδί χρησιμοποιεί λανθασμένη συμπεριφορά σε ένα θέμα επαναλαμβανόμενα

 Τιμωρία : Η διεργασία που αποδυναμώνει ή καταργεί μια συμπεριφορά.  Τιμωρία Εμφάνισης : Μείωση των πιθανοτήτων να εκδηλωθεί ξανά η συμπεριφορά με την παρουσίαση ενός αποστροφικού ερεθίσματος.  Τιμωρία απομάκρυνσης : Μείωση των πιθανοτήτων να εκδηλωθεί ξανά μια συμπεριφορά με την απομάκρυνση ενός ευχάριστου ερεθίσματος. ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ  Συμπεριφορά-> Τιμωρία ->Αποδυνάμωση της συμπεριφοράς

 Πρόγραμμα συνεχούς ενίσχυσης : Παρουσιάζουμε έναν ενισχυτή μετά από κάθε σωστή απάντηση.  Πρόγραμμα διαλείπουσας ενίσχυσης : Παρουσιάζουμε έναν ενισχυτή μετά από κάποιες απαντήσεις και όχι μετά απ’ όλες.  Πρόγραμμα μεσοδιαστήματος : Η χρονική διάρκεια ανάμεσα στην εμφάνιση των ενισχυτών.  Πρόγραμμα αναλογίας : Η ενίσχυση που βασίζεται στον αριθμό των απαντήσεων ανάμεσα στους ενισχυτές.  *ενισχυτής : οποιοδήποτε γεγονός που ακολουθεί μια συμπεριφορά και αυξάνει τις πιθανότητες επανάληψης μιας συμπεριφοράς

 Έλεγχος ερεθισμάτων : Δυνατότητα της παρουσίασης ή απουσίας προηγηθέντων γεγονότων να προκαλεί συμπεριφορές.  Νύξεις/Σήματα : Ένα ερέθισμα που προκαλεί την επιθυμητή συμπεριφορά.  Πρόσθετη νύξη/σήμα : Μια υπενθύμιση που ακολουθεί ένα σήμα, προκειμένου να βεβαιωθούμε ότι το άτομο αντιδρά σε αυτά.  Εφαρμοσμένη ανάλυση της συμπεριφοράς : Η εφαρμογή των αρχών της συμπεριφοριστικής θεωρίας για τη μάθηση, προκειμένου να κατανοήσουμε και να αλλάξουμε τη συμπεριφορά.  Ταυτοποίηση της συμπεριφοράς : Συστηματική εφαρμογή των προηγηθέντων γεγονότων και συνεπειών.

Η εφαρμοσμένη ανάλυση της συμπεριφοράς είναι η εφαρμογή των αρχών της συμπεριφοριστικής θεωρίας για τη μάθηση με στόχο την αλλαγή της συμπεριφοράς

 Ιδανικές συνθήκες  Προσδιορισμός της συμπεριφοράς που θέλουμε να αλλάξουμε  Προσεκτική αξιολόγηση  Ανάλυση των προηγούμενων γεγονότων και των ενισχυτών

1) Προσδιορισμός της συμπεριφοράς που θέλουν να αλλάξουν και εντοπισμός για το τρέχον επίπεδο 2) Σχεδιασμός συγκεκριμένης παρέμβασης βασισμένοι στα προηγηθέντα γεγονότα και τις συνέπειες 3) Παρακολούθηση αποτελεσμάτων και τροποποίηση σχεδίου όταν είναι απαραίτητη

 Ενίσχυση με την προσοχή του δασκάλου  Επιλογή των ενισχυτών. Η αρχή του Premack  Σταδιακή διαμόρφωση της συμπεριφοράς (Shaping)  Θετική εξάσκηση

 Αρνητική ενίσχυση  Κορεσμός  Επιπλήξεις  Κόστος αντίδρασης  Κοινωνική απομόνωση

 Κατάκτηση της μάθησης: Μέθοδος διδασκαλίας στο πλαίσιο της οποίας οι μαθητές πρέπει να μάθουν καλά μια ενότητα και να περάσουν το τεστ σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, πριν προχωρήσουν στην επόμενη ενότητα  Ομαδικές συνέπειες: Ανταμοιβές η τιμωρίες που δίνονται σε όλη την τάξη για την τήρηση ή την παράβαση των κανόνων διαγωγής.

 Σύστημα Ανταλλάξιμων Ανταμοιβών: Σύστημα στο πλαίσιο του οποίου οι μαθητές κερδίσουν κουπόνια για την απόδοση τους και για τη θετική τους συμπεριφορά μέσα στην τάξη τα οποία μπορούν να ανταλλάξουν με κάποια επιθυμητή ανταμοιβή.  Σύστημα Συμβολαίων Συνάφειας: Ένα συμβόλαιο ανάμεσα στο δάσκαλο και τον μαθητή που προσδιορίζει αυτά που πρέπει να κάνει ο μαθητής για να κερδίσει ένα συγκεκριμένο προνόμιο η ανταμοιβή

 Αυτοδιαχείριση: Η εφαρμογή των αρχών της συμπεριφοριστικής θεωρίας για τη μάθηση προκειμένου να αλλάξετε τη δική σας συμπεριφορά  Αυτό ενίσχυση: Η διαδικασία μέσω της οποίας ο εκπαιδευτικός προσφέρει θετικές συνέπειες στον εαυτό του συναφείς με την επίτευξη μιας συγκεκριμένης μορφής συμπεριφοράς

 Γνωστική τροποποίηση της συμπεριφοράς : Διαδικασίες που βασίζονται τόσο στις συμπεριφοριστικές όσο και στις γνωστικές αρχές για τη μάθηση και που αφορούν στην αλλαγή της δική σας συμπεριφοράς μέσω του λόγου που απευθύνετε σον εαυτό σας και μέσω της αυτό-καθοδήγηση.  Αυτό-καθοδήγηση : Η πρακτική σύμφωνα με την οποία το άτομο, μιλώντας στον εαυτό του, τον καθοδηγεί ώστε να φέρει εις πέρας μια εργασία.