Επιλεγμένες δράσεις για την ανάπτυξη της αγροτικής επιχειρηματικότητας Καθηγητής Κων/νος Τσιμπούκας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Συμβουλές Οι δημόσιες γεωργικές συμβουλές (γεωργικές εφαρμογές) είναι στην πράξη ανενεργές από το 1981 (περίοδο που η χώρα εντάχθηκε στην ΕΟΚ). Η δομή που υπήρχε τότε κάτω απο το Υπουργείο Γεωργίας (και που στην συνέχεια μετακινήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών /Περιφέρειες), ασχολήθηκε με τις διαδικασίες διανομής των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων. Το κενό αυτό καλύψαν αποσπασματικά (μόνο για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που είχαν εμπορικές συναλλαγές) και με χαμηλή αποτελεσματικότητα τα εμπορικά καταστήματα προμήθειας γεωργικών εφοδίων.

Αλλά και στον τομέα παροχής συμβουλών οσον αφορά την οικονομική διαχείριση των μονάδων παραγωγής, στην πράξη δεν υπήρξε ποτέ οργανωμένο σύστημα. Οι επιχειρήσεις λάμβαναν συμβουλές και υπηρεσίες αποκλειστικά σε φοροτεχνικα ζητήματα, απο ιδιωτικά λογιστικά γραφεία. Ζητήματα υπολογισμού κόστους παραγωγής και εισοδήματος, μεταβολής του σχεδίου παραγωγής (π.χ. εισαγωγή νέων κλάδων παραγωγής), αξιολόγησης νέων επενδύσεων και marketing plan δεν καλύπτονται ακόμη και σήμερα από εξειδικευμένες δομές παροχής συμβουλών. Παρόλη την εμπειρία των παραγωγών, σε μεγάλο βαθμό παρατηρείται να ασκούν την παραγωγική τους δραστηριότητα αναποτελεσματικά (το 80% περιπου των εκμεταλλεύσεων), δηλαδή δεν χρησιμοποιούν ορθολογικά τους συντελεστές παραγωγής (πχ μη ισρροπημένη και υψηλού κόστους διατροφή των παραγωγικών ζώων) ή και προμήθεια πολύ μεγαλύτερου μεγέθους και αντιοικονομικών συντελεστών παραγωγής (κυρίως μηχανημάτων). Ως αποτέλεσμα των παραπάνω προκαλείται μείωση των εισοδημάτων τους.

Για την ενίσχυση της αγροτικής επιχειρηματικότητας, καθώς και την υποστήριξη της εγκατάστασης νέων αγροτικών επιχειρήσεων, όπου υπάρχει αυξημένη ζήτηση, είναι αναγκαία η πολύπλευρη υποστήριξη με συμβουλές στον τομέα αφενός των τεχνικών παραγωγής και μετάδοσης καινοτομιών και αφετέρου στον τομέα του σχεδιασμού της παραγωγικής δραστηριότητας (marketing, σύνταξη σχεδίων παραγωγής), καθώς και στην εκπόνηση επιχειρηματικών σχεδίων για νέες αγροτικές επιχειρήσεις. Μετά απο πολλά χρόνια, το Πρόγραμμα Αγροτικης Ανάπτυξης προβλέπει την ενίσχυση της δημιουργίας αντιστοιχων μη κρατικών δομών παροχής τεχνικοοικονομικών συμβουλών.

Ο ρόλος των clusters στην ενίσχυση της ενδοκλαδικής διασύνδεσης Τα πρώτα clusters (ή συστάδες) δημιουργηθήκαν στην Αυστραλία γύρω απο την παραγωγή οίνων (Αμπελουργοί / Οινοποιοί / Πανεπιστήμια) στην Αδελαϊδα και στην συνέχεια στην Αμερική/Καλιφόρνια πάλι γύρω απο την παραγωγή και εμπορία κρασιού. Tα clusters χαρακτηρίζουν τη συγκέντρωση εξειδικευμένων οικονομικών κλάδων της οικονομίας σε συγκεκριμένες γεωγραφικές τοποθεσίες ή βιομηχανικές ζώνες.

Μέσω των clusters εμφανίζεται σημαντικά: πιο μικρός ανταγωνισμός, ως εκ τούτου, αναμένονται μεγαλύτερα κέρδη για κάθε διαφορετικό οικονομικό φορέα ένα cluster προσφέρει τη σταθερή παρουσία προμηθευτών, το οποίο με τη σειρά του, επιφέρει χαμηλότερο κόστος λειτουργίας. η συνδρομή Πανεπιστημιακών/Ερευνητικών Ιδρυμάτων ενισχύει την υιοθέτηση καινοτομιών που προσδίδουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις του cluster. Για την δημιουργία και επιτυχή λειτουργία του, οι επιχειρήσεις-μέλη πρέπει από την αρχή να πιστέψουν ότι το cluster έχει ιδρυτικό σκοπό/μέλημα, την εξυπηρέτηση των αναγκών τους, ότι μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας τους, και ότι θα έχουν πρόσθετα οφέλη / πλεονεκτήματα από τη συμμετοχή τους σε αυτό.

Στο παραπάνω πλαίσιο δημιουργήθηκε πρόσφατα, το πρώτο κτηνοτροφικό cluster στην Ελλάδα, γύρω από την προβατοτροφία και την τυροκομία στην Θεσσαλία, με την ονομασία Terra Thessalia Lactis, μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Lactimed, με την πρωτοβουλία 3 Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο και Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Μέσα στην οικονομική κρίση, 8 μικρού και μεσαίου μεγέθους τυροκομεία, που πιέζονταν ιδιαίτερα απο τον ανταγωνισμό συνασπίσθηκαν για κοινή προσπάθεια εξαγωγών θεσσαλικών τυροκομικών προϊόντων. Στην προσπάθεια αυτή συμφώνησαν να συνδράμουν 4 προβατοτροφικοί συνεταιρισμοί, 2 τοπικές συνεταιριστικές τράπεζες και η τοπική αυτοδιοίκηση.

Εφαρμόσθηκαν ήδη σημαντικές πιλοτικές δράσεις που ολοκληρώθηκαν, όπως βελτίωση βοσκοτόπων, σχεδιασμός και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου και ισορροπημένου σιτηρεσίου για την διατροφή των προβάτων, συμμετοχή σε 4 διεθνείς τυροκομικές εκθέσεις, πωλήσεις βαρελίσιας φέτας σε εξειδικευμένες αγορές υψηλών απαιτήσεων και σε 2πλασια τιμή, σε σχέση με την τρέχουσα. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας