ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΕΡΑΚΙΝΗ

Κείμενα Νεοελληνικής λογοτεχνίας Β Γυμνασίου Η αποδημία, Ο καημός της ξενιτιάς, Ο Ελληνισμός έξω από τα σύνορα, Τα μικρασιατικά, Οι πρόσφυγες

Να έρθουν οι μαθητές σε ελεύθερη και δημιουργική επαφή με λογοτεχνικό έργα, να τα ερμηνεύσουν και να νιώσουν αισθητική απόλαυση. Να δημιουργηθούν στους μαθητές κίνητρα για προσωπική έκφραση. Να προσεγγίσουν οι μαθητές βιωματικά και συναισθηματικά τα κείμενα με κατευθυνόμενη αυτενέργεια. Να παράγουν οι μαθητές γραπτό κείμενο σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο. Να καλλιεργηθεί η φαντασία και η κριτική ικανότητα των μαθητών.

 Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη σχέση της λογοτεχνίας με την ανθρώπινη εμπειρία.  Να είναι σε θέση οι μαθητές να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν τις αξίες και τις ιδέες που υπάρχουν στα λογοτεχνικά κείμενα.  Να εξοικειωθούν οι μαθητές με διάφορα λογοτεχνικά είδη και να κατανοήσουν ότι αυτά ανταποκρίνονται σε διαφορετικούς σκοπούς και ιστορικές ανάγκες.

 Να γνωρίσουν οι μαθητές ένα σύγχρονο ποίημα του σημαντικού Κύπριου ποιητή Κ. Χαραλαμπίδη και να μελετήσουν τα χαρακτηριστικά της ποίησης του.  Να γνωρίσουν τη νεότερη ιστορική και κοινωνική δοκιμασία της Κύπρου και να νιώσουν την ανθρώπινη διάσταση του κυπριακού εθνικού προβλήματος.  Ν’ αντιληφθούν τη σημασία του γενέθλιου τόπου και του πατρογονικού σπιτιού.  Να εξετάσουν το θέμα του γυρισμού του ξενιτεμένου σε συνδυασμό με τον εκπατρισμό και τη στέρηση των ατομικών δικαιωμάτων μελετώντας παράλληλα κείμενα που πραγματεύονται το ίδιο θέμα.  Να γνωρίσουν της εθιμοτυπία της φιλοξενίας μελετώντας και κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

Να καλλιεργήσουν οι μαθητές συνεργατικό πνεύμα μέσα στα πλαίσια της εργασίας σε ομάδες. Να αναπτύξουν οι μαθητές πρωτοβουλίες και να μάθουν να διακρίνουν την αξιοπιστία των διάφορων πηγών. Να προχωρήσουν οι μαθητές μέσω της συνεργασίας από την ανακάλυψη και τη σύγκριση στη σύνθεση και στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους αξιοποιώντας δημιουργικά το υλικό που συνέλλεξαν.

Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη χρήση μηχανών αναζήτησης και διαδικτυακών πηγών γενικότερα.(νέος γραμματισμός). Να μάθουν να χρησιμοποιούν τις Τ.Π.Ε. και τους υπάρχοντες ψηφιακούς πόρους ώστε να παράγουν δικό τους έργο αξιοποιώντας τις νέες δυνατότητες που παρέχουν οι Τ.Π.Ε. ( νέος γραμματισμός). Η τεχνολογία που επιλέχτηκε για να χρησιμοποιηθεί εξυπηρετεί αυτούς τους δύο βασικούς στόχους.

 Ανάπτυξη αιτιολογημένης και τεκμηριωμένης άποψης για το κείμενο που διαβάζουν. Αξιολόγηση της δικής τους προσέγγισης καθώς και εκείνης των συμμαθητών τους.  Αναγνώριση του τρόπου με τον οποίο ο ποιητής προσεγγίζει το θέμα του.  Αναγνώριση των πολιτισμικών στοιχείων που υπάρχουν στο ποίημα.  Αναγνώριση και περιγραφή ιστορικού πλαισίου.  Επισήμανση του κώδικα συμπεριφοράς των πρωταγωνιστών του ποιήματος.

Ερμηνευτική Κατευθυνόμενος διάλογος Ανακαλυπτική Ομαδοσυνεργατική Έχει τη μορφή του σχεδίου Project

 1 ώρα για την προαναγνωστική φάση.  2 ώρες για να εργαστούν τα παιδιά σε ομάδες με διαφορετικά φύλλα εργασίας και να ολοκληρώσουν την έρευνα και τις εργασίες τους.  2 ώρες για την παρουσίαση των εργασιών των ομάδων.  1 ώρα για να εργαστούν οι ομάδες με το κοινό φύλλο εργασίας και να γίνει ανάθεση εργασιών για το σπίτι.

 Είναι πολύ σημαντική καθώς δημιουργεί τη σύνδεση μεταξύ του ποιήματος και των μαθητών.  Δίνει κίνητρα για την ανάγνωση που θα ακολουθήσει.  Πλουτίζει το γνωστικό και πολιτισμικό ορίζοντα των μαθητών.  Δημιουργεί ένα πλαίσιο προβληματισμού που θα διευκολύνει τη διεξαγωγή του μαθήματος.  Εισάγει τους μαθητές στο θέμα της διδακτικής ενότητας επιστρατεύοντας τα προσωπικά τους βιώματα, τις προηγούμενες γνώσεις τους, τις παραστάσεις και τις εμπειρίες τους.

 Οι μαθητές παρακολουθούν ένα βίντεο στην ηλεκτρονική διεύθυνση  Στη συνέχεια ο διδάσκων/η διδάσκουσα θέτει στοχευμένες ερωτήσεις στους μαθητές σε σχέση με όσα παρακολούθησαν.  Οι ερωτήσεις θα είναι:  Ποιο είναι το θέμα του βίντεο;  Τι προβάλλουν οι εικόνες που παρακολουθήσατε και ποια προβλήματα θίγουν;  Ποια συναισθήματα δημιουργούν αυτές οι εικόνες;

 Στη συνέχεια οι μαθητές ακούν τα τραγούδια «Αμμόχωστος» και «Κερύνεια μου» στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις και  Οι μαθητές έχουν τους στίχους των τραγουδιών και σε φωτοτυπίες και εκφράζουν την άποψη τους για τα συναισθήματα που εκφράζουν τα τραγούδια.  Ο διδάσκων/η διδάσκουσα ρωτάει τους μαθητές αν γνωρίζουν για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και αν κάποιοι μαθητές έχουν καταγωγή από την Κύπρο.

 Αφού δοθούν κάποιες απαντήσεις από τους μαθητές ο διδάσκων/η διδάσκουσα ανακοινώνει ότι το κείμενο με το οποίο θα ασχοληθούν είναι το ποίημα του Κυριάκου Χαραλαμπίδη «Γλυκό του κουταλιού».  Ο διδάσκων/η διδάσκουσα καλεί τους μαθητές να πουν αυτό που σκέφτονται όταν ακούν τον τίτλο «Γλυκό του κουταλιού»(καταιγισμός ιδεών).  Οι σκέψεις των μαθητών καταγράφονται στον πίνακα και οι μαθητές περιμένουν να διαβάσουν το ποίημα για να δουν αν οι σκέψεις τους επιβεβαιωθούν και κατά πόσο αυτά που άκουσαν και παρακολούθησαν συνδέονται με το ποίημα που θα διαβάσουν.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΗ ΩΡΑ  Οι μαθητές ακούν την απαγγελία του ποιήματος από τον ίδιο τον ποιητή στην ηλεκτρονική διεύθυνση  Στη συνέχεια, αφού γίνει μια σύντομη συζήτηση γύρω από το ποίημα, οι μαθητές χωρίζονται σε 7 διαφορετικές ομάδες.  Η κάθε ομάδα παίρνει διαφορετικά φύλλα εργασίας και στο εργαστήριο της πληροφορικής ασχολείται με τις δραστηριότητες του φύλλου εργασίας.  Στο τέλος της δεύτερης και της τρίτης ώρας η κάθε ομάδα θα πρέπει να παραδώσει ένα λογισμικό παρουσίασης(Power point) με τα ευρήματα της.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΗ ΩΡΑ ΟΜΑΔΑ Α  Μελετά τη ζωή του ποιητή Κυριάκου Χαραλαμπίδη και τα χαρακτηριστικά της ποίησης του. ΟΜΑΔΑ Β  Μελετά την ιστορική διάσταση του ποιήματος : την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και τις συνέπειες αυτού του γεγονότος. ΟΜΑΔΑ Γ  Μελετά τα στοιχεία της αρχαίας ελληνικής παράδοσης που υπάρχουν στο ποίημα και βρίσκει ομοιότητες ανάμεσα στον αφηγητή του ποιήματος και στον Οδυσσέα. Για να δείτε τα φύλλα εργασίας πατήστε εδώ.εδώ

ΟΜΑΔΑ Δ  Μελετά το θέμα του γυρισμού του ξενιτεμένου στο πατρικό του σπίτι συνεξετάζοντας ποιήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας και το γνωστό δημοτικό τραγούδι. ΟΜΑΔΑ Ε  Μελετά τις σχέσεις ανάμεσα στον αφηγητή του ποιήματος και στη νέα ένοικο του σπιτιού και γενικότερα τις σχέσεις Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων μετά την τουρκική εισβολή. ΟΜΑΔΑ ΣΤ  Μελετά το θέμα της φιλοξενίας στο ποίημα αλλά και διαχρονικά από την εποχή του Ομήρου μέχρι σήμερα. ΟΜΑΔΑ Ζ  Μελετά τις γλωσσικές επιλογές του ποιητή, τις αφηγηματικές τεχνικές, τα στοιχεία της νεωτερικής ποίησης,ξαναγράφει ένα τμήμα του ποιήματος σε διαφορετικό πρόσωπο και παρατηρεί τις αλλαγές.

 ΤΕΤΑΡΤΗ ΚΑΙ ΠΕΜΠΤΗ ΩΡΑ Αφού όλες οι ομάδες ολοκληρώσουν τις εργασίες τους ακολουθεί η παρουσίαση των εργασιών. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει στις άλλες ομάδες το λογισμικό παρουσίασης που ετοίμασε. Οι μαθητές κρατούν σημειώσεις στο βιβλίο τους και στο τετράδιο τους για αυτά που ακούν από τους συμμαθητές τους. Ακολουθεί διάλογος και ανταλλαγή απόψεων.

ΕΚΤΗ ΩΡΑ Σε αυτή τη φάση όλες οι ομάδες εργάζονται με κοινό φύλλο εργασίας στο εργαστήριο της πληροφορικής.

ΕΚΤΗ ΩΡΑ  Οι μαθητές αναζητούν τον ορισμό των λέξεων μετανάστης και πρόσφυγας και βρίσκουν παράγωγα και σύνθετα αυτών των λέξεων στην πύλη για την ελληνική γλώσσα.  Στη συνέχεια δημιουργούν το λεξιλόγιο του πρόσφυγα το οποίο εισάγουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση  Τέλος στην ηλεκτρονική διεύθυνση οι μαθητές μπορούν να παίξουν ώστε να βιώσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας πρόσφυγας.

 Στο τέλος της έκτης ώρας γίνεται ανάθεση ατομικών εργασιών για το σπίτι.  Οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να εκφράσουν την άποψη τους όχι για το συγκεκριμένο κείμενο αλλά γενικά για το θέμα στο οποίο αναφέρεται το κείμενο.  Έτσι μπορεί να ζητηθεί από τους μαθητές να γράψουν ένα δικό τους ποίημα, μια δική τους ιστορία με ήρωες πρόσφυγες, μια ημερολογιακή σελίδα, μια επιστολή, ένα περιγραφικό κείμενο ή να ζωγραφίσουν κάτι σχετικό με το θέμα.

 Οι εργασίες των μαθητών, τόσο ομαδικές όσο και ατομικές μπορούν να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου.  Επίσης είναι δυνατό να οργανωθεί μια έκθεση στο σχολείο με τις εργασίες των μαθητών που θα έχει ως θέμα την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και τις συνέπειες της(βίαιος ξεριζωμός από τις πατρογονικές εστίες, προσφυγιά).

 Οι μαθητές αξιολογούνται με βάση αυτά που διδάχτηκαν και αυτά που έκαναν στην τάξη (σύμφωνα και με τις δεξιότητες που περιελάμβανε η σκοποθεσία).  Αξιολογούνται τόσο για τις ατομικές εργασίες τους όσο και για τη συμμετοχή τους στις ομαδικές εργασίες.  Ακόμη, αξιολογούνται για τον προφορικό και γραπτό τους λόγο, για τη γενικότερη συμμετοχή τους στο μάθημα και για τη συμβολή τους στη δουλειά της ομάδας τους, για τις ερευνητικές εργασίες τους, στη βάση της παραγωγής προσωπικού λόγου για το κείμενο ή για το θέμα για το οποίο μιλά το κείμενο.

 Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα κέντρα στήριξης Επιμόρφωσης, Τεύχος 3 (Κλάδος ΠΕ02)  Η διδασκαλία της Λογοτεχνίας με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, Σοφία Νικολαίδου  Τ.Π.Ε. και Λογοτεχνία, από τη θεωρία στη διδακτική πράξη, Σοφία Νικολαίδου  Πρόγραμμα σπουδών για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο Γυμνάσιο(Πιλοτικό πρόγραμμα), Βενετία Αποστολίδου, Νικολίνα Κουντουρά, Ελένη Χοντολίδου, Κατερίνα Προκοπίου  Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Β Γυμνασίου, βιβλίο εκπαιδευτικού, ΟΕΔΒ, Αθήνα  «Γλυκό του κουταλιού», Δοκίμιν, Άγρα 2000, Κυριάκος Χαραλαμπίδης  d= d=77409   Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, Ματσαγγούρας Ηλίας, εκδόσεις Γρηγ ὀ ρη  Θεωρίες μάθησης για εκπαιδευτικούς, Morris L. Bigge