Διοικητική οργάνωση του Κράτους Γενικό Διοικητικό Δίκαιο Μάθημα 2 Αικατερίνη Ηλιάδου

ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Άρθρο 101 παρ. 1 Σ «Η διοίκηση του Κράτους οργανώνεται κατά το αποκεντρωτικό σύστημα»

Πρόεδρος της Δημοκρατίας Συνδετικός κρίκος μεταξύ των οργάνων των επιμέρους λειτουργιών ά. 26 Σ – Ρυθμιστής του πολιτεύματος: 30 παρ. 1, 37, 38, 40, 41, 44 παρ. 3 Σ Διορισμός και απαλλαγή Κυβέρνησης, Σύγκλιση Βουλής σε σύνοδο, κήρυξη έναρξης και λήξης εργασιών Βουλής, αναστολή εργασιών Βουλής, διάλυση Βουλής, Διαγγέλματα (προσυπογραφή και δημοσίευση στο ΦΕΚ) – Διεθνής παραστάτης της χώρας: 36 παρ. 1 Σ (διεθνής εκπροσώπηση, κήρυξη πολέμου, συνομολόγηση συνθηκών) Συνομολόγηση συνθηκών (κύρωση συνθηκών με διάταγμα, όχι διαπραγμάτευση) 36 παρ. 1 – ειδικές περιπτώσεις συγκατάθεσης Βουλής με νόμο (36 παρ. 2) – ειδικές διατάξεις 27 και 28 Σ, οπότε 42 παρ. 1 – Συμμετοχή στη νομοθετική λειτουργία: 26 παρ. 1, 42 παρ. 2 (αναπομπή), 44 παρ. 1 (ΠΝΠ) και 2 (Δημοψήφισμα), 48 παρ. 2 (κατάσταση ανάγκης) Σ – (Οιονεί) Δικαστικές αρμοδιότητες: 47 παρ. 1 Σ (κυβερνητική πράξη) – Όργανο της δημόσιας διοίκησης: 26 παρ. 2, 43, 45, 46, 50 Σ

Κανόνες λειτουργίας Άρθρο 35 παρ. 1 – Προσυπογραφή – Δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως – όχι προφορικές πράξεις Μέρος σύνθετου οργάνου Χωρίς προσυπογραφή μόνο 35 παρ. 2 – μόνο για το διορισμό του προσωπικού της Προεδρίας Δημοκρατίας διοικητικές πράξεις Έκδοση διαταγμάτων – όλες οι πράξεις του ΠτΔ, αλλά όχι τα διαγγέλματα, κατά το 44 παρ. 3 και όχι η έκδοση και δημοσίευση νόμων (42)

Προσυπογραφή Κοινοβουλευτική αρχή Υπογραφή του αρμόδιου κυβερνητικού οργάνου πριν την υπογραφή του ΠτΔ – σύμπραξη για την επέλευση εννόμων αποτελεσμάτων Εάν το πρόσωπο που προσυπογράφει δεν έχει την ιδιότητα κατά το χρόνο δημοσίευσης του διατάγματος, το διάταγμα πάσχει ακυρότητας εκτός εάν το όργανο που διαδέχθηκε συναινέσει με ρητή πράξη στη δημοσίευση – απαιτείται να διατηρείται η ιδιότητα και κατά τη δημοσίευση Έλεγχος νομιμότητας μόνο για προφανείς παραβάσεις – παραλείψεις Όχι αρμοδιότητα άρνησης υπογραφής για άλλα σφάλματα ούτε αρμοδιότητα τροποποίησης

Διοικητικές αρμοδιότητες ΠτΔ Έκδοση και δημοσίευση νόμων (42 παρ. 1) και όσων εγκρίνονται κατόπιν δημοψηφίσματος (44 παρ. 2) Διατάγματα (ά. 43) – Ατομικά διατάγματα βάσει κανόνα δικαίου (Ν, Κανονιστικό διάταγμα 43 παρ. 2 και 4) – Κανονιστικά διατάγματα είτε βάσει Σ (43 παρ. 1, 54 παρ. 2) είτε δυνάμει νομοθετικής εξουσιοδότησης (43 παρ. 2 και 4) Αρχηγία ενόπλων δυνάμεων / απονομή βαθμών στους υπηρετούντες (45) – συμβολική αρμοδιότητα Διορισμός και απόλυση δημοσίων υπαλλήλων πλην εξαιρέσεων στο νόμο (Υπουργός, πλην υπαλλήλων ΥΠΕΞ) – 46 παρ. 1 Απονομή παρασήμων (46 παρ. 2) Ά. 50 Σ

Κυβέρνηση Συλλογικό όργανο - Ανώτατο όργανο διακυβέρνησης της χώρας Ευρεία έννοια: Πρωθυπουργός, Αντιπρόεδροι Κυβέρνησης, Υπουργοί, Αναπληρωτές Υπουργοί, Υπουργοί άνευ χαρτοφυλακίου, υφυπουργοί και συλλογικά όργανα αυτών Στενή έννοια: Υπουργικό συμβούλιο - μόνο Πρωθυπουργός, Αντιπρόεδροι Κυβέρνησης και Υπουργοί και αναπληρωτές υπουργοί και υπουργοί Επικρατείας (ά. 81 Σ)

Αρμοδιότητες Κυβέρνησης Άρθρο 82 παρ.1 Σ: κυβερνητική λειτουργία, κατεύθυνση γενικής πολιτικής χώρας Εκ του Σ: – Άρθρα 44 παρ. 1, 44 παρ. 2 και 48 Σ – Προτείνει και προσυπογράφει διατάγματα – Διοικεί τις ένοπλες δυνάμεις (ά. 45 Σ) – Ρυθμιστικές αρμοδιότητες Εκ του νομοθετικού πλαισίου νομοθετικές και διοικητικές αρμοδιότητες Νόμος κατά το 81 παρ. 1: Κωδικοποιητικό διάταγμα 63/2005

Αρμοδιότητες ΚΔ 63/2005 Αρμοδιότητες Υπουργικού Συμβουλίου – Άρθρο 2 ΚΔ 63/2005: α) Καθορίζει και κατευθύνει, κατά το άρθρο 82 παρ. 1 του Συντάγματος, τη γενική πολιτική της Χώρας σύμφωνα με τους ορισμούς του Συντάγματος και των νόμων – Διεθνείς σχέσεις β) Αποφασίζει για πολιτικά θέματα γενικότερης σημασίας – Οικονομικό πρόγραμμα και γενικότερα ζητήματα πολιτικής γ) Αποφασίζει για κάθε θέμα αρμοδιότητας συλλογικών κυβερνητικών οργάνων ή για κάθε θέμα αρμοδιότητας ενός ή περισσότερων υπουργών που παραπέμπει σε αυτό ο Πρωθυπουργός. Οι σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου υποκαθιστούν τις αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων. (μεταβιβαστικό αποτέλεσμα) δ) Ασκεί κάθε άλλη αρμοδιότητα που προβλέπει το Σύνταγμα και οι νόμοι – Προτείνει την έκδοση Διαταγμάτων, όπου απαιτείται πρόταση Υπουργικού Συμβουλίου

Συλλογικά όργανα Κυβέρνησης ΟΚΕ – ά. 82 παρ. 3 Εθνικό συμβούλιο εξωτερικής πολιτικής – ά. 82 παρ. 4 Συλλογικά όργανα: ά. 15 Κωδ. Δ. 63/2005 πχ. ΚΥΣΕΑ (ά. 19) Αρμοδιότητες με χαρακτήρα κατευθυντήριο – κατευθυντήριες αρμοδιότητες – δεν αποτυπώνονται σε διοικητικές πράξεις – δεν τίθενται κανόνες δικαίου

Πρωθυπουργός Ιδιαίτερο μονομελές, κυβερνητικό και διοικητικό όργανο – ά. 82 παρ. 2 Σ: Εξασφαλίζει ενότητα κυβέρνησης– κατευθύνει τις ενέργειες της κυβέρνησης και τις δημόσιες υπηρεσίες για την εφαρμογή κυβερνητικής πολιτικής – Ά. 25 Κωδ. Δ. 63/2005: Προεδρεύει του Υπουργικού Συμβουλίου, της Κυβερνητικής Επιτροπής, του ΚΥΣΕΑ Εκπροσωπεί την Κυβέρνηση Συντονίζει την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής Επιλύει τις διαφωνίες μεταξύ υπουργών (π.χ. ΚΥΑ) Εποπτεύει την εφαρμογή του δικαίου από τη Διοίκηση (παρακολούθηση, οδηγίες, κατευθύνσεις) Δίνει άδεια για δημοσίευση στο ΦΕΚ – μονογράφει τα δοκίμια – ά. 10 ν. 3469/2006: η άδεια δίδεται από τον Γενικό Γραμματέα της Κυβέρνησης Προΐσταται υπηρεσιών Συγκροτεί ειδικές επιτροπές Μπορεί να είναι επικεφαλής υπουργείων

Υπουργοί Μέλη Υπουργικού Συμβουλίου και λοιπών συλλογικών οργάνων Μονομελή διοικητικά όργανα: προΐστανται δημοσίων υπηρεσιών που έχουν οργανωθεί σε διοικητική ενότητα υπουργείου Δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά υπάλληλοι κατά το ά. 13 περ. στ’ ΠΚ Ισότιμοι μεταξύ τους Δεν έχουν προϊστάμενο

Αρμοδιότητες Άρθρο 83 παρ.1 Υποβάλλει στη Βουλή σχέδια νόμων και προτείνει διατάγματα Αρχή νομιμότητας: – Η καθ’ ύλην αρμοδιότητα κάθε υπουργείου καθορίζεται από το νόμο ή κανονιστική πράξη διοίκησης δυνάμει νομοθετικής εξουσιοδότησης – Ά. 49 ΠΔ 63/2005: η αρμοδιότητα κάθε υπουργείου καθορίζεται με ΠΔ, ομοίως για κατάργηση, συγχώνευση, ανασύσταση Υπουργείων και μεταφορά αρμοδιοτήτων Αρμόδιος για την έκδοση όλων των πράξεων για τις οποίες προκύπτει αρμοδιότητα του Υπουργείου ή υπηρεσιακής μονάδας αυτού εφόσον δεν έχει γίνει μεταβίβαση αρμοδιότητας ή δεν τίθεται θέμα αποκέντρωσης

Οργάνωση υπουργείων Οργανισμοί υπουργείων – ΠΔ βάσει νομοθετικής εξουσιοδότησης Οι υπηρεσίες των υπουργείων διακρίνονται σε κεντρικές και περιφερειακές Οι κεντρικές οργανώνονται σε υπηρεσιακές μονάδες με ιεραρχική διάρθρωση και επάλληλες βαθμίδες που συνιστούν παράλληλες πυραμίδες – Γενικές διευθύνσεις - γενικές γραμματείες – Διευθύνσεις - Ενιαίος διοικητικός τομέας – Τμήματα – Γραφεία Αυτοτελείς υπηρεσίες – δική τους ιεραρχική διάρθρωση

Αρμοδιότητες υπουργού ως προϊσταμένου Υπουργός άμεσος ή απώτερος προϊστάμενος – Έχει την ανώτατη διεύθυνση των υπηρεσιών υπουργείου, παρακολουθεί και ελέγχει – Ασκεί προληπτικό ιεραρχικό έλεγχο : εγκύκλιοι, οδηγίες, διαταγές – Ασκεί κατασταλτικό ιεραρχικό έλεγχο: επί ιεραρχικών ή ειδικών προσφυγών – Ασκεί πειθαρχικό έλεγχο – Διοικητική εποπτεία

Λοιπά κεντρικά όργανα Υφυπουργοί: – Δεν είναι μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου – Ασκούν αρμοδιότητες που τους ανατίθενται με ΚΥΑ Πρωθυπουργού και καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού – Δεν είναι υφιστάμενοι του Υπουργού, εποπτεύει και συντονίζει αλλά όχι διοικητική εποπτεία Γενικοί Γραμματείς Υπουργείων: Μετακλητοί ανώτατοι δημόσιοι υπάλληλοι

Μεγάλα Σώματα Διοίκησης 3 συλλογικά όργανα της κεντρικής διοίκησης Συμβουλευτικές ή αποφασιστικές αρμοδιότητες για όλη τη Διοίκηση Ανήκουν στην κεντρική διοίκηση – Διφυούς χαρακτήρα: ΣτΕ, ΕλΣυν, – ΝΣΚ

ΣτΕ – επεξεργασία διαταγμάτων , 1929 Διοικητική αρμοδιότητα: επεξεργασία κανονιστικών διαταγμάτων ά. 95 παρ. 1 δ’ Σ – Εκ του Σ / 43 παρ. 1 Σ – Με νομοθετική εξουσιοδότηση 43 παρ. 2 και 4 Αποστέλλονται σε σχέδιο με υπογραφή και ορισμό προθεσμίας (εύλογης) κατ’ ευχέρεια Προοίμιο (+δαπάνη), αριθμός ΠΕ ΣτΕ ή μνεία για άπρακτη παρέλευση προθεσμίας Ε’ Τμ. Σε τριμελή ή πενταμελή σύνθεση ή ολομέλεια (αντισυνταγματικότητα) Επεξεργασία και νέων διατάξεων Κρίση περί της νομιμότητας και υποδείξεις νομοτεχνικές όχι σκοπιμότητα Απλή γνώμη Ουσιώδης τύπος της διαδικασίας / ακυρότητα άμεσα ή παρεμπιπτόντως Νομοθετική κύρωση μόνο για να καταστήσει νομοθετική πράξη και μόνο για το μέλλον

ΕλΣυν 1833 Γνωμοδοτική, ελεγκτική και δικαστική αρμοδιότητα (ά. 98 Σ) Γνωμοδοτεί για σχέδια νόμων που αφορούν συντάξεις από το Κράτος (73 παρ. 2) Ελεγκτική : – Έκθεση στη Βουλή για ισολογισμό και απολογισμό κράτους – έλεγχος δαπανών κράτους, ΟΤΑ και ΝΠΔΔ από άποψη νομιμότητας (α) προληπτικός (μονομελή κλιμάκια: επίτροπος – υπάλληλος ΕλΣυν/ αντιρρήσεις τμήμα ως διοικητικό όργανο) και (β) κατασταλτικός (ΟΤΑ, ΝΠΔΔ) και αρμοδιότητα καταλογισμού στον υπόλογο τυχόν ελλειμμάτων – Έλεγχος νομιμότητας της διαδικασίας σύναψης δημοσίων συμβάσεων (κλιμάκιο, αίτηση ανάκλησης σε Τμήμα) – όχι δικαιοδοτικού χαρακτήρα – Επιτήρηση δημοσίων υπολόγων (έλεγχος λογαριασμός και λογοδοσίας υπολόγων και καταλογισμός ελλειμμάτων) – Παρακολούθηση δημοσίων εσόδων

ΝΣΚ – ά. 100 Α Σ 1882 – μετά το 100 Α Σ δεν μπορεί να καταργηθεί με νόμο ή να καταργηθούν αρμοδιότητές του Ενιαίο συλλογικό ανώτατο όργανο – υπάγεται στον ΥπΟικ Δικαστική υπεράσπιση δημοσίου Νομικές γνωμοδοτήσεις Εκπροσώπηση σε ΔΕΕ και ΕΔΔΑ Αναγνώριση απαιτήσεων κατά Δημοσίου – συμβιβασμός – παραιτήσεις Γνωμοδότηση για υποβολή σε Διαιτησία και διαιτητές Επεξεργασία κανόνων δικαίου

ΑΔΑ Από 1989 και εφεξής με νόμους Σ 2001: 5 ΑΑ και 101 Α, προβλέπεται δυνατότητα ίδρυσης και με νόμο Προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία Διορισμός με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής Μόνο στις 5 ή σε όλες; Ανήκουν στην εκτελεστική λειτουργία Εκδίδουν διοικητικές πράξεις – ελέγχονται δικαστικώς Το Δημόσιο ευθύνεται κατά το 105 ΕισΝΑΚ