Όταν το όνειρο γίνεται εφιάλτης… Καλωσήρθατε στον κόσμο του Μίλτου Σαχτούρη

Το όνειρο «Μέσα στον ύπνο μου όλο βρέχει Γεμίζει λάσπη τ’ όνειρό μου Είναι ένα σκοτεινό τοπίο Και περιμένω ένα τρένο» «Κεφάλι μου γεμάτο όνειρα χέρια μου γεμάτα λάσπη»

και το ξύπνημα Την ώρα που κοιμάται ένας αιτός πέφτει μέσ’ στο κρεβάτι της νεκρός την ώρα που κοιμάται ένα περιστέρι κουρνιάζει στο δεξί της χέρι Τον αετό τα ματωμένα δάχτυλά της ρίχνουν στο γκρεμό το περιστέρι τα ματωμένα δάχτυλά της φφίγγουν ρίχνουν στο πανέρι Την ώρα που ξυπνάει ένας αιτός στέκεται στο κρεβάτι της ορθός την ώρα που ξυπνάει ένα μαχαίρι της κόβει το δεξί της χέρι (Ο αετός)

Ο κόσμος Μοσχοβολούσε το φεγγάρι Σκύλοι μ’ άσπρα λουλούδια στο κεφάλι Περνούσανε στο δρόμο εκστατικοί Κι ο δρόμος κάτω έφεγγε από κρύσταλλο και μέσα φαίνονταν Τα σφυριά και τα μαχαίρια

Του θηρίου Μη φεύγεις θηρίο Θηρίο με τα σιδερένια δόντια Θα σου φτιάξω ένα ξύλινο σπίτι Θα σου δώσω ένα λαγήνι Θα σου δώσω κι ένα κοντάρι Θα σου δώσω κι άλλο αίμα να παίζεις. Θα σε φέρω σ’ άλλα λιμάνια Να δεις τα βαπόρια πως τρώνε τις άγκυρες Πως σπάζουν στα δυο τα κατάρτια Κι οι σημαίες ξάφνου να βάφονται μαύρες. Θα σου βρω πάλι το ίδιο κορίτσι Να τρέμει δεμένο στο σκοτάδι το βράδυ Θα σου βρω πάλι το σπασμένο μπαλκόνι Και το σκύλο ουρανό Που βαστούσε τη βροχή στο πηγάδι. Θα σου βρω πάλι τους ίδιους στρατιώτες Αυτόν που χάθηκε παν τρία χρόνια Με την τρύπα πάνω απ’ το μάτι Κι αυτόν που χτυπούσε τις νύχτες τις πόρτες Με κομμένο το χέρι. … Μη φεύγεις θηρίο Θηρίο με τα σιδερένια δόντια.

Εξπρεσιονιστική εικονοποιία Εξπρεσιονιστικά στοιχεία τάση παραμόρφωσης της πραγματικότητας – αδιαφορία για μια πιστή και αντικειμενική αναπαράσταση της. έντονη συναισθηματική αγωνία χρήση έντονων χρωμάτων και αντιθέσεων (Ζωγραφική: Μούνκ, Καντίνσκυ, Βαν Γκόγκ Πεζογραφία: Κάφκα)

χρώματα «το κόκκινο και το μαύρο» Κόκκινο: αίμα, φόνος Μαύρο: νύχτα, σκοτάδι, φόβος Λευκό: αρνητικός συμβολισμός (χιόνι, ερημιά, γήρας, θάνατος

Χιόνι που πέφτει έξω! σαν παγοπώλης του θανάτου ο Θεός με κόκκινα απ' τον πυρετό τα μάτια Καπνός θεού στη στέγη ουρλιάζει η γυναίκα στο κρεβάτι σαν παγωμένο περιστέρι χιόνι που πέφτει έξω!

Μια γυναίκα μ’ έναν καθρέφτη και κάτι σύρματα προσπαθεί να κρατήσει τα χρόνια. Όμως τα χρόνια φεύγουν τα σύρματα μπαίνουν βαθιά μέσα στα μάγουλά της τα ξεσκίζουν τρέχουν αίματα ενώ ένα άγριο χέρι με κιμωλία πηγαινοέρχεται και βάφει τα μαλλιά της άσπρα Μπουζιάνης

Το τοπίο ερείπια καπνοί, φωτιά, φονικά όπλα, μαχαίρια κρύσταλα σπασμένα και κοφτερά Αίμα, αίμα, αίμα… διαποτίζει τα πάντα μέσα στη φονική πορφύρα του μόνιμα χειμερινό τοπίο, παγωμένο, με χιόνι επίμονη, μελαγχολική βροχή

«Σήματα λυγρά» Πουλιά Αρχέτυπο σύμβολο της ελευθερίας Η πτήση τους τα συνδέει με τον ουρανό και τα άστρα Ο ουρανός = ανάγκη του ανθρώπου (διψάμε για ουρανό/ πάντα θα ’χουμε ανάγκη από ουρανό) Τα πουλιά κομιστές των ουράνιων δώρων «Μαζεύοντας χαρτιά τα περιστέρια μας θα φύγουμε απόψε θα ’ναι ωραίο ταξίδι ο ουρανός» «κι ένα πουλί, από πάνω, θ’ απαγγέλλει μέσα σ’ ένα τρομακτικό τώρα σκοτάδι, τα τραγούδια μου»

Ασφυκτιούν χωρίς ουρανό Δεν πετούν, δεν κελαηδούν, είναι «άρρωστα» Αντιστρέφεται ο συμβολισμός τους – αρνητικά σύμβολα

«ελάτε βγήτε στον κάμπο περιστέρια μου με τις γαλάζιες κορδέλες στο λαιμό σας ελάτε βγήτε με το φεγγάρι στην καρδιά σας θα σηκώσω την ταφόπετρά μου[…]/ Αργοπεθαίνουν γύρω μου τ΄ άλλα πουλιά ελάτε βγήτε στον κάμπο περιστέρια μου ελάτε βγήτε σφαγμένα περιστέρια μου».

ουρανός Χώρος ελπίδας και λύτρωσης Άλλοτε αντιστρέφεται ο συμβολισμός και συνδέεται με το θάνατο, ή ένα χώρο –παγίδα Το γήινο και ουράνιο επίπεδο αλληλοδιαπλέκονται, καθώς ό,τι γίνεται στο γήινο επίπεδο επηρεάζει και το ουράνιο. με την ποίησή του αναζητά την αλήθεια, την αυθεντική ζωή, την απελευθέρωση από «πάθη και παθήματα» ανάμεσα στον ουρανό και τη γη μετεωρίζεται στο μεταξύ ουρανού και γης αναζητώντας το νόημα της ύπαρξης. που επαναδιατυπώνεται στην Ελένη του Σεφέρη.

Ο ποιητής Τον έστησαν εκεί όπου φυσάει ο πιο άγριος άνεμος τον έταξαν στις παγωνιές του δώσαν ένα φόρεμα μαύρο και μια γραβάτα κόκκινη έναν ήλιο τρυπημένο με καρφί να στάζει μαύρα γυαλιά αίμα πάνω σε δηλητήριο ένα κοντάρι κι ένα καναρίνι τον έστησαν εκεί όπου τινάζεται ο πόνος τον έδωσαν στο θάνατο να λάμπει ασημένιος Το καναρίνι

Ο ένας να μιλάει για ένα Μάρτυρα κι ο άλλος ν’ απαντάει για έναν ποντικό Ο ένας να μιλάει για έναν Άγιο κι ο άλλος ν’απαντάει για ένα σκύλο Και είναι τότε που μέσα στη μαυρίλα Είδα τον Ποιητή ολομόναχο Και γύρω του να λάμπει Το κενό

σκοτάδι και φως Ο κόσμος του Σαχτούρη είναι διττός: Βυθίζεται μέχρι τη μέση στο σκοτάδι Ενώ το άλλο μισό μεγαλώνει στο φως Με το έργο του ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πικρή, αντικειμενική καταγραφή της πραγματικότητας, όπως την κατάντησαν οι άνθρωποι Διατηρείται όμως ανοιχτή η οδός της ελπίδας Paola Maria Minucci

η μεταμόρφωση και το πρωί αν τα πουλιά που μου στέλνει ο Θεός είναι πάλι μαύρα τα βάφω πράσινα κίτρινα κόκκινα σε μια γωνιά ο δράκος θα είναι ένα κλωνάρι ανθισμένη αμυγδαλιά Η ελπίδα μεταμορφώνει τον κόσμο

ελπίδα μια μέρα θα ξυπνήσω άστρο όπως το ’λεγες τότε θα είσαι ένα πουλί ίσως να είσαι ένα παγώνι εγώ θα έχω αθωωθεί (Η μεταμόρφωση)