Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία Ι Παρουσίαση Δρ. Δημήτρης Λαμπρούλης ΤΕΙ Λάρισας.

Πρότυπα μεταφοράς τεχνολογίας. Ο όρος πρότυπο για τη μεταφορά τεχνολογίας είναι σε μεγάλο βαθμό αυθαίρετος, αφού μια διαδικασία σαν τη μεταφορά τεχνολογίας είναι δύσκολο να μπεί σε “καλούπι”. Εξαιτίας των πολλών διαφορετικών παραγόντων που επηρεάζουν τη μεταφορά τεχνολογίας, δεν είναι εύκολο να περιγραφεί ένα γενικό πρότυπο που να περιλαμβάνει όλες τις δυνατές περιπτώσεις. Ο όρος γενικό πρότυπο (Samli, 1985) είναι καταχρηστικός, αφού στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τέτοιο πρότυπο. Το παρακάτω πρότυπο περιγράφει μια διαδικασία μεταφοράς τεχνολογίας που όμως δεν είναι εφαρμόσιμη σε κάθε περίπτωση.

Πρότυπα μεταφοράς τεχνολογίας. Αποστολέας ΤεχνολογίαΠαραλήπτης Συνέπειες της μεταφοράς τεχνολογίας. Αξιολόγηση Της μεταφοράς τεχνολογίας Γνώση Αποστολέα Ιστορικό του δέκτη Προθυμί α Ανάγκες Προβλήματα αποστολέα Ανάγκ ες Προβλήματα που προκαλεί ο δέκτης Εντιμότητα Πρώτες ύλες Εργασία Τεχνογνωσία Προθυμία ικανότητα. Κριτήρια αξιολόγησης π.χ. Συνεχής καινοτομία Αντικειμενικο ί στόχοι Καταλληλότη τα τεχνολογίας

Πρότυπα μεταφοράς τεχνολογίας. Ένα πρότυπο βασισμένο στις πολιτισμικές αξίες είναι ένα μοναδικό πρότυπο μεταφοράς τεχνολογίας. Η μοναδικότητα του συνίσταται στο γεγονός ότι πουθενά δεν αναφέρει εκείνα τα συνηθισμένα στοιχεία που περιγράφονται σε άλλα πρότυπα. Δηλ δεν περιλαμβάνει όρους όπως αγοραστής -πωλητής της τεχνολογίας κ.α. Αλλά επικεντρώνει την προσοχή του στην κουλτούρα και τις αξίες μιας χώρας. Το πρότυπο στη θεωρία των κοινωνικών συστημάτων. Σύμφωνα με αυτό. Η αγορά αξιολογεί κατά πόσο είναι ικανή να απορροφήσει ένα καινούργιο προϊόν. Σε αυτή την περίπτωση το μέγεθος της αγοράς δεν παίζει σημαντικό ρόλο, αλλά παίζει ρόλο η σύνθεση των “κοινωνικών προτιμήσεων” της αγοράς. Δηλαδή, ποιες είναι οι προτεραιότητες που δίνει η αγορά στην επιλογή ενός προϊόντος. Για παράδειγμα, μια κοινωνική ομάδα προτιμά προϊόντα φθηνά και μια άλλη προϊόντα με ελκυστική εξωτερική εμφάνιση.

Πρότυπα μεταφοράς τεχνολογίας. Ο Parson διέκρινε τέσσερις διαφορετικές “κοινωνικές προτιμήσεις” όσον αφορά τα κριτήρια επιλογής ενός προϊόντος για την ικανοποίηση των αναγκών μιας κοινωνικής ομάδας. Συναισθηματικές Προτιμήσεις. Οι προτιμήσεις που έχει μια κοινωνική ομάδα σε αυτή την περίπτωση, βασίζονται σε κριτήρια άνεσης, κοινωνικής θέσης και κύρους που περιμένουν να δώσει το προϊόν. Προσωπικές προτιμήσεις. Οι προτιμήσεις εδώ είναι τελείως προσωπικές και βασίζονται στα εξωτερικά χαρακτηριστικά του προϊόντος (π.χ. Χρώμα, στύλ, σχήμα). Εξωγενείς προτιμήσεις. Οι προτιμήσεις αυτής της ομάδας βασίζονται σε εξωτερικά ερεθίσματα, για παράδειγμα μια αξιολόγηση σε ένα περιοδικό, που αναφέρει ότι το προϊόν είναι ποιοτικά καλό. Συλλογικές προτιμήσεις. Τα κριτήρια που ακολουθεί μια ομάδα, θεωρεί ότι προωθούν το κοινό συμφέρον της.

Φαύλος κύκλος της υπανάπτυξης έναντι της μεταφοράς τεχνολογίας. Η ουσία του φαύλου κύκλου είναι ότι οι οικονομικά υπανάπτυκτες ή αναπτυσσόμενες χώρες δεν είναι σε θέση να υπερβούν αυτή την κατάσταση. Δηλ στην προσπάθεια τους να αναπτυχθούν, χρησιμοποιώντας διάφορους τρόπους, τελικά καταλήγουν στο ίδιο σημείο από το οποίο άρχισαν. Οικονομική υπανάπτυξη Χαμηλή παραγωγικότητα Έλλειψη κεφαλαίων Χαμηλό επίπεδο επενδύσεων Χαμηλό επίπεδο εισοδήματος Χαμηλό επίπεδο αποταμίευσης

Φαύλος κύκλος της υπανάπτυξης έναντι της μεταφοράς τεχνολογίας. Το σχήμα ξεκινά με την αρχική κατάσταση, δηλαδή την οικονομική υπανάπτυξη. Εξαιτίας αυτής της οικονομικής κατάστασης, οι χώρες έχουν χαμηλά εισοδήματα. Συνεπώς έχουν χαμηλό εισόδημα οδηγεί σε μεγαλύτερη τάση για κατανάλωση και μικρότερη τάση για αποταμίευση. Οι τάσεις αυτές οδηγούν σε χαμηλά επίπεδα τραπεζικών λογαριασμών. Το τελευταίο με την σειρά του οδηγεί σε χαμηλά επενδύσεων. Οι χαμηλές οικονομικές επενδύσεις, εξ' ορισμού είναι η αιτία της έλλειψης-ανεπάρκειας κεφαλαίων. Η έλλειψη κεφαλαίων μπορεί εύκολα να συσχετιστεί με την χαμηλή παραγωγικότητα. Ανάμεσα στις πολλές εναλλακτικές στρατηγικές για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος είναι (Cassen et al. 1982) Αύξηση των εθνικών αποταμιεύσεων (αποθεματικών) Το διεθνές εμπόριο Η εξωτερική οικονομική βοήθεια Η μεταφορά τεχνολογίας.

Εμπόδια στη μεταφορά τεχνολογίας. Οι παράγοντες που παρεμποδίζουν, περιορίζουν ή καθυστερούν την απόδοση της μεταφερόμενης τεχνολογίας κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες Νομικά εμπόδια- κρατικοί κανονισμοί και περιορισμοί συμβολαίων. Κοινωνικό- τεχνολογικά εμπόδια-υποδομής, πολιτιστικά, επικοινωνίας ή γλώσσας. Στην έννοια πολιτισμός περιλαμβάνεται το σύνολο των στερεοτύπων και αξιών που αναπτύσσονται στο εσωτερικό μιας χώρας. Το γλωσσικό εμπόδιο θεωρείται σημαντικό, αφού η επαφή μεταξύ των ανθρώπων είναι καθοριστική για την μεταφορά της τεχνολογίας. Το πιο βασικό στη μεταφορά τεχνολογίας είναι το εμπόδιο υποδομής και η ύπαρξη του προκαλεί την εμφάνιση και άλλων εμποδίων.

Επιλογή της κατάλληλης τεχνολογίας. Η έννοια της κατάλληλης τεχνολογίας δεν είναι πάντα κατανοητή. Ο Samli ορίζει ως κριτήριο επιλογής τις απαιτήσεις σε πρώτες ύλες για την παραγωγή προϊόντων, θέτοντας τρία ερωτήματα. Μπορεί η τεχνολογία να κάνει χρήση των πρώτων υλών που βρίσκονται στην αποδέκτρια χώρα, αν όχι, τότε η τεχνολογία θα μπορούσε να είναι μια μόνιμη οικονομική επιβάρυνση στην εθνική οικονομία. Χρειάζεται το προϊόν μεγάλη εισαγωγή πρώτων υλών, αν είναι απαραίτητο να εισαχθούν μεγάλες ποσότητες αυτών τότε γίνεται αρκετά αμφίβολη η καταλληλότητα της τεχνολογίας. Χρειάζεται το προϊόν τη χρήση σπάνιων υλικών ή σπάνιων πηγών, ακόμα και αν αυτά τα υλικά είναι διαθέσιμα στο εσωτερικό της παραλήπτριας χώρας, το γεγονός ότι μπορεί να χρειάζονται για άλλες πιο σημαντικές παραγωγές, κάνει την συγκεκριμένη τεχνολογία αρκετά ανεπιθύμητη.

Στόχοι ανάπτυξης που μεταξύ των άλλων περιλαμβάνουν. Αύξηση απασχόλησης του εργατικού δυναμικού και της παραγωγής μέσα από την καλύτερη αξιοποίηση των τοπικών πόρων. Ανάπτυξη των ικανοτήτων. Μείωση του χάσματος μεταξύ των ανώτερων και κατώτερων αποδοχών των μισθωτών. Ικανοποίηση των βασικών αναγκών των φτωχών ανθρώπων. Βελτίωση της γενικής ποιότητας ζωής.

Στόχοι ανάπτυξης που μεταξύ των άλλων περιλαμβάνουν. Συνθήκες εφαρμογής. Το επίπεδο υποδομής, κλίμα και φυσικό περιβάλλον, κοινωνικό πλαίσιο της χώρας, πολιτισμικές και παραδοσιακές αξίες, πρότυπα εκπαίδευσης, εγχώρια και ξένη αγορά. Η επιλογή της κατάλληλης τεχνολογίας αποτελεί σημαντικό παράγοντα στη διαδικασία της μεταφοράς. Η επιλεγμένη τεχνολογία θα πρέπει να  Προσαρμόζεται εύκολα στις τοπικές συνθήκες (κοινωνικές, πολιτισμικές, οικονομικές κλπ)  Διαχειρίζεται και να αξιοποιεί όσο το δυνατό καλύτερα τους διαθέσιμους πόρους (πρώτες ύλες, ανθρώπινο δυναμικό, κεφάλαια κλπ)  Να ικανοποιεί τους στόχους και τις ανάγκες της εταιρείας.  Να ικανοποιεί τις καταναλωτικές προτιμήσεις στην εγχώρια ή διεθνή αγορά.

Στόχοι ανάπτυξης που μεταξύ των άλλων περιλαμβάνουν. Η επιλογή της “κατάλληλης” τεχνολογίας μπορεί να προκύψει στις αναπτυσσόμενες χώρες από διάφορους λόγους, όπως Τον τύπο της συμφωνίας Το είδος της εισαγόμενης τεχνολογίας, συνήθως παρωχημένη και τυποποιημένη. Τις προμηθεύτριες εταιρείες, οι οποίες συνήθως μεταφέρουν τεχνολογίες που είναι διαθέσιμες αλλά όχι απαραίτητα κατάλληλες για τις συνθήκες μιας αναπτυσσόμενης χώρας γιατί αποφεύγουν να αναλώσουν χρόνο και χρήμα προσαρμόζοντας την συγκεκριμένη τεχνολογία. Τη χρήση αδύναμων καναλίων επικοινωνίας, σε διεθνές ή τοπικό επίπεδο. Την ανεπάρκεια κατάλληλα εκπαιδευμένου τοπικού εργατικού δυναμικού.

Κεφάλαια υψηλού επιχειρηματικού κινδύνου. Υπάρχουν δύο είδη επιχειρηματικού κινδύνου, ο εξωτερικός και ο εσωτερικός. Ο εξωτερικός κίνδυνος προέρχεται από λειτουργικές συνθήκες που επιβάλλονται στην επιχείρηση, λόγω των εξωτερικών δυνάμεων της αγοράς που βρίσκονται πέρα από τον έλεγχό της. Ο εσωτερικός επιχειρηματικός κίνδυνος αναφέρεται στην αποτελεσματικότητα της λειτουργίας της επιχείρησης και σχετίζεται με την ικανότητα της διοίκησης, τη διαφοροποίηση των προϊόντων, την αποτελεσματικότητα των χρησιμοποιηθέντων κεφαλαίων κλπ, και αποτελεί εξ ορισμού πηγή μη συστηματικού κινδύνου.

Venture capital διεθνώς και στην Ελλάδα. Είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο που εμφανίστηκε στην δεκαετία του 1950 στις ΗΠΑ και αργότερα στην Μ. Βρετανία. Η χρηματοδότηση μιας εταιρείας με αυτή την μορφή γίνεται με την συμμετοχή του δανειστεί στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας, κυρίως μέσω της αύξησης του. Εναλλακτικά μπορεί να δοθεί με την μορφή μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου. Το venture capital δεν επενδύει συνήθως σε εισηγμένες εταιρείες.

Venture capital διεθνώς και στην Ελλάδα. Μια εταιρεία venture capital συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο των επιχειρήσεων με πολλούς τρόπους. Τα κυριότερα μέσα είναι οι κοινές μετοχές, οι προνομιούχες μετοχές μετά ψήφου ή συνήθως χωρίς ψήφο, οι προνομιούχες μετατρέψιμες σε κοινές με διαφορετικές αξίες υπολογισμένες πάνω στις επιδόσεις της επιχείρησης σε συγκεκριμένους προκαθορισμένους επιχειρηματικούς στόχους, οι προνομιούχες ή μη μετοχές υποχρεωτικά εξαγοραζόμενες μέσα σε ορισμένη χρονική περίοδο, σε προκαθορισμένη αξία, από τους άλλους μετόχους, οι προνομιούχες με σταθερό μέρισμα με δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη και σωρευτικά, οι προνομιούχες με σταθερό μέρισμα ακόμα και σε περίπτωση ανυπαρξίας κερδών, ή τέλος δάνειο μετατρέψιμο σε μετοχές ή ακόμα και κοινό δάνειο σε συνδυασμό πάντοτε με συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο. Μια εταιρεία venture capital παραμένει σε μια επιχείρηση για χρονικό διάστημα από 3 εώς 5 χρόνια και πάντα σε συνάρτηση με την αξία της επιχείρησης και τις συνθήκες των αγορών την δεδομένη χρονική στιγμή.

Venture capital διεθνώς και στην Ελλάδα. Οι υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει μια εταιρεία κεφαλαίων υψηλού κινδύνου στην επιχείρηση καλύπτουν Την εκτίμηση-αξιολόγηση της επενδυτικής ιδέας, του επενδυτικού προγράμματος και γενικότερα της στρατηγικής της επιχείρησης. Την εκτίμηση και την ανάπτυξη της διοίκησης της επιχείρησης Την παροχή συμβουλών για την κεφαλαιουχική δομή και τη χρηματοδότηση της επιχείρησης. Την παροχή συμβουλών στην ανάπτυξη της επιχείρησης. Την προετοιμασία για εισαγωγή στο Χρηματιστήριο.

Venture capital διεθνώς και στην Ελλάδα. Η ευρωπαική ένωση Venture Capital σε δείγμα 364 εταιρειών Το 94.5% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι δεν θα μπορούσε να υπάρχει ή να αναπτυχθεί περαιτέρω ή και να επιβιώσει χωρίς τα κεφάλαια των ΑΚΕΣ. Το 90% των επιχειρήσεων αύξησαν τις θέσεις εργασίας ως συνέπεια των επενδύσεων των ΑΚΕΣ. Οι εταιρείες χρησιμοποιούν κεφάλαια από venture Capital συνήθως για να αυξήσουν τις δαπάνες τους για ανάπτυξη στρατηγικών marketing- πωλήσεων, έρευνα και τεχνολογία, εκπαίδευση και δικτυακές υποδομές. Το 57% των επιχειρήσεων πέτυχαν ρυθμούς αύξησης του τζίρου τους μεγαλύτερους από των ανταγωνιστών τους, ενώ το 77% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι η αύξηση των κερδών τους είναι ίση ή μεγαλύτερη από τον ανταγωνισμό. Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις δηλώνουν ότι οι μισθοί τους και άλλες αμοιβές ανέβηκαν σημαντικά μετά την είσοδο εταιρειών VC.

Κίνδυνος και Αβεβαιότητα. Η αβεβαιότητα και ο κίνδυνος εμφανίζονται Στήν διαδικασία λήψης μιας απόφασης από τον επιχειρηματία σχετικά με τα προιόντα και τις υπηρεσίες που θα παράγει και θα πουλήσει η επιχείρηση. Στην πολιτική προώθησης των προϊόντων και υπηρεσιών της επιχείρησης. Π.χ. Υπάρχει αβεβαιότητα εάν ακολουθούμε την κατάλληλη διαφήμιση για την προώθηση των προϊόντων μας. Επίσης μπορεί ένα προϊόν που διαφημίζεται πολύ να μην έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα ή αντίθετα ένα προϊόν χωρίς ιδιαίτερη προώθηση να τα πάει πολύ καλύτερα. Στην επιλογή των κατάλληλων συνεργατών π.χ. Η ομάδα διοίκησης που πλαισιώνει τον επιχειρηματία μπορεί να αποδειχτεί αποτελεσματική στο να επιτύχει τους στόχους που έχει θέσει η εταιρεία. Στην φερεγγυότητα των πελατών που θα έχει η επιχείρηση π.χ. Κάποιοι πελάτες που τους θεωρούμε φερέγγυους και πληρώνουν με πίστωση, μπορεί κάποια στιγμή να μην είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους ως προς την εταιρεία μας. Στον τρόπο χρηματοδότησης. Στο εξωτερικό περιβάλλον.

Πως αντιμετωπίζεται η αβεβαιότητα. Ο επιχειρηματίας ακολουθεί στρατηγική διαφοροποίησης. Αποτελεί μία από τις πίο διαδεδομένες μεθόδους αντιμετώπισης του κινδύνου. Ο επιχειρηματίας δεν παράγει και πουλάει μόνο ένα προϊόν αλλά περισσότερα και σε διαφορετικές τιμές. Επίσης προσπαθεί να διευρύνει το πελατολόγιο. Εξασφάλιση έναντι κινδύνων που δεν μπορούν εύκολα να προβλεφθούν και οδηγούν σε ζημίες. Οι κίνδυνοι όπως ένας σεισμός ή μια πυρκαγία αντιμετωπίζονται από τον επιχειρηματία μέσω της σύναψης ασφαλιστικών κεφαλαίων με επιχειρήσεις που παρέχουν τέτοιες καλύψεις. Ο επιχειρηματίας επιζητεί τρόπους πρόληψης του κινδύνου. Σε αυτή την περίπτωση ο επιχειρηματίας προσπαθεί να καλυφθεί έναντι κινδύνων που προκύπτουν από τις μεταβολές στην συναλλαγματική ισονομία.

Τι είναι οι επιχειρηματικοί άγγελοι. Οι επιχειρηματικοί άγγελοι είναι κατά βάση ιδιώτες επενδυτές οι οποίοι επενδύουν χρήματα και διαθέτουν χρόνο, εμπειρία και τεχνογνωσία σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης. Συνήθως είναι μέτοχοι ή ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, διεθυντικά στελέχη εταιρειών, senior managers ή σύμβουλοι επιχειρηματικού σχεδιασμού, αλλά και συνταξιούχοι πρώην σύμβουλοι επιχειρήσεων. Οι επιχειρηματικοί άγγελοι έρχονται να καλύψουν το κενό που υπάρχει στα ίδια κεφάλαια μιας επιχείρησης που επιθυμεί να εξελιχθεί. Η διαφορά των επιχειρηματικών αγγέλων από τους χρηματοδοτικούς οργανισμούς έγκειται ακριβώς στην “ανεπισημότητα” της επένδυσης. Η πραγματοποίηση της επένδυσης δεν προβλέπει όλους τους ελέγχους και τις εγγυήσεις που ζητούν οι οργανισμοί αυτοί, καθώς το κυρίαρχο στοιχείο στις επενδύσεις των επιχειρηματικών αγγέλων είναι η προσωπική σχέση του επιχειρηματικού αγγέλου με τον επιχειρηματία.

Τι είναι οι επιχειρηματικοί άγγελοι. Οι λόγοι για τους οποίους οι Επιχειρηματικοί Άγγελοι απορρίπτουν την χρηματοδότηση της επιχείρησης συνήθως είναι. Έλλειψη εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του επιχειρηματία. Μειωμένες προοπτικές ανάπτυξης Περιορισμένη αγορά και εμπόδια εισόδου της νέας επιχείρησης σε αυτήν. Μη ρεαλιστικό πλάνο ανάπτυξης. Έλλειψη της αναγκαίας εμπειρίας ή του ταλέντου που απαιτείται από τον επιχειρηματία.

Τι είναι οι επιχειρηματικοί άγγελοι. Οι λόγοι για τους οποίους επενδύει ένας επιχειρηματικός Άγγελος είναι Για οικονομικό κέρδος-ROI Για να βοηθήσουν τους μικρούς και νέους επιχειρηματίες με τις γνώσεις τους την εμπειρία και το δίκτυο των γνωριμιών τους. Για να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο και την επιχειρηματική ανάπτυξη του τόπου Για να παραμείνουν δραστήριοι και να διευρύνουν τις γνώσεις τους. Για να συμμετέχουν σε part- time or full- time απασχόληση.

Χαρακτηριστικά Επιχειρηματικών Αγγέλων. Έχουν οικονομική άνεση. Έχουν διαγράψει επιτυχημένη επαγγελματική πορεία. Διαθέτουν κεφάλαιο και διευρυμένα δίκτυα. Χαρακτηρίζονται από πάθος για τις δραστηριότητες τους. Έχουν αποδεδειγμένη συμβουλευτική εμπειρία για υποστήριξη. Κινούνται επιχειρηματικά με δράσεις Τοπικής επένδυσης. Αναγνωρίζουν κοινά σημεία, εμπιστοσύνη και χημεία στο πρόσωπο των επιχειρηματιών που αποφασίζουν να στηρίξουν.