ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΜΑΘΗΜΑ 1 – ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 1.Γενικά για Παραγωγή Μεταφορά Διανομή και Χρησιμοποίηση 2.Ασφάλειες 3.Διακόπτες 4.Καλώδια 5.Βασικά μέρη μιας ΕΗΕ 1

2 ΜΑΘΗΜΑ 1-ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Παραγωγή – Μεταφορά – Διανομή - Χρησιμοποίηση της Ηλεκτρικής Ενέργειας Η ηλεκτρική ισχύς από την παραγωγή της έως και την κατάληξή της στα σημεία ρευματοληψίας σε κάθε καταναλωτή ακολουθεί χονδρικά τις εξής φάσεις: Παραγωγή Μεταφορά Διανομή Χρησιμοποίηση Παραγωγή: Η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται στα εργοστάσια ηλεκτρικής ενέργειας όπου χρησιμοποιούνται σαν πρώτες ύλες ορυκτά καύσιμα, πυρηνικά καύσιμα, υδατοπτώσεις, ηλιακή ακτινοβολία, άνεμος, γεωθερμικά ρευστά κ.α. σε κατάλληλες μηχανές. Μεταφορά: Με την ανάπτυξη των μετασχηματιστών και των τριφασικών κινητήρων καθιερώθηκε η τριφασική AC μορφή των δικτύων των ΣΗΕ. Η μεταφορά της ηλεκτρικής ισχύος γίνεται με υψηλή τάση (150 kV ή 400 kV στην Ελλάδα) αφού οι απώλειες μέσω γραμμών μεταφοράς είναι αντιστρόφως ανάλογες του τετραγώνου της υψηλής τάσης. Οι γραμμές και τα δίκτυα μεταφοράς διακρίνονται με κριτήριο την τιμή της τάσεως: δίκτυα υψηλής τάσης (ΥΤ) 150 kV, δίκτυα υπέρ-υψηλής τάσης (ΥΥΤ) 400 kV Διανομή: Από τους υποσταθμούς (ΥΣ) ΥΤ/ΜΤ (150/20 kV) αναχωρούν οι γραμμές, εναέριες ή υπόγειες του δικτύου διανομής ΜΤ 20 kV. Οι γραμμές των 20 kV καταλήγουν σε ΥΣ ΜΤ/ΧΤ (20/0.4 kV) από όπου αναχωρούν ακτινικά οι γραμμές ΧΤ. Κατά μήκος αυτού του δικτύου διακλαδίζονται ακτινικά εναέρια ή υπόγεια οι παροχετεύσεις των καταναλωτών ΧΤ και οδηγείται η ηλεκτρική ενέργεια στα όρια της ιδιοκτησίας του καταναλωτή όπου και εγκαθίσταται ο μετρητής ηλεκτρικής ενέργειας.

3 ΜΑΘΗΜΑ 1-ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Παραγωγή – Μεταφορά – Διανομή - Χρησιμοποίηση της Ηλεκτρικής Ενέργειας

4 ΜΑΘΗΜΑ 1-ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Παραγωγή – Μεταφορά – Διανομή - Χρησιμοποίηση της Ηλεκτρικής Ενέργειας Ο ιδιαίτερος αγωγός συνδέεται με ένα γειωμένο μεταλλικό αντικείμενο (ηλεκτρόδιο γείωσης = μεταλλικό δίκτυο ύδρευσης, μεταλλικές ράβδοι, σωλήνες, πλάκες ή ταινία (θεμελιακή γείωση)) μέσω χάλκινου αγωγού. Άμεση γείωση εφαρμόζεται σε δίκτυα ΤΤ: Τ = γείωση ουδετέρου κόμβου (χωρίς την παρεμβολή πρόσθετων αντιστάσεων του) Τ = άμεση γείωση Ένας ιδιαίτερος αγωγός προστασίας, που βρίσκεται μαζί με τους αγωγούς των φάσεων και τον ουδέτερο στο γενικό πίνακα, Χρησιμοποίηση:

5 ΜΑΘΗΜΑ 1-ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Παραγωγή – Μεταφορά – Διανομή - Χρησιμοποίηση της Ηλεκτρικής Ενέργειας Ο ιδιαίτερος αγωγός προστασίας συνδέεται στον πίνακα διανομής ή στο μετρητή με τον ουδέτερο αγωγό του δικτύου διανομής χαμηλής τάσης. Ο ουδέτερος αγωγός γειώνεται: Α) στον ουδέτερο κόβμο του μετασχηματιστή διανομής ΔΥg (γέιωση λειτουργίας) Β) κατά διαστήματα σε όλο του το μήκος στο δίκτυο διανομής χαμηλής τάσης (ανα 200m) Γ) στην είσοδο της παροχής στην εγκατάσταση του καταναλωτή. Χρησιμοποίηση: Ουδετέρωση εφαρμόζεται σε δίκτυα ΤΝ: Τ = γείωση ουδετέρου κόμβου (χωρίς την παρεμβολή πρόσθετων αντιστάσεων του). Ν = σύνδεση ουδετέρου και μεταλλικών περιβλημάτων.

6 ΜΑΘΗΜΑ 1 - Εισαγωγή 2.Ασφάλειες Ασφάλεια είναι το όργανο προστατεύει τον εξοπλισμό που ακολουθεί (αγωγούς, συσκευές, διακόπτες) σε περίπτωση υπερφορτίσεως και βραχυκυκλώματος διακόπτοντας αυτόματα το κύκλωμα. Σύνδεση ασφαλειών: Τοποθέτηση ασφαλειών:

7 Με κριτήριο τη λειτουργική τους συμπεριφορά οι ασφάλειες διακρίνονται σε κατηγορίες που χαρακτηρίζονται από δύο γράμματα: Α) Το πρώτο γράμμα συμβολίζει την περιοχή της χαρακτηριστικής χρόνου-έντασης για την οποία προορίζονται να προσφέρουν προστασία και μπορεί να είναι: Α1) g: (general fuses), πλήρης προστασία, δηλ. ικανές να διακόπτουν ρεύματα από την μικρότερη τιμή για την οποία τήκεται η ασφάλεια μέχρι την ονομαστική ικανότητα διακοπής. Με άλλα λόγια, παρέχουν προστασία τόσο έναντι υπερφορτίσεων όσο και έναντι βραχυκυκλωμάτων. Α2) a: (accompanied fuses), μερική προστασία, δηλ. ικανές να διακόπτουν ρεύματα με τιμές μόνο πάνω ένα καθορισμένο πολλαπλάσιο της ονομαστικής έντασης. Με άλλα λόγια, παρέχουν προστασία μόνο έναντι βραχυκυκλωμάτων. Β) Το δεύτερο γράμμα συμβολίζει το στοιχείο της εγκατάστασης στο οποίο προσφέρουν προστασία και μπορεί να είναι: L (κατά IEC G)= γραμμές (Line), Μ=κινητήρες (Motor), S=διακόπτες(Switch),R = ανορθωτές (Rectifier) Οι πιο συνηθισμένες από τις παραπάνω κατηγορίες είναι οι κατηγορίες: gL: νια προστασία γραμμών τόσο σε υπερφόρτιση όσο και σε βραχυκύκλωμα aM: για προστασία κινητήρων σε βραχυκύκλωμα (οι ασφάλειες, για διάφορους λόγους, δεν προστατεύουν τους κινητήρες έναντι υπερφορτίσεως. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται θερμικά). ΜΑΘΗΜΑ 1 2.Ασφάλειες

8 Υπάρχουν δύο είδη ασφαλειών: Α) Κοχλιωτές (βιδωτές): Αποτελούνται από: α) την ασφαλειοθήκη, β) τη μήτρα προσαρμογής, γ) το φυσίγγιο, δ) το πώμα. Α1) Diazed ή τύπου D. Έχουν ονομαστική ένταση έως και 200 Α και ικανότητα ρεύματος διακοπής έως και 50 kA. ΜΑΘΗΜΑ 1 2.Ασφάλειες

9 Υπάρχουν δύο είδη ασφαλειών: Α) Κοχλιωτές (βιδωτές): Αποτελούνται από: α) την ασφαλειοθήκη, β) τη μήτρα προσαρμογής, γ) το φυσίγγιο, δ) το πώμα. Α1) Diazed ή τύπου D. Έχουν ονομαστική ένταση έως και 200 Α και ικανότητα ρεύματος διακοπής έως και 50 kA. ΜΑΘΗΜΑ 1 2.Ασφάλειες

10 Α2) Neozed ή τύπου D0 με διαστάσεις μικρότερες εκείνων του τύπου D. Έχουν ονομαστική ένταση έως και 200 Α και ικανότητα ρεύματος διακοπής έως και 25 kA. ΜΑΘΗΜΑ 1 2.Ασφάλειες

11 Α2) Neozed ή τύπου D0 με διαστάσεις μικρότερες εκείνων του τύπου D. Έχουν ονομαστική ένταση έως και 200 Α και ικανότητα ρεύματος διακοπής έως και 25 kA. ΜΑΘΗΜΑ 1 2.Ασφάλειες

12 Χαρακτηριστικές χρόνου-έντασης κοχλιωτών ασφαλειών : Ταχείας τήξεως Βραδείας τήξεως ΜΑΘΗΜΑ 1 2.Ασφάλειες

13 Β) Μαχαιρωτές ή χαμηλής τάσεως υψηλής ικανότητας διακοπής ή τύπου ΝΗ. Αποτελούνται από το σώμα κατασκευασμένο από πορσελάνη μέσα στο οποίο υπάρχει το τηκτό σε άμμο για τη σβέση του τόξου. Φέρει δυο μεταλλικά στελέχη που αποτελούν τους ακροδέκτες της. ΜΑΘΗΜΑ 1 2.Ασφάλειες Χρησιμοποιούνται κυρίως σε εφαρμογές που απαιτούν τυποποιημένες ονομαστικές εντάσεις μεγαλύτερες από εκείνες των κοχλιωτών ασφαλειών. Έχουν επίσης μεγαλύτερη ικανότητα διακοπής εκείνης των κοχλιωτών ασφαλειών ( kA) Γ) Μικρές γυάλινες, τύπου G. Χρησιμοποιούνται για την προστασία συσκευών μικρής ισχύος και το τηκτό βρίσκεται μέσα γυάλινο σωλήνα.

14 ΜΑΘΗΜΑ 1 3.Διακόπτες Μικροαυτόματοι διακόπτες Οι συνηθέστερες ανεπιθύµητες καταστάσεις που επιβαρύνουν τα κυκλώµατα μιας ηλεκτρολογικής εγκατάστασης είναι η υπερφόρτιση και το βραχυκύκλωνα. Υπερφόρτιση ενός κυκλώματος υπάρχει όταν το ρεύµα που διέρχεται από αυτό έχει τιµή μεγαλύτερη από αυτήν για την οποία το κύκλωµα έχει σχεδιαστεί. Υπερφόρτιση μπορεί να προκληθεί από την κακή κατάσταση µιας συσκευής, ή από τη χρήση μιας συσκευής µε ισχύ μεγαλύτερη από αυτήν που το κύκλωµα μπορεί να προσφέρει. Βραχυκύκλωμα έχουμε στην περίπτωση της άµεσης επαφής δύο σηµείων ενός κυκλώματος που έχουν μεταξύ τους διαφορετικό δυναμικό (π.χ. επαφή της φάση µε τον ουδέτερο στην περίπτωση µμιας γραµµής τροφοδοσίας εναλλασσόμενου ρεύματος). Στο βραχυκύκλωμα το ρεύμα που διαρρέει το κύκλωμα, φτάνει σε εξαιρετικά μεγάλες τιμές. Συνέπεια αυτών των ανεπιθύμητων καταστάσεων, είναι η μείωση του χρόνου ζωής της εγκατάστασης, η καταστροφή συσκευών ή μηχανημάτων, ενώ μπορεί να προκληθεί μέχρι και ολική καταστροφή της εγκατάστασης από πυρκαγιά λόγω υπερθέρμανσης. Η προστασία των αγωγών από υπερεντάσεις μπορεί να επιτευχθεί µε τη χρήση μικροαυτόματων διακοπτών οι οποίοι είναι εφοδιασµένοι τόσο µε θερµικό στοιχείο για την προστασία από υπερφορτίσεις όσο και µε μαγνητικό στοιχείο για την προστασία έναντι βραχυκυκλωμάτων.

15 ε. Φλογοκρύπτη Δομή μικροαuτόματοu διακόπτη. α. Μοχλός χειρισμού β. Ακροδέκτες σύνδεσης γ. Θερμικό στοιχείο δ. Μαγνητικό στοιχείο Κάθε μικροαυτόµατος περιέχει: Α) κυρίως διακόπτη: επαφές, θάλαμος σβέσης τόξου Β) θερμικό στοιχείο: Είναι ένα διμεταλλικό στοιχείο. Τα δύο εφαπτόμενα μέταλλα έχουν διαφορετικό θερμικό συντελεστή. Υπό την επίδραση της αυξημένης θερμοκρασίας, λόγω σφάλματος, διαστέλλονται με διαφορετικό ρυθμό με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να σταματήσει η επαφή τους. Το θερμικό στοιχείο ενεργοποιείται όταν έχουμε υπερφόρτιση Γ) μαγνητικό στοιχείο: Είναι ένας μικρός ηλεκτρομαγνήτης. Όταν το ρεύμα, λόγω σφάλματος ξεπεράσει κάποια κρίσιμη τιμή, ο οπλισμός του ηλεκτρομαγνήτη έλκεται με αποτέλεσμα να ανοίξουν οι επαφές του. Το μαγνητικό στοιχείο ενεργοποιείται όταν έχουμε βραχυκύκλωμα. ΜΑΘΗΜΑ 1 3.Διακόπτες Μικροαυτόματοι διακόπτες

16 ΜΑΘΗΜΑ 1 3.Διακόπτες Μικροαυτόματοι διακόπτες Χαρακτηριστικές λειτουργίας: Η συµπεριφορά ενός µικροαυτόµατου διακόπτη ισχύος περιγράφεται από τις χαρακτηριστικές λειτουργίας ρεύµατος χρόνου: Χαρακτηριστική Β: καλύπτουν ανάγκες προστασίας γραµµών διανοµής κτιριακών και βιοµηχανικών εγκαταστάσεων και ειδικότερα ωµικών φορτίων και γραµµών φωτισµού. Χαρακτηριστική C: καλύπτουν ανάγκες προστασίας γραµµών διανοµής κτιριακών και βιοµηχανικών εγκαταστάσεων και ειδικότερα κυκλώµατα µε ωµικά και ελαφρώς επαγωγικά φορτία. Χαρακτηριστική D: καλύπτουν ανάγκες προστασίας γραµµών διανοµής κτιριακών και βιοµηχανικών εγκαταστάσεων και ειδικότερα φορτία ισχυρά επαγωγικά και φορτία µε υψηλά ρεύµατα εκκίνησης. Ρύθμιση μαγνητικού

17 ΜΑΘΗΜΑ 1 3.Διακόπτες Μικροαυτόματοι διακόπτες Χαρακτηριστικές λειτουργίας: Η συµπεριφορά ενός µικροαυτόµατου διακόπτη ισχύος περιγράφεται από τις χαρακτηριστικές λειτουργίας ρεύµατος χρόνου: Χαρακτηριστική Κ: είναι κατάλληλοι για την προστασία καλωδίων και εξοπλισµού. Εξαιτίας της αργής αντίδρασης του µαγνητικού στοιχείου, επιτυγχάνεται προστασία κυκλωµάτων τροφοδοσίας κινητήρων, λαµπτήρων χαµηλής τάσης, ηλεκτρονικών µπάλαστ, κλιµατιστικών, µετασχηµατιστών κ.λ.π. Χαρακτηριστική Ζ: είναι κατάλληλοι για την προστασία διατάξεων ηµιαγωγών και κυκλωµάτων µετασχηµατισµού τάσης.

18 ΜΑΘΗΜΑ 1 3.Διακόπτες Μικροαυτόματοι διακόπτες Οι μικροαυτόματοι τοποθετούνται στο πίνακα διανομής και είναι σχεδιασμένοι για στήριξη σε ράγα. Διακρίνονται σε μονοπολικούς ή τριπολικούς. Μπορούν να συνδυαστούν με άλλες διατάξεις που μανδαλώνονται στο πλάι τους: Α) βοηθητική επαφή για σήμανση διακοπής του ουδετέρου Β) βοηθητική επαφή για σήμανση απόζευξης λόγω υπερφόρτισης, διαρροής προς γη ή βραχυκύκλωμα Γ) βοηθητική επαφή για διάταξη πηνίου έλλειψης τάσης Δ) βοηθητική επαφή για εξ’ αποστάσεως απόζευξη του μικροαυτόματου.

Για συμμετρικό ή ασύμμετρο τριφασικό φορτίο, χωρίς σφάλμα προς τη γη μετά το ΔΔΕ, ισχύει: και άρα δεν αναπτύσσεται μαγνητική ροή στο δακτύλιο. Για συμμετρικό ή ασύμμετρο φορτίο, με σφάλμα Ι Δ προς τη γη μετά το ΔΔΕ, ισχύει: και αναπτύσσεται μαγνητική ροή στο δακτύλιο η οποία επάγει τάση στο δευτερεύον όταν το ρεύμα Ι Δ υπερβεί μια ορισμένη τιμή προκαλεί το άνοιγμα όλων των πόλων του ΔΔΕ. Συνίσταται ο μηνιαίος έλεγχο του ΔΔΕ, ιδιαίτερα μετά από καταιγίδα. Ο έλεγχος γίνεται με πίεση του κουμπιού ελέγχου Ρ όπου γεφυρώνεται η μια φάση και ο ουδέτερος με αντίσταση R p και προκαλείται ασυμμετρία των ρευμάτων (εικονικό σφάλμα, δεν έχουμε διαρροή προς γη). ΜΑΘΗΜΑ 1 3.Διακόπτες Διακόπτης διαφυγής έντασης βασίζεται στη σύγκριση των ρευμάτων των τροφοδοτικών αγωγών. Βασικό στοιχείο του ΔΔΕ είναι ο μετασχηματιστής έντασης (μ/σ έντασης). Ο αγωγός της φάσης και ο ουδέτερος (όχι όμως και ο αγωγός προστασίας) περνούν από το μαγνητικό δακτύλιο και αποτελούν το πρωτεύον τύλιγμα του μ/σ έντασης.

Συνδεσμολογία ΔΔΕ: Επειδή ο ΔΔΕ προστατεύει τις συσκευές αλλά και ολόκληρο το τμήμα της εγκατάστασης μετά από αυτόν, πρέπει να τοποθετείται στο γενικό πίνακα της εγκατάστασης ΔΔΕ με άμεση γείωση. Ο αγωγός της άμεσης γείωσης δεν περνά από τον ΔΔΕ. ΔΔΕ με ουδετέρωση. Ο ιδιαίτερος αγωγός προστασίας της ουδετέρωσης δεν συνδέεται στον ΔΔΕ. ΜΑΘΗΜΑ 1 3.Διακόπτες

21 Ο ΔΔΤ συμπεριφέρεται σαν βολτόμετρο και μετρά την τάση επαφής V B και όταν αυτή υπερβεί τα 50V (όριο ασφαλείας) διακόπτει την τροφοδοσία του κυκλώματος. ΜΑΘΗΜΑ 1 3.Διακόπτες Διακόπτης διαφυγής τάσης

22 ΜΑΘΗΜΑ 1 4.Αγωγοί και καλώδια Αγωγός ονομάζεται το αγώγιμο σύρμα, γυμνό ή μονωμένο όταν έχει μονωτικό περίβλημα, που διοχετεύει ηλεκτρικό ρεύμα. Κατασκευάζεται από χαλκό ή αλουμίνιο και κράματά τους. Οι αγωγοί διακρίνονται ως: Α) Μονόκλωνοι: λιγότερο εύκαμπτοι και με διατομή μέχρι 16 mm 2 Β) Πολύκλωνοι ή και λεπτοπολύκλωνοι: περισσότερο εύκαμπτοι και με διατομή από 16 mm 2 και πάνω. ΧΑΛΚΟΣ οικιακές εγκαταστάσειςΑΛΟΥΜΙΝΙΟ δίκτυο ΔΕΗ Ειδική αντίσταση ρ Cu =0,0178Ω. mm 2 /mΕιδική αντίσταση ρ Αl =0,028Ω.mm 2 /m) Πυκνότητα ε Cu =8,92Kg/dm 3 Πυκνότητα, ε Αl =2,7Kg/dm 3 ) Θερμικός συντελεστής Κ -1 Θερμικός συντελεστής Κ -1 ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΟΦΘΗΝΟΤΕΡΟ

23 Καλώδιο είναι κάθε απλός μονωμένος αγωγός ή σύστημα τέτοιων αγωγών με κοινή προστατευτική επένδυση (ελαστική, πλαστική, μεταλλική κ.α.), η οποία προστατεύει τους αγωγούς από μηχανικές καταπονήσεις και άλλες επιδράσεις π. Υγρασία. Τα καλώδια διακρίνονται σε: Μονοπολικά: ένας μονωμένος αγωγός Πολυπολικά: πολλοί μονωμένοι αγωγοί (διπολικό, τριπολικό, τετραπολικό,..., πολυπολικό). Διακριτικά χρώματα μονώσεων: Αγωγός προστασίας (γείωση) Αγωγός του ουδετέρου Αγωγοί φάσεων Τυποποιημένες τιμές διατομής αγωγών και καλωδίων [mm 2 ] ΜΑΘΗΜΑ 1 4.Αγωγοί και καλώδια

Νέος τύπος (CENELEC) Παλαιός τύπος (VDE) ΗΟ7V-ΚNYAF ΗΟ7V-UNYA(re) ΗΟ7V-RNYA(rm) AO5VV-UNYM(re) AO5VV-RNYM(rm) HO5VV-FNYMHY HO3VV-FNYLHY(rd) HO3VH-HNYFAZ HO5RR-FNMH HO7RN-FNSHou J1VV-UNYY(re) JIVV-RNYY(rm) J1VV-SNYY(sm AO5VVH3-UNYIFY Συμβολισμός καλωδίων: Οι κωδικοί τύποι δείχνουν την τυποποίηση που έχει χρησιμοποιηθεί, το είδος του μανδύα, τη μόνωση, το είδος και τον αριθμό των αγωγών και άλλες κατασκευαστικές ιδιομορφίες: Πχ: H05V-U1.5 H= τυποποίηση κατά CENELEC 05= ονομαστική φασική τάση/ πολική τάση 300/500 V V= μόνωση μανδύα PVC U= ένας αγωγός 1.5= διατομή 1.5 mm 2 ΜΑΘΗΜΑ 1 4.Αγωγοί και καλώδια

25 Ομάδα χαρακτηριστικώνΠεριγραφήΤιμές Γενικά χαρακτηριστικάΣυσχετισμός με πρότυπαΗ:Ε.Ε., Α:CENELEC, J:IEC Ονομαστική τάση (V φ /V π ) 03:300/300V, 05:300/500V, 07:450/750V, 1:600/1000V Προστασία και διάταξη αγωγών Υλικό μόνωσηςV:PVC, R:Ελαστομερές, S:Σιλικόνη Υλικό μανδύαV:PVC, R:Ελαστομερές, Ν:Νεοπρένιο ΚατασκευήΗ:Πλακέ ανοιγόμενο, Η2:Πλακέ μη ανοιγόμενο, D s :Με κορδόνια κενών Στοιχεία αγωγώνΚλώνοιU:μονόκλονος, R:Πολύκλωνος, Κ:Λεπτοπολύκλωνος Αριθμός αγωγών1,2,3,4,5,6… Αγωγός προστασίαςX:Χωρίς, G:Με αγωγό προστ. Διατομήσε mm 2 Εξωτερική εμφάνισηΧρώμαΒΚ:Μαύρο, ΒΝ:Καφέ, RD:Κόκκινο, BU:Μπλέ, YE:Κίτρ π.χ. AO5VV-R Α05VVH3-U Η07V-U1,5BK Κώδικας συμβολισμού κατά CNELEC, IEC και ΕΛΟΤ αγωγών και καλωδίων χαμηλής τάσης. ΜΑΘΗΜΑ 1 4.Αγωγοί και καλώδια

Τα καλώδια εσωτερικών εγκαταστάσεων κατασκευάζονται με χάλκινους αγωγούς δύσκαμπτους (μονόκλωνους ή πολύκλωνους) όταν προορίζονται για μόνιμη εγκατάσταση ή εύκαμπτους (λεπτοπολύκλωνους) όταν προορίζονται για εγκαταστάσεις όπου απαιτείται κινητικότητα των καλωδίων. Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει μεγάλο πλήθος τύπων καλωδίων, για τους οποίους περισσότερες πληροφορίες παρέχουν οι κατάλογοι των βιομηχανιών παραγωγής τους. ΜΟΝΟΠΟΛΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ ΜΕ ΜΟΝΩΣΗ PVC ΧΩΡΙΣ ΜΑΝΔΥΑ ΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΥΠΟΣ:HO5V-U (ΜΟΝΟΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗ:300/500 V ΤΥΠΟΣ:HΟ7V-R (ΠΟΛΥΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗ:450/750 V ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ:ΕΛΟΤ 563.3, VDE 0281, BS 6004, CENELEC HD 21.3 ΧΡΗΣΕΙΣ:Τύπος HO5V-U κατάλληλος για σταθερές προστατευμένες εγκαταστάσεις μέσα σε συσκευές και μέσα ή πάνω σε βάσεις φωτιστικών. Τύπος H07V-U με μονόκλωνο και H07V-R με πολύκλωνο αγωγό, κατάλληλοι για τοποθέτηση σε σωλήνες πάνω ή μέσα σε τοίχο, σε πίνακες ή άλλους κλειστούς χώρους. ΜΑΘΗΜΑ 1 4.Αγωγοί και καλώδια

ΜΟΝΟΠΟΛΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ ΜΕ ΜΟΝΩΣΗ PVC ΧΩΡΙΣ ΜΑΝΔΥΑ ΜΕ ΕΥΚΑΜΠΤΟ ΑΓΩΓΟ ΓΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΥΠΟΣ:HO7V-Κ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗ: 450/750 V ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ:ΕΛΟΤ 563.3, VDE 0281, BS 6004, CENELEC HD 21.3 ΧΡΗΣΕΙΣ:Κατάλληλα για τοποθέτηση σε σωλήνες πάνω ή μέσα σε τοίχο, σε πίνακες ή άλλους κλειστούς χώρους. ΚΑΛΩΔΙΑ ΜΕ ΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΑΝΔΥΑ ΑΠΟ PVC ΓΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ ΚΑΛΩΔΙΩΣΗ ΤΥΠΟΣ:Α05VV-U (ΜΟΝΟΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) A05VV-R (ΠΟΛΥΚΛΩΝΟΣ ΑΓΩΓΟΣ) ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗ: 300/500 V ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ:ΕΛΟΤ ΧΡΗΣΕΙΣ:Ελαφρύ καλώδιο με δύσκαμπτο αγωγό για τοποθέτηση σε σταθερές εγκαταστάσεις σε ξηρούς ή υγρούς χώρους. A05VV-R (Παρατηρήστε τα χρώματα των αγωγών) ΜΑΘΗΜΑ 1 4.Αγωγοί και καλώδια

ΕΥΚΑΜΠΤΑ ΚΑΛΩΔΙΑ ΜΕ ΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΑΝΔΥΑ ΑΠΟ PVC ΤΥΠΟΣ:H03VV-F ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗ: 300/300 V ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ:ΕΛΟΤ 563.5, BS 6500, VDE , CENELEC HD 21.5 ΧΡΗΣΕΙΣ:Εύκαμπτο καλώδιο για γενική χρήση σε κατοικίες, μαγειρεία (κουζίνες) και γραφεία. Για τροφοδότηση ελαφρών φορητών συσκευών όπου χρειάζεται ευκαμψία για ελαφρές μηχανικές καταπονήσεις. Ακατάλληλο για τροφοδότηση συσκευών με υψηλές θερμοκρασίες. H03VV-F ΚΑΛΩΔΙΑ ΜΕ ΜΟΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΑΝΔΥΑ ΑΠΟ PVC ΓΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ ΚΑΛΩΔΙΩΣΗ (ΠΕΠΛΑΤΥΣΜΕΝΑ ΚΑΛΩΔΙΑ) ΤΥΠΟΣ:NYIFY AO5VVH3-U ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΤΑΣΗ: 230/400 V ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ:VDE ΧΡΗΣΕΙΣ:Ελαφρύ καλώδιο με δύσκαμπτο αγωγό κατάλληλο για τοποθέτηση σε σταθερές εγκαταστάσεις όπου η μορφή του διευκολύνει. NYIFY-J ΜΑΘΗΜΑ 1 4.Αγωγοί και καλώδια

29 Μια Εσωτερική Ηλεκτρική Εγκατάσταση (Ε.Η.Ε.) τροφοδοτείται από τις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ μέσω του μετρητή. Από το κιβώτιο του μετρητή αρχίζει η κύρια γραμμή που τροφοδοτεί το σύνολο της Ε.Η.Ε. και καταλήγει στον πίνακα διανομής (μονοφασικός ή τριφασικός) και λέγεται «γραμμή μετρητή - πίνακα». Μια γραμμή που ξεκινάει από τον πίνακα είναι δυνατόν να τροφοδοτεί: Είτε μία μόνο συσκευή κατανάλωσης. Είτε περισσότερες από μια συσκευές κατανάλωσης. Είτε έναν άλλο πίνακα, που λέγεται «δευτερεύων πίνακας». Ανεξάρτητες (ή ευθείες) γραμμές, είναι εκείνες που η καθεμία τροφοδοτεί μία μόνο συσκευή κατανάλωσης. π.χ.: Η γραμμή μαγειρείου που τροφοδοτεί την ηλεκτρική κουζίνα. Η γραμμή του ηλεκτρικού θερμοσίφωνα. Οι γραμμές που τροφοδοτούν σταθερές συσκευές κατανάλωσης μεγάλης σχετικά ισχύος, όπως π.χ. οι θερμοσυσσωρευτές. Οι υποπίνακες χρησιμοποιούνται για την τροφοδότηση των συσκευών κατανάλωσης που βρίσκονται σε κάποια απόσταση ή έχουν κάποιο φυσικό διαχωρισμό από τη θέση που βρίσκεται ο γενικός πίνακας, κατά τρόπο που θα ήταν ασύμφορο να ξεκινούν από το γενικό πίνακα όλες οι γραμμές που χρειάζονται για να τροφοδοτήσουν αυτές τις συσκευές. Π.χ. σε ένα τριώροφο κτίριο από κάθε υποπίνακα θα ξεκινούν γραμμές για την τροφοδότηση των συσκευών κατανάλωσης του ίδιου ορόφου. ΜΑΘΗΜΑ 1 5.Βασικά μέρη μιας Ε.Η.Ε

30 ΜΑΘΗΜΑ 1 5.Βασικά μέρη μιας Ε.Η.Ε Η μέγιστη επιτρεπόμενη ένταση ρεύματος ενός αγωγού εξαρτάται από τρείς παράγοντες: (1) από τη διατομή του αγωγού, (2) από το είδος της μόνωσής του και, (3) από τις συνθήκες τοποθέτησης και λειτουργίας του. Διατομή αγωγού (mm 2 ) Μέγιστη επιτρεπόμενη ένταση σε (Α) 1η ομάδα2η ομάδα3η ομάδα 0, , , Επιτρεπόμενη ένταση συνεχούς ροής για χάλκινους αγωγούς με μόνωση (για θερμοκρασία περιβάλλοντος 25 ο C και μέγιστη θερμοκρασία αγωγού 60 ο C) Ομάδες: 1η: Τρεις το πολύ ενεργοί αγωγοί μέσα στον ίδιο σωλήνα ή στο ίδιο καλώδιο, σε ορατή ή χωνευτή εγκατάσταση. 2η: Μονωμένοι αγωγοί που είναι τοποθετημένοι σε ορατή εγκατάσταση χωρίς σωλήνες, με απόσταση μεταξύ τους ίση ή μεγαλύτερη από τη διάμετρό τους. 3η: Εύκαμπτα καλώδια τροφοδότησης κινητών ή φορητών συσκευών κατανάλωσης. * Οι διπλανές τιμές αλλάζουν ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και εάν οι ενεργοί αγωγοί είναι περισσότεροι από τρείς.

31 Ελάχιστες επιτρεπόμενες διατομές χάλκινων αγωγών σε Ε.Η.Ε. ΜΑΘΗΜΑ 1 5.Βασικά μέρη μιας Ε.Η.Ε Χρήση του αγωγούΕλάχιστη επιτρεπόμενη διατομή αγωγού (mm 2 ) Γραμμές μόνιμης εγκατάστασης φωτισμού1,5 Γραμμές ρευματοδότησης κινητήρων (εγκατ. κίνησης)2,5 Παροχές καταναλωτών Χ.Τ. (ΔΕΗ)6 (συνήθως 10) Σύνδεση φωτιστικών σημείων0,75 Αγωγοί προστασίας Γείωση μετρητή16 Ενταφιασμένοι ή απρόσιτοι αγωγοί γείωσης προστασίας25 Ανεξάρτητοι μονωμένοι αγωγοί γείωσης2,5 Ανεξάρτητοι γυμνοί αγωγοί γείωσης6

32 Συνήθεις οικιακές συσκευές κατανάλωσης ΜΑΘΗΜΑ 1 5.Βασικά μέρη μιας Ε.Η.Ε ΣυσκευήΙσχύς (kW) Ηλεκτρικό μαγειρείο 4 εστιών με φούρνο8-10 Ηλεκτρικό μαγειρείο χωρίς φούρνο1,5-2 ανά εστία Ηλεκτρικός φούρνος χωριστός4 Θερμοσίφωνας 60, 80 ή 120 lt3-5 Πλυντήριο ρούχων2-3 Πλυντήριο πιάτων2-2,5 Στεγνωτήριο ρούχων2-3 Κλιματιστικό μηχάνημα (air conditioning) κεντρικό Η ισχύς ορίζεται από τη μελέτη Κλιματισμού Κλιματιστικό δωματίου (air conditioning)1-1,5 Θερμοσυσσωρευτής Η ισχύς ορίζεται από τη μελέτη θέρμανσης Φορητό θερμαντικό σώμα (αερόθερμο ή ηλεκτρικό καλοριφέρ) 2-3

33 Φορτία φωτιστικών σημείων και ρευματοδοτών ΜΑΘΗΜΑ 1 5.Βασικά μέρη μιας Ε.Η.Ε ΠεριγραφήΙσχύς (W) Φωτιστικό σημείο απλό100 Φωτιστικό σημείο πολλαπλό (με διακόπτη κομιτατέρ)200 Προβολέας ή φωτιστικό με λάμπα μεγαλύτερη από 500 WΙσχύς λάμπας Ρευματοδότης (για τους επόμενους πέρα των τριών κάθε κυκλώματος 10 Α) 200

34 Σύγχρονες απαιτήσεις ηλεκτρικής κατασκευής Στο χώρο της κουζίνας χρησιμοποιούνται τρεις τουλάχιστον διαφορετικές ηλεκτρικές γραμμές: (1) ηλεκτρικού μαγειρείου, (2) φωτισμού που περιλαμβάνει τα φωτιστικά σώματα, το ρευματοδότη ψυγείου, το ρευματοδότη φορητών συσκευών καθαριότητας και τον εξαερισμό, (3) εξυπηρέτησης λοιπών συσκευών Στο χώρο του καθιστικού της οικίας τοποθετούμε πολλαπλό ρευματοδότη, έτσι, ώστε να μπορούν να εξυπηρετηθούν οι διάφορες φορητές συσκευές κατανάλωσης Σε κάθε δύο δωμάτια τοποθετούμε και μια γραμμή φωτισμού και στην περίπτωση που υπολείπεται κάποιο δωμάτιο, τοποθετούμε ξεχωριστή γραμμή Η τροφοδότηση φορητών οικιακών συσκευών κουζίνας, στο χώρο αυτής, γίνεται πάντοτε με ρευματοδότες σούκο Η τροφοδότηση οικιακών συσκευών λοιπών χώρων γίνεται με απλούς ρευματοδότες Σε εξωτερικούς χώρους ή χώρους αποθήκης χρησιμοποιούνται στεγανοί ρευματοδότες σούκο, περιστροφικοί διακόπτες και στεγανά φωτιστικά. Ακόμα και στην πιο μικρή οικιακή κατασκευή, απαιτούνται τουλάχιστον δύο γραμμές φωτισμού. Σε κάθε δωμάτιο πρέπει να υπάρχουν, υποχρεωτικά, τουλάχιστον τρεις ρευματοδότες. Για, το θερμοσίφωνα, μαγειρείο και την ηλεκτρική θέρμανση πρέπει να προβλεφτούν οπωσδήποτε άνεξάρτητες γραμμές. Μονοφασικά κυκλώματα ισχύος μεγαλύτερης των 1500 W θα πρέπει να κόβονται με διπολικό διακόπτη (διακοπή σε όλους τους πόλους) π.χ. γραμμή μαγειρείου. ΜΑΘΗΜΑ 1 5.Βασικά μέρη μιας Ε.Η.Ε

35 ΜΑΘΗΜΑ 1 5.Βασικά μέρη μιας Ε.Η.Ε Συνήθεις μονοφασικές οικιακές καταναλώσεις:

36 ΜΑΘΗΜΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΕΛΟΣ